Հայերէն բառարան

Անվճար հայերէն ուղղագրիչ

Ստացի՛ր HySpell-ը հիմա

Հայերէն Հայ | Հայ-Անգլերէն Հայ-Անգ | Անգլերէն-Հայ Անգ-Հայ | Հայ-Ֆրանսերէն Հայ-Ֆրա | Ֆրանսերէն-Հայ Ֆրա-Հայ

Ձեւաբանութիւն

Արեւմտահայերէն

թամբի → թամբ (գոյական)

Տեսնել ձեւաբանական վերլուծութիւնը

Եզակի • Սեռական հոլով

Եզակի • Տրական հոլով

Բառարան

թամբ գոյական Ձիու համետ * բումբ, սրունքի մսոտ մաս:

թամբել ներգործական բայ Թամբը ձիուն հագցնել, համետել:

Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 135։

ԹԱՄԲ

գոյական
1. բումբ, դնդղուց, սրունքին մսուտ մասը։
2. Տե՛ս տակը։

Աղբիւր՝ Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): էջ 143

ՆՈՐ

ԹԱՄԲ

գոյական
1. հեծանելիք (ձիու կռնակին վրայ)։
2. Տե՛ս վրան։

Աղբիւր՝ Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): էջ 144

ՆՈՐ

＋գաւառական բառ ԹԱՄԲԻ

գոյական Տե՛ս Զոփի (3)։

ԹԱՄԲ թամբի (թամբաց)

գոյական
1. Նստարանի նման մի կազմած, որ դնում են ձիու մէջքին ու վրան հեծնում։

‣ Անգլիական թամբ։
‣ Ղազախի թամբ։
‣ Կանացի թամբ, Որի վրայ չեն հեծնում, այլ նստում են՝ երկու ոտները մի կողմ կախելով։
‣ Թամբը զա՛րկ (կամ դի՛ր)։
‣ Թամբը վերցրու (կամ վա՛ր առ)։
‣ Թամբը ձիու մէջքը հարել է։

⨀հին նշանակութիւն 2. Կենդանու ազդր։

＋գաւառական նշանակութիւն 3. Նմանութեամբ Լեռան գագաթի վրայի հարթ տեղը։

‣ Լեռան թամբին գեղեցիկ արօտներ կան։

✽հազուադէպ նշանակութիւն 4. Սայլի կազմածը՝ առանց սեռի և անիւների։

✽հազուադէպ նշանակութիւն 5. Պտուղների փափուկ միսը, թնպուխ։

⨀հին նշանակութիւն 6. Սրունքների յետեւի կողմի դուրս ցցված փափուկ միսը, բումբ (1)։

Աղբիւր՝ Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): էջ 714

ՆՈՐ

(beta)

ԹԱՄԲ

գոյական
1. ձիու կազմածին այն մասը, որուն վրայ կը նստին.

Տեսակներ

— իշունը՝ համետ.

— բեռնակրի՝ թայլա.

    2. մարդու՝ կենդանիի սրունքին մսուտ, մսոտ մասը, դնդղուց, ազդր, բումբ.

    3. լերան գագաթի հարթ տեղը.

    4. պտուղի փափուկ միսը, թնպուխ:

Աղբիւր՝ Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): էջ 676

ՆՈՐ

(beta)

ՁԻ

գոյական
1. միասմբակ, բաշաւոր, խոտաճարակ ընտանի կենդանի մը. երիվար.

2. ելեկտրոյժի միութեան չափ. ձիոյժ։

Այն ուժը, որ կրնայ 4562 քլկ. ծանրութիւնը մէկ վայրկեանի մէջ բարձրացնել կամ յառաջ տանիլ 1 մեթր.

3. շահմատի քարերէն մէկը։

Տեսակներ

— Ազնուացեղ՝ դզի, խեղակ, նժոյգ։

— Անպէտք, քոսոտ՝ ձիուկ:

— Արագընթաց՝ արաբիկ:

— Արու՝ յովատակ, ճաւակ, որձաձի։

— Արու ձագ՝ մտրուկ, ձիաքուռակ:

— Արօրի՝ արօրաձի։

— Բանակի ձիամարտիկներու բաժին՝ այրուձի, հեծելազօրք, հեծելագունդ:

— Բաց դեղին՝ դեղձանաձի:

— Բեռ կրող՝ գրաստ։

— Գէշ՝ վատաձի:

— Դաշտի՝ դաշտաձի:

— Դեռատի՝ մտրուկ:

