Ermeni yazım denetleyicisi
Şimdi İndirin
 Morphology

Western Armenian

հատեր → հատ (noun)
Plural • Nominative case
Plural • Accusative case
հատեր → հատնիլ (verb)
(Past Participle)
 Sözlük
հատ գոյական Հատիկ * կտոր * ջոկ:
հատել ներգործական բայ Կտրել, հատ-հատ ընել:

Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 243։


ՀԱՏ
գոյական
    1. կտոր։
    2. Տե՛ս տակը,։
    3. Տե՛ս հատիկ։

Դարձուածքներ
երկու հատ
զոյգ, ջուխտ,։


ՀԱՏ
գոյական
    1. ունդ, հունտ, կուտ։
    2. (խաղողի՝) հատիկ։
    3. (ցորենի՝) ցորենահատ։
    4. (տունկերու՝) հատապտուղ։
    5. (դեղի՝) դեղահատ։
    6. (թուզի՝) թին։


ՀԱՏՆԻԼ
չէզոք բայ
    1. սպառիլ։
    2. (եկամուտ՝) ցամքիլ։
    3. (հաց՝ դրամ՝) լմննալ։
    4. (հիւանդը՝) ծիւրիլ։
    5. (խօսք՝) վերջանալ։
    6. (շունչը՝) կտրիլ, դադրիլ։
    7. (ըսելիքը՝) չունենալ։

Դարձուածքներ
ուժը հատնիլ
ուժաթափիլ։

ճարը հատնիլ
նեղը իյնալ։

Source: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): p. 278
Yeni!
⨀հին բառ 1. ՀԱՏ
    1. արմատ Հատանել՚ի։
    2. Գրաբարում՝ ներգործական հրամայական եզակի և անցեալ կատարեալ եզակի 3 դէմք։


2. ՀԱՏ ի (և ոյ)
գոյական
    1. Ցորենի, գարու, կորեկի եւ նման բոյսերի ամեն մի սերմը։
‣ Մանանեխի հատը աւելի փոքր է քան կորեկի հատը։
‣ Գարու այս հասկի վրայ 65 հատ կայ։
‣ Տանը մի հատ ցորեն չթողին։

    2. Խաղողի, բալի, սալորի եւն ամեն մի պտուղը։
‣ Այս խաղողի հատերը խոշոր են եւ երկայնաձեւ, բայց համեղ չեն։
‣ Բալից երկու հատ բերանը դրեց։

    3. Նմանութեամբ Հատերի (1, 2) նմանութիւն ունեցող փոքրիկ բոլորակ իր։
‣ Համրիչի թելը կտրվեց, հատերը թափվեցին, ժողովեցի. հատերից երկուսը կորել էին, չգտայ։
‣ «Աքլորը աղբանոցում մարգարտի մի հատ գտաւ, ասաց, ափսո՜ս, երանի գարու հատ լինէիր»։
‣ Աւազի հատ։

    4. Մանր՝ բոլորակ մասնիկ, որից բաղկացած է նիւթը։
‣ Հաստաքարը կազմված է փել’դսփաթի, կվարցի եւ գլիմէրի հատերի բաղադրութիւնից։
‣ Երբ խնոցին հարվում է՝ իւղի մանր հատեր են գոյանում, որոնք հետզհետէ մեծանում են։

    5. Գորշ-սպիտակագոյն կմ սպիտակ բիծ աչքի թափանցիկ եղջերաթաղանթի վրայ։
‣ Նրա մի աչքը հատ է ընկել, չի տեսնում։
‣ Աչքի հատը յաճախ բժշկվում է օպերացիայի միջոցով։

    6. Գուլպայի և նման հիւսուածքների ամեն մի օղակը ճաղի վրայ։
‣ Ամեն մի ճաղի վրայ մի-մի հատ աւելացրու, մինչեւ լայնքը տեղը գայ։
‣ Գուլպի հատը ընկել է, պէտք է ժող(ո)վել՝ ճաղի վրայ առնել։

    7. Ընդհանրապէս՝ միաւոր, մեծութիւն, իրեր համրելու ժամանակ։

Համեմատել 1. նշանակութեամբ օր. 2, 3։
‣ Երեք հատ ցորեն տուր։
‣ Վարունգը համրեցի՞ր, քանի՞ հատ էր. ―Հարիւր յիսուն հատ էր։
‣ Այս մորթու երեք հատից մի մուշտակ դուրս կգա՞յ. ―Ոչ, չորս հատ է հարկաւոր։

    8. Մի միաւոր, մէկ հատ։
‣ Հատը քանո՞վ ես տալիս։
‣ Վարունգը գնում էին չորսը մի կոպէկով, իսկ ծախում էին հատը երկու կոպէկով։

