Армянская проверка орфографии
загрузить HySpell сейчас
 Morphology

Matching Lexemes

 Словарь
ցան գոյական Ցանելու գործ * մորթի բիծ * վառելիք քակոր:

Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 465։


ՑԱՆ
գոյական երեսի՝ ձեռքի վրայ ման, բիծ (արեւէն)։


ՑԱՆՔ
գոյական ցանելը, սերմանում։

Դարձուածքներ
գարնան ցանք
գարնցան։

աշնան ցանք
աշնցան։

Источник: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): стр. 506
Новинка
⨀հին բառ 1. ՑԱՆ (ի, ից կմ ու) (արմատ Ցանել՚ի)
գոյական
    1. Ցանելը, ցանված բան։ Տե՛ս Ցանք։

    2. Գործ է ածվում բարդութիւնների վերջում, օրինակ՝
‣ Սերմնացան, Հրացան, Աղցան, Ջրցան ևն։

ածական
    3. Ցանված, սփռված, շաղ տուած։

Բաղադրեալ Բայեր
⨀հին բառ Ցան աստ անդ հարցանել
ներգործական բայ Այս ու այնտեղից՝ խառն հարցնել, (ոչ յաջորդաբար)։

Դարձուածքներ
Ցան և ցիր
ածական Տե՛ս Ցիրուցան։

⨀հին բառ Ցան աստ անդ
ածական Այս ու այնտեղ ցանված։


＋գաւառական բառ 2. ՑԱՆ (արմատ ցանել)
գոյական Երեսի վրայ սփռված մանր դեղնագոյն բծեր, պէպէն, պէն։
‣ Եթէ երեսի ցանը չլինէր՝ շատ գեղեցիկ կլինէր։
‣ Ա՜յ խելօք, լուալով ցանը չի անցնի։


＋գաւառական բառ 3. ՑԱՆ (արմատ ցանել)
գոյական
    1. Դաշտում այս ու այնտեղ թափթփած կովի աղբ, որը, չորանալուց յետոյ, հաւաքում են և իբրեւ աթար գործ ածում։
‣ Երեխաները գնացին ցան հաւաքելու։

    2. Ընդհանրապէս աթար։

    3. Աթարի մանրուք, թափթփած փայտի կտորտանք, տերեւ ևն, որոնք գործ են ածվում իբրեւ վառելիք։

    4. Յարդի խոշոր կտորներ, որ անասունները չեն ուտում։

Источник: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): стр. 2220
Новинка
(beta)
ՑԱՆՔ,
ՑԱՆՔՍ
գոյական
    1. Ցանելը, սերմանելը։
‣ Ցանքի ժամանակ է։
‣ Ցանքսը դեռ չենք վերջացրել։
‣ Այս տարի մեր ցանքսը ուշացաւ։

    2. Ցանած տեղ, արտ։
‣ Քանի՞ հեկտար ցանքս ունիս։
‣ Ցանքը (կամ ցանքերը, ցանքսերը) այս տարի շատ աջող է (կամ են)։

Բաղադրեալ Բայեր
Ցանքս անել
ներգործական բայ Ցանել, սերմանել։

Источник: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): стр. 2222
Новинка
(beta)
ՆԻՇ
գոյական
    1. նշան, կէտ.
    2. թուանշան.
    3. մտային կարողութեան, աւելի ճիշդ կատարողութեան մակարդակը կամ արժէքը ցոյց տուող թիւ.
    4. իմաստ, նշանակութիւն.
    5. մրցումներու մէջ շահուած միաւոր՝ կէտ.
    6. դրոշմ, կնիք.
    7. հետք, նշմար:

Տեսակներ
— Աչքի՝ քթիթ, քթթում, թարթում։

— Արժէքի՝ չափանիշ, ցուցանիշ։

— Արտադրութեան՝ մակնանիշ, վաճառանիշ:

— Դասերու՝ թիւ։

— Դրամի՝ դրամանիշ։

— Եղունգի արմատին վրայ (ճերմակ)՝ պիժիկ:

— Երաժշտութեան՝ ձայնանիշ։

— Խաղի մէջ՝ կէտ։

— Խորհուրդի՝ խորհրդանիշ:

— Կնունքի՝ դրոշմ:

— Հակառակ՝ հականիշ:

— Հաշուեփայտի՝ քարտ, ծոնդ:

— Մարդկային մորթի վրայ՝ բիծ, խալ, ցան, ման։

— Մրցումի՝ մրցանիշ։

— Յայտնի՝ յայտանիշ:

— Յատուկ՝ յատկանիշ։

— Նոյն՝ հոմանիշ։

— Չափի՝ դատումի՝ չափանիշ։

Источник: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): стр. 1704
Новинка
(beta)
ՆՇԱՆ
գոյական
    1. որեւէ բանի վրայ եղած պայմանական նիշ՝ դրոշմ՝ պատկեր, որ կը ծառայէ իբրեւ բանի մը նշանակ՝ ցուցանիշ. յայտանիշ, կնիք.

