Ermeni yazım denetleyicisi
Şimdi İndirin
 Morphology

Western Armenian

չառնել → առնել (verb)
(Infinitive) • (Negative) • Nominative case
(Infinitive) • (Negative) • Accusative case
 Sözlük
առնել ներգործական բայ Իւրացնել, ստանձնել, տիրանալ, սեփականացնել:

Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 39։


ԱՌՆԵԼ
ներգործական բայ
    1. ստանալ, ընդունիլ։
    2. բռնել։
    3. գնել։
    4. (բերդ մը՝) գրաւել։
    5. (գաղափար մը՝) կազմել։
    6. (լուրջի՝ կատակի՝) համարել։
    7. (վախը զիս՝) պատել, գրաւել։
    8. (հոգը՝ մտմտուքը զիս՝) մտահոգուիլ, մտատանջուիլ։
    9. (հրդեհը չորս դին՝) պատել, ճարակիլ։

Դարձուածքներ
մէջն առնել
բովանդակել, պարունակել։

հոգը վրան առնել, յանձն առնել
ստանձնել։

ակռան առնել
լորճել։

աչք առնել
շլացնել, խտղել։

աչքը առնել
համարձակիլ։

(վտանգը) աչքը առնել
դիմագրաւել։

կանգ առնել
կանգնիլ, կենալ, դադրիլ։

հոտը առնել
տեղեկանալ, կռահել, գուշակել։

սիրտ առնել
քաջալերուիլ, խրախուսուիլ։

վար առնել
իջեցնել։

դիմակը վար առնել
դիմակազերծ ընել, խայտառակել։

նորէն ձեռք առնել
վերսկսիլ։

կին առնել
ամուսնանալ։

(մէկուն) սիրտը առնել
ողոքել։

նկատի առնել
քննել։

վեր առնել
վերցնել։

վարձքով առնել
վարձել։

ծախու առնել
գնել։

տարիքը առնել
ծերանալ։

հիւանդութիւն մը առնել
վարակուիլ։

ոտքի տակ առնել
ոտնահարել։

մեծ քայլեր առնել
շեքռկել։

խօսքը ետ առնել
յետս կոչել։

մեղրը սիրտը առնել
նողկտալ (մեղրէ)։


ԱՌՆՈՒԻԼ
չէզոք բայ դժուարիլ, վշտանալ, վիրաւորուիլ։

Source: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): p. 42
Yeni!
⨀հին բառ 1. ԱՌՆԵԼ (արարի, արար, արարից, արասցես…, արա՛, արարէ՛ք, արարեալ, առնելոց)
ներգործական բայ Տե՛ս Անել։

⨀հին բառ ԱՌՆԵԼ (արարայ)
կրաւորական չէզոք բայ


2. ԱՌՆԵԼ առայ, ա՛ռ, առէ՛ք (գրաբար առնուլ)
ներգործական բայ

ԱՌՆՎԵԼ վեցի
կրաւորական չէզոք բայ

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 253
Yeni!
(beta)
ԱՌՆՎԵԼ (նը) վեցի կմ եցայ
չէզոք բայ
    1. Ծանր խօսքից՝ նկատողութիւնից վիրաւորվել, նեղանալ (առանց արտայայտելու)։
‣ Իմ խօսքերից երեւի նա առնվեց(աւ)։

＋գաւառական նշանակութիւն 2. Անպարկեշտ խօսակցութիւնից ամօթ՝ պատկառանք զգալ, խպնել։

＋գաւառական նշանակութիւն 3. Ցրտատար լինել։

Միւս նշանակութիւնները Տե՛ս Առնել՚ի (2) տակ։


⨀հին բառ ԱՌՆՈՒԼ (առի, ա՛ռ)
ներգործական բայ Տե՛ս Առնել (2)։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 254
Yeni!
(beta)
ԱՌՆԵԼ
ներգործական բայ
    1. ձեռք բերել եւ իւրացնել.
    2. վերցնել.
    3. գնել.
    4. ստանալ, ընդունիլ.
    5. ձեռքը բան մը բռնել:

Հակառակը՝ տալ։

Բաղադրեալ Բայեր
Բերդ մը առնել
ներգործական բայ գրաւել.

