Բառարան
Բառարան
ՆՈՐ
Գրուածքներու Ժողովածոյ
Ժողովածոյ
Ուղղագրիչներ
Ուղղագրիչներ
Տառատեսակներ
Տառեր
Մեր մասին
Մենք
հայերէն
English
русский
français
Deutsch
Türkçe
Անվճար հայերէն ուղղագրիչ
Ստացի՛ր HySpell-ը հիմա
Հայերէն
Հայ
|
Հայ-Անգլերէն
Հայ-Անգ
|
Անգլերէն-Հայ
Անգ-Հայ
|
Հայ-Ֆրանսերէն
Հայ-Ֆրա
|
Ֆրանսերէն-Հայ
Ֆրա-Հայ
Ձեւաբանութիւն
Արեւմտահայերէն
ուտեն →
ուտել
(բայ)
Տեսնել ձեւաբանական վերլուծութիւնը
Ներկայ ժամանակ • Ստորադասական եղանակ • Երրորդ դէմք • Յոգնակի
Բառարան
ուտել
ներգործական
բայ
Ճաշակել
,
սնունդ
առնել
*
կրծել
,
սպառել
:
Աղբիւր՝
Բառգիրք հայերէն լեզուի։
Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 371։
ՈՒՏԵԼ
ներգործական
բայ
1.
ճաշակել
։
2.
նախաճաշել
։
3.
ճաշել
։
4.
ընթրել
։
5.
հատցնել
,
սպառել
։
6.
(
ամբողջ
ունեցածը
՝)
վատնել
,
մսխել
,
փճացնել
։
7.
(
պաշտօնի
մէջ
՝)
շմշկել
,
գողնալ
։
8.
(
զառամածի
պէս
՝)
լոմլոմել
,
ծամծմել
։
9.
(
անասունի
պէս
՝)
լափել
,
լափլիզել
,
լակոտալ
,
քրթել
։
10.
(
գազանի
պէս
՝)
փաղաղել
։
11.
(
շան
՝
կատուի
՝)
լակել
։
12.
(
արածուող
կենդանիներու
՝)
ճարակել
,
արածուիլ
։
13.
(
թթուն
մետաղեայ
թերթը
՝)
փորել
,
մաշել
։
14.
(
դեղահատ
՝)
առնել
,
կլլել
։
15.
(
սկիւռներու
՝
որդերու
՝)
կրծել
։
Դարձուածքներ
կուռ ու կուշտ ուտել
թշել
,
փորը
տկռեցնել
՝
խճողել
։
անյագաբար ուտել
մցռել
,
մռզգայլել
,
խժկել
։
մէկուն գլուխը ուտել
մէկը
ձանձրացնել
.
դժբախտացնել
.
մեռցնել
։
ինքզինք ուտել
զայրանալ
,
կատղիլ
։
ծեծ ուտել
ծեծուիլ
,
պատժուիլ
։
զիրար ուտել
ծեծկուիլ
,
կզուըտիլ
։
Աղբիւր՝
Յարութիւն Թ. Գայայեան,
Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի
. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938):
էջ 399
ՆՈՐ
ՈՒՏԵԼ
պակասաւոր
բայ
(
Ա
.
արմատ
Ուտեմ
,
ուտէի
,
ուտիցեմ
,
մի՛
ուտեր
,
ուտելոց
,
Բ
.
արմատ
կերի
կմ
կերայ
,
կերից
կմ
կերայց
,
կերիցես
,
կե՛ր
,
կերա՛յք
կմ
կերէ՛ք
,
կերեալ
).
Ա
.
արմատ
ուտում
եմ
,
էի
,
կուտեմ
,
ուտեմ
,
ուտէի
,
ուտելու
.
Բ
.
