 |
Անվճար հայերէն ուղղագրիչ | ||
|
|||
Հայերէն
Հայ
|
Հայ-Անգլերէն
Հայ-Անգ
|
Անգլերէն-Հայ
Անգ-Հայ
|
Հայ-Ֆրանսերէն
Հայ-Ֆրա
|
Ֆրանսերէն-Հայ
Ֆրա-Հայ
Բառարան
Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 373։
ԳՈՐԾ
գոյական
1. աշխատութիւն, զբաղում, պարապում։
2. ձեռնարկ։
3. պաշտօն։
4. արարք։
5. (հեղինակի՝) երկ, երկասիրութիւն։
1. աշխատութիւն, զբաղում, պարապում։
2. ձեռնարկ։
3. պաշտօն։
4. արարք։
5. (հեղինակի՝) երկ, երկասիրութիւն։
1. ՉԱՐ չարի (չարաց և չարոյ)
ածական
1. Ի բնէ վնասակար յատկութիւն ունեցող։ Հակառակը՝ Բարի։
2. Նա որ ներքին տրամադրութիւն ունի ուրիշին վնասելու, նրան անախորժ բան անելու։
3. Վնասող, վնասաբեր։
4. Ձախորդ, վտանգալից։
5. Դժնեայ, բարկացկոտ, անախորժ։
6. Չարաճճի, անհանգիստ, անկարգապահ։ Հակառակը՝ Խելօք։
⨀հին նշանակութիւն 7. Վատ, գէշ, յոռի, անպիտան։
8. Չարութիւն արտայայտող, չարութիւնից առաջացած։
գոյական
9. Ինչ որ բարի չէ, ինչ որ ընդհանուր գիտակցութեամբ հասարակական տեսակէտից վնասակար է։
10. Գործ՝ դիտաւորութիւն, որ վնասակար է ընդհանրապէս կամ մասնաւորապէս մէկին։
⨀հին նշանակութիւն 11. (Կրօնական) Սատանայ՝ իբրեւ հակառակորդ բարի աստծու։
(Համեմատել ＋Չարն սատանայ։ ＋Չարոց. ＋Չարոցի հանդիպել)։
12. Չարիք, գժտութիւն, կռիւ ևն։
⨀հին նշանակութիւն 13. Կոռ, բէգեառ կամ ընդհանրապէս հարկ։
մակբայ
⨀հին նշանակութիւն 14. Չարաբար, չարութեամբ։
Ածանցական Բառեր
Բաղադրեալ Բայեր
Դարձուածքներ
1. Ի բնէ վնասակար յատկութիւն ունեցող։ Հակառակը՝ Բարի։
‣ Զրադաշտական վարդապետութիւնը բոլոր արարածները բաժանում էր չար և բարի արարածների։
‣ Եզնիկ Կողբացին ապացուցանում է, թէ չկայ ի բնէ չար և ի բնէ բարի արարած։
‣ Չար համարվածը երբեմն բարիք է բերում և ընդհակառակը։
‣ Չար և բարի՝ յարաբերական հասկացողութիւններ են. մեղուն բարի է՝ երբ մեղր է տալիս, չար է՝ երբ խայթում է։
‣ Եզնիկ Կողբացին ապացուցանում է, թէ չկայ ի բնէ չար և ի բնէ բարի արարած։
‣ Չար համարվածը երբեմն բարիք է բերում և ընդհակառակը։
‣ Չար և բարի՝ յարաբերական հասկացողութիւններ են. մեղուն բարի է՝ երբ մեղր է տալիս, չար է՝ երբ խայթում է։
2. Նա որ ներքին տրամադրութիւն ունի ուրիշին վնասելու, նրան անախորժ բան անելու։
‣ Նա չար սիրտ ունի, որտեղ ձեռքիցը գայ՝ կաշխատի վնասել։
‣ Չար մարդիկ երգ չունին։
‣ Ես չար մարդու պատահեցայ։
‣ Չար մարդիկ երգ չունին։
‣ Ես չար մարդու պատահեցայ։
3. Վնասող, վնասաբեր։
4. Ձախորդ, վտանգալից։
5. Դժնեայ, բարկացկոտ, անախորժ։
6. Չարաճճի, անհանգիստ, անկարգապահ։ Հակառակը՝ Խելօք։
‣ Չար երեխայ։
‣ Չար աշակերտներին ի՜նչպէս խելօքացրեց։
‣ Լիրը իւր խեղկատակին կոչեց չար յիմար. խեղկատակն ասաց, որ ինքը չար յիմար է, իսկ Լիրը բարի յիմար։