մէջը առնել
ներգործական բայ բովանդակել, պարունակել.

յանձն առնել
ներգործական բայ ստանձնել.

ակռան առնել
ներգործական բայ լորճել.

աչքը առնել
ներգործական բայ ա) շլացնել, խտղել, բ) համարձակիլ.

վտանգը աչքը առնել
ներգործական բայ դիմագրաւել.

կանգ առնել
չէզոք բայ կենալ, դադրիլ.

հոտը առնել
ներգործական բայ տեղեկանալ, կռահել, գուշակել.

սիրտ առնել
չէզոք բայ քաջալերուիլ, խրախուսուիլ.

սիրտը առնել
ներգործական բայ
    1. ողոքել, համոզել, կակուղցնել.
    2. նողկալ, չկարենալ ուտելը շարունակել.

վար առնել
չէզոք բայ իջեցնել.

դիմակը վար առնել
ներգործական բայ դիմակազերծ ընել, խայտառակել.

ձեռք առնել
ներգործական բայ սկսիլ.

կին առնել
չէզոք բայ ամուսնանալ.

գաղափար մը առնել
ներգործական բայ կազմել.

լուրջի առնել
ներգործական բայ մտահոգուիլ.

կատակի առնել
ներգործական բայ թեթեւօրէն առնել, կատակել, ծաղրել.

նկատի առնել
ներգործական բայ քննել.

վեր առնել
ներգործական բայ
    1. վերցնել.
    2. գնահատել.

վարձքով առնել
ներգործական բայ վարձել.

վախը զիս առաւ
ներգործական բայ պատել, գրաւել.

հոգը առնել
ներգործական բայ մտահոգուիլ, մտատանջուիլ.

ծախու առնել
ներգործական բայ գնել.

տարիքը առնել
չէզոք բայ ծերանալ.

հիւանդութիւն մը առնել
չէզոք բայ վարակուիլ.

հրդեհ առնել
չէզոք բայ վառիլ, բռնկիլ.

հագուստը վրան առնել
չէզոք բայ հագուիլ.

առնել-անցնիլ
ներգործական բայ կարեւորութիւն չտալ.

մէկու մը տեղը առնել
չէզոք բայ յաջորդել, խլել պաշտօնը.

կռնակը առնել
ներգործական բայ շալկել.

հոգին առնել
ներգործական բայ մեռցնել, չարչարել.

խօսք մը որոշ նշանակութեամբ առնել
ներգործական բայ հասկնալ (օրինակ՝ բառը առէք իր ընդարձակ իմաստով) .

խօսք առնել
չէզոք բայ խօսիլ, արտայայտուիլ.

համ առնել
ներգործական բայ ախորժիլ.

հանգիստ առնել
չէզոք բայ հանգչիլ.

հասակ առնել
չէզոք բայ մեծնալ, աճիլ.

վրէժ առնել
չէզոք բայ վրէժ լուծել, յաղթահարել, տապալել, սպաննել.

առնել մնալ
չէզոք բայ երկար սպասել.

առնել տալ
ներգործական բայ ա) առեւտուր ընել, բ) վիճաբանիլ.

առնել փախչիլ
ներգործական բայ յափշտակել.

առնել քալել
չէզոք բայ
    1. բարկացած հեռանալ.
    2. չափազանցել.

խորհուրդ առնել
չէզոք բայ խորհրդակցիլ.

դուռը ափ առնել
ներգործական բայ դուռը զարնել, հայցել, խնդրել.

մեղքը առնել
ներգործական բայ մեղադրել յանիրաւի.

ձեռքը գաւազան առնել
ներգործական բայ սպառնալ.

շունչ առնել
չէզոք բայ
    1. շնչել.
    2. հանգչիլ.

փոխ առնել
ներգործական բայ ստանալ՝ վերադարձնելու պայմանով.

ոտքը առնել
ներգործական բայ սայթաքեցնել, տեղէն թռցնել, տապալել.

հաճոյք առնել
չէզոք բայ հաճոյանալ, ախորժիլ.

կեանք առնել
չէզոք բայ կենդանանալ.

տուն առնել
ներգործական բայ գնել.

գաղտնիք առնել
ներգործական բայ տեղեկանալ.

