Ermeni yazım denetleyicisi
Şimdi İndirin
 Morphology

Western Armenian

կեր → ուտել (verb)
Imperative Mood • Singular

Matching Word Forms

կեր → կեր (noun)
կեր → ուտել

Matching Lexemes

 Sözlük
կեր գոյական Կերակուր (անասունի) * որսալու խայծ * փտախտ:

Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 212։


ԿԵՐ
գոյական
    1. ուտելիք, սնունդ, ջամբ։
    2. (հաւազգիներու՝) կուտ։
    3. (որսի՝) խայծ, խանձ։
    4. (տուարի՝) ճարակ։
    5. (ոսկորի՝) փուտ։

Source: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): p. 234
Yeni!
ՈՒՏԵԼ
ներգործական բայ
    1. ճաշակել։
    2. նախաճաշել։
    3. ճաշել։
    4. ընթրել։
    5. հատցնել, սպառել։
    6. (ամբողջ ունեցածը՝) վատնել, մսխել, փճացնել։
    7. (պաշտօնի մէջ՝) շմշկել, գողնալ։
    8. (զառամածի պէս՝) լոմլոմել, ծամծմել։
    9. (անասունի պէս՝) լափել, լափլիզել, լակոտալ, քրթել։
    10. (գազանի պէս՝) փաղաղել։
    11. (շան՝ կատուի՝) լակել։
    12. (արածուող կենդանիներու՝) ճարակել, արածուիլ։
    13. (թթուն մետաղեայ թերթը՝) փորել, մաշել։
    14. (դեղահատ՝) առնել, կլլել։
    15. (սկիւռներու՝ որդերու՝) կրծել։

Դարձուածքներ
կուռ ու կուշտ ուտել
թշել, փորը տկռեցնել՝ խճողել։

անյագաբար ուտել
մցռել, մռզգայլել, խժկել։

մէկուն գլուխը ուտել
մէկը ձանձրացնել. դժբախտացնել. մեռցնել։

ինքզինք ուտել
զայրանալ, կատղիլ։

ծեծ ուտել
ծեծուիլ, պատժուիլ։

զիրար ուտել
ծեծկուիլ, կզուըտիլ։

Source: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): p. 399
Yeni!
1. ԿԵՐ
արմատ Կերայ՚ի, (Տե՛ս Ուտել՚ի տակ), որ մտնում է բազմաթիւ բարդ բառերի մէջ. (օրինակ՝ մսակեր, խոտակեր, շատակեր, ցեցակեր ևն)։


2. ԿԵՐ
(արմատ պարսկերէն kerden, (առնել, անել) բայի)

որ մտնում է մի քանի բարդ բառերի մէջ՝ «անող» նշանակութեամբ (օրինակ՝ աղօթկեր, խոհակեր, համոզկեր ևն)։

Համեմատել և Կերտ (2)։


3. ԿԵ՛Ր կերայ ...
Տե՛ս Ուտել։


4. ԿԵՐ (ոյ)
գոյական
    1. Տե՛ս Կերակուր (1, 2, 6 նշանակութեամբ),

(ներկայումս «կեր» աւելի գործածվում է անասունների սննդանիւթի համար, իսկ «կերակուր» մարդկանց)։
‣ Շանը կեր տուե՞լ էք։
‣ Տաւարը կեր չունի, սովից կոտորվում է։

    2. Ձուկ որսալու խայծ։
‣ Գնացել էի ձուկ որսալու, կեր քիչ էի վերցրել. կերս վերջացաւ, յետ դարձայ։

    3. Անտառային կամ դաշտային ուտելի որևէ պտուղ։
‣ Քաղցած չենք մնայ, դաշտերն ու անտառները լիքն են կերով։

＋գաւառական նշանակութիւն 4. Տե՛ս Կերուած (2)։


＋գաւառական բառ 5. ԿԵՐ
գոյական Ուտող, հիւծող վէրք, կեղ. Տե՛ս Կերցաւ։
‣ Կեր ընկնի քու քիթ ու բերան (անէծք)։
‣ «Ով իմ սիրածն ինձ չի տայ՝ աստըծու կերն երեսին». (ժողովրդական քառեակ)։

