Ermeni yazım denetleyicisi
Şimdi İndirin
 Morphology

Western Armenian

երկի → երկ (noun)
Singular • Genitive case
Singular • Dative case
 Sözlük
երկ գոյական Գործ, գրական ստեղծագործութիւն * ծնանելու ցաւ:

Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 113։
երկնել ներգործական բայ Ցաւով ծնունդ տալ, ծննդաբերութեան ցաւերը կրել, հեծել * ստեղծագործել (գրական ծնունդ):

Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 115։


ԵՐԿ
գոյական
    1. գործ, գրուածք։
    2. աշխատասիրութիւն։

Source: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): p. 119
Yeni!
✽հազուադէպ բառ ԵՐԿԻ
Տե՛ս Երկու


✽հազուադէպ բառ 1. ԵՐԿԻՆ
գոյական (Բուսաբանական) Անորոշ տեսակի մանրոստ թուփ կամ մացառ։
‣ («Պրակք ինչ մանրոստք, որ կոչին երկինք, և սկսանի ոգորել երէն ընդ երկին պրակքն… ոգորեսցես ընդ երկին պրակունս»)։


⨀հին բառ 2. ԵՐԿԻՆ (երկնի),
ԵՐԿԻՆՔ (երկնից), երկնքի
գոյական
    1. Անսահման տարածութիւն, որտեղ շարժվում են լուսաւորները։
‣ Երկնքում փայլում են լուսինը, աստղերը, բայց ամենապայծառն է արեգակը։
‣ Հները կարծում էին, թէ երկիրը գտնվում է երկնքի կենտրոնում. այս կարծիքը կոչվում է երկրակենտրոն հայեացք։
‣ Աստեղազարդ երկինք։

    2. Տարածութեան այն մասը, որ կամարաձեւ երեւում է մեր գլխի վերեւ. մթնոլորտ։
‣ Պարզ՝ ջինջ երկինք։
‣ Երկինքն ամպ է։
‣ Երկնքի թռչունները։
‣ Անձրեւը՝ ձիւնը երկնքից են գալիս։
‣ Երկինքը սաստիկ փայլատակում է։
‣ «Երկինքն աստղաբիբ՝ վրանս հայրական»։

    3. Ըստ հների՝ Եօթը շարք կամարներ, որոնք շրջապատում են երկիրը (օդեղէն, ջրեղէն, հրեղէն, լուսեղէն ևն)։
‣ Երկնքի կամարներ։
‣ Եօթներորդ երկինքը բարձրանալ։

    4. Ըստ հների՝ Աստծու բնակութեան տեղը։
‣ Հայր մեր, որ յերկինս ես։
‣ Աստուծոյ Որդին երկնքից իջաւ։

(Սրանից)՝

    5. Աստուած, նախախնամութիւն։
‣ Երկինքը քեզ ողորմի։
‣ Երկնքից մեզ լոյս լինի, ապա թէ ոչ մարդկանցից յոյս չմնաց։
‣ Ո՜վ երկինք։

    6. Ըստ հների՝ Արդարների՝ երանելիների հանգստեան տեղը։
‣ Արդարների հոգիները երկինք են գնում։
‣ Երկնքում նրանք վայելում են յաւիտենական երանութիւն։
‣ Երկնքի թագաւորութիւնը։

Բաղադրեալ Բայեր
Երկինքը գլխին մթնել
չէզոք բայ Անակնկալ աղէտից ընկճվել, սարսափահար լինել։

＋գաւառական բառ Երկինքը կապել
չէզոք բայ Հմայութիւններ անել, որ անձրեւ չգայ, երաշտ լինի։

＋գաւառական բառ Երկինքը ծծերը վէր է թողել
դիմազուրկ բայ Առատ անձրեւ է գալիս։

Երկինք բարձրացնել, Երկինք հանել, Երկինք հասցնել
ներգործական բայ Չափից դուրս գովել, առաջ քաշել։

Եօթներորդ երկինք վերանալ
չէզոք բայ Մեծ բերկրութեան մէջ լինել, իրան երջանիկ զգալ։

＋գաւառական բառ Երկնքից աստղեր վէր բերել
չէզոք բայ Շատ հնարագէտ՝ իմաստուն լինել։ (Ծաղրական մտքով)։

