Հայերէն բառարան

գոյական
1. երկայն՝ բարակ՝ կակուղ նիւթ, որ կը ստացուի բուրդը՝ բամպակը՝ մետաքսը՝ կանեփը մանելով ու ոլորելով՝ գործուածքներ հիւսելու եւ կար կարելու համար, դերձան, ասղանի,

Տեսակներ

— հաստը՝ շաղամաթ, շպագատ.

— բարակ չուան՝ առասան, թոկ.

— լար (մետաղէ).

— կտաւցու՝ մանած.

— կարի երկայնքին գործածուող՝ առէջ, մշտուտ.

— կարի լայնքին՝ թեզան.

— սարդոստայնի՝ ոստայն.

— բուրդէ՝ թեռ.

— կանեփէ՝ քուղ.

— բոյսի՝ նեարդ.

— մարդկային մարմնի՝ մազմզուք.

    2. (Փոխաբերական իմաստ) ընդյատակեայ գործունէութեան կծիկ՝ ծայր.

    3. խօսքի կապ՝ շարունակութիւն՝ շարայարութիւն.

    4. կեանքի ընթացք՝ տեւողութիւն.

‣ կեանքին թելը փրթաւ։

Բաղադրեալ Բայեր

Կեանքին թելը փրթիլ

չէզոք բայ մեռնիլ.

թել քաշել

չէզոք բայ մանել, վիլկել.

թել ու դերձան դառնալ

չէզոք բայ նիհարնալ.

թելը կտրուիլ

չէզոք բայ գաղափարին շարունակութիւնը մոռցուիլ, ընդմիջուիլ.

մազի մէկ թելին չդպչիլ

ներգործական բայ ոչ մէկ վնաս չհասցնել:

Դարձուածքներ

թել մը քաշես՝ հազար կարկտան կը թափի

հագած զգեստը շատ մաշած է.

Աղբիւր՝ Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): էջ 688

ՆՈՐ

(beta)

Աղբիւր՝ Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): էջ 765

ՆՈՐ

(beta)

ՉՈՒԱՆ

գոյական
    1. կանեփի՝ բամպակի՝ մազի եւ այլն թելերէ կամ կակուղ եւ դիւրաթեք նիւթերէ ոլորուած կամ հիւսուած լար. ճոպան, թոկ, պարան, կապ.
    2. գուլպայի թել.
    3. գոգնոցի կապ, գօտի.
    4. (Գրաբար) հող չափելու երկայնութեան չափ.

ածական
    5. (Ծածկաբանական) երկայն։

Տեսակներ

— Առագաստի եզերքը կարուած՝ եզրալար:

— Առագաստները ամփոփելու, առագաստները հաւաքելու՝ հանգրէճ:

— Բարակ՝ առատուկ, կապ, լար, առասան:

— Լաթ չորցնելու՝ ներ, ձգանք:

— Խոտի՝ ճով։

— Կախելու՝ խեղդելու՝ խեղդ, խեղդան, խեղդալար:

— Հաստ՝ մալուխ:

— Հաստ դերձանէ (բարակ)՝ թոկ:

— Ձիու՝ պախուրց:

— Նաւ կապելու՝ կառան:

— Շան՝ խառան, տոռն:

— Ուղտի՝ պարուսան։

— Պրտուէ (բոյս)՝ կեմ։

— Սայլի բեռը կապելու՝ ապաւանդակ, փաշ:

— Սէզէ՝ մազէ՝ սիրայ:

— Վրանի՝ ապարում:

— Քթանի կտորէ՝ քթեթ։

Բաղադրեալ Բայեր

Երկայն չուան ընել

ներգործական բայ խօսքը երկարել, շատ խօսիլ։

Դարձուածքներ

Եօթը չուանով չի կապուիր

կատաղի խենթ է, կարելի չէ զսպել։

Կորսուած չուանը երկայն կ՚ըլլայ

կորսուած բան մը մեծարժէք կ՚ըլլայ (ենթակային կողմէ կը մեծցուի)։

Աղբիւր՝ Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): էջ 1951

ՆՈՐ

(beta)

ԼԱԼ