Անվճար հայերէն ուղղագրիչ
Ստացի՛ր HySpell-ը հիմա
 Ձեւաբանութիւն

Արեւմտահայերէն

խարիսխը → խարիսխ (գոյական)
Եզակի • Ուղղական հոլով • Որոշիչ յօդ «ը»
Եզակի • Հայցական հոլով • Որոշիչ յօդ «ը»
Եզակի • Ուղղական հոլով • Երկրորդ դէմքի եզակի, կամ յոգնակիներու Ստացական յօդ «ը»
Եզակի • Հայցական հոլով • Երկրորդ դէմքի եզակի, կամ յոգնակիներու Ստացական յօդ «ը»
 Բառարան
խարիսխ գոյական Ճանկաւոր երկաթ, զոր ծովուն յատակը կ'իջեցնեն՝ նաւը անշարժացնելու համար * հիմ, սիւնի արմատ * կայան, յենարան:

Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 171։


ԽԱՐԻՍԽ
գոյական
    1. (նաւու՝) ճանկաւոր երկաթ։
    2. Տե՛ս տակը։


ԽԱՐԻՍԽ
գոյական
    1. (կոթողի՝ արձանի՝) պատուանդան։
    2. (սիւնագլուխ՝) վերնախարիսխ։
    3. Տե՛ս վրան։

Աղբիւր՝ Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): էջ 181
ՆՈՐ
ԽԱՐԻՍԽ խարսխի (խարսխաց կմ խարսխից)
գոյական
    1. Կարծր և պինդ առարկայ, որ ծառայում է իբրև պատուանդան մի ուրիշ առարկայի։
‣ Արձանը ուղղակի գետնի վրայ չեն դնում, այլ մի խարսխի վրայ։
‣ Աւազանի խարիսխը մարմարից էր։
‣ Ճարտարապետական օրէնքով շինված սիւնը երկու խարիսխ է ունենում, մէկը պատուանդանի տակ, որ կոչվում է ներքնախարիսխ, և միւսը պատուանդանից վեր, իսկական սիւնի տակ, որ կոչվում է վերնախարիսխ։

✽հազուադէպ նշանակութիւն 2. Գետնից քիչ բարձր բեմ կամ կարճ սիւն։

    3. Ծանր երկաթ՝ երկու թեւերով, որը նաւից պարանով իջեցնում են ծովի մէջ, որպէսզի նաւը հաստատ կանգնի տեղումը և չտարուբերվի։
‣ Նաւերը սովորաբար ունենում են երեք խարիսխ, որոնցից մէկը կոչվում է փրկութեան խարիսխ։

Բաղադրեալ Բայեր
Խարիսխ ձգել, Խարիսխ նետել
չէզոք բայ Նաւը կանգնեցնել։

Խարիսխը վերցնել
չէզոք բայ Պատրաստվել ճանապարհ ընկնելու։

✽հազուադէպ նշանակութիւն 4. Նմանութեամբ Մարդու սրունք, որոնց վրայ յենվում է մարմինը։

    5. (Երկրաչափական) Եռանկիւնու՝ բրգի այն կողմը, որ հակադիր է գագաթին. հիմք։
‣ Եռանկիւնու գագաթից ուղղահայեաց իջեցրէք խարսխի վրայ։

    6. (Ճարտարապետական) Տաշած փայտի հաստ ձող, որ դնում են պատի վրայ կամ պատի անկիւնում՝ նրա պնդութեան համար։

Դարձուածքներ
Խարիսխ յուսոյ
գոյական Ապաւէն, ում կամ ինչի վրայ որ մարդ յոյս է դնում։

Աղբիւր՝ Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): էջ 883
ՆՈՐ
(beta)
ԽԱՐԻՍԽ
գոյական
    1. պատուանդան (արձանի՝ սիւնի), սիւնի տակի մասը՝ որուն վրայ կը բարձրանայ սիւնը.

    2. ճանկաւոր ծանր եւ խոշոր երկաթ՝ նաւը անշարժացնելու համար,

(Ֆրանսերէն ancre).

    3. եռանկիւնի՝ բուրգի այն կողմը՝ որ հակադիր է գագաթին, հիմք.

    4. փայտի հաստ ձող՝ որ կը դնեն պատին անկիւնը՝ զայն ամրացնելու համար, նեցուկ, յենարան.

    5. մետաղեայ ժանգ (Ֆրանսերէն oxyde)՝ որ թթուի մը հետ միանալով կը կազմէ աղ մը.