կամքը առնել
ներգործական բայ հաւանութիւն ստանալ.

դաս առնել
ներգործական բայ ա) ուսանիլ, բ) խայտառակուիլ.

ժամադրութիւն առնել
չէզոք բայ ժամադրուիլ.

հրաման առնել
ներգործական բայ արտօնութիւն ստանալ.

կարգ առնել
ներգործական բայ ա) կարգուիլ, ամուսնանալ, բ) աստիճանաւորուիլ, քահանայանալ.

վեղար առնել
ներգործական բայ կուսակրօն քահանայ՝ վարդապետ ձեռնադրուիլ.

ցաւ առնել
չէզոք բայ ցաւակցիլ.

ոտքի տակ առնել
ներգործական բայ ոտնահարել, կոխկռտել.

խօսքը ետ առնել
ներգործական բայ դրժել, յետս կոչել։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 196
Yeni!
(beta)
ՈՒՏԵԼ
ներգործական բայ
    1. ուտելի նիւթը՝ սնունդը ծամել եւ կու տալ.

    2. ճաշել.

    3. սնունդ ստանալ, սնուիլ.

    4. իբրեւ սնունդ գործածել.

    5. կծոտել, խայթոտել (միջատներ).

    6. կրծելով՝ խայթելով եւ այլն փճացնել.

    7. յօշոտել, պատառ-պատառ ընել.

    8. ապրելու համար ծախսել.

    9. քիմիական կամ ֆիզիքական ներգործութեամբ վնասել. քայքայել, փճացնել, մաշեցնել, փորել.

    10. (Փոխաբերական իմաստ) անշարժ եւ շարժուն կալուածներու եկամուտով ապրիլ. օրինակ՝
‣ մեր դրամագլուխին տոկոսն է զոր կ՚ուտենք.

    11. (Փոխաբերական իմաստ) վատնել, մսխել, շռայլօրէն ծախսել.

    12. (Փոխաբերական իմաստ) կաշառք առնել՝ վերցնել.

    13. (Փոխաբերական իմաստ) ուրիշին ունեցածը իւրացնել, մէկուն բաժինը՝ հասնելիքը կտրել.

    14. (Փոխաբերական իմաստ) ուրիշին հաշուոյն ապրիլ, մակաբոյծ դառնալ.

    15. (Փոխաբերական իմաստ) տանջել, տառապեցնել, չարչարել. օրինակ՝
‣ կեանքս կերար.

    16. (Փոխաբերական իմաստ) հարուած ստանալ.

    17. անարգանք՝ վիրաւորանք կրել՝ ստանալ.

    18. (Փոխաբերական իմաստ) ներծծուիլ, համակուիլ, տոգորուիլ.

    19. (Փոխաբերական իմաստ) խօսքերուն մէկ մասը կուլ տալ՝ չըսել:

Տեսակներ
— Ամբողջ ունեցածը՝ վատնել, մսխել, փճացնել։

— Անասունի պէս՝ լափել, լափլիզել, լակռտալ, քրթել:

— Անյագաբար՝ մցռել, մռզգայլել, խժկել։

— Արածող կենդանիներու՝ ճարակել, արածիլ:

— Գազանի պէս՝ փաղաղել:

— Դանդաղ՝ ճմճմել:

— Դեղահատ՝ առնել, կլլել:

— Զառամածի պէս՝ լոմլոմել, ծամծմել։

— Զիրար՝ ծեծկուիլ, զգուըտիլ։

— Թթուն, մետաղեայ թերթը՝ փորել, մաշել:

— Կաշին՝ ծծել, ներծծել, տոգորիլ։

— Կուռ ու կուշտ՝ թշել, փորը տկռեցնել, խճողել։

— Կրծող կենդանիներու՝ կրծել:

— Մատներով՝ մատնել, մատնոռել։

— Շան, կատուի՝ լակել։

— Պաշտօնի մէջ՝ շմշկել, գողնալ, գրպանել:

Բաղադրեալ Բայեր
Ինքզինք ուտել
չէզոք բայ զայրանալ, կատղիլ։

Ծեծ ուտել
կրաւորական բայ ծեծուիլ, պատժուիլ:

Մէկուն գլուխը ուտել
ներգործական բայ
    1. ձանձրացնել.
    2. դժբախտացնել, մեռցնել:

Անձրեւ ուտել
չէզոք բայ թրջուիլ։

Աչքերովը ուտել
ներգործական բայ
    1. աչքերը մէկուն՝ բանի մը վրայ սեւեռած՝ երկար նայիլ.
    2. սաստիկ ջղայնացած ըլլալ։

Գլուխը ուտել
ներգործական բայ
    1. շատ դժուարութիւն՝ նեղութիւն տալ պահանջներ ներկայացնելով.
    2. մահուան պատճառ ըլլալ:

Եղունգներուն միսը ուտել
չէզոք բայ սաստիկ ջղայնանալ։

Ինքզինք ուտել
չէզոք բայ հոգեկան տառապանքով ինքզինք մաշեցնել։

Իրարու միսը ուտել
չէզոք բայ զիրար տանջել՝ չարչարել, իրարու դէմ կռուիլ։

Հաց ուտել (միասին)
ներգործական բայ իրարու շատ մօտիկ ըլլալ։

Ուտել-խմել
չէզոք բայ կերուխումի անձնատուր ըլլալ:

Ուտել մէկուն դրամը
ներգործական բայ ստացած դրամը կամ ապրանքին փոխարժէքը չտալ. դրամական խոստումը խաբէութեամբ չվճարել:

Դարձուածքներ
Գործերը զիրա՞ր կ՚ուտեն
գործ չկայ։

Կերած ապուրը տես
ըրած անսպասելի՝ անախորժ՝ անբնական գործը՝ վարմունքը տես։

Կերած-խմած
ածական
    1. լաւ սնունդ առած՝ առնող, լաւ գէր՝ պարարտ.
    2. միասին հաճելի օրեր անցուցած.
    3. մօտիկ, մտերիմ։

Կերած-կերած, չէ քաքած
    1. գիրուկ.
    2. կծծի, ագահ։

Կերածը ուրացող
ածական ապերախտ:

Ո՛չ կ՚ուտէ, ո՛չ կը կերցնէ
այնքան ժլատ է, որ ունեցածը իրեն կը վերապահէ:

Ո՛չ ուտես, ո՛չ խմես, անոր երեսին նայիս
(հէքեաթներու մէջ) այնքան գեղեցիկ է, որ մարդ երեսին նայելով՝ կը զմայլի, ուտել-խմելը կը մոռնայ:

Ուտես՝ միս, չուտես՝ մատաղ
երկու կրակի միջեւ, անել դրութեան մէջ ըլլալ։

Ուտող-ուտողի
շատ-շատերը կը յափշտակեն՝ կը կողոպտեն (մէկուն ունեցածը):

Ուտողը չի գիտեր, բերողը գիտէ
ուտողը՝ վայելողը չ՚անդրադառնար, թէ որքան աշխատանք՝ քրտինք թափուած է տուեալ սնունդը՝ առարկան ձեռք բերելու համար։

Նաեւ կ՚ըսուի՝ Ուտողը չի գիտեր, բրդողը գիտէ:

Ուտող-ուրացող
ածական երախտամոռ։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1923
Yeni!
(beta)
ԱՌՆՈՒԻԼ
չէզոք բայ
    1. վշտանալ մէկուն խօսքէն կամ ակնարկութենէն, վիրաւորուիլ, ցաւ զգալ.
    2. ամօթ՝ պատկառանք զգալ, ամչնալ, զգածուիլ, զգացուիլ։

Հակառակը՝ անզգայանալ։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 197
Yeni!
(beta)
 Usage beta 12 citations 

Usage of matching Word Forms

Yeni! Explore the usage of the word form չառնել in the Corpus of Western Armenian.
Ayrıca bu sözlüklerde "չառնել" için arama:

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Rhyming

Word Structural

Etymological

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

Early Modern Armenian

Foreign word

Names

Place names

Plant names

Specialized

Abbreviations

© 2025 Nayiri. Ermenice sözlük 17.718 kelimelerden oluşmuşdur
The site has 144 dictionaries and 3 books.
Türkçe
Նայիրի / Nayiri.com