Հայերէն բառարան - Մար

Անվճար հայերէն ուղղագրիչ

Ստացի՛ր HySpell-ը հիմա

Nayiri

Հայերէն Հայ | Հայ-Անգլերէն Հայ-Անգ | Անգլերէն-Հայ Անգ-Հայ | Հայ-Ֆրանսերէն Հայ-Ֆրա | Ֆրանսերէն-Հայ Ֆրա-Հայ

Ձեւաբանութիւն

Գտնուած Բառոյթներ

մարաց, մարերի, մարերին, մարերից, մարի

Բառարան

մար գոյական 38 լիտրնոց չափ * պաստառի մը լայնքը * ցեղ մը:

Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 288։

ՄԱՐ

գոյական լայնութիւն, լայնք (կերպասի)։

Աղբիւր՝ Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): էջ 325

ՆՈՐ

1. ՄԱՅՐ մօր (մարբ, մարք, մարց, մարբք)

գոյական
1. Կին, որ երեխայ է ծնել, ＋մէր, ＋մար, ＋մարէ։

2. Ծնող կինը իւր զաւակի նկատմամբ, իգական սեռի ծնող։ Հակառակը՝ Հայր։

‣ Նա իմ կինն է, իմ երեխաների մայրը։
‣ Հայրս մեռել է, մայրս դեռ կենդանի է։
‣ Մայր ու որդի նստած խօսում էին։

3. Կենդանիների էգը, որ ձագեր է բերել։

‣ Ո՞ր կովն է այս հորթի մայրը։
‣ Գառները խայտալով ծծում էին իրանց մայրերին։
‣ Ձագերը մտան իրանց մօր թեւերի տակ որ տաքանան։

4. Նմանութեամբ (Եկեղեցական) Կանանց վանքի մեծաւորուհի, մայրապետ։

‣ Քոյրս հիւանդ է, թոյլ կտա՞ս, մայր, գնամ նրան խնամելու։

5. Փեթակի մէջ միակ էգ մեղուն, որ ձու է ածում, թագուհի (5)։

‣ Մայր չունեցող փեթակը կաւերվի։
‣ Փեթակին պէտք է նոր մայր տալ։

＋գաւառական նշանակութիւն 6. Երեխաների խաղի ժամանակ՝ խաղացող խմբերից ամեն մէկի գլխաւորը, որի կարգադրութեան ենթարկվում են միւս խաղացողները։

7. Քացախի երեսին բռնած բարակ մաշկը, որ նպաստում է հեղուկի շուտով քացախելուն։

Համեմատել Հորթ (2)։

    8. (Տպարանական) Մետաղեայ կաղապար, որի մէջ ածելով հալած արճիճը՝ ձուլում են տպարանական տառեր։

    9. Զգեստների վրայ՝ յատուկ ճեղքուածք, որի միջով անց են կացնում կոճակը, կամ օղակ, որի վրայ հագցնում են կեռմայրն, ու կոճկում, (այս նշանակութեամբ գործ է ածվում գաւառական արտասանութեամբ՝ մէր)։

    10. Փոխաբերաբար Ուրիշին կերակրող, խնամարկող, գթացող կին։

‣ Նա բոլոր որբերի մայրն էր։
‣ «Մեր ամենիս դու մայր էիր գըթառատ»։

11. Երկիր, որտեղ մի բան առաջ է եկել, սկսվել։

‣ Հին Յունաստանը համարվում է արուեստների ու գիտութիւնների մայր։

12. Պատճառ, մի երեւոյթ առաջ բերող։

‣ Բոլոր չարիքների մայրը նա եղաւ։
‣ Անգործութիւնը մայր է ամեն տեսակ մոլութիւնների։

ածական
13. Գործ է ածվում ածականաբար, իբրեւ մակդիր գոյականների մօտ, օրինակ.