Երկինք գետինք իրար խառնվել կամ, Երկինք երկիր իրար անցնել
դիմազուրկ բայ Մեծ խառնաշփոթութիւն առաջ գալ, ամեն ինչ տակն ու վրայ լինել։

Դարձուածքներ
＋գաւառական բառ Երկնքից Աստուած էլ որ վէր գայ
ոչ մի դէպքում, ինչ էլ որ լինի՝ ոչ։

＋գաւառական բառ Երկնուց սիւն
գոյական Մինչև երկինք բարձրացած սիւնի չափ, շատ մեծ։

＋գաւառական բառ Երկինք գետինք
Երդման ձեւ՝ երկնքի և երկրի անունով։
‣ Երկինք գետինք վկայ։

＋գաւառական բառ Երկինք ելնես, աստղերի վրայ ման գաս կամ, ＋գաւառական բառ Երկինք ելնես, վէր գաս գետինք
Ինչ էլ որ անես՝ ոչ, ոչ մի կերպ, ամենեւին ոչ։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 616
Yeni!
(beta)
✽հազուադէպ բառ ԵՐԿԻՔ
գոյական Տե՛ս Երկ, երկք։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 617
Yeni!
(beta)
ԵՐԿ (երկոյ), երկի, աւելի յաճախ յոգնակի երկք (երկոց, երկովք կմ երկօք), երկեր
գոյական
⨀հին նշանակութիւն 1. Աշխատալից՝ յոգնեցնող գործ, աշխատանք։

    2. Աշխատանքի արդիւնք, գործ (3, 4)։

(Այժմ՝ միայն մտաւոր աշխատանքի արդիւնքի մասին)։
‣ Միքէլ Անջելոյի հոյակապ երկը։
‣ Դարվինի երկերը յեղափոխեցին մտքերը։
‣ Րաֆֆու երկերից շատերը թարգմանված են ռուսերէն։

    3. (Մեքենագիտական) Ոյժի միութեան չափ, հաւասար այն ոյժին, որ հարկաւոր է մի միլիգրամ ծանրութիւնը մի սանտիմետր բարձրացնելու համար։ (Erg)։
‣ Ոյժի քանակը չափում ու նշանակում են երկերով։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 609
Yeni!
(beta)
⨀հին բառ ԵՐԿՆ (երկան, երկունք, երկանց)
գոյական Տե՛ս Երկունք։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 618
Yeni!
(beta)
ԵՐԿԻՆՔ,
ԵՐԿԻՆ
գոյական
    1. անսահման կապոյտ տարածութիւն՝ մթնոլորտ, զոր կը տեսնենք կամարուած մեր գլխուն վերեւ.

    2. կամարաձեւ անսահման անջրպետ, ուր կան արեւը՝ լուսինը եւ աստղերը.

    3. Նախախնամութիւն, Աստուած.

    4. Աստուծոյ բնակութեան վայրը, օրինակ՝
‣ Հա՜յր մեր, որ յերկինս ես.

    5. արքայութիւն, արդարներու՝ երանելիներու հանգստեան վայրը։

Հակառակը՝ երկիր։

Բաղադրեալ Բայեր
երկինքը գլուխին մթնել
ներգործական բայ անակնկալ աղէտէն ընկճուիլ.

երկինքը կապել
ներգործական բայ հմայութիւններ ընել որ անձրեւ չգայ՝ երաշտ ըլլայ.

երկինք բարձրացնել, երկինք հանել, երկինք հասցնել
ներգործական բայ չափէ դուրս գովել.

եօթներորդ երկինք վերանալ
չէզոք բայ շատ երջանիկ ըլլալ.

երկինքէն աստղեր վար բերել
չէզոք բայ շատ հնարագէտ՝ իմաստուն ըլլալ.

երկինք երկիր՝ գետին իրար խառնել՝ անցնել
ներգործական բայ սաստիկ տակնուվրայութիւն ընել՝ յառաջացնել.

Դարձուածքներ
Երկինքը գլուխը փլաւ
մեծ աղէտ պատահեցաւ.

երկինքը ծիծերը վար կախեր է
առատ անձրեւ կը տեղայ.

երկինքէն Աստուած ալ վար գայ
անկարելի բան է, ինչ ալ ըլլայ՝ ոչ.

երկինքի սի՞ւն պիտի ըլլաս
սիւնի պէս մինչեւ երկի՞նք պիտի հասնիս (բարձրահասակ մէկու մը համար կ՚ըսուի).