արմատ
կերայ
,
կե՛ր
,
կերած
ներգործական
բայ
Բաղադրեալ Բայեր
Ինքն իրան ուտել
,
Ինքզինքը ուտել
չէզոք
բայ
Իւր
մէջ
նեղանալ
,
բորբոքվել
,
չկարողանալ
իրան
զսպել
։
‣
Ինքն իրան ուտում էր
,
որ
բոլորի
անունը
տալիս
էին
,
իսկ
իրան
կարծես
դիտմամբ
մոռացել
էին
։
‣
Ինքս ինձ ուտում էի
այս
անիրաւութիւնը
տեսնելով
,
բայց
ձեռքիցս
ի՞նչ
էր
գալիս
։
Ուտել-խմել
չէզոք
բայ
Կերուխում
անել
,
կերուխումի
անձնատուր լինել
։
‣
Խելքը
տուել
է
ուտել-խմելու
։
‣
Նա
սիրում
է
ուտել-խմել
։
Դարձուածքներ
Կերած-խմած
ածական
Լաւ
պարարտ
,
սնունդը
առատ
։
‣
Կերած-խմած
տաւար
։
Աղբիւր՝
Ստեփան Մալխասեանց,
Հայերէն բացատրական բառարան
. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944):
էջ 1757
ՆՈՐ
(beta)
ՈՒՏՎԵԼ
կրաւորական
չէզոք
բայ
Տե՛ս
Ուտել
՚
ի
տակ
։
Աղբիւր՝
Ստեփան Մալխասեանց,
Հայերէն բացատրական բառարան
. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944):
էջ 1758
ՆՈՐ
(beta)
ՈՒՏԵԼ
ներգործական
բայ
1.
ուտելի
նիւթը
՝
սնունդը
ծամել
եւ
կու տալ
.
2.
ճաշել
.
3.
սնունդ
ստանալ
,
սնուիլ
.
4.
իբրեւ
սնունդ
գործածել
.
5.
կծոտել
,
խայթոտել
(
միջատներ
).
6.
կրծելով
՝
խայթելով
եւ
այլն
փճացնել
.
7.
յօշոտել
,
պատառ-պատառ
ընել
.
8.
ապրելու
համար
ծախսել
.
9.
քիմիական
կամ
ֆիզիքական
ներգործութեամբ
վնասել
.
քայքայել
,
փճացնել
,
մաշեցնել
,
փորել
.
10.
(
Փոխաբերական
իմաստ
)
անշարժ
եւ
շարժուն
կալուածներու
եկամուտով
ապրիլ
.
օրինակ
՝
‣
մեր
դրամագլուխին
տոկոսն
է
զոր
կ՚ուտենք
.
11.
(
Փոխաբերական
իմաստ
)
վատնել
,
մսխել
,
շռայլօրէն
ծախսել
.
12.
(
Փոխաբերական
իմաստ
)
կաշառք
առնել
՝
վերցնել
.
13.
(
Փոխաբերական
իմաստ
)
ուրիշին
ունեցածը
իւրացնել
,
մէկուն
բաժինը
՝
հասնելիքը
կտրել
.
14.
(
Փոխաբերական
իմաստ
)
ուրիշին
հաշուոյն
ապրիլ
,
մակաբոյծ
դառնալ
.
15.
(
Փոխաբերական
իմաստ
)
տանջել
,
տառապեցնել
,
չարչարել
.
օրինակ
՝
‣
կեանքս
կերար
.
16.
(
Փոխաբերական
իմաստ
)
հարուած
ստանալ
.
17.
անարգանք
՝
վիրաւորանք
կրել
՝
ստանալ
.
18.
(
Փոխաբերական
իմաստ
)
ներծծուիլ
,
համակուիլ
,
տոգորուիլ
.
19.
(
Փոխաբերական
իմաստ
)
խօսքերուն
մէկ
մասը
կուլ տալ
՝
չըսել
:
Տեսակներ
—
Ամբողջ
ունեցածը
՝
վատնել
,
մսխել
,
փճացնել
։
—
Անասունի
պէս
՝
լափել
,
լափլիզել
,
լակռտալ
,
քրթել
:
—
Անյագաբար
՝
մցռել
,
մռզգայլել
,
խժկել
։
—
Արածող
կենդանիներու
՝
ճարակել
,
արածիլ
:
—
Գազանի
պէս
՝
փաղաղել
:
—
Դանդաղ
՝
ճմճմել
:
—
Դեղահատ
՝
առնել
,
կլլել
:
—
Զառամածի
պէս
՝
լոմլոմել
,
ծամծմել
։
—
Զիրար
՝
ծեծկուիլ
,
զգուըտիլ
։
—
Թթուն
,
մետաղեայ
թերթը
՝
փորել
,
մաշել
:
—
Կաշին
՝
ծծել
,
ներծծել
,
տոգորիլ
։
—
Կուռ
ու
կուշտ
՝
թշել
,
փորը տկռեցնել
,
խճողել
։
—
Կրծող
կենդանիներու
՝
կրծել
:
—
Մատներով
՝
մատնել
,
մատնոռել
։
—
Շան
,
կատուի
՝
լակել
։
—
Պաշտօնի
մէջ
՝
շմշկել
,
գողնալ
,
գրպանել
:
Բաղադրեալ Բայեր
Ինքզինք ուտել
չէզոք
բայ
զայրանալ
,
կատղիլ
։
Ծեծ ուտել
կրաւորական
բայ
ծեծուիլ
,
պատժուիլ
:
Մէկուն գլուխը ուտել
ներգործական
բայ
1.