‣ Չար աշակերտներին ի՜նչպէս խելօքացրեց։
‣ Լիրը իւր խեղկատակին կոչեց չար յիմար. խեղկատակն ասաց, որ ինքը չար յիմար է, իսկ Լիրը բարի յիմար։
⨀հին նշանակութիւն 7. Վատ, գէշ, յոռի, անպիտան։
8. Չարութիւն արտայայտող, չարութիւնից առաջացած։
գոյական
9. Ինչ որ բարի չէ, ինչ որ ընդհանուր գիտակցութեամբ հասարակական տեսակէտից վնասակար է։
‣ Արհմնը չարի արարիչ էր, Որմիզդը բարու։
‣ Չարը բարուն հակառակ է (առած, որի մէջ չար՚ը կարող է նշանակել և սատանայ, (1 նշանակութեամբ)։
‣ Չարը բարուն հակառակ է (առած, որի մէջ չար՚ը կարող է նշանակել և սատանայ, (1 նշանակութեամբ)։
10. Գործ՝ դիտաւորութիւն, որ վնասակար է ընդհանրապէս կամ մասնաւորապէս մէկին։
⨀հին նշանակութիւն 11. (Կրօնական) Սատանայ՝ իբրեւ հակառակորդ բարի աստծու։
(Համեմատել ＋Չարն սատանայ։ ＋Չարոց. ＋Չարոցի հանդիպել)։
12. Չարիք, գժտութիւն, կռիւ ևն։
⨀հին նշանակութիւն 13. Կոռ, բէգեառ կամ ընդհանրապէս հարկ։
‣ («Եթէ ոք… զքահանայ ի չար ընկենու, զոր ազատեցի ես յամենայն ուրեք», «Զաստուածածնին քահանայքն ազատ արարք յամենայն արքունի չարէ»։ Օրբելեան, Թիֆր. հրատ. եր. 171, (81)։
մակբայ
⨀հին նշանակութիւն 14. Չարաբար, չարութեամբ։
Ածանցական Բառեր
Բաղադրեալ Բայեր
Դարձուածքներ
⨀հին բառ 2. ՉԱՐ
＋գաւառական բառ ՉԱՐՔ
1. Ա,
ա,
Այբ
ա,
Այբ
գոյական
1. Հայերէն այբուբենի առաջին գիրը և առաջին ձայնաւորը։
2. Ձայնաւոր հնչիւն, որ արտասանվում է՝ խռչափողը ազատ ու բաց պահելով, լեզուն տափակ, բերանը և շրթունքները բաց։
⨀հին նշանակութիւն 3. Իբրեւ թուանշան՝ նշանակում էր 1։
4. Թուարկութեան մէջ՝ առաջին։
5. Փոխաբերաբար Սկիզբ։
1. Հայերէն այբուբենի առաջին գիրը և առաջին ձայնաւորը։
‣ Գլխագիր Ա։
‣ Շարագիր ա։
‣ Այբը երեք ստեղնանի գիր լինելով՝ տպագրութեան մէջ շատ տեղ է բռնում, շարուածքի գրեթէ 13 տոկոսը։
‣ Հին տպագրութիւնների մէջ գործ էին ածում միստեղնանի այբ (𝍠)։
‣ Շարագիր ա։
‣ Այբը երեք ստեղնանի գիր լինելով՝ տպագրութեան մէջ շատ տեղ է բռնում, շարուածքի գրեթէ 13 տոկոսը։
‣ Հին տպագրութիւնների մէջ գործ էին ածում միստեղնանի այբ (𝍠)։
2. Ձայնաւոր հնչիւն, որ արտասանվում է՝ խռչափողը ազատ ու բաց պահելով, լեզուն տափակ, բերանը և շրթունքները բաց։
⨀հին նշանակութիւն 3. Իբրեւ թուանշան՝ նշանակում էր 1։
4. Թուարկութեան մէջ՝ առաջին։
‣ Ա հատոր։
‣ Գլուխ Ա։
‣ Մասն Ա։
‣ Բոլոր մարմիններն երեք խոշոր խմբերի են բաժանվում, ա) կենդանական, բ) բուսական, գ) հանքային։
‣ Գլուխ Ա։
‣ Մասն Ա։
‣ Բոլոր մարմիններն երեք խոշոր խմբերի են բաժանվում, ա) կենդանական, բ) բուսական, գ) հանքային։
5. Փոխաբերաբար Սկիզբ։
＋գաւառական բառ 2. Ա
3. Ա՜
միջարկութիւն
1. Զարմանքի և ուրախութեան բացագանչութիւն մի նոր դէպքի կամ լուրի առիթով։
