Անվճար հայերէն ուղղագրիչ
Ստացի՛ր HySpell-ը հիմա
 Ձեւաբանութիւն

Արեւմտահայերէն

Մարեմ → մարել (բայ)
Ներկայ ժամանակ • Ստորադասական եղանակ • Առաջին դէմք • Եզակի
 Բառարան
մարել ներգործական բայ Լոյսը՝ կրակը դադրեցնել, շիջուցանել, հանգցնել:

Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 289։


ՄԱՐԵԼ
ներգործական բայ
    1. (կրակ՝ ճրագ՝) անցընել։
    2. (ցեղ՝) անճիտել, ջնջել։
    3. (եռանդ՝) խափանել։
    4. (պարտք՝) պակսեցնել։

Դարձուածքներ
մուխը մարել
խերն անիծել. թշուառութեան մատնել։


ՄԱՐԻԼ
չէզոք բայ
    1. (կրակ՝ ճրագ՝) շիջանիլ, անցնիլ։
    2. (ձայն՝) քաշուիլ։
    3. (շունչ՝) հատնիլ, սպառիլ։
    4. (ուշաթափիլ՝) նուաղիլ։
    5. (ցեղի՝) ջնջուիլ, անճիտուիլ։

Դարձուածքներ
խնդալէն մարիլ
թալանալ։

անօթութենէ մարիլ
սուաղիլ, նքթիլ, նքողիլ։

ծարաւէ մարիլ
դորսովիլ։

Աղբիւր՝ Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): էջ 326
ՆՈՐ
ՄԱՐԵՄ,
ՄԱՐԵՄԽՈՏ,
ՄԱՐԵՄԾԱՂԻԿ
գոյական (Բուսաբանական) Շրթնածաղիկների կարգին պատկանող բոյս, անանուխի տեսակներից մէկը, գեղեցիկ, լերկատերեւ, հասկաձեւ վարդագոյն և խիստ անուշահոտ ծաղիկներով, ունի կազդուրիչ և գրգռիչ յատկութիւն (Origanum Majorana)։

(Քաջունի Origanum՚ի դէմ դնում է հայերէն՝ Մարզանոն, Մարզանգոշ, ռամկերէն Մակերան, Սուսամբար, իսկ Մարեմխոտի դէմ լատիներէն Geum, ֆրանսերէն Bénoīte.

Մէնէվիշեան Origanum՚ի դէմ դնում է հայերէն՝ Մարեմ, Մարեմխոտ, Երակղեան զուիրակ, Սուսամբար, Խնկածաղիկ, Խնկողկուզիկ, Մակերան, իսկ Մարզանոն, Մարզանգոշ բառերը չունի։

Ռոլլով Origanum (Vulgare)-ի դէմ դնում է հայերէն՝ Տխածաղիկ, Խնկածաղիկ, Սուսամբար, Վարդավառի ծաղիկ, Ծատրին, Զուիրակ, Խնկողկուզիկ, Մակերան, Կատաւան, իսկ Geum-ի դէմ՝ հայերէն՝ Մարիամ ծաղիկ, Մոշայ, Յովսէփ գեղեցկի ծաղիկ, Կռճիկ-խոտ, իսկ Մարեմխոտ չունի։

Հայբուսակ Origanum՚ի դէմ դնում է հայերէն՝ Զուիրակ, իսկ Մարեմխոտ, Մարեմխոտիկ բերում է՝ առանց լատինական անունով որոշելու, ասելով թէ «Բժշկարանք այլ և այլ օտար անուանց զուգեն այս անունը». իսկ Geum-ի դէմ դնում է հայերէն՝ Բրաբիոն, Մարեմայ ծաղիկ (Յովսէփ գեղեցկի ծաղիկ)։

Աղբիւր՝ Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): էջ 1426
ՆՈՐ
(beta)
＋գաւառական բառ 1. ՄԱՐԵԼ մարեցի
ներգործական բայ
    1. Հանգցնել, շիջուցանել։
‣ Կերակուրը պատրաստելուց յետոյ կրակը մարեց։
‣ Ճրագը մարիր, ինչո՞ւ զուր վառվում է։

    2. Նմանութեամբ Հանգցնել, մեղմացնել։
‣ Մի ջուր տուէք խմեմ, ծարաւս մարեմ։
‣ Երբ մի տեղ խռովութիւն կայ՝ մի՛ աշխատիր արծարծել, այլ աշխատիր մարել։