ձանձրացնել
.
2.
դժբախտացնել
,
մեռցնել
:
Անձրեւ ուտել
չէզոք
բայ
թրջուիլ
։
Աչքերովը ուտել
ներգործական
բայ
1.
աչքերը
մէկուն
՝
բանի
մը
վրայ
սեւեռած
՝
երկար
նայիլ
.
2.
սաստիկ
ջղայնացած
ըլլալ
։
Գլուխը ուտել
ներգործական
բայ
1.
շատ
դժուարութիւն
՝
նեղութիւն
տալ
պահանջներ
ներկայացնելով
.
2.
մահուան
պատճառ
ըլլալ
:
Եղունգներուն միսը ուտել
չէզոք
բայ
սաստիկ
ջղայնանալ
։
Ինքզինք ուտել
չէզոք
բայ
հոգեկան
տառապանքով
ինքզինք
մաշեցնել
։
Իրարու միսը ուտել
չէզոք
բայ
զիրար
տանջել
՝
չարչարել
,
իրարու
դէմ
կռուիլ
։
Հաց ուտել (միասին)
ներգործական
բայ
իրարու
շատ
մօտիկ
ըլլալ
։
Ուտել-խմել
չէզոք
բայ
կերուխումի
անձնատուր
ըլլալ
:
Ուտել մէկուն դրամը
ներգործական
բայ
ստացած
դրամը
կամ
ապրանքին
փոխարժէքը
չտալ
.
դրամական
խոստումը
խաբէութեամբ
չվճարել
:
Դարձուածքներ
Գործերը զիրա՞ր կ՚ուտեն
գործ
չկայ
։
Կերած ապուրը տես
ըրած
անսպասելի
՝
անախորժ
՝
անբնական
գործը
՝
վարմունքը
տես
։
Կերած-խմած
ածական
1.
լաւ
սնունդ
առած
՝
առնող
,
լաւ
գէր
՝
պարարտ
.
2.
միասին
հաճելի
օրեր
անցուցած
.
3.
մօտիկ
,
մտերիմ
։
Կերած-կերած, չէ քաքած
1.
գիրուկ
.
2.
կծծի
,
ագահ
։
Կերածը ուրացող
ածական
ապերախտ
:
Ո՛չ կ՚ուտէ, ո՛չ կը կերցնէ
այնքան
ժլատ
է
,
որ
ունեցածը
իրեն
կը վերապահէ
:
Ո՛չ ուտես, ո՛չ խմես, անոր երեսին նայիս
(
հէքեաթներու
մէջ
)
այնքան
գեղեցիկ
է
,
որ
մարդ
երեսին
նայելով
՝
կը զմայլի
,
ուտել-խմելը
կը մոռնայ
:
Ուտես՝ միս, չուտես՝ մատաղ
երկու
կրակի
միջեւ
,
անել
դրութեան
մէջ
ըլլալ
։
Ուտող-ուտողի
շատ-շատերը
կը յափշտակեն
՝
կը կողոպտեն
(
մէկուն
ունեցածը
):
Ուտողը չի գիտեր, բերողը գիտէ
ուտողը
՝
վայելողը
չ՚անդրադառնար
,
թէ
որքան
աշխատանք
՝
քրտինք
թափուած
է
տուեալ
սնունդը
՝
առարկան
ձեռք բերելու
համար
։
Նաեւ
կ՚ըսուի
՝
Ուտողը չի գիտեր, բրդողը գիտէ
:
Ուտող-ուրացող
ածական
երախտամոռ
։
Աղբիւր՝
Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան,
Հայոց լեզուի նոր բառարան
. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992):
էջ 1923
ՆՈՐ
(beta)
Նման բառեր
ութէն
ուտեմ
Գործածութիւն
փորձնական
5 մէջբերում
Գտնուած բառաձեւերու գործածութիւնը
ուտեն →
ուտել
(3 մէջբերում)
ուտեն
†
չստուգուած
(2 մէջբերում)
Արդիւնքները տեսնելու համար, բռնել հեռախօսը հորիզոնական դիրքով կամ / եւ մասշտաբը (zoom-ը) նուազեցնել
ՆՈՐ
Ուսամնասիրել
ուտեն
բառաձեւին
գործածութիւնը՝
Արեւմտահայերէն Գրուածքներու Ժողովածոյ
-ին մէջ։
Փնտռել «
ուտեն
» բառը նաեւ հետեւեալ պատկերահանուած բառարաններուն մէջ —
Բացատրական
(1992)
Հայոց լեզուի նոր բառարան
