Անվճար հայերէն ուղղագրիչ
Ստացի՛ր HySpell-ը հիմա
 Ձեւաբանութիւն
 Բառարան
սերմ գոյական Հունտ, ձու, կուտ * բեղմնաւորող միաւոր * զաւակ:

Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 410։


ՍԵՐՄ
գոյական
    1. հունտ, սերմնահատ, կուտ։
    2. (ճանճի՝) ծետուկ։
    3. (ոջիլի՝) անիծ։

Աղբիւր՝ Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): էջ 445
ՆՈՐ
ՍԵՐՄ
գոյական
     Ընդհանրապէս՝ այն նիւթը, որից զարգանում առաջ է գալիս նոր էակ՝ կենդանի կամ բոյս. սերող նիւթ։
‣ Ամեն մի օրգանական մարմին առաջ է գալիս սերմից։

    1. Կենդանիների մէջ՝ հեղուկանման մածուցիկ հիւթ, որ գոյանում է արուների սեռական գործարաններում և որով բեղմնաւորվում են էգերի ձուիկները, և ստացվում է սաղմ, նոր կենդանու սկիզբը։
‣ Մարդկային սերմի մէջ կան մեծ քանակութեամբ մանրացուցական արագաշարժ կենդանիներ, որոնցից մէկին աջողվում է մտնել էգի ձուիկի մէջ, և սրանով արդէն բեղմնաւորվում է ձուն։
‣ Ծնողի բնորոշ յատկութիւնները սերմի միջոցով փոխանցվում են զաւակի վրայ, սրանից է որ ասում են. «հօրն է քաշել», «իսկ և իսկ հայրն է»։

    2. Բոյսերի մէջ՝ արական բոյսերի փոշանօթներում գոյացող ծաղկափոշի, որ որեւէ ճանապարհով (քամի, մեղուներ ևն) ընկնում է էգ բոյսի վարսանդի վրայ և իջնելով ներքեւ՝ բեղմնաւորում է նրան՝ պտուղ առաջացնելու։

    3. Արդէն բեղմնաւորված և հասունացած սաղմ, որ երեւան է գալիս բազմատեսակ ձեւերով, իբրեւ կորիզ, կուտ, հատիկ ևն, որոնք նպաստաւոր պայմանների մէջ (հող, խոնաւութիւն, ջերմութիւն) ծլում են նոր բոյսի սկիզբ տալիս։
‣ Սոխի սերմ։
‣ Բամբակի սերմ։
‣ Հիանալի ձմերուկ է. սրա սերմերից մի քիչ կցանեմ մեր բանջարանոցում։

    4. Մասնաւորապէս՝ հացահատիկների ունդ (հունդ), ցորեն, գարի, հաճար ևն։
‣ Արտը վարել եմ, սերմ չունիմ որ ցանեմ։
‣ Որպէսզի առատ բերք ստանաս՝ պէտք է ցանես հիւանդութիւններից ազատ և մաքուր սերմ։
‣ Սերմի համար ընտրում են ամենալաւ ընդեղէնը, որ կոչում են սերմացու։

    5. Շերամի բեղմնաւորված ձուիկ, որից նոր կենդանի է դուրս գալիս։
‣ Շերամի սերմի առեւտրով նա շատ հարստացաւ։
‣ Դու որ մի մատնոց սերմ ես զարթեցրել, այդքանին կերակրելու համար թթի ծառ ունի՞ս։

Փոխաբերաբար
⨀հին նշանակութիւն 6. Սկիզբ, ծագում։

⨀հին նշանակութիւն 7. Զարմ, սերուն, զաւակ։

Նմանութեամբ
    8. Սկզբնական զգացմունք կամ ունակութիւն, որ կարող է հետզհետէ զարգանալ և ուժեղանալ։
‣ Այս խօսքով կասկածի սերմ ձգեց իմ մէջ, որ քանի գնաց մեծացաւ ու սկսեց ինձ անհանգիստ անել։
‣ Նա եկաւ, մե մէջ երկպառակութեան սերմ սերմանեց։

＋գաւառական նշանակութիւն 9. Սերմանելը, ցանքս։
‣ Սերմս վերջացրի, հիմայ միամիտ եմ։
‣ Ինչո՞ւ ես սերմդ էսքան ուշացրել. －Էնդուր որ սերմացու չունէի։

Բաղադրեալ Բայեր
Սերմ բռնել
չէզոք բայ Տե՛ս Հնտրել (2), Սերմակալել։

Սերմ ձգել
ներգործական բայ Տե՛ս Սերմանել, ցանել։

Դարձուածքներ
⨀հին բառ Սերմն արութեան
գոյական Արուի՝ տղամարդու սերմը։

Աղբիւր՝ Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): էջ 1967
ՆՈՐ
(beta)
⨀հին բառ ՍԵՐՄՆ (սերման, սերմանք կմ սերմունք, կմ սերմանիք)
գոյական Տե՛ս Սերմ։

Աղբիւր՝ Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): էջ 1968
ՆՈՐ
(beta)
ՍԵՐՄ
գոյական
    1. ընդհանրապէս՝ այն նիւթը, որմէ յառաջ կու գայ նոր էակ՝ կենդանի՝ բոյս. սերող նիւթ.
    2. կենդանիներու մէջ հեղուկանման մածուցիկ նիւթ, որ կը գոյանայ արական սեռային գործարաններուն մէջ եւ բեղմնաւորուելով էգերու ձուիկներուն հետ, կը գոյանայ սաղմը.
    3. բոյսերու մէջ՝ արական բոյսերու փոշանօթներուն մէջ գոյութիւն ունեցող ծաղկափոշի՝ բեղմնափոշի.
    4. սաղմ.
    5. ցանելու սերմնցու.
    6. մասնաւորապէս՝ հացահատիկներու հունտ.
    7. կորիզ, կուտ.
    8. շերամի բեղմնաւորուած ձուիկ.
    9. (Փոխաբերական իմաստ) զարմ, սերունդ, զաւակ.
    10. (Փոխաբերական իմաստ) որեւէ բան յառաջ բերող եւ զարգացնող պայման՝ հանգամանք՝ սկիզբ. սաղմ։

