Армянская проверка орфографии
загрузить HySpell сейчас
 Morphology

Western Armenian

քայլ → քայլ (noun)
Singular • Nominative case
Singular • Accusative case
 Словарь
քայլ գոյական Քայլափոխ * միջոց, ընթացք * չափ մը (31 սմ.):

Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 487։


ՔԱՅԼ
գոյական քայլափոխ, ոտնաքայլ, գնացք։

Դարձուածքներ
մեծ քալերով
մեծաքայլ, հսկայաքայլ։

մեծ քայլեր առնել
շեքռկել։

Источник: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): стр. 528
Новинка
ՔԱՅԼ ի, (ից)
գոյական

Դարձուածքներ
Քայլ առ քայլ
մակբայ
    1. Հետզհետէ, կամաց-կամաց։
‣ Մենք քայլ առ քայլ մօտենում ենք մեր նպատակին։

    2. Մէկի քայլերին հետեւելով, յետեւիցը քայլեր անելով։
‣ Շունը քայլ առ քայլ հետեւում էր հովուին։

Источник: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): стр. 2307
Новинка
(beta)
⨀հին բառ ՔԱՅԼՔ (լից)
գոյական Քայլեր, քայլուածք, Տե՛ս Քէլք։

Источник: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): стр. 2308
Новинка
(beta)
ՉԱՓ
գոյական
    1. չափումի միաւոր.

    2. իրերու որոշ քանակ, զոր կ՚ընդունին եւ կը գործածեն իբրեւ որոշ միաւոր.

    3. որեւէ աման՝ անօթ եւ այլն, ընդեղէնի՝ հեղուկի եւ այլն չափի միաւոր. օրինակ՝
‣ տասը շիշ.

    4. նիւթի քանակը, որ կը տեղաւորուի՝ կը պարունակուի տուեալ չափման միաւորին մէջ. օրինակ՝
‣ երկու պնակ կերակուր.

    5. որեւէ նշան՝ թիւ՝ թուղթի կտրօն եւ այլն, որով կ՚որոշուի՝ ցոյց կը տրուի բանի մը մեծութիւնը՝ ծաւալը. չափը ցոյց տուող նշան.

    6. մարմնի կամ անոր մէկ մասին մեծութիւնը՝ ծաւալը, զոր կը չափեն հագուստ-կապուստի համար.

    7. համեմատուող առարկաներու ծաւալային՝ տարածական եւ այլն համապատասխանութիւն.

    8. ոտանաւորի մէջ՝ մէկ տողի մէջ եղող՝ գտնուող ոտքերու եւ վանկերու քանակը.

    9. երաժշտութեան մէջ՝ արագութեան աստիճանը, որով պէտք է երգուի կամ նուագուի տուեալ եղանակը.

    10. երաժշտութեան մէջ՝ ամէն ձայնանիշի տեւողութիւնը, որ կ՚արտայայտուի առանձին նշաններով, կամ ձայնանիշի տարբեր ձեւերով.

    11. բարոյական կամ մտաւորական արժէքը որոշելու միջոց.

    12. սահման, եզր. օրինակ՝
‣ ազնուութիւնն ալ չափ մը ունի.

    13. աստիճան՝ դրութիւն՝ չափանիշ (գնահատումի՝ որակման).

    14. որեւէ բանի ազդեցութեան ոյժ. մեծութիւն, արժէք, կշիռ.

մակբայ
    15. (Գրաբար) կարգ, կանոն.

մակբայ ածական
    16. մօտ, շուրջ, մօտաւորապէս.

ածական
    17. չափաւոր.

    18. մեծութեամբ, ծաւալով.

    19. հաւասար, համեմատ, համապատասխան:

    20. կառավարել, գլխաւորել, ղեկավարել:

Տեսակներ
— Գիծի՝ գծաչափ:

— Գիրկի՝ գրկաչափ։

— Դեղի՝ դեղաչափ (Ֆրանսերէն dose)։

— Երաժշտական՝ ամանակ:

— Երկարութեան՝ արշըն, կանգուն, մեթր, ոտք, վերստ, փարսախ։

— Խոնաւութեան՝ խռնաւաչափ (Ֆրանսերէն hydromètre)։

— Ծանրութեան՝ բաունտ, լիդր, պաթման, քիլօ, քիլօկրամ:

— Կեանքի՝ կենսաչափ (Ֆրանսերէն biomèter)։

— Կէտի՝ կիտաչափ:

— Հասակի՝ հասակաչափ (Ֆրանսերէն longimètre)։

— Հաւասար՝ համաչափ:

— Հեղուկներու՝ շոգիներու՝ կազերու ճնչումը չափելու մասնայատուկ գործիք՝ անգայտաչափ (Ֆրանսերէն manomètre)։

— Ճաշի՝ ճաշաչափ։

— Մազի՝ մազաչափ:

— Մատի՝ մատնաչափ: Բթամատի եւ ճկոյթի միջեւ՝ թիզ։ Բթամատի եւ ցուցամատի միջեւ՝ քիլ, քլաչափ, ուղուկ, ուղկաչափ:

— Մարդու հասակի չափով՝ մարդահասակ:

— Նուագի՝ քերթուածի՝ մարզանքի՝ կշռոյթ։

— Հողի՝ շողաչափ:

— Ոտք փոխելու՝ քայլ, քայլ, քայլաչափ:

— Ոտքի՝ ոտք, ոտնաչափ:

— Ջերմութեան՝ ջերմաչափ:

— Ջուրի՝ ջրաչափ:

— Տակառի՝ տակառաչափ։

— Տաղաչափութեան՝ ոտքերու թիւ։

Բաղադրեալ Բայեր
Իր չափով չափել
ներգործական բայ
    1. իրեն հետ համեմատել, ինքզինք իբրեւ չափանիշ ընդունիլ.
    2. իր հասկցած ձեւով կշռադատել:

Չափ առնել
ներգործական բայ
    1. որեւէ բան պատրաստելու համար՝ առարկային մեծութիւնը՝ ծաւալը ճշդել.
    2. փորձով գիտնալ՝ իմանալ անձի մը՝ բանի մը ուժը՝ զօրութիւնը՝ կարողութիւնը:

Չափ դնել
ներգործական բայ
    1. չափաւորել, զսպել.
    2. ձին արշաւասոյր վազցնել (ուրիշ ձիու հետ համեմատելու համար)։

Չափ զարնել
ներգործական բայ Տե՛ս Չափ տալ:

Չափ ընել
ներգործական բայ Տե՛ս Չափ առնել:

Չափ տալ
ներգործական բայ երգելու՝ նուագելու ատեն ձեռքի շարժումներով կամ ոտքի բախումներով արագութիւնը ցոյց տալ.

Չափը անցընել
ներգործական բայ ընդունուած սահմանէն դուրս գալ, ծայրայեղութեան երթալ։

Չափը առնել
ներգործական բայ Տե՛ս Չափ առնել:

Չափը գիտնալ, չափը ճանչնալ
ներգործական բայ
    1. իր դիրքին եւ աստիճանին գիտակցելով՝ ինքզինք ըստ այնմ պահել.

    2. իր կարողութեան՝ ուժին եւ այլնի սահմանը գիտնալ. օրինակ՝
‣ ես խմիչքիս չափը գիտեմ:

Չափը տալ
ներգործական բայ
    1. չափը փոխանցել.
    2. մէկը կարգի հրաւիրել.
    3. մէկը պատժել.
    4. յանդիմանել։

Դարձուածքներ
Աչքի չափ
աչքի նայուածքով՝ տեղի մը հեռաւորութիւնը, առարկայի մը մեծութիւնը՝ ծանրութիւնը եւ այլն մօտաւորապէս որոշելու կարողութիւն:

Կարողութեան չափով
որքան որ իր կարողութիւնը կը թոյլատրէ. իր միջոցներուն համաձայն։

Հոգով՝ հոգիի չափ
ամբողջ հոգիով՝ սիրտով:

Չափէ աւելի, չափէ դուրս
պէտք եղածէն՝ պահանջուածէն աւելի, չափազանց:

Չափը անցած
Տե՛ս Չափէ աւելի:

Չափը պակաս
սահմանուած չափը չունեցող։

Չափը տեղը
սահմանուած՝ ճշդորոշուած չափը ունեցող։

Չափի զգացում
չափաւորութիւն:

Չափով
    1. որոշ քանակով.
    2. փոքր քանակութեամբ, քիչ, խնայելով։

Յարակից Բառեր
— Չափելու միջոցներ՝ չափաձող, չափաման, չափան, չափիչ, չափոց։

Источник: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): стр. 1939
Новинка
(beta)
ՔԱԼԵԼ
չէզոք բայ
    1. ոտքերը փոխնիփոխ գործածելով՝ յառաջ երթալ. յառաջանալ, շարժիլ, երթալ, ընթանալ.
    2. զբօսանք կատարել, պտըտիլ, ճեմել.
    3. սկսուած աշխատանք մը՝ խաղ մը շարունակել.
    4. (Փոխաբերական իմաստ) բնական բանիլ՝ աշխատիլ՝ գործել.
    5. (Փոխաբերական իմաստ) զարգանալ, յառաջդիմել։

Տեսակներ
— Աննպատակ՝ թափառիլ, աստանդել, յածիլ, սլքտալ։

— Առնել՝ նեղանալով հեռանալ:

— Առջեւէն՝ առաջնորդել:

— Արագ՝ շտապել, աճապարել, ճեպել։

— Գործերը՝ երթալ, ընթանալ։

— Ետեւէն՝ հետեւիլ։

— Զօրքը՝ 1. տողանցել. 2. արշաւել։

— Թշնամիին վրայ՝ յարձակիլ, արշաւել։

— Ժամանակը՝ սահիլ, անցնիլ:

— Ժամացոյցը՝ մեքենան՝ բանիլ, աշխատիլ, գործել։

— Կոտրտուելով՝ սամսարել, սիգաճեմել։

— Մեծաքայլ՝ շեքռկել։

— Միասին՝ ընկերակցիլ, ուղեկցիլ:

— Յոխորտալով՝ սիգալ:

— Օրօրուելով՝ ճորճորալ:

Յարակից Բառեր
— Արմատը՝ քայլ։

Источник: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): стр. 2393
Новинка
(beta)
ՔԱՅԼ
գոյական
    1. ոտքի մէկ շարժում՝ տեղափոխում որեւէ ուղղութեամբ. քայլափոխ, ոտնփոխ, ոտնափոխութիւն, քայլափոխութիւն.

    2. տարածութիւնը, զոր մարդ կը կտրէ մէկ քայլ նետելով.

    3. քայլը (թիւ 2) իբրեւ երկայնութեան չափ (12 ինչի հաւասար կամ մօտաւորապէս հաւասար է վեր ի վերոյ՝ սովորական մարդու մը ներբանին երկարութեան). քայլաչափ.

    4. քալելու եղանակը. քալուածք.

    5. քալելու ձայն. ոտնաձայն.

    6. (Փոխաբերական իմաստ) ընթացք, շարժում, գործողութիւն.

    7. (Փոխաբերական իմաստ) ճատրակի մէջ՝ խաղցողներուն հերթական իւրաքանչիւր քարին տեղափոխումը.

    8. (Փոխաբերական իմաստ) կեցուածք, վարմունք.

    9. (Փոխաբերական իմաստ) որեւէ գործունեութեան՝ գործողութեան փորձ՝ ձեռնարկում:

Յարակից Բառեր
— Խոշոր քայլերով՝ հսկայաքայլ, մեծաքայլ։

Բաղադրեալ Բայեր
Քայլ յարմարցնել
ներգործական բայ լեզու գտնել, յարմարիլ, միասին ընթանալ:

Դարձուածքներ
Քայլ առ քայլ
աստիճանաբար, հետզհետէ, մանրախոյզ, մանրակրկիտ։

Источник: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): стр. 2401
Новинка
(beta)

Похожие слова
գաել
գալ
գայլ
կալ
 Usage beta 159 citations 

Usage of matching Word Forms

Usage of matching Lexemes

Новинка Explore the usage of the lemma քայլ or the word form քայլ in the Corpus of Western Armenian.
Найти слово "քայլ" также в следующих словарях

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Rhyming

Word Structural

Etymological

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

Early Modern Armenian

Foreign word

Names

Place names

Plant names

Specialized

Abbreviations

© 2025 Наири. Армянский cловарь содержит 17 718 главных слов
The site has 144 dictionaries and 3 books.
Русский
Նայիրի / Nayiri.com