(1976)
Արդի հայերենի բացատրական բառարան
(1969)
Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան
(1968)
Հայոց լեզուի նոր բառարան
(1954)
Հայերէն աշխարհաբար լեզուի լիակատար բառարան
(1944)
Հայերէն բացատրական բառարան
(1910)
Նոր բառագիրք հայերէն լեզուի
Հոմանիշներու
(2009)
Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան
(1967)
Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան
(1938)
Բառարան գանձարան հայերէն լեզուի
Արեւմտահայերէնի
(2011)
Արեւմտահայերէն-արեւելահայերէն նոր բառարան
(1991)
Արեւմտահայերենի բառարան
Նորաբանութիւններու
(2022)
ՆՈՐ
Նոր բառեր. Է պրակ
(2021)
ՆՈՐ
Նոր բառեր. Զ պրակ
(2021)
ՆՈՐ
Նոր բառեր արեւմտահայերէնի մէջ. Ա Գիրք
(2020)
ՆՈՐ
Նոր բառեր. Ե պրակ
(2018)
ՆՈՐ
Նոր բառեր. Դ պրակ
(2017)
Նոր բառեր. Գ պրակ
(2016)
Նոր բառեր. Բ պրակ
(2015)
Նոր բառեր. Ա պրակ
(2002)
Արդի հայերենի նորաբանությունների բառարան
(1996)
Նոր բառերի բացատրական բառարան
(1982)
Բառարան-տեղեկատու (Նոր բառեր և իմաստներ)
Յանգարան
(1976)
ՆՈՐ
Հայոց լեզվի հանգաբառարան
Բառակազմական
(2014)
Դպրոցական բառակազմական բառարան
Ստուգաբանական
(2010)
Հայերեն ստուգաբանական բառարան
(2010)
Հին հայերենի վերջածանցների ծագումը
- [Հայերեն ստուգաբանական բառարան]
(2004)
Հայերէն ստուգաբանական առձեռն բառարան
(1995)
Մեր արմատները նոր լոյսի տակ
(1926)
Հայերէն արմատական բառարան
Դարձուածաբանական եւ Բարբառային
(2013)
Ղարաբաղի բարբառի բառարան
(2011)
Հայերեն դարձվածքների ընդարձակ բացատրական բառարան
(2010)
Հայերեն շրջասությունների բառարան
(2001)
Հայոց լեզվի բարբառային բառարան
(1975)
Հայոց լեզվի դարձվածաբանական բառարան
(1970)
Հազար ու մէկ բառ ու բան հայոց խօսից բարբառէն
(1970)
Արեւելահայ ոճաբանութիւններ
- [Հազար ու մէկ բառ ու բան հայոց խօսից բարբառէն]
(1913)
Հայերէն գաւառական բառարան
(1912)
Հայոց բառ ու բան
(1903)
Բառգիրք Արարատեան բարբառի
(1902)
Թուրքերէնէ փոխառեալ բառերը Պօլսի հայ ժողովրդական լեզուին մէջ համեմատութեամբ Վանի, Ղարաբաղի եւ Նոր-Նախիջեւանի բարբառներուն
(1869)
Բառգիրք յաշխարհաբառէ ի գրաբառ
(1836)
Յաւելուած աշխարհիկ բառք անվկայք ի գրոց առ մեզ եղելոց
- [Նոր բառգիրք հայկազեան լեզուի]
Ուղղագրական
(2013)
Հայերենի ուղղագրական նոր բառարան
(2002)
Արդի հայերենի ուղղագրական-ձեւակազմական բառարան
(1973)
Հայերեն ուղղագրական-ուղղախոսական-տերմինաբանական բառարան
Գրաբարի
(2012)
Գրաբարի դարձուածաբանական բառարան
(2010)
Գրաբարի բառարան - Նոր հայկազյան բառարանում չվկայված բառեր
(2007)
Նորայայտ բառեր գրաբարում
(2006)
Գրաբարի հոմանիշների բառարան
(2000)
Գրաբարի բառարան
(1944)
Ասացուածքներ հայերէն գրաբար լեզուով
- [Հայերէն բացատրական բառարան]
(1865)
Առձեռն բառարան հայկազնեան լեզուի
(1837)
Բառգիրք ի բարբառ հայ եւ իտալական
(1836)
Նոր բառգիրք հայկազեան լեզուի
Միջին Հայերէնի
(2009)
Միջին հայերենի բառարան
Վաղաշխարհաբարեան
(2014)
Նորահայտ բառեր վաղաշխարհաբարյան աղբյուրներում
Օտար լեզուի
(2014)
Բառգրքույկ, Նոր եւ նորակազմ բառեր հայերենում
(2011)
Օտար բառերի բառարան
(1951)
Եւրոպական փոխառեալ բառեր հայերէնի մէջ
(1912)
Բացատրական բառգիրք - Օտարազգի բառերի եւ օտարագիր բառերի ու դարձւածքների
(1908)
Հանրամատչելի բառարան օտարազգի բառերի եւ գործածութեան մէջ մտած մտքերի ու դարձւածքների
Անուններու
(2010)
Հայոց ազգանունների բառարան
(2005)
ՆՈՐ
Ծածկանուններ (հայերեն և հայատառ) հայոց պարբերական մամուլում և գրականության մեջ
- [Հայոց ծածկանունների բառարան]
(2005)
ՆՈՐ
Ծածկանուններ ձեռագիր և խմորատիպ մամուլում (Հայերեն և հայատառ)
- [Հայոց ծածկանունների բառարան]
(2005)
ՆՈՐ
Հեղինակներ
- [Հայոց ծածկանունների բառարան]
(1973)
ՆՈՐ
Կենսագրական բառարան (հայ մշակույթի գործիչներ)
(1968)
Արական Անձնանուններ
- [Հայոց լեզուի նոր բառարան]
(1968)
Իգական Անձնանուններ
- [Հայոց լեզուի նոր բառարան]
(1942)
Հայոց անձնանունների բառարան
Տեղանուններու
(2011)
Տարածված աշխարհագրական տեղանունների ցանկ
- [Արեւմտահայերէն-արեւելահայերէն նոր բառարան]
(1986)
Հայաստանի եւ հարակից շրջանների տեղանունների բառարան
Բուսանուններու
(1981)
Բուսանունների հայերեն-լատիներեն-ռուսերեն-անգլերեն-ֆրանսերեն-գերմաներեն բառարան
(1895)
Հայբուսակ կամ Հայկական Բուսաբառութիւն
Մասնագիտական
(2015)
Հայկական խոհանոցի բառարան
(2013)
ՆՈՐ
Ֆիզիոլոգիական տերմինների հայերեն-անգլերեն-ռուսերեն բառարան-տեղեկատու
(1987)
Հայերենագիտական բառարան
(1979)
Տէրունի տօներ
- [Ծիսական Բառարան]
(1979)
Եկեղեցական իրեղէններ եւ նիւթական առարկաներ
- [Ծիսական Բառարան]
(1975)
Լեզվաբանական բառարան
Յապաւումներու
(2021)
ՆՈՐ
Տառային հապավումներ
- [Նոր բառեր. Զ պրակ]
(2020)
ՆՈՐ
Տառային հապավումներ
- [Նոր բառեր. Ե պրակ]
(2007)
Հայերենում գործածվող տառային հապավումների բառարան
(1996)
Հապավումներ
- [Նոր բառերի բացատրական բառարան]
Ձեւաբանութեան կարգաւորումներ
Արեւմտահայերէն
Արեւելահայերէն
Ցուցադրել ձեւաբանական վերլուծութիւն
Ցուցադրել ձեւաբանական զտիչները
Ցուցադրել գտնուած բառաձեւերը
Ցուցադրել գտնուած բառոյթները