＋գաւառական բառ 2. ՄԱՐԵԼ մարեցայ կմ մարայ
չէզոք բայ
    1. Հանգչել, շիջանել։
‣ Փայտերը թաց էին, օջաղը մարեցաւ։
‣ Կրակը մարաւ, չարը խափանաւ (ասացուած)։

Դարձուածքներ
Օջաղդ մարի
(անէծք), Տունդ աւերվի, բրիշակ դառնայ, տանդ ծուխը կտրվի։

Համեմատել Օջաղ։

    2. Սիրտը գնալ, ուշաթափվել։
‣ Երբ այս լուրը լսեց՝ մարեցաւ ընկաւ գետին։
‣ «Չալաղանն եկաւ, ձիգձիգը տարաւ, Սալվինազին սիրտը մարաւ» (մանկական երգ)։

    3. Քաղցածութիւնից թուլանալ, մարեմրել։
‣ Անօթի մարում եմ։
‣ Փորս կմարի։

    4. Ձայնը թուլանալ, խզվել։
‣ Այնքան պոռացի, որ ձայնս մարեցաւ։

    5. Շատ սիրել, գուրգուրալ։
‣ Աչքի լոյսի պէս սիրում է որդուն, վրան կմարի։

    6. Չափազանց ծիծաղել, ծիծաղելուց թուլանալ։
‣ Ծիծաղելուց մարեցանք։

Ածանցական Բառեր
Մարե՜լ են
(ծաղրաբար), Կարծում ես քեզ շատ են սիրում։

Չմարի՜ս
(ծաղրաբար), Շատ մի՛ ծիծաղիր, չլինի թէ մարիս։

Աղբիւր՝ Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): էջ 1425
ՆՈՐ
(beta)
＋գաւառական բառ ՄԱՐԱՆԵԼ եցի
ներգործական բայ Անուի մարանները միացնել, շինել, մառնել։

Աղբիւր՝ Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): էջ 1419
ՆՈՐ
(beta)
ՄԱՐԱԼ
(արեւելեան տաճկերէն maral)

գոյական
    1. (Կենդանաբանական) Ազնիւ եղջերու։ (Cervus Elaphus)։
‣ Ի՞նչ գեղեցիկ մարալ է։

    2. Նմանութեամբ Գեղեցկուհի, վայելչագեղ, տեսքով։
‣ Մարալ կին։
‣ Մարալ աղջիկ։

Աղբիւր՝ Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): էջ 1418
ՆՈՐ
(beta)
ՄԱՐԵՄ
գոյական Տե՛ս ՄԱՐԶԱՆԳՕՇ։


ՄԱՐԵԼ
ներգործական բայ
    1. լոյսը՝ կրակը՝ ճրագը խափանել, մութ ընել, շիջուցանել, հանգցնել.
    2. (Փոխաբերական իմաստ) տկարացնել, թուլցնել.
    3. ոչնչացնել, դադրեցնել.
    4. նուազեցնել.
    5. մեղմացնել, պակսեցնել.

գոյական
    6. բալի տեսակ մը։

Բաղադրեալ Բայեր
Եռանդը մարել
ներգործական բայ խափանել։

Մուխը մարել
ներգործական բայ խերն անիծել. թշուառութեան մատնել։

Պարտքը մարել
ներգործական բայ սրբել, մաքրել։

Աղբիւր՝ Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): էջ 1432
ՆՈՐ
(beta)
ՄԱՐԻԼ
չէզոք բայ
    1. գիտակցութիւնը կորսնցնել եւ գետին իյնալ անզգայ. ուշաթափիլ, նուաղիլ.
    2. շիջանիլ, անցնիլ (լոյս).
    3. (Փոխաբերական իմաստ) նուազիլ, տկարանալ.
    4. (Փոխաբերական իմաստ) անհետանալ, շնշուիլ (յոյս՝ ակնկալութիւն)։

Տեսակներ
— Անօթութենէ՝ սուաղիլ, նքթիլ, նքողիլ։

— Խնդալէն՝ թալանալ։

— Ծարաւէ՝ դոսրովիլ:

— Ձայնը՝ քաշուիլ:

— Շունչը՝ հատնիլ, սպառիլ։

— Ցեղը՝ ջնջուիլ, անճիտուիլ։

Աղբիւր՝ Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): էջ 1434
ՆՈՐ
(beta)
ՄԱՐԱՆԵԼ
ներգործական բայ ցանելէ եւ ցանուածքը աճելէ ետք, արտը երկրորդ անգամ փորել:


ՄԱՐԱԼ
գոյական
    1. վայրի ոչխար.
    2. ազնուացեղ եղջերու. եղնիկ, այծեամ.
    3. իգական յատուկ անուն.