Բաղադրեալ Բայեր
Կեր ընկնել
չէզոք բայ Կերցաւով բռնվել՝ հիւանդանալ։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 1062
Yeni!
(beta)
ՈՒՏԵԼ պակասաւոր բայ (Ա. արմատ Ուտեմ, ուտէի, ուտիցեմ, մի՛ ուտեր, ուտելոց, Բ. արմատ կերի կմ կերայ, կերից կմ կերայց, կերիցես, կե՛ր, կերա՛յք կմ կերէ՛ք, կերեալ). Ա. արմատ ուտում եմ, էի, կուտեմ, ուտեմ, ուտէի, ուտելու. Բ. արմատ կերայ, կե՛ր, կերած
ներգործական բայ

Բաղադրեալ Բայեր
Ինքն իրան ուտել, Ինքզինքը ուտել
չէզոք բայ Իւր մէջ նեղանալ, բորբոքվել, չկարողանալ իրան զսպել։
‣ Ինքն իրան ուտում էր, որ բոլորի անունը տալիս էին, իսկ իրան կարծես դիտմամբ մոռացել էին։
‣ Ինքս ինձ ուտում էի այս անիրաւութիւնը տեսնելով, բայց ձեռքիցս ի՞նչ էր գալիս։

Ուտել-խմել
չէզոք բայ Կերուխում անել, կերուխումի անձնատուր լինել։
‣ Խելքը տուել է ուտել-խմելու։
‣ Նա սիրում է ուտել-խմել։

Դարձուածքներ
Կերած-խմած
ածական Լաւ պարարտ, սնունդը առատ։
‣ Կերած-խմած տաւար։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 1757
Yeni!
(beta)
ՈՒՏՎԵԼ
կրաւորական չէզոք բայ Տե՛ս Ուտել՚ի տակ։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 1758
Yeni!
(beta)
ԿԵՐ
գոյական
    1. հալեցնող-հիւծող վէրք, կեղ, կերցաւ, քաղցկեղ.

Տեսակներ
— ոսկորի՝ փուտ, փտախտ, ոսկրախտ.

    2. անասուններու ուտելիք.

Տեսակներ
— հաւազգիներու՝ կուտ.

— որսի՝ խայծ, խանձ.

— տաւարի՝ ձիու՝ ջորիի՝ ճարակ, խոտ, յարդ, գարի, վարսակ.

— մարդոց՝ կերակուր.

ածական
    3. ուտող իմաստը կ՚ունենայ բարդութեան. օրինակ՝
‣ բուսակեր, խոտակեր, շատակեր.

ներգործական բայ
    4. ուտել բայի հրամայական եղանակ՝ ներկայ ժամանակ՝ եզակի՝ Բ. դէմք:

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1014
Yeni!
(beta)
ԿՈՒՏ
գոյական
    1. պտուղի կորիզ, ունդ, հունտ, հատ, հատիկ, սերմ.

Տեսակներ
— թռչուններու՝ կեր.

— խնձորի՝ տանձի՝ հատիճ.

— սալորի՝ ծիրանի՝ դեղձի՝ կորիզ.

— խաղողի՝ թույլի՝ թին, թնահատ.

— նուշի՝ կաղինի՝ միջուկ.

— բանջարեղէնի՝ կտենի, կարկատ.

    2. մանր դրամ, ընդհանրապէս դրամ.

Տեսակներ
— դրամ չունեցող՝ անկուտի.

    3. թոնիրի կողէն ինկող կիսայրեաց հաց.