2. Զարմանքի և սրտնեղութեան արտայայտութիւն՝ մի անսպասելի և անախորժ եզրակացութեան հասնելիս։
3. Հարցական, երբ մէկը չի լսել ուրիշի ասածը և ցանկանում է որ նա կրկնէ։
Տե՛ս Ա՜յ։
1. Զարմանքի և ուրախութեան բացագանչութիւն մի նոր դէպքի կամ լուրի առիթով։
2. Զարմանքի և սրտնեղութեան արտայայտութիւն՝ մի անսպասելի և անախորժ եզրակացութեան հասնելիս։
‣ Ա՛, ուրեմն ինձ սպառնո՞ւմ ես։
3. Հարցական, երբ մէկը չի լսել ուրիշի ասածը և ցանկանում է որ նա կրկնէ։
Տե՛ս Ա՜յ։
ԳՈՐԾ (ոյ)
գոյական
Ածանցական Բառեր
Բաղադրեալ Բայեր
Դարձուածքներ
Ածանցական Բառեր
Բաղադրեալ Բայեր
Գործ դնել
ներգործական բայ Տե՛ս Գործադրել։
Դարձուածքներ
ՉԱՐԱԳՈՐԾ ի (աց)
ՉԱՐ
ածական
1. վնասակար յատկութիւն ունեցող.
2. չարութիւն պարունակող՝ արտայայտող.
3. վնաս պատճառող՝ ծնող. վնասող, վնասաբեր, վնասակար.
4. ձախորդ, աղետաւոր.
5. դաժան, դժնի, չարաչար.
6. չարաճճի, անկարգ, անկարգապահ, անհանգիստ.
7. վատ, վատթար, յոռի, անպիտան, գէշ.
8. զայրոյթ՝ բարկութիւն արտայայտող. բարկացոտ, չարացած.
9. չար խօսք՝ փափաք արտայայտող. չարասիրտ, չարակամ, չարանենգ, նենգամիտ.
10. կատաղի.
11. անխիղճ, անգութ.
12. չարագործութիւններով լեցուած.
գոյական
13. ինչ որ հանրային կարծիքով վնասակար է. չարիք, չարութիւն.
14. չարագործութիւն.
15. աղէտ.
16. գժտութիւն, կռիւ.
17. չարիք գործող մարդ. չարագործ.
18. չար ոգի, չարք, քաջք.
19. (Կրօնական) սատանայ.
20. ցաւ, հիւանդութիւն:
Բաղադրեալ Բայեր
Դարձուածքներ
1. վնասակար յատկութիւն ունեցող.
2. չարութիւն պարունակող՝ արտայայտող.
3. վնաս պատճառող՝ ծնող. վնասող, վնասաբեր, վնասակար.
4. ձախորդ, աղետաւոր.
5. դաժան, դժնի, չարաչար.
6. չարաճճի, անկարգ, անկարգապահ, անհանգիստ.
7. վատ, վատթար, յոռի, անպիտան, գէշ.
8. զայրոյթ՝ բարկութիւն արտայայտող. բարկացոտ, չարացած.
9. չար խօսք՝ փափաք արտայայտող. չարասիրտ, չարակամ, չարանենգ, նենգամիտ.
10. կատաղի.
11. անխիղճ, անգութ.
12. չարագործութիւններով լեցուած.
գոյական
13. ինչ որ հանրային կարծիքով վնասակար է. չարիք, չարութիւն.
14. չարագործութիւն.
15. աղէտ.
16. գժտութիւն, կռիւ.
17. չարիք գործող մարդ. չարագործ.
18. չար ոգի, չարք, քաջք.
19. (Կրօնական) սատանայ.
20. ցաւ, հիւանդութիւն:
Բաղադրեալ Բայեր
Դարձուածքներ
ԳՈՐԾ
ԿՏՈՐ
գոյական
1. կոտրած կամ կտրուած բանի մը մէկ մասը, բեկոր, փշուր, նշխար, մնացորդ.
2. պատռած հագուստի վրայ կտրուած լաթ, կարկտան.
3. գրական՝ երաժշտական՝ թատերական ստեղծագործութիւններէն առանձնացուած մաս, հատուած, բաժին.
Յարակից Բառեր
1. կոտրած կամ կտրուած բանի մը մէկ մասը, բեկոր, փշուր, նշխար, մնացորդ.
2. պատռած հագուստի վրայ կտրուած լաթ, կարկտան.