երկի՜նք
զարմացական բացականչութիւն.

երկինք ելլես՝ դա՛րձեալ ոչ
բոլորովին անկարելի է.

երկինք եւ երկիր պիտի անցնին (= անհետին), բայց իմ խօսքերս պիտի չանցնին
իմ խօսքերս անջնջելի եւ յաւիտենական են (Յիսուս):

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 583
Yeni!
(beta)
ԱՇԽԱՏՈՒԹԻՒՆ
գոյական բան, գործ, զբաղում, վաստակ, ջանք.

Տեսակներ
— գրականը՝ երկ, բանասիրութիւն, երկասիրութիւն, ուսումնասիրութիւն, գիրք։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 166
Yeni!
(beta)
ԵՐԿ
գոյական
    1. գործի՝ աշխատանքի արդիւնք.
    2. գրուածք, երկասիրութիւն, աշխատասիրութիւն, գրական կամ գիտական ստեղծագործութիւն.
    3. գիրք, հեղինակութիւն.
    4. երկունք, ծննդական ցաւ, յոգնեցուցիչ՝ աշխատալից՝ տառապեցուցիչ աշխատանք.
    5. ոյժի միութեան չափ, որ հարկաւոր է մէկ միլիկրամ ծանրութիւնը մէկ սանթիմեթր բարձրացնելու։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 578
Yeni!
(beta)
ԿՏՈՐ
գոյական
    1. կոտրած կամ կտրուած բանի մը մէկ մասը, բեկոր, փշուր, նշխար, մնացորդ.

Տեսակներ
— հացի կտոր՝ պատառ, բրդուճ, շերտ.

— հացի լման՝ նկանակ.

— քուրջի (քուրչի)՝ փերթ.

— ոստայնանկուած՝ կտաւ.

— հողի՝ հողակոշտ, կոշկոռ, գուղձ, բունծ.

— քարի մեծ՝ լունտ.

— հալած ոսկիի՝ արծաթի՝ ձոյլ, քծուար.

— արժեթուղթերու՝ ստացագրի՝ մնացորդ.

— կերպասներու՝ կտրօն.

— հագուստի անութի տակի եռանկիւն՝ խշտեկ, անթոց.

— մանր՝ փշուր.

— փայտի խոշոր՝ կոճղ.

— սառի՝ սառնակոյտ, սառցակոյտ.

— ամբողջին մէկ կտորը՝ կոտորակ.

— կտոր մը հող՝ հողամաս, հողաշերտ.

— մեղրի ամբողջ՝ ծաղ, մաղ, մեղրախորիսխ, խորիսխ.

— օճառի լման՝ լոհ.

— օճառի պզտիկ՝ քռթիկ.

— ձուլածոյ՝ զանգուած.

— կերպասի ծալածոյ ամբողջ՝ պուրակ.

— մէկ կտորով՝ միակտուր, միաձոյլ, միապաղաղ.

— փոխանակող՝ փոխնորդ, պահեստի.

— պանիրի՝ մաճառակ.

— սառի՝ սառոյցի՝ աղի խոշոր՝ շառաղիղ.

    2. պատռած հագուստի վրայ կտրուած լաթ, կարկտան.

    3. գրական՝ երաժշտական՝ թատերական ստեղծագործութիւններէն առանձնացուած մաս, հատուած, բաժին.

Յարակից Բառեր
— դրական կտոր՝ երկ, գործ, գրուածք.

— ընտիր կտորներու հաւաքածոյ՝ հատընտիր.

— թատերական կտոր՝ թատերախաղ:

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1076
Yeni!
(beta)
ԵՐԿՆ
գոյական Տե՛ս ԵՐԿՈՒՆՔ։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 586
Yeni!
(beta)

Benzer kelimeler
եռքի
երգի
 Usage beta 24 citations 

Usage of matching Word Forms

Yeni! Explore the usage of the word form երկի in the Corpus of Western Armenian.
Ayrıca bu sözlüklerde "երկի" için arama:

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Rhyming

Word Structural

Etymological

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

Early Modern Armenian

Foreign word

Names

Place names

Plant names

Specialized

Abbreviations

© 2025 Nayiri. Ermenice sözlük 17.718 kelimelerden oluşmuşdur
The site has 144 dictionaries and 3 books.
Türkçe
Նայիրի / Nayiri.com