— էգ՝ զամբիկ, ճակ, ճայիկ, մատակ ձի, սարակ, զարմուհի։

— Ընկրկող, խրտնող՝ խրչան, խրտան:

— Թեւաւոր՝ հրեղէն ձի, բեգաս:

— Թխակարմիր՝ շառատ։

— Թղթատարական կայաններու մէջ փոխելու՝ հանգուցաձի, փոխձիան:

— Թղթատարի՝ մտրակավար, երիվար։

— Խիստ, ըմբոստ՝ փրփրերախ, խստերախ, արհիպարանոց, պերճասոսորդ, խեռ։

— Խոշոր՝ ասպ, անդրուվար, անդրվար։

— Ծառայութեան՝ սպասաձի:

— Կառքի՝ վարգաձի, կառաձի, սայլաձի:

— Կից զարնող՝ կիցընկէց:

— Կռիւի՝ մարտաձի:

— Հեծնելու՝ համետաձի, ռահվար, արշաւաձի:

— Հեծնելու եւ կառքի՝ երկանպատակ:

— Հեծնելու (ընտիր)՝ նժոյգ։

— Հպարտ քալուածքով՝ սիգաքայլ ձի։

— Ձագը՝ քուռակ, ձիաքուռակ, մտրուկ:

— Մալեալ՝ կրճատաձի:

— Մանր՝ բռչոյ, պէչասպիկ:

— Մատակ՝ զամբիկ, սարակ, ճակ, մատեան:

— Մատակ կոյս՝ դեժպուհի, զարմուհի:

— Մատակ ձագ՝ ճայիկ:

— Մինչեւ 30 ամսու՝ մտրուկ:

— Աւելի մեծը՝ ձիաքուռակ, մատաղաձի:

— Մոխրագոյն՝ մողոշիկ:

— Շիկագոյն՝ աշխէտ, աշխիտաձի, երաշխ:

— Պոսիդոնի երիվար՝ ծովաձի:

— Սայլի՝ սայլաձի, կառաձի։

— Սերնդագործող՝ մատակախազ, խարստի, հարստի, փահլ:

— Սերունդ ստանալու համար (էգ)՝ զարմանի:

— Սեւ՝ սեւաձի:

— Սեւ ու ճերմակ՝ ճանճկէն, ճան, սպիտակաձի, ճանճերմակ, սպիտախայտ:

— Սպիտակ՝ ճերմակ, պաշոյ:

— Սպիտակ (սեւախայտ)՝ ճարտուկ:

— Սպիտակախայտ սրունքներով՝ կոստնտոտիկ:

— Սրավար՝ գեղազատ։

— Փոքր՝ ձիուկ:

— Քաջընթաց (արագընթաց)՝ արաբիկ, արուայիկ։

Բաղադրեալ Բայեր

Ձիով արշաւել, Ձիով ոտնակոխ ընել

չէզոք բայ ասպատակել:

Իր ձին առջեւ քշել

չէզոք բայ
1. իր շահը հետապնդել.
2. իր տեսակէտին վրայ պնդել եւ պարտադրել ջանալ։

Մէկուն վրայ ձի քշել

չէզոք բայ
1. ճնշում բանեցնել.
2. խօսքով յարձակում գործել։

Յարակից Բառեր

— Ձիուն պոչին մազը՝ ձար.

— Ձիուն վիզին մազը՝ բաշ.

— Ձիուն ոտքը՝ սմբակ.

— Ձիուն պոչը՝ ձիագի, ձիաձետ:

— Թամբին երկու, կողերէն կախուած երկաթէ օղակ՝ ասպանդակ։

— Ձիարձակարանի մէջ մրցող անձ՝ ձիավարիկ (Ֆրանսերէն jockey):

— Ձիաւոր ազնուական՝ ասպետ:

— Ձիերը դարմանող՝ ձիադարման, ձիաբոյժ։

— Ձիերու մրցման յատուկ վայր՝ ձիարձակարան:

— Ձիերու պահպանման վայր՝ ախոռ։

— Ձիերու պոչին տակէն անցնող կաշին՝ ագեկալ, ագեփոկ:

— Ձիու կազմած՝ թամբ:

— Ձիու ճանճ՝ ձիաստաց:

— Ձիուն երախէն անցուած երկաթ եւ կաշի՝ սանձ:

— Ձիուն սմբակին երկաթը՝ պայտ։

— Պայտը գամող՝ պայտար։

Աղբիւր՝ Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): էջ 1344

ՆՈՐ

(beta)

ՄԻՍ