3. գրական՝ երաժշտական՝ թատերական ստեղծագործութիւններէն առանձնացուած մաս, հատուած, բաժին.
Յարակից Բառեր
ՉԱՐԱԳՈՐԾ
գոյական
1. չարիքներ՝ չար բաներ գործող (մարդ).
2. յանցաւոր բաներ կատարող, ոճիրներ գործող (մարդ). յանցագործ, ոճրագործ, մեղապարտ, մեղադրեալ, մարդասպան.
3. փաղաքշական արտայայտութիւն՝ պզտիկ յանցագործ իմաստով, չարաճճի, չարաճիճի.
ածական
4. չարագործութիւն պարունակող.
5. չարիք պատճառող.
6. (Գրաբար) չարարուեստ, խորամանկ, դաւաճան։
Ածանցական Բառեր
1. չարիքներ՝ չար բաներ գործող (մարդ).
2. յանցաւոր բաներ կատարող, ոճիրներ գործող (մարդ). յանցագործ, ոճրագործ, մեղապարտ, մեղադրեալ, մարդասպան.
3. փաղաքշական արտայայտութիւն՝ պզտիկ յանցագործ իմաստով, չարաճճի, չարաճիճի.
ածական
4. չարագործութիւն պարունակող.
5. չարիք պատճառող.
6. (Գրաբար) չարարուեստ, խորամանկ, դաւաճան։
Ածանցական Բառեր
— Բայը՝ Չարագործել:
Գործածութիւն
փորձնական
Արդիւնքները տեսնելու համար, բռնել հեռախօսը հորիզոնական դիրքով կամ / եւ մասշտաբը (zoom-ը) նուազեցնել
Փնտռել «չար-ա-գործ» բառը նաեւ հետեւեալ պատկերահանուած բառարաններուն մէջ —
Բացատրական
-
(1992) Հայոց լեզուի նոր բառարան
-
(1976) Արդի հայերենի բացատրական բառարան
-
(1969) Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան
-
(1968) Հայոց լեզուի նոր բառարան
-
(1954) Հայերէն աշխարհաբար լեզուի լիակատար բառարան
-
(1944) Հայերէն բացատրական բառարան
-
(1910) Նոր բառագիրք հայերէն լեզուի
Հոմանիշներու
-
(2009) Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան
-
(1967) Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան
-
(1938) Բառարան գանձարան հայերէն լեզուի
Արեւմտահայերէնի
Նորաբանութիւններու
-
(2022) ՆՈՐ Նոր բառեր. Է պրակ
-
(2021) ՆՈՐ Նոր բառեր. Զ պրակ
-
(2021) ՆՈՐ Նոր բառեր արեւմտահայերէնի մէջ. Ա Գիրք
-
(2020) ՆՈՐ Նոր բառեր. Ե պրակ
-
(2018) ՆՈՐ Նոր բառեր. Դ պրակ
-
(2017) Նոր բառեր. Գ պրակ
-
(2016) Նոր բառեր. Բ պրակ
-
(2015) Նոր բառեր. Ա պրակ
-
(2002) Արդի հայերենի նորաբանությունների բառարան
-
(1996) Նոր բառերի բացատրական բառարան
-
(1982) Բառարան-տեղեկատու (Նոր բառեր և իմաստներ)
Յանգարան
Բառակազմական
Ստուգաբանական
-
(2010) Հայերեն ստուգաբանական բառարան
-
(2010) Հին հայերենի վերջածանցների ծագումը - [Հայերեն ստուգաբանական բառարան]
-
(2004) Հայերէն ստուգաբանական առձեռն բառարան
-
(1995) Մեր արմատները նոր լոյսի տակ
-
(1926) Հայերէն արմատական բառարան
Դարձուածաբանական եւ Բարբառային
-
(2013) Ղարաբաղի բարբառի բառարան
-
(2011) Հայերեն դարձվածքների ընդարձակ բացատրական բառարան
-
(2010) Հայերեն շրջասությունների բառարան
-
(2001) Հայոց լեզվի բարբառային բառարան
-
(1975) Հայոց լեզվի դարձվածաբանական բառարան
-
(1970) Հազար ու մէկ բառ ու բան հայոց խօսից բարբառէն
-
(1970) Արեւելահայ ոճաբանութիւններ - [Հազար ու մէկ բառ ու բան հայոց խօսից բարբառէն]
-
(1913) Հայերէն գաւառական բառարան
-
(1912) Հայոց բառ ու բան
-