‣ մայր երկիր, մայր լեզու ևն։

Տե՛ս Ներքեւը։

Բաղադրեալ Բայեր

⨀հին բառ Ի մայրն դարձուցացնել զճրագ

չէզոք բայ Ճրագը մարել, հանգցնել։

Մայրը մտնել, Մայր մտնել

չէզոք բայ Արեգակի կամ լուսնի արեւմտեան հորիզոնում ծածկվելը։

‣ Արեւը մայրը մտաւ, վերջացրէք։
‣ Լուսինը մայր մտնելուց յետոյ բոլորովին մթնեց։

Դարձուածքներ

Մայր ամենայն չարեաց

գոյական Չարիքների աղբիւր։

‣ Մասնաւոր սեփականութիւնն է մայր ամենայն չարեաց, պէտք է դա վերացնել։

⨀հին բառ Մայր արեւու

գոյական Արեգակի մայր մտնելու տեղը, արեւմուտք։

⨀հին բառ Մայր դիեցիկ

գոյական Ծծմայր։

⨀հին բառ Մայր հասարակաց

գոյական Բոլորի մայրը, մայր երկիրը, հողը։

⨀հին բառ Մայր վանից

գոյական Վանամայր, մայրապետ։

⨀հին բառ Մայր քաղաքաց

գոյական Քաղաքների մայրը, մայրաքաղաք։

Մայր Աստուածածին, Մայր Աստուծոյ

գոյական (Կրօնական) Ս. Կոյս Մարիամը, Քրիստոսի մայրը։

Մայր Արաքս

գոյական Արաքս (Երասխ) գետը, իբրեւ մայրենի երկրի բնիկ գետ։

‣ «Մայր Արաքսի ափերով Քայլամոլոր գնում եմ»։

Մայր թագուհի

գոյական Թագաւորի այրիացած մայրը։

Մայր Հայաստան

գոյական Հայաստան՝ իբրև բնիկ հայրենիք հայերի։

‣ Մայր Հայաստանը ողբում էր իւր զաւակների կորուստը։

Մեծ մայր

գոյական Տատ, մամ, հօր կամ մօր մայրը։

‣ Այս բանը մեծ մայրս էր պատմում։

Տե՛ս եւ Ծծմայր, Կնքամայր, Մէր, Մէրան, Մօրու, Նախամայր, Տատմէր ևն։

Աղբիւր՝ Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): էջ 1395

ՆՈՐ

(beta)

2. ՄԱՐ

(ասորերէն mārā)

գոյական Տէր (յարգական տիտղոս)։

‣ Մար Աբաս Կատինայ։
‣ Մար Սարգիս։
‣ Ասորոց Կաթողիկոսի տիտղոսն է Մար Շիմոն։

⨀հին բառ 3. ՄԱՐ

(սանսկրիտերէն mātrā, չափ, պահլաւերէն ✽ mār, յունարէնից màris)

գոյական Հեղանիւթի, նաեւ ցամաքեղէնի չափ, զանազան մեծութեան ըստ այլ և այլ տեղերի և ժամանակների։

✽հազուադէպ բառ 4. ՄԱՐ

գոյական Անորոշ տեսակի բոյս կամ պտուղ։

＋գաւառական բառ 5. ՄԱՐ

գոյական Գործուածքի՝ կտորի լայնքը։

‣ Մի մարից դուրս կգա՞յ.― Ոչ, մար ու կէս կգնայ։

＋գաւառական բառ 6. ՄԱՐ

գոյական Տե՛ս Մայր (1.7)։

Աղբիւր՝ Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): էջ 1418

ՆՈՐ

(beta)

ՄԱՐ

գոյական
    1. հեղանիւթի մեծագոյն չափ, 38 լիտրնոց աման.

    2. պաստառի լայնութիւն.

    3. մեդացի, քիւրտ ցեղ.

    4. սանդխամատ.

    5. (Ասորերէն) յարգական տիտղոս. օրինակ՝

‣ Մար Աբաս Կատինա.

    6. անորոշ տեսակի բոյս մը, որ գործածուած է բժշկական նպատակներով.

    7. (Գաւառական) մայր.

    8. գինիի՝ քացախի փառը՝ երեսը. մառ.

    9. կուժ, սափոր.

ածական
    10. մոլոր, մոլեգին, անմիտ.

    11. մարած, մարող, յանգած. օրինակ՝

‣ անմար (չմարող):

Աղբիւր՝ Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): էջ 1424

ՆՈՐ

(beta)

ՄԱՐԵՐ

գոյական Տե՛ս ՄԱՐԱՑԻՔ։

Աղբիւր՝ Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): էջ 1432

ՆՈՐ

(beta)

գոյական
    1. (Գրաբար) շրջիլը, շրջագայութիւն.

    2. շրջելու տեղը, ճեմելիք.

    3. ինչ բանի վրայ, որ բան մը կը պտըտի. ծխնի, լիսեռ.

    4. սահման, որ կը շրջապատէ՝ կ՚ամփոփէ տարածութիւն մը. շրջան, շրջագիծ, շրջանագիծ, բոլորակ, պարուրակ, պարոյր.

    5. (Աստղ.) գօտի, ծիր, կամար.

    6. մետաղէ՝ փայտէ եւ այլն քառանկիւնի՝ ձուաձեւ կամ կլոր շինուածք՝ կազմած, որուն մէջ որեւէ բան հանգչեցնելու՝ ամրացնելու համար կամ իբրեւ զարդ՝ մէջը դրուած իրին համար. օրինակ՝

‣ նկարի շրջանալ.

    7. նոյնպիսի յարմարանք՝ շինարարական նպատակներու համար.

    8. մեքենաներու՝ գործիքներու հիմնական մասը.

    9. որեւէ գրաւոր բնագիրի՝ պատկերի շուրջը քաշուած՝ գծուած գունաւոր շրջանաձեւ գիծ.

    10. նկարի՝ բնագիրի եւ այլն շուրջը քաշուած՝ գծուած սեւ ժապաւէն կամ սեւ գիծ՝ իբրեւ սուգի նշան.

    11. (Փոխաբերական իմաստ) որեւէ բանի սահմանները՝ ծաւալը, ծրագրուած գործունէութեան սահման, գործունէութեան գաւառ.

    12. (Փոխաբերական իմաստ) վարմունքի՝ գործունէութեան եւ այլն պայմանական կամ հանրային կարծիքին կողմէ ընդունուած սահմանափակումներ.

