Հայերէն բառարան

Աղբիւր՝ Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): էջ 563

ՆՈՐ

(beta)

ՁԻ

գոյական
1. միասմբակ, բաշաւոր, խոտաճարակ ընտանի կենդանի մը. երիվար.

2. ելեկտրոյժի միութեան չափ. ձիոյժ։

Այն ուժը, որ կրնայ 4562 քլկ. ծանրութիւնը մէկ վայրկեանի մէջ բարձրացնել կամ յառաջ տանիլ 1 մեթր.

3. շահմատի քարերէն մէկը։

Տեսակներ

— Ազնուացեղ՝ դզի, խեղակ, նժոյգ։

— Անպէտք, քոսոտ՝ ձիուկ:

— Արագընթաց՝ արաբիկ:

— Արու՝ յովատակ, ճաւակ, որձաձի։

— Արու ձագ՝ մտրուկ, ձիաքուռակ:

— Արօրի՝ արօրաձի։

— Բանակի ձիամարտիկներու բաժին՝ այրուձի, հեծելազօրք, հեծելագունդ:

— Բաց դեղին՝ դեղձանաձի:

— Բեռ կրող՝ գրաստ։

— Գէշ՝ վատաձի:

— Դաշտի՝ դաշտաձի:

— Դեռատի՝ մտրուկ:

— էգ՝ զամբիկ, ճակ, ճայիկ, մատակ ձի, սարակ, զարմուհի։

— Ընկրկող, խրտնող՝ խրչան, խրտան:

— Թեւաւոր՝ հրեղէն ձի, բեգաս:

— Թխակարմիր՝ շառատ։

— Թղթատարական կայաններու մէջ փոխելու՝ հանգուցաձի, փոխձիան:

— Թղթատարի՝ մտրակավար, երիվար։

— Խիստ, ըմբոստ՝ փրփրերախ, խստերախ, արհիպարանոց, պերճասոսորդ, խեռ։

— Խոշոր՝ ասպ, անդրուվար, անդրվար։

— Ծառայութեան՝ սպասաձի:

— Կառքի՝ վարգաձի, կառաձի, սայլաձի:

— Կից զարնող՝ կիցընկէց:

— Կռիւի՝ մարտաձի:

— Հեծնելու՝ համետաձի, ռահվար, արշաւաձի:

— Հեծնելու եւ կառքի՝ երկանպատակ:

— Հեծնելու (ընտիր)՝ նժոյգ։

— Հպարտ քալուածքով՝ սիգաքայլ ձի։

— Ձագը՝ քուռակ, ձիաքուռակ, մտրուկ:

— Մալեալ՝ կրճատաձի:

— Մանր՝ բռչոյ, պէչասպիկ:

— Մատակ՝ զամբիկ, սարակ, ճակ, մատեան:

— Մատակ կոյս՝ դեժպուհի, զարմուհի:

— Մատակ ձագ՝ ճայիկ:

— Մինչեւ 30 ամսու՝ մտրուկ:

— Աւելի մեծը՝ ձիաքուռակ, մատաղաձի:

— Մոխրագոյն՝ մողոշիկ:

— Շիկագոյն՝ աշխէտ, աշխիտաձի, երաշխ:

— Պոսիդոնի երիվար՝ ծովաձի:

— Սայլի՝ սայլաձի, կառաձի։

— Սերնդագործող՝ մատակախազ, խարստի, հարստի, փահլ:

— Սերունդ ստանալու համար (էգ)՝ զարմանի:

— Սեւ՝ սեւաձի:

— Սեւ ու ճերմակ՝ ճանճկէն, ճան, սպիտակաձի, ճանճերմակ, սպիտախայտ:

— Սպիտակ՝ ճերմակ, պաշոյ:

— Սպիտակ (սեւախայտ)՝ ճարտուկ:

— Սպիտակախայտ սրունքներով՝ կոստնտոտիկ:

— Սրավար՝ գեղազատ։

— Փոքր՝ ձիուկ:

— Քաջընթաց (արագընթաց)՝ արաբիկ, արուայիկ։

Բաղադրեալ Բայեր

Ձիով արշաւել, Ձիով ոտնակոխ ընել

չէզոք բայ ասպատակել:

Իր ձին առջեւ քշել

չէզոք բայ
1. իր շահը հետապնդել.
2. իր տեսակէտին վրայ պնդել եւ պարտադրել ջանալ։

Մէկուն վրայ ձի քշել

չէզոք բայ
1. ճնշում բանեցնել.
2. խօսքով յարձակում գործել։

Յարակից Բառեր

— Ձիուն պոչին մազը՝ ձար.