    9. Զոյգ կազմող իրերից մէկը միւսի նկատմամբ։
‣ Օղերիս հատը կորցրի։
‣ Գուլպիս հատը ո՞րտեղ է։
‣ Մի լաւ եզ ունիմ, փնտռում եմ հատը որ գնեմ։

    10. Նմանութեամբ Նման, ընկեր, հաւասարող, զոյգ կազմող։
‣ Քո հատը որդի ունիմ։
‣ Ողջ քաղաքում նրա հատը չկայ։

Բաղադրեալ Բայեր
Հատով ծախել
ներգործական բայ Համրանքով ծախել։
‣ Ցորենը ծախում են քաշով, ձուն ծախում են հատով։

Հատ բռնել
չէզոք բայ Ծառի ծաղիկը թափվելուց յետոյ մանր պտուղ գոյանալ։
‣ Բալը արդէն հատ է բռնել։

＋գաւառական բառ Հատը քաղել, ＋գաւառական բառ Հատը վեր քաղել
ներգործական բայ (Սնոտիապաշտական) Աչքի հատը աղօթելով բժշկել։
‣ Աչքի հատը երբ թեթեւ տեսակի է՝ ինքն իրան լաւանում է. բայց պառաւ կանայք աղօթում են, հատը վեր են քաղում և հաւատում են թէ դրանից է բժշկվում։

Դարձուածքներ
Հատ լոբիա
գոյական Պատիճից հանած ու չորացրած լոբիայի հատ, սերմ, հակադրութեամբ կանաչ լոբիայի։
‣ Երբ կանաչ լոբիան գալիս է՝ հատ լոբիայի երեսը մտիկ տուող չի լինում։

Հատ-հատ
մակբայ
    1. Մէկ-մէկ, առանձին առանձին, մէկը միւսից յետոյ։
‣ Թութը ինչո՞ւ ես բռնով բերանդ կոխում, հատ-հատ կեր։
‣ Թէկուզ հազար ճիպոտ լինի, հատ-հատ կկոտրեմ, բայց հինգը միասին չեմ կարող։

    2. Տեղ-տեղ՝ մի-մի հատ, ցրված։
‣ Առաջ այստեղ խիտ անտառ էր, հիմա հատ-հատ ծառեր են մնացել։
‣ Մեր կողմը գայլ շատ չկայ, երբեմն հատ-հատ երեւում են։

＋գաւառական բառ Հատ վեր քաղող
գոյական Աղօթելով աչքի հատը բժշկող կին։


＋գաւառական բառ 3. ՀԱՏ
գոյական Արտի մէջ անվար մնացած հողի շերտ, խարակ (1, 1)։
‣ Գութանը լաւ չէք քշել, տեղ-տեղ հատ է մնացել։


＋գաւառական բառ 4. ՀԱՏ
գոյական Դուռը ներսից փակող փայտէ նիգ. կոտիտ։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 1211
Yeni!
(beta)
ՀԱՏՆԵԼ հատայ
չէզոք բայ
    1. Սպառվել, պարպել, վերջանալ։
‣ Մեր ալիւրը մինչև հատնի՝ նոր ցորենը կհասնի։
‣ Փողս հատել է։
‣ Համբերութիւնս հատաւ. －Մեր էլ լոյսը հատաւ։

＋գաւառական նշանակութիւն 2. Սատկել (անարգական)։

Որոշ գաւառներում՝ խատնել։
‣ Եզը խատաւ։
‣ Աւազակին մէկն էր, խատաւ պրծանք նրանից։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 1212
Yeni!
(beta)
ՀԱՏ
գոյական
    1. արմատ հատանել բայի՝ որ բարդութիւններու վերջաւորութեան կը նշանակէ կտրող՝ կտրուած, կտրած. օրինակ՝
‣ փայտահատ.

    2. կտոր, միաւոր՝ համրելու ատեն. օրինակ՝
‣ մէկ՝ երեք՝ չորս՝ տասը հատ.
‣ երկու հատ՝ զոյգ, ջուխտ.

    3. ունդ, հունտ, կուտ.

Տեսակներ
— ցորենի՝ հատիկ, ցորենահատ.

— գարիի՝ գարեհատ.

— թուզի՝ թին.

— տունկերու՝ հատապտուղ.

— ծաղիկներու՝ սերմնահատ.