    4. հիւսուած գուլպայի կամ ասեղի կարի աչք:

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1066
Yeni!
(beta)
ՈՒՏԵԼԻՔ
գոյական
    1. Տե՛ս ՈՒՏԵԼԵՂԷՆ, ՍՆՈՒՆԴ, ՈՒՏԵՍՏ, ՊԱՇԱՐ, ՊԱՐԷՆ.
    2. ուտելու համար հրամցուած՝ հետը վերցուցած՝ իրեն ուղարկուած մթերք՝ սննդաբաժին:

Տեսակներ
— Թռչունի՝ կեր.

— շան՝ լակ.

— կենդանիներու՝ ճարակ:

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1925
Yeni!
(beta)
ՓՈՒՏ
(Արմատ փտիլ բայի)

գոյական
    1. փտիլը, փտութիւն.
    2. (Փոխաբերական իմաստ) թերութիւն, պակասութիւն.

ածական
    3. փտած։

Տեսակներ
— Ոսկորի՝ կեր.

— Փուտ փաստեր՝ խախուտ, փցուն։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 2384
Yeni!
(beta)
ՈՒՏԵԼ
ներգործական բայ
    1. ուտելի նիւթը՝ սնունդը ծամել եւ կու տալ.

    2. ճաշել.

    3. սնունդ ստանալ, սնուիլ.

    4. իբրեւ սնունդ գործածել.

    5. կծոտել, խայթոտել (միջատներ).

    6. կրծելով՝ խայթելով եւ այլն փճացնել.

    7. յօշոտել, պատառ-պատառ ընել.

    8. ապրելու համար ծախսել.

    9. քիմիական կամ ֆիզիքական ներգործութեամբ վնասել. քայքայել, փճացնել, մաշեցնել, փորել.

    10. (Փոխաբերական իմաստ) անշարժ եւ շարժուն կալուածներու եկամուտով ապրիլ. օրինակ՝
‣ մեր դրամագլուխին տոկոսն է զոր կ՚ուտենք.

    11. (Փոխաբերական իմաստ) վատնել, մսխել, շռայլօրէն ծախսել.

    12. (Փոխաբերական իմաստ) կաշառք առնել՝ վերցնել.

    13. (Փոխաբերական իմաստ) ուրիշին ունեցածը իւրացնել, մէկուն բաժինը՝ հասնելիքը կտրել.

    14. (Փոխաբերական իմաստ) ուրիշին հաշուոյն ապրիլ, մակաբոյծ դառնալ.

    15. (Փոխաբերական իմաստ) տանջել, տառապեցնել, չարչարել. օրինակ՝
‣ կեանքս կերար.

    16. (Փոխաբերական իմաստ) հարուած ստանալ.

    17. անարգանք՝ վիրաւորանք կրել՝ ստանալ.

    18. (Փոխաբերական իմաստ) ներծծուիլ, համակուիլ, տոգորուիլ.

    19. (Փոխաբերական իմաստ) խօսքերուն մէկ մասը կուլ տալ՝ չըսել:

Տեսակներ
— Ամբողջ ունեցածը՝ վատնել, մսխել, փճացնել։

— Անասունի պէս՝ լափել, լափլիզել, լակռտալ, քրթել:

— Անյագաբար՝ մցռել, մռզգայլել, խժկել։

— Արածող կենդանիներու՝ ճարակել, արածիլ:

— Գազանի պէս՝ փաղաղել:

— Դանդաղ՝ ճմճմել:

— Դեղահատ՝ առնել, կլլել:

— Զառամածի պէս՝ լոմլոմել, ծամծմել։

— Զիրար՝ ծեծկուիլ, զգուըտիլ։

— Թթուն, մետաղեայ թերթը՝ փորել, մաշել:

— Կաշին՝ ծծել, ներծծել, տոգորիլ։

— Կուռ ու կուշտ՝ թշել, փորը տկռեցնել, խճողել։

— Կրծող կենդանիներու՝ կրծել:

— Մատներով՝ մատնել, մատնոռել։

— Շան, կատուի՝ լակել։

— Պաշտօնի մէջ՝ շմշկել, գողնալ, գրպանել:

Բաղադրեալ Բայեր
Ինքզինք ուտել
չէզոք բայ զայրանալ, կատղիլ։

Ծեծ ուտել
կրաւորական բայ ծեծուիլ, պատժուիլ:

Մէկուն գլուխը ուտել
ներգործական բայ
    1. ձանձրացնել.
    2. դժբախտացնել, մեռցնել:

Անձրեւ ուտել
չէզոք բայ թրջուիլ։

Աչքերովը ուտել
ներգործական բայ
    1. աչքերը մէկուն՝ բանի մը վրայ սեւեռած՝ երկար նայիլ.
    2. սաստիկ ջղայնացած ըլլալ։

Գլուխը ուտել
ներգործական բայ
    1. շատ դժուարութիւն՝ նեղութիւն տալ պահանջներ ներկայացնելով.
    2. մահուան պատճառ ըլլալ:

Եղունգներուն միսը ուտել
չէզոք բայ սաստիկ ջղայնանալ։

Ինքզինք ուտել
չէզոք բայ հոգեկան տառապանքով ինքզինք մաշեցնել։

Իրարու միսը ուտել
չէզոք բայ զիրար տանջել՝ չարչարել, իրարու դէմ կռուիլ։

Հաց ուտել (միասին)
ներգործական բայ իրարու շատ մօտիկ ըլլալ։

Ուտել-խմել
չէզոք բայ կերուխումի անձնատուր ըլլալ:

Ուտել մէկուն դրամը
ներգործական բայ ստացած դրամը կամ ապրանքին փոխարժէքը չտալ. դրամական խոստումը խաբէութեամբ չվճարել:

Դարձուածքներ
Գործերը զիրա՞ր կ՚ուտեն
գործ չկայ։

Կերած ապուրը տես
ըրած անսպասելի՝ անախորժ՝ անբնական գործը՝ վարմունքը տես։

Կերած-խմած
ածական
    1. լաւ սնունդ առած՝ առնող, լաւ գէր՝ պարարտ.
    2. միասին հաճելի օրեր անցուցած.
    3. մօտիկ, մտերիմ։

Կերած-կերած, չէ քաքած
    1. գիրուկ.
    2. կծծի, ագահ։

Կերածը ուրացող
ածական ապերախտ:

Ո՛չ կ՚ուտէ, ո՛չ կը կերցնէ
այնքան ժլատ է, որ ունեցածը իրեն կը վերապահէ:

Ո՛չ ուտես, ո՛չ խմես, անոր երեսին նայիս
(հէքեաթներու մէջ) այնքան գեղեցիկ է, որ մարդ երեսին նայելով՝ կը զմայլի, ուտել-խմելը կը մոռնայ:

Ուտես՝ միս, չուտես՝ մատաղ
երկու կրակի միջեւ, անել դրութեան մէջ ըլլալ։

Ուտող-ուտողի
շատ-շատերը կը յափշտակեն՝ կը կողոպտեն (մէկուն ունեցածը):

Ուտողը չի գիտեր, բերողը գիտէ
ուտողը՝ վայելողը չ՚անդրադառնար, թէ որքան աշխատանք՝ քրտինք թափուած է տուեալ սնունդը՝ առարկան ձեռք բերելու համար։

Նաեւ կ՚ըսուի՝ Ուտողը չի գիտեր, բրդողը գիտէ:

Ուտող-ուրացող
ածական երախտամոռ։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1923
Yeni!
(beta)

Benzer kelimeler
գեր
գէր
կեռ
քեր
քէր
 Usage beta 175 citations 

Usage of matching Word Forms

Usage of matching Lexemes

Yeni! Explore the usage of the word form կեր in the Corpus of Western Armenian.
Ayrıca bu sözlüklerde "կեր" için arama:

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Rhyming

Word Structural

Etymological

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

Early Modern Armenian

Foreign word

Names

Place names

Plant names

Specialized

Abbreviations

© 2025 Nayiri. Ermenice sözlük 17.718 kelimelerden oluşmuşdur
The site has 144 dictionaries and 3 books.
Türkçe
Նայիրի / Nayiri.com