ածական
    4. գեղեցիկ, աղուոր։

Աղբիւր՝ Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): էջ 1424
ՆՈՐ
(beta)
ՈՉԽԱՐ
գոյական
    1. երկկճղակաւորներու ընտանիքին պատկանող ստնաւոր, որոճացող, եղջիւրաւոր կենդանի մը, որմէ կը ստանան կաթ, միս, բուրդ եւ մորթ.
    2. (Հւք.) ոչխարի հօտ, խաշ, խաշինք.
    3. (Փոխաբերական իմաստ) ոչխարի միս.
    4. չորրորդ ձայնին (ԴՁ) պատկանող եղանակի մը անունը.
    5. (Փոխաբերական իմաստ) ինքնուրոյն մտածողութենէ զուրկ, կուրօրէն ուրիշին հետեւող մարդ.

ածական
    6. հեզ, խոնարհ։

Տեսակներ
— Արու՝ խոյ, շօշ։

— Բրդատու՝ հռիգ:

— 2 տարեկան՝ կաւռութ։

— 2 տարեկան՝ որձ (արու):

— 2-3 տարեկան՝ շիշակ։

— Էգ՝ մաքի, օդի, պատրուճակ։

— Խումբ՝ հօտ։

— Կոյս (էգ)՝ մաքիկ։

— Կրտուած՝ մալ։

— Ձագը՝ բուծ (երբ կաթնկեր է, հազիւ մէկ տարու արու կամ էգ), աւելի մեծը՝ ամարու (էգ), որոջ (արու): Այս բոլորը կը կոչուին գառ (գառնուկ):

— Մսացու՝ պատրուճակ։

— Ոչխարներ՝ խաշն, խաշինք, օդիք:

— Վայրի՝ արտիկ, առն, մարալ։

— Փոքր՝ գոնչակ։

Բաղադրեալ Բայեր
Բուրդը կտրել
ներգործական բայ խուզել:

Դարձուածքներ
Անտէր ոչխարը գայլը կ՚ուտէ
չպաշտպանուած բան մը ուրիշին սեփականութիւնը կը դառնայ:

Գայլէն վախցողը ոչխար չի պահեր
իւրաքանչիւր գործ իր անխուսափելի ծախսերը ունի:

Հովիւին սիրտը որ ուզէ, որձ ոչխարէն ալ իւղ կը հանէ
կամքը՝ կամեցողութիւնը շատ դժուարութիւններ կը հարթէ։

Շատ հաջան շունը՝ ոչխարին գայլ կը բերէ
անհարկի պոռչտուքը՝ աղմուկը փորձանքի պատճառ կը հանդիսանայ:

Ոչխար ունեցողը շուն ալ կը պահէ
Տե՛ս Գալէն վախցողը ոչխար չի պահեր։

Ոչխարին դմակը իրեն բեռ չէ
իւրաքանչիւրին բնական՝ էական մասը՝ ծանրութիւնը բեռ չի սեպուիր։

Յարակից Բառեր
— Բնակութեան վայր՝ գոմ, ոչխարագոմ, փարախ, մակաղ, մակաղատեղ:

Աղբիւր՝ Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): էջ 1851
ՆՈՐ
(beta)

Նման բառեր
մայրեմ
մայրեն
մառէն
մարեն
մարէն
 Գործածութիւն փորձնական 6 մէջբերում 

Գտնուած բառաձեւերու գործածութիւնը

ՆՈՐ Ուսամնասիրել Մարեմ բառաձեւին գործածութիւնը՝ Արեւմտահայերէն Գրուածքներու Ժողովածոյ-ին մէջ։
Փնտռել «Մարեմ» բառը նաեւ հետեւեալ պատկերահանուած բառարաններուն մէջ —

Բացատրական

Հոմանիշներու

Արեւմտահայերէնի

Նորաբանութիւններու

Յանգարան

Բառակազմական

Ստուգաբանական

Դարձուածաբանական եւ Բարբառային

Ուղղագրական

Գրաբարի

Միջին Հայերէնի

Վաղաշխարհաբարեան

Օտար լեզուի

Անուններու

Տեղանուններու

Բուսանուններու

Մասնագիտական

Յապաւումներու

© 2025 Նայիրի. Հայերէն բառարանը կը պարունակէ 17,718 գլխաւոր բառ։
Կայքը ունի 144 բառարան եւ 3 գիրք։
Հայերէն
Նայիրի / Nayiri.com