(1903) Բառգիրք Արարատեան բարբառի
-
(1902) Թուրքերէնէ փոխառեալ բառերը Պօլսի հայ ժողովրդական լեզուին մէջ համեմատութեամբ Վանի, Ղարաբաղի եւ Նոր-Նախիջեւանի բարբառներուն
-
(1869) Բառգիրք յաշխարհաբառէ ի գրաբառ
-
(1836) Յաւելուած աշխարհիկ բառք անվկայք ի գրոց առ մեզ եղելոց - [Նոր բառգիրք հայկազեան լեզուի]
Ուղղագրական
-
(2013) Հայերենի ուղղագրական նոր բառարան
-
(2002) Արդի հայերենի ուղղագրական-ձեւակազմական բառարան
-
(1973) Հայերեն ուղղագրական-ուղղախոսական-տերմինաբանական բառարան
Գրաբարի
-
(2012) Գրաբարի դարձուածաբանական բառարան
-
(2010) Գրաբարի բառարան - Նոր հայկազյան բառարանում չվկայված բառեր
-
(2007) Նորայայտ բառեր գրաբարում
-
(2006) Գրաբարի հոմանիշների բառարան
-
(2000) Գրաբարի բառարան
-
(1944) Ասացուածքներ հայերէն գրաբար լեզուով - [Հայերէն բացատրական բառարան]
-
(1865) Առձեռն բառարան հայկազնեան լեզուի
-
(1837) Բառգիրք ի բարբառ հայ եւ իտալական
-
(1836) Նոր բառգիրք հայկազեան լեզուի
Միջին Հայերէնի
Վաղաշխարհաբարեան
Օտար լեզուի
-
(2014) Բառգրքույկ, Նոր եւ նորակազմ բառեր հայերենում
-
(2011) Օտար բառերի բառարան
-
(1951) Եւրոպական փոխառեալ բառեր հայերէնի մէջ
-
(1912) Բացատրական բառգիրք - Օտարազգի բառերի եւ օտարագիր բառերի ու դարձւածքների
-
(1908) Հանրամատչելի բառարան օտարազգի բառերի եւ գործածութեան մէջ մտած մտքերի ու դարձւածքների
Անուններու
-
(2010) Հայոց ազգանունների բառարան
-
(2005) ՆՈՐ Ծածկանուններ (հայերեն և հայատառ) հայոց պարբերական մամուլում և գրականության մեջ - [Հայոց ծածկանունների բառարան]
-
(2005) ՆՈՐ Ծածկանուններ ձեռագիր և խմորատիպ մամուլում (Հայերեն և հայատառ) - [Հայոց ծածկանունների բառարան]
-
(2005) ՆՈՐ Հեղինակներ - [Հայոց ծածկանունների բառարան]
-
(1973) ՆՈՐ Կենսագրական բառարան (հայ մշակույթի գործիչներ)
-
(1968) Արական Անձնանուններ - [Հայոց լեզուի նոր բառարան]
-
(1968) Իգական Անձնանուններ - [Հայոց լեզուի նոր բառարան]
-
(1942) Հայոց անձնանունների բառարան
Տեղանուններու
-
(2011) Տարածված աշխարհագրական տեղանունների ցանկ - [Արեւմտահայերէն-արեւելահայերէն նոր բառարան]
-
(1986) Հայաստանի եւ հարակից շրջանների տեղանունների բառարան
Բուսանուններու
-
(1981) Բուսանունների հայերեն-լատիներեն-ռուսերեն-անգլերեն-ֆրանսերեն-գերմաներեն բառարան
-
(1895) Հայբուսակ կամ Հայկական Բուսաբառութիւն
Մասնագիտական
-
(2015) Հայկական խոհանոցի բառարան
-
(2013) ՆՈՐ Ֆիզիոլոգիական տերմինների հայերեն-անգլերեն-ռուսերեն բառարան-տեղեկատու
-
(1987) Հայերենագիտական բառարան
-
(1979) Տէրունի տօներ - [Ծիսական Բառարան]
-
(1979) Եկեղեցական իրեղէններ եւ նիւթական առարկաներ - [Ծիսական Բառարան]
-
(1975) Լեզվաբանական բառարան
Յապաւումներու
-
(2021) ՆՈՐ Տառային հապավումներ - [Նոր բառեր. Զ պրակ]
-
(2020) ՆՈՐ Տառային հապավումներ - [Նոր բառեր. Ե պրակ]
-
(2007) Հայերենում գործածվող տառային հապավումների բառարան
-
(1996) Հապավումներ - [Նոր բառերի բացատրական բառարան]