(Ֆրանսերէն base)։

Աղբիւր՝ Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): էջ 828
ՆՈՐ
(beta)
ՈՏ,
ՈՏՆ
գոյական
    1. Տե՛ս ՈՏՔ.
    2. թաթ, ոտնաթաթ.
    3. ջրաղացքի ոտք։

Տեսակներ
— Արձանի՝ խարիսխ, պատուանդան։

— Բոպիկ՝ մերկոտն, բոկոտն։

— Լերան՝ ստորոտ։

— Կովու, եզի՝ կճղակ:

— Ձիու, իշու՝ սմբակ։

— Մերկ՝ բոպիկ։

— Ոտք դնելու տեղ՝ կռուան:

— Ոտքին ձգած տեղը՝ հետք:

— Ոտքի վրայ՝ յոտնկայս:

— Ոտքով խաղալու գնդակ՝ ոտնագնդակ։

— Ոտքով քալելով՝ հետիոտն:

— Տաղաչափական՝ վանկ:

Աղբիւր՝ Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): էջ 1870
ՆՈՐ
(beta)
ՍԻՒՆ
գոյական
    1. գետնէն՝ տախտակամածէն դէպի առաստաղ բարձրացող գլանաձեւ գերան, որուն վրայ կը հանգչին առաստաղին գերանները. յենարան, յեցարան, մոյթ, նեցուկ.
    2. միակտուր կամ չափածոյ քարերէ գլանաձեւ բարձր սիւն, խարիսխով, խոյակով եւ այլ զարդերով, որ շինութեան ճակտօնին, կողերուն եւ կտուրներուն իբրեւ յենարան կը ծառայէ.
    3. բաց վայրերու՝ հրապարակներու վրայ բարձրացուած կոթող (ի յիշատակ դէպքի մը՝ անձի մը).
    4. ճամբաներու եզերքին քարէ՝ փայտէ կոթողներ, որոնց վրայ հեռաւորութիւնները կը նշուին.
    5. հեռագրական՝ ելեկտրական ուղղահայեաց ձող.
    6. ընդհանրապէս՝ ցից.
    7. զօրքի՝ մարզիկներու եւ այլնի յաջորդական շարք(շարքեր). զօրասիւն.
    8. ողնաշար, ողնասիւն.
    9. տպագրութեան պարագային՝ մէկ էջի ուղղահայեաց բաժանումներէն իւրաքանչիւրը.
    10. նոյնը մամուլի (թերթեր) պարագային. սիւնակ.
    11. (Փոխաբերական իմաստ) որեւէ բանի (ամպ՝ բոց՝ փոշի եւ այլն) բարձրացող սիւնանման զանգուած.
    12. (Փոխաբերական իմաստ) նեցուկ, յենարան, հովանաւոր, պաշտպան.
    13. սնդիկի՝ ջուրի եւ այլնի մաս որ դրուած է խողովակի մէջ եւ սիւնի ձեւ ունի:

Տեսակներ
— Առանց գլուխի՝ կիսասիւն, քարկոթող։

— Զօրքի՝ զօրասիւն, շարասիւն։

— Ողնի՝ ողնայար, ողնաշար, ողնասիւն։

— Պտուտկաւոր սանդուխներու՝ միջնասիւն:

— Սիւնի առանցք՝ սիւնաբուն:

— Սիւնի գլուխ՝ խոյակ, սիւնագլուխ։

— Սիւնի ոտք՝ խարիսխ, պատուանդան։

Աղբիւր՝ Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): էջ 2132
ՆՈՐ
(beta)
 Գործածութիւն փորձնական 19 մէջբերում 

Գտնուած բառաձեւերու գործածութիւնը

ՆՈՐ Ուսամնասիրել խարիսխը բառաձեւին գործածութիւնը՝ Արեւմտահայերէն Գրուածքներու Ժողովածոյ-ին մէջ։
Փնտռել «խարիսխը» բառը նաեւ հետեւեալ պատկերահանուած բառարաններուն մէջ —

Բացատրական

Հոմանիշներու

Արեւմտահայերէնի

Նորաբանութիւններու

Յանգարան

Բառակազմական

Ստուգաբանական

Դարձուածաբանական եւ Բարբառային

Ուղղագրական

Գրաբարի

Միջին Հայերէնի

Վաղաշխարհաբարեան

Օտար լեզուի

Անուններու

Տեղանուններու

Բուսանուններու

Մասնագիտական

Յապաւումներու

© 2025 Նայիրի. Հայերէն բառարանը կը պարունակէ 17,718 գլխաւոր բառ։
Կայքը ունի 144 բառարան եւ 3 գիրք։
Հայերէն
Նայիրի / Nayiri.com