— Ձիուն վիզին մազը՝ բաշ.

— Ձիուն ոտքը՝ սմբակ.

— Ձիուն պոչը՝ ձիագի, ձիաձետ:

— Թամբին երկու, կողերէն կախուած երկաթէ օղակ՝ ասպանդակ։

— Ձիարձակարանի մէջ մրցող անձ՝ ձիավարիկ (Ֆրանսերէն jockey):

— Ձիաւոր ազնուական՝ ասպետ:

— Ձիերը դարմանող՝ ձիադարման, ձիաբոյժ։

— Ձիերու մրցման յատուկ վայր՝ ձիարձակարան:

— Ձիերու պահպանման վայր՝ ախոռ։

— Ձիերու պոչին տակէն անցնող կաշին՝ ագեկալ, ագեփոկ:

— Ձիու կազմած՝ թամբ:

— Ձիու ճանճ՝ ձիաստաց:

— Ձիուն երախէն անցուած երկաթ եւ կաշի՝ սանձ:

— Ձիուն սմբակին երկաթը՝ պայտ։

— Պայտը գամող՝ պայտար։

Աղբիւր՝ Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): էջ 1344

ՆՈՐ

(beta)

Գործածութիւն փորձնական 28 մէջբերում

Գտնուած բառաձեւերու գործածութիւնը

Գտնուած բառոյթներու գործածութիւնը

Արդիւնքները տեսնելու համար, բռնել հեռախօսը հորիզոնական դիրքով կամ / եւ մասշտաբը (zoom-ը) նուազեցնել

ՆՈՐ Ուսամնասիրել ԵՐԱՇԽԻՔ բառոյթին կամ ԵՐԱՇԽԻՔ բառաձեւին գործածութիւնը՝ Արեւմտահայերէն Գրուածքներու Ժողովածոյ-ին մէջ։

Փնտռել «ԵՐԱՇԽԻՔ» բառը նաեւ հետեւեալ պատկերահանուած բառարաններուն մէջ —

Բացատրական

Հոմանիշներու

Արեւմտահայերէնի

Նորաբանութիւններու

Դարձուածաբանական եւ Բարբառային

Ուղղագրական

Գրաբարի

Միջին Հայերէնի

(2009) Միջին հայերենի բառարան

Վաղաշխարհաբարեան

(2014) Նորահայտ բառեր վաղաշխարհաբարյան աղբյուրներում

Օտար լեզուի

Անուններու

(2010) Հայոց ազգանունների բառարան
(2005) ՆՈՐ Ծածկանուններ (հայերեն և հայատառ) հայոց պարբերական մամուլում և գրականության մեջ - [Հայոց ծածկանունների բառարան]
(2005) ՆՈՐ Ծածկանուններ ձեռագիր և խմորատիպ մամուլում (Հայերեն և հայատառ) - [Հայոց ծածկանունների բառարան]
(2005) ՆՈՐ Հեղինակներ - [Հայոց ծածկանունների բառարան]
(1973) ՆՈՐ Կենսագրական բառարան (հայ մշակույթի գործիչներ)
(1968) Արական Անձնանուններ - [Հայոց լեզուի նոր բառարան]
(1968) Իգական Անձնանուններ - [Հայոց լեզուի նոր բառարան]
(1942) Հայոց անձնանունների բառարան

Տեղանուններու

(2011) Տարածված աշխարհագրական տեղանունների ցանկ - [Արեւմտահայերէն-արեւելահայերէն նոր բառարան]
(1986) Հայաստանի եւ հարակից շրջանների տեղանունների բառարան

Բուսանուններու

Մասնագիտական

(2015) Հայկական խոհանոցի բառարան
(2013) ՆՈՐ Ֆիզիոլոգիական տերմինների հայերեն-անգլերեն-ռուսերեն բառարան-տեղեկատու
(1987) Հայերենագիտական բառարան
(1979) Տէրունի տօներ - [Ծիսական Բառարան]
(1979) Եկեղեցական իրեղէններ եւ նիւթական առարկաներ - [Ծիսական Բառարան]
(1975) Լեզվաբանական բառարան

Յապաւումներու

(2021) ՆՈՐ Տառային հապավումներ - [Նոր բառեր. Զ պրակ]
(2020) ՆՈՐ Տառային հապավումներ - [Նոր բառեր. Ե պրակ]
(2007) Հայերենում գործածվող տառային հապավումների բառարան
(1996) Հապավումներ - [Նոր բառերի բացատրական բառարան]

Արեւմտահայերէն

Գտնուած Բառաձեւեր

Գտնուած Բառոյթներ

երաշխիք (4 բառաձեւ)