    2. առարկայի՝ կենդանիի՝ արտադրութեան վրայ դրուած՝ դրուող դրոշմ՝ պիտակ. մակնանիշ, վաճառանիշ.

    3. մարմնի վրայ բնական բիծ՝ խալ եւ այլն.

    4. գլխու՝ ձեռքի՝ աչքի եւ այլն շարժում, որով բան մը կը հասկցնենք.

    5. որեւէ բանի մնացած հետք՝ դրոշմուածք՝ բիծ՝ պատռուածք եւ այլն.

    6. որեւէ բանի արտայայտութիւն՝ արտաքին երեւոյթ.

    7. բան մը՝ մէկը միւսէն զատորոշ առանձնայատկութիւն.

    8. լուսային՝ ձայնային՝ տեսողական ազդանշան.

    9. որեւէ բանի նախանշան.

    10. բնութեան երեւոյթներու մէջ փոփոխութիւն, որ ցուցանիշ է որոշ բանի.

    11. նոյն երեւոյթներուն մեկնաբանութիւնը իբրեւ բարեբաստիկ կամ չարաբաստիկ իրողութիւն.

    12. բանի մը՝ մէկուն բնորոշ առանձնայատկութիւն. յատկանիշ, նկարագիրի գիծ.

    13. նշանախօսութեան՝ նշանդրէքի դրուած՝ տրուած մատանիները՝ իբրեւ սիրոյ խոստման գրաւական.

    14. նշանառութեան թիրախ՝ նպատակ, նպատակակէտ.

    15. տոհմանշան, զինանշան.

    16. որեւէ գրութիւն՝ առարկայ, որ ցոյց կու տայ թէ յանձնակատարը լիազօրուած է իր առաքելութեան մէջ, պաշտօնագիր, փաստ, ապացոյց, փաստաթուղթ, լիազօրագիր.

    17. նիւթական առարկայ, ձեւ կամ ձայն, որ բացակայ կամ անըմբռնելի իրի մը տեղը կը բռնէ.

    18. թիթեղէ՝ ոսկիէ՝ մետաղէ՝ թելէ եւ այլն շինուած կրծքանշան, որ պատկեր եւ գրութիւն կը կրէ ու կը ներկայացնէ որեւէ խորհուրդ՝ յիշատակ՝ անդամակցական իմաստ.

    19. թուաբանական՝ ուսողական՝ գիտական եւ այլն գծագրութիւն՝ պատկեր եւ այլն.

    20. արժանիքներու՝ վաստակի գնահատանքի գրաւական. պատուանշան, շքանշան.

    21. նշանաբան.

    22. հաստատում մը աւելի կամ նուազ կերպով արդարացնող արդիւնական փաստ. օրինակ՝
‣ տենդ ցուցնող զարկերակին յաճախանքը.

    23. հրաշք.

    24. ձեւ, տիպ, օրինակ.

    25. նպատակ, նշանակ, թիրախ, նպատակակէտ.

    26. կէտ, գիծ, գրախեց, նշանախեց.

    27. դրօշակ, դրօշ:

Տեսակներ
— Արտադրութեան՝ մակնանիշ, վաճառանիշ:

— Գերբնական՝ հրաշք:

— Գրուած թիւ՝ թուանշան:

— Եղունգի ստորոտը (ճերմակ)՝ պիժիկ։

— Զարմացական՝ երկար (՜):

— Զոդիակոսի՝ կենդանակերպ:

— Լաւ, գէշ՝ երեւոյթ։

— Խորհրդաւոր՝ խորհրդանշան։

— Ծաղկախտի՝ պեպեն, չեչ:

— Ծովու մէջ վտանգաւոր տեղերու՝ խթանշան, խարսխանշան։

— Կուրծքի՝ կրծքանշան։

— Հաշուեփայտի վրայ՝ քանդ, ծոնդ:

— Հարցական՝ հարցանիշ, պարոյկ (՞):

— Հիւանդութեան՝ ախտանշան:

— Մարմնի վրայ բնական՝ ծին, խալ:

— Մորթի վրայ (կարմիր)՝ ցան, ման:

— Յայտարար՝ յատկանիշ, յայտանշան։

— Նշանախօսութեան՝ մատանի:

— Նշանառութեան՝ թիրախ:

— Պատժապարտի՝ խարան:

— Պատիժի՝ խարան:

— Պատուոյ՝ պատուանշան, շքանշան։

— Սուրբ՝ խաչ:

— Վէրքի՝ սպի, երաշխէպ։

— Վտանգի ազդարար՝ ազդանիշ, ահազանգ, ազդանշան:

— Քաղաքի, երկրի՝ զինանշան, զինանիշ։

Բաղադրեալ Բայեր
Նշան բռնել
ներգործական բայ հրացանով՝ ատրճանակով՝ նետով եւ այլն նշանառութիւն փորձել՝ կատարել:

Նշան դնել
ներգործական բայ
    1. նշանել.
    2. նշան բռնել.
    3. որեւէ առարկայի՝ մարմնի վրայ դրոշմ՝ կնիք ընել։

Նշան տալ
ներգործական բայ
    1. նշանախօսութեան ատեն փեսացուին կողմէ հարսնացուին մատանի կամ այլ կարգի նշան նուիրել եւ փոխադարձաբար.
    2. ազդանշան տալ.
    3. նշան ընել, իմացնել, յայտնել։

Նշանը ետ առնել, Նշանը ետ վերցնել
ներգործական բայ փեսացուին կամ հարսնացուին կողմէ նշանածէն հրաժարիլ եւ նշանը ետ ուզել:

Նշանին զարնել
ներգործական բայ նպատակակէտին՝ թիրախին զարնել՝ հասնիլ:

Դարձուածքներ
Ի նշան (Գրբ.)
իբրեւ բանի մը արտայայտութիւն՝ ապացոյց՝ փաստ։

Источник: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): стр. 1715
Новинка
(beta)
ՊԻՍԱԿ
գոյական
    1. մարմնի վրայ ճերմակ՝ սպիտակ նիշ՝ նշան.
    2. մարմնի վրայ պուտ, խայտուց, բուտ։

Տեսակներ
— Դէմքի վրայ, մարմնի վրայ՝ խալ, ցան, ման։

— Բնական՝ ծին:

Источник: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): стр. 2035
Новинка
(beta)
ՑԱՆ
(Արմատ ցանել բայի)

գոյական
    1. ցանք, վարուցան, ցանում, սփռում, տարածում.

    2. ցանուած արտ.

ածական
    3. ցանող, սփռող, տարածող. օրինակ՝
‣ սերմնացան, հրացան.

    4. ցրուած, տարտղնուած։


ՑԱՆ
գոյական գորշ գոյնով այն բիծերը, որոնք կ՚արատաւորեն մորթին չծածկուծ մասերը (ձեռք՝ դէմք)՝ արեւի եւ հովի ազդեցութեան տակ. ման, պեպէն.

(Ֆրանսերէն éphélide)։


ՑԱՆ
գոյական
    1. դաշտի մէջ եզան՝ կովու թափուած աղբ, որ չորնալէ ետք կը հաւաքեն եւ կ՚օգտագործեն իբրեւ վառելիք. աթար.
    2. ընդհանրապէս՝ չոր աղբ. աթար, քակոր.
    3. փայտի՝ աթարի՝ տերեւներու մանր կտորներ (իբր վառելիք):

Источник: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): стр. 2322
Новинка
(beta)
ՔԱՔ
գոյական
    1. մարսողութենէն ետք՝ կերակուրի աւելորդ՝ անպէտ մաս, որ դուրս կու գայ աղիքներէն եւ սրբանէն. արտաքսում, արտաթորութիւն, կղկղանք, կարիք, պէտք, կոռոփ, ապաւ, ապաւառ, աղբ (մարդու եւ անասուններու).
    2. քիթի կեղտ. չորցած խլինք.
    3. ականջի կեղտ.

ածական
    4. գէշ, անարժէք, անպիտան։

Տեսակներ
— Այծի՝ ոչխարի՝ փշկուլ:

— Թռչնազգիներու՝ հաւազգիներու՝ ծիրտ, ծետուկ, կորկ:

— Կոտոշաւոր խոշոր կենդանիներու՝ թրիք, աթար, բթիր, փթիր, քակոր, գշկուր, աղբ, կտիտ, խուշկի, կոյ, ցեռ, կու, տարտ, ցան, սպտուր, սպրտուր։

— Շունի՝ փին, շանփին։

Բաղադրեալ Բայեր
Քաքի մէջ հլուն փնտռել
ներգործական բայ կ՚ըսեն այն մարդուն, որ կը ծիծաղի բանի մը վրայ՝ համար, երբ ծիծաղելու ո՛չ մէկ բան՝ պատճառ կայ :

Դարձուածքներ
Ի՞նչ քաք կ՚ուտես, Ի՞նչ քաք կ՚ուտէ, կերած քաքը տես, գլխէն մեծ քաք կ՚ուտէ կերած քաքը ուտելիք քաքի չի նմանիր
շատ մեծ սխալ է ըրածդ (ըրածը), ընելիք բա՞ն է որ կ՚ընես (կ՚ընէ)։

Իր հօր քաքին վրայ չի քաքներ
իր հօրը սկզբունքներէն կը շեղի, անոր չի նմանիր։

Կերած քաքը՝ բռնած պահքը
մէկ կողմէ աղտոտ գործեր կը կատարէ, միւս կողմէ բարեպաշտ կը ձեւանայ. խօսքն ու գործը իրարու հակառակ են։

Քաք կը վազէ վրայէն
շատ աղտոտ է։

Քաքի տակ կը մնայ, խօսքի տակ չի մնար
իբրեւ նախատինք կ՚ըսեն այն մարդուն, որ վէճի ատեն կ՚ուզէ խօսքի տակ չմնալ՝ ինքզինք պարտուած չնկատել:

Քու ուտելիք քաքդ չէ
ատիկա քու գործդ չէ՝ կարողութենէդ վեր է։

Источник: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): стр. 2418
Новинка
(beta)
ՑