Անվճար հայերէն ուղղագրիչ
Ստացի՛ր HySpell-ը հիմա
 Ձեւաբանութիւն

Արեւմտահայերէն

հրէ → հրել (բայ)
Ներկայ ժամանակ • Ստորադասական եղանակ • Երրորդ դէմք • Եզակի
Հրամայական եղանակ • Եզակի
հրէ → հուր (գոյական)
Եզակի • Բացառական հոլով
 Բառարան
հրել ներգործական բայ Մղել, քշել, մշտել:

Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 264։


ՀՐԵԼ
ներգործական բայ
    1. մղել, քշել։
    2. խթել, մշտել, թնդել, ցնցել, շարժել։

Դարձուածքներ
ուսով հրել
գրթցել։

արմուկով հրել
արմկահարել։

Աղբիւր՝ Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): էջ 297
ՆՈՐ
ՀՈՒՐ
գոյական
    1. կրակ, խարոյկ։
    2. խանդ։
    3. (բանաստեղծական՝) աւիւն։

Դարձուածքներ
հուրք
եռանդ, հրայրք, հորձք։

Աղբիւր՝ Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): էջ 294
ՆՈՐ
＋գաւառական բառ ՀՐԷ
մակբայ Տե՛ս Հրէս։


＋գաւառական բառ ՀՐԷՆ
մակբայ Տե՛ս Հրէս՚ի տակ։


＋գաւառական բառ ՀՐԷՍ,
＋գաւառական բառ ՀՐԷԴ,
＋գաւառական բառ ՀՐԷՆ
մակբայ Ահա՛ այս կամ այստեղ (ինձ մօտ), ահա՛ այդ կամ այդտեղ (քեզ մօտ), ահա՛ այն կամ այնտեղ (հեռուն)։
‣ Նամակը բերի՞ր. －Այո՛, հրէ՛ս։
‣ Հրէս քո տուած գիրքը. յետ վերցրու։
‣ Ի՞նչ ես այս ու այն կողմը ման գալիս, մատնոցը հրէդ կողքիդ է։
‣ Ո՞ւր է. －Հրէ՛դ, սեղանի վրայ։
‣ Հրէս գալիս են։
‣ Մեր գիւղը հրէ՜ն այնտեղ է։

Աղբիւր՝ Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): էջ 1300
ՆՈՐ
(beta)
ՀՐԵԼ հրեցի
ներգործական բայ
    1. Հարուածի միջոցով մէկին կամ մի բան իրանից հեռացնել, բօթել, մշտել։
‣ Արմուկով ինձի հրեց։
‣ Երկու ձեռքով ուժով հրեցի, բայց նա տեղից էլ չշարժվեց։
‣ Դուռը թեթեւ հրեց, դուռը ճռռալով բացվեց կիսով չափ։
‣ Քարը մէկ հրեցի, գլդիգլոր ներքեւ գլորվեց։

    2. Փոխաբերաբար Զուգաւորվել։

Բաղադրեալ Բայեր
Հրել-մշտել
ներգործական բայ Տե՛ս Հրմշտել։

Աղբիւր՝ Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): էջ 1299
ՆՈՐ
(beta)
✽հազուադէպ բառ ՀՐԱԼ (հրացի)
ներգործական բայ Կտրել։

Բաղադրեալ Բայեր
Զաչս հրալ ի յուսոյ
չէզոք բայ Յուսահատվել, յոյսը կտրել։

Աղբիւր՝ Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): էջ 1291
ՆՈՐ
(beta)
1. ՀՈՒՐ (հրոյ)
գոյական
    1. Կրակ (1)։ (Տե՛ս)։ Խարոյկ։ (Տե՛ս)։
‣ Հին հասկացողութեամբ աշխարհի բոլոր նիւթերը չորս տարրից էին բաղկացած, որ են հող, օդ, հուր, ջուր։

Դարձուածքներ
Հուր արուեստական
գոյական Հրախաղութիւն, հրթիռ։

Բենգալեան հուր
գոյական Բաղադրութիւն աղբորակի, ծծումբի, բերտոլետեան աղի, որ վառվում է շատ պայծառ լոյսով և կարող է պատրաստվել զանազան գոյներով։ Գործ է ածվում հրավառութեան և հրախաղութեան մէջ։

Հուր յունական
գոյական Բիւզանդական յոյների հնարած մի հեղուկ բաղադրութիւն, որ ջրով չէր հանգչում և որով յոյներն այրում էին Բիւզանդիոնը (Կ. Պոլիսը) պաշարող թշնամու նաւատորմը։
‣ Յունական հրի բաղադրութիւնը այժմ անյայտ է։

⨀հին նշանակութիւն 2. Հրդեհ, կրակ (4), որից ―

Դարձուածքներ
⨀հին բառ Հուր հարկնել, ⨀հին բառ Հուր արկանել, ⨀հին բառ Հուր վառել, ⨀հին բառ Հրով դատել
ներգործական բայ Կրակ տալ, հրկիզել, հրդեհի մատնել, հրդեհով ոչնչացնել։

    3. Տապ, բորբոքումն։

Դարձուածքներ
Անտոնեան հուր
գոյական Տե՛ս Կերցաւ, Կեր (5)։

✽հազուադէպ նշանակութիւն 4. Առնի անդամը տոչորող ախտ. առնի անդամի բորբոքում։

✽հազուադէպ նշանակութիւն 5. Բրգաձեւ մարմին. (սխալ ստուգաբանութեամբ յունարէնի, որտեղ pyr նշանակում է հուր, իսկ pyramis նշանակում է բուրգ)։

    6. Փոխաբերաբար
    1. Աւիւն, խանդ, եռանդ։
‣ Հայրենասիրական հուրը տոչորում էր նրան։

    2. Դարդ, ցաւ։
‣ Նա ինձ մերժեց և մի անմար հուր գցեց իմ սրտում, որ իւր հրեղէն լեզուներով այրում է հոգիս։


ածական
    7. Հրեղէն, բոցավառ, փայլուն։
‣ Հուր-հեր ունէր։
‣ Հուր աչքեր։

Դարձուածքներ
Հուր մոլեկան, Շրջմոլիկ հուր, Թափառական հուր
գոյական Ֆոսֆորային փայլուն գազ, որ բարձրանում է երբեմն գերեզմաններից կամ այլ տեղերից, որտեղ փտում են կենդանական և բուսական նիւթեր։

Ս. Էլմի հուր
գոյական Հրեղէն լեզուակներ՝ գնդակներ ևն, որ մրրկի ժամանակ, երբ օդը ելեկտրացած է, երբեմն երեւում են զանազան առարկաների, մանաւանդ նաւերի կայմերի ծայրերին, որ հաւանօրէն ելեկտրական ծագում ունի։

⨀հին բառ Հուր փայլեալ
գոյական Ցերեկուայ 12 ժամերից իններորդը (այսինքն երրորդը կէսօրից յետոյ)։

Հուր յաւիտենական
գոյական (Կրօնական) Դժոխքի մշտավառ կրակը։

＋գաւառական բառ Հուրը գնացել, մուրն է մնացել
Հալ ու մաշ է եղել։


＋գաւառական բառ 2. ՀՈՒՐ
գոյական Ծառի կամ թփի ճիւղ։

Աղբիւր՝ Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): էջ 1286
ՆՈՐ
(beta)
＋գաւառական բառ ՀՈՒՐՔ
գոյական
    1. Ջերմ մարմնի ճառագայթած ջերմութիւնը, կրակի ցոլքը։
‣ Վառարանի դուռը բացի, հուրքը երեսս զարկեց։
‣ Արեգակի հուրքը։

    2. Ուռէցքի կամ վէրքի տապ, բորբոքում։
‣ Ուռէցքին քացախ քսիր, հուրքը կառնէ (կամ կքաշէ)։

Աղբիւր՝ Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): էջ 1287
ՆՈՐ
(beta)
ՀՐԵԼ
ներգործական բայ ուժով դպելով մէկու մը կամ բանի մը զայն իրմէ հեռացնել.

(ուսով) բոթել, մշտել, հրմշտկել, խթել, մղել, դնթել, քշել.

(արմուկով) արմնկել, արմկել, արմկահարել.

(զանազան ձեւերով) շպռնել, մտղել, կեհել, հրնտել, հրմրկել, գոշտել, բշտբշտորել, մխտել, մխթել, կտել, մլել, մտղել, զոնթել, ճխտել, տմշկել, պեճել:

Հակառակը՝ քաշել, մօտեցնել։

Աղբիւր՝ Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): էջ 1303
ՆՈՐ
(beta)
ՀՐՈՒԻԼ
կրաւորական բայ չէզոք բայ ուժի ներգործութեամբ մէկէ մը՝ բանէ մը հեռացուիլ՝ քշուիլ (ձեռքով՝ ուսով՝ արմուկով՝ ոտքով՝ զանազան ձեւերով), բոթուիլ, մշտուիլ, մղուիլ, արմկահարուիլ, կեհուիլ, հրմրկուիլ, հրմշտկուիլ, զոնթուիլ, պեճուիլ։ Հակառակը՝ քաշուիլ, մօտեցուիլ։

Աղբիւր՝ Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): էջ 1307
ՆՈՐ
(beta)
ՀՈՒՐ
գոյական
    1. Տե՛ս ԿՐԱԿ (թիւ 1).
    2. (Փոխաբերական իմաստ) հոգեկան բուռն զգացմունք.
    3. (Փոխաբերական իմաստ) այրող ցաւ՝ տարտ՝ վիշտ՝ դառնութիւն.
    4. (Փոխաբերական իմաստ) Տե՛ս ԿՐԱԿ (թիւ 5), խանդ, հրայրք, հուրք, հորձք.
    5. (Փոխաբերական իմաստ) տապ, բորբոքում.
    6. (Փոխաբերական իմաստ) բուռն իրադարձութիւն, ընդվզում.

ածական
    7. (Փոխաբերական իմաստ) հրեղէն, բոցավառ, բոցափայլ, շողշողուն, փայլուն (աչքեր).

գոյական
    8. ծառի կամ թուփի ճիւղ:

Ասացուածքները Տե՛ս ԿՐԱԿԻ տակ:

Աղբիւր՝ Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): էջ 1287
ՆՈՐ
(beta)
ՀՈՒՐՔ
գոյական
    1. Տե՛ս ՀՈՒՐ, ԿՐԱԿ (թիւ. 1).
    2. տապ, սաստիկ՝ կիզիչ տաք, Տե՛ս ԿՐԱԿ (թիւ 4).
    3. (Փոխաբերական իմաստ) բուռն զգացմունք, կիրք, Տե՛ս ԿՐԱԿ (թիւ 5)։

Աղբիւր՝ Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): էջ 1288
ՆՈՐ
(beta)
 Գործածութիւն փորձնական 2 մէջբերում 

Գտնուած բառաձեւերու գործածութիւնը

ՆՈՐ Ուսամնասիրել հրէ բառաձեւին գործածութիւնը՝ Արեւմտահայերէն Գրուածքներու Ժողովածոյ-ին մէջ։
Փնտռել «հրէ» բառը նաեւ հետեւեալ պատկերահանուած բառարաններուն մէջ —

Բացատրական

Հոմանիշներու

Արեւմտահայերէնի

Նորաբանութիւններու

Յանգարան

Բառակազմական

Ստուգաբանական

Դարձուածաբանական եւ Բարբառային

Ուղղագրական

Գրաբարի

Միջին Հայերէնի

Վաղաշխարհաբարեան

Օտար լեզուի

Անուններու

Տեղանուններու

Բուսանուններու

Մասնագիտական

Յապաւումներու

© 2025 Նայիրի. Հայերէն բառարանը կը պարունակէ 17,718 գլխաւոր բառ։
Կայքը ունի 144 բառարան եւ 3 գիրք։
Հայերէն
Նայիրի / Nayiri.com