Տեսակներ
— Արիւնախառն՝ արիւնասերմ:

— Արուի՝ սերմ։

— Էգի՝ ձուիկ:

— Թարախախառն՝ թարախասերմ:

— Ճանճի՝ ծետուկ:

— Ոջիլի՝ անիծ։

Առնասերմ
արական գեղձին թորած հեղուկը, որ հինցած եղջիւրի հոտ, կծու եւ բարկ համ եւ արեգակի կամ գորշկեկ կամ սպիտակ գոյն ունի։

Աղբիւր՝ Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): էջ 2116
ՆՈՐ
(beta)
ՀԱՒԿԻԹ
գոյական
    1. հաւու կթած՝ կիթ, ձու, խաւծիւ, հաւձու.

Տեսակներ
— վաղահաս ածած՝ թաղտիկ, մաշկ.

— թոյլ կեղեւով՝ քուռնիթ.

— թուխսի դրուելիք՝ թուխք

— թուխսէն փճացած՝ պղող.

— թռչունի՝ կոկօ, կրկտոց.

— ձուկի՝ ձկնկիթ, (խավիար).

— շերամի՝ սերմ.

— ոջիլի՝ անիծ.

Յարակից Բառեր
— հաւկիթ ածելու տեղ՝ բունկալ, բունկալնոց.

    2. Տե՛ս Ամորձիք.

    3. մատներու ծայրի փափուկ գունտ միսը, պտղունց.

ածական
    4. (Փոխաբերական իմաստ) փոփոխամիտ, թեթեւամիտ, թեթեւսոլիկ։

Բաղադրեալ Բայեր
Հաւկիթ ածել
չէզոք բայ
    1. խնդիր յարուցանել (խռովութիւն յառաջ բերելու համար),
    2. սաստիկ մտահոգուիլ, մտատանջուիլ.

նոր հաւկիթ ածել
չէզոք բայ դժգոհութեան արտայայտութիւն՝ ուղղուած նորահաս սերունդին որ նորելուկ բաներ կ՚ընէ.

հաւկիթ գլորել, հաւկիթ գլտորել
չէզոք բայ դիտմամբ նոր խնդիր յարուցանել՝ շփոթութիւն յառաջացնելու համար.

հաւկիթի մէջ մազ փնտռել
չէզոք բայ շատ բծախնդիր ըլլալ։

Դարձուածքներ
անկէ հաւկիթ առնողը մէջը դեղնուց չի գտներ
խարդախ՝ խաբեբայ է.

ոտքին տակ հաւկիթ կայ
շատ զգոյշ ու դանդաղ կը քալէ.

Աղբիւր՝ Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): էջ 1212
ՆՈՐ
(beta)
ՁՈՒ
գոյական
    1. գործարանաւոր էակներու իգական սեռային բջիջ.

    2. թռչուններու եւ այլ կենդանիներու հաւկիթ.

    3. արական ամորձիքներէն իւրաքանչիւրը։

Տեսակներ
— Ձուկի՝ ձկնկիթ,

— շերամի՝ սերմ։

Բաղադրեալ Բայեր
Մէկուն տունը ձու ածել
ներգործական բայ օգուտը ուրիշին տալ:

Դարձուածքներ
Ձուի գող, ձիու գող
պզտիկ գողութիւններով հետզհետէ մեծ գողութիւններու երթալ։

Գոլոմպոսի ձու
գործ մը, միջոց մը, որուն մասին չէ մտածուած եւ կամ չեն կրցած իրագործել, բայց ըլլալէն ետք, դիւրին կը համարեն։

Թռչնազգիներու ձուն կը պարունակէ չորս մաս - կեղեւ, մաշկ, ճերմկուց (սպիտակուց) եւ դեղնուց, որուն մէջ կայ սաղմը, որմէ պիտի գոյանայ ապագայ ձագը։

Աղբիւր՝ Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): էջ 1351
ՆՈՐ
(beta)

Նման բառեր
շեռն
սեռն
սերն
սէրն
 Գործածութիւն փորձնական 210 մէջբերում 

Գտնուած բառաձեւերու գործածութիւնը

Գտնուած բառոյթներու գործածութիւնը

Փնտռել «ՍԵՐՄ» բառը նաեւ հետեւեալ պատկերահանուած բառարաններուն մէջ —

Բացատրական

Հոմանիշներու

Արեւմտահայերէնի

Նորաբանութիւններու

Յանգարան

Բառակազմական

Ստուգաբանական

Դարձուածաբանական եւ Բարբառային

Ուղղագրական

Գրաբարի

Միջին Հայերէնի

Վաղաշխարհաբարեան

Օտար լեզուի

Անուններու

Տեղանուններու

Բուսանուններու

Մասնագիտական

Յապաւումներու

© 2025 Նայիրի. Հայերէն բառարանը կը պարունակէ 17,718 գլխաւոր բառ։
Կայքը ունի 144 բառարան եւ 3 գիրք։
Հայերէն
Նայիրի / Nayiri.com