— դեղերու՝ դեղահատ:

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1185
Yeni!
(beta)
ՄՆԱՑՈՐԴ
գոյական
    1. ինչ որ կը մնայ, բաժնելէ՝ չօգտագործելէ ետք մնացածը.
    2. կերակուրի աւելցուք.
    3. հաստատուն հեղանիւթ՝ որ կը մնայ մեքենական գործողութենէ ետք. աւելցուկ, տակուք, թափուք, խեշերանք.
    4. բեկոր, նշխար, խլեակ.
    5. թուաբանական բաժանումի ատեն՝ բաժանելի գումարէն փոքր թիւ, որ չի բաժնուիր բաժանորդին մէջ.
    6. նոյն գործողութեան մէջ՝ բաժանումի արդիւնք եղող թիւը՝ քանակը.
    7. որեւէ բանի վերջին՝ ծայրի՝ ծայրային մասը.
    8. որեւէ հաւաքականութեան (ցեղ, ժողովուրդ, ընտանիք եւ այլն) վերապրող՝ մնացած ներկայացուցիչները.
    9. ագդեցութեան հետքեր՝ փոխանցումներ.
    10. նշան։

Տեսակներ
— Ամպի՝ պուրակ, ծուէն։

— Այրուած նիւթի՝ մնձուր, կծառ, մոծիր։

— Բուրդի՝ քուլայ:

— Գործուածքի՝ հագուստի՝ ծուէն:

— Ընդեղէնի՝ հացաբոյսի՝ կուտ, կտիկ։

— Լաւաշի՝ ճոթ։

— Հացահատիկի՝ տակումակ:

— Հացահատիկի՝ ընդեղէնի՝ դիրտ, մրուր, հատ։

— Հացի՝ 1. բեկոր, կտոր. 2. պատառ, բրդուճ:

— Հեղուկի եւ հեղուկային նիւթերու՝ դիրտ, մրուր։

— Հիւանդութեան մը՝ հետք, շոշորթ։

— Յարդի՝ մղեղ։

— Ուտելիքի եւ կերի՝ կռճօն, աւելցուք։

— Քաղուած խոտի՝ խզօն:

— Օճառի՝ քռթիկ:

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1532
Yeni!
(beta)
ՀԱՏՆԻԼ
գոյական
    1. սպառիլ, լմննալ.

    2. հալիլ, մաշիլ, հիւծիլ, ծիւրիլ, աստիճանաբար մահանալ.

Տեսակներ
— անարգականը՝ սատկիլ։

Բաղադրեալ Բայեր
Եկամուտը հատնիլ
չէզոք բայ ցամքիլ.

հացը հատնիլ, դրամը հատնիլ
չէզոք բայ լմննալ.

հիւանդը հատնիլ
չէզոք բայ ծիւրիլ.

ուժը հատնիլ
չէզոք բայ ուժաթափիլ.

խօսքը հատնիլ
չէզոք բայ վերջանալ.

շունչը հատնիլ
չէզոք բայ կտրիլ, դադրիլ.

ըսելիքը հատնիլ
ներգործական բայ խօսելիք չունենալ.

ճարը հատնիլ
չէզոք բայ նեղը իյնալ, մնալ, ճարահատիլ:

Հակառակը՝ առատանալ։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1186
Yeni!
(beta)
ՄԱՐԻԼ
չէզոք բայ
    1. գիտակցութիւնը կորսնցնել եւ գետին իյնալ անզգայ. ուշաթափիլ, նուաղիլ.
    2. շիջանիլ, անցնիլ (լոյս).
    3. (Փոխաբերական իմաստ) նուազիլ, տկարանալ.
    4. (Փոխաբերական իմաստ) անհետանալ, շնշուիլ (յոյս՝ ակնկալութիւն)։

Տեսակներ
— Անօթութենէ՝ սուաղիլ, նքթիլ, նքողիլ։

— Խնդալէն՝ թալանալ։

— Ծարաւէ՝ դոսրովիլ:

— Ձայնը՝ քաշուիլ:

— Շունչը՝ հատնիլ, սպառիլ։

— Ցեղը՝ ջնջուիլ, անճիտուիլ։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1434
Yeni!
(beta)

Benzer kelimeler
հատէր
յայտեր
յատեր
յատէր
 Usage beta 5 citations 

Usage of matching Word Forms

Yeni! Explore the usage of the word form հատեր in the Corpus of Western Armenian.
Ayrıca bu sözlüklerde "հատեր" için arama:

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Rhyming

Word Structural

Etymological

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

Early Modern Armenian

Foreign word

Names

Place names

Plant names

Specialized

Abbreviations

© 2025 Nayiri. Ermenice sözlük 17.718 kelimelerden oluşmuşdur
The site has 144 dictionaries and 3 books.
Türkçe
Նայիրի / Nayiri.com