    13. (Փոխաբերական իմաստ) որեւէ կարգի կապերով իրարու կապուած մարդոց խումբ. շրջան, շրջապատ, միջավայր.

    14. մետաղէ՝ փայտէ՝ կերպընկալ նիւթէ եւ այլն շրջանաձեւ գօտի՝ խոշոր օղակ (իբրեւ խաղալիկ՝ ամրացման միջոց եւ այլն)։

Հոմանիշ՝ ծիր, ոլորտ։

Տեսակներ

— Անիւի (արտաքին)՝ դօղ, մարն։

— Անիւի (ներքին) փայտեայ՝ հեց, հեւանք:

— Գծագրութեան՝ շրջագիծ:

— Երիզով՝ երիզազարդ, զարդերիզ, շրջեզր:

— Միտքի՝ տարողութիւն, մտահորիզոն։

— Յոռի՝ սխալ պատճառաբանութիւն:

— Սիւնի՝ խոզ:

— Սուրբի մը գլխուն՝ լուսապսակ:

— Տակառի՝ գօտի, օղկապ։

— Տեղի, անձի՝ շրջապատ, միջավայր։

— Տեսողութեան՝ հորիզոն:

— Քաղաքի՝ թաղ, թաղամաս:

Բաղադրեալ Բայեր

— Անիւին երկաթէ շրջանակ անցընել՝ մարնել։

— Պատկերի մը շրջանակ անցընել՝ շրջանակել։

Աղբիւր՝ Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): էջ 1819

ՆՈՐ

(beta)

Նման բառեր

մաեր
մաէր
մայր
մառ

Գործածութիւն փորձնական 26 մէջբերում

Գտնուած բառաձեւերու գործածութիւնը

Գտնուած բառոյթներու գործածութիւնը

Արդիւնքները տեսնելու համար, բռնել հեռախօսը հորիզոնական դիրքով կամ / եւ մասշտաբը (zoom-ը) նուազեցնել

Փնտռել «Մար» բառը նաեւ հետեւեալ պատկերահանուած բառարաններուն մէջ —

Բացատրական

Հոմանիշներու

Արեւմտահայերէնի

Նորաբանութիւններու

Յանգարան

(1976) ՆՈՐ Հայոց լեզվի հանգաբառարան

Բառակազմական

(2014) Դպրոցական բառակազմական բառարան

Ստուգաբանական

(2010) Հայերեն ստուգաբանական բառարան
(2010) Հին հայերենի վերջածանցների ծագումը - [Հայերեն ստուգաբանական բառարան]
(2004) Հայերէն ստուգաբանական առձեռն բառարան
(1995) Մեր արմատները նոր լոյսի տակ
(1926) Հայերէն արմատական բառարան

Դարձուածաբանական եւ Բարբառային

Ուղղագրական

Գրաբարի

Միջին Հայերէնի

(2009) Միջին հայերենի բառարան

Վաղաշխարհաբարեան

(2014) Նորահայտ բառեր վաղաշխարհաբարյան աղբյուրներում

Օտար լեզուի

Անուններու

(2010) Հայոց ազգանունների բառարան
(2005) ՆՈՐ Ծածկանուններ (հայերեն և հայատառ) հայոց պարբերական մամուլում և գրականության մեջ - [Հայոց ծածկանունների բառարան]
(2005) ՆՈՐ Ծածկանուններ ձեռագիր և խմորատիպ մամուլում (Հայերեն և հայատառ) - [Հայոց ծածկանունների բառարան]
(2005) ՆՈՐ Հեղինակներ - [Հայոց ծածկանունների բառարան]
(1973) ՆՈՐ Կենսագրական բառարան (հայ մշակույթի գործիչներ)
(1968) Արական Անձնանուններ - [Հայոց լեզուի նոր բառարան]
(1968) Իգական Անձնանուններ - [Հայոց լեզուի նոր բառարան]
(1942) Հայոց անձնանունների բառարան

Տեղանուններու

(2011) Տարածված աշխարհագրական տեղանունների ցանկ - [Արեւմտահայերէն-արեւելահայերէն նոր բառարան]
(1986) Հայաստանի եւ հարակից շրջանների տեղանունների բառարան

Բուսանուններու

Մասնագիտական

(2015) Հայկական խոհանոցի բառարան
(2013) ՆՈՐ Ֆիզիոլոգիական տերմինների հայերեն-անգլերեն-ռուսերեն բառարան-տեղեկատու
(1987) Հայերենագիտական բառարան
(1979) Տէրունի տօներ - [Ծիսական Բառարան]
(1979) Եկեղեցական իրեղէններ եւ նիւթական առարկաներ - [Ծիսական Բառարան]
(1975) Լեզվաբանական բառարան

Յապաւումներու

(2021) ՆՈՐ Տառային հապավումներ - [Նոր բառեր. Զ պրակ]
(2020) ՆՈՐ Տառային հապավումներ - [Նոր բառեր. Ե պրակ]
(2007) Հայերենում գործածվող տառային հապավումների բառարան
(1996) Հապավումներ - [Նոր բառերի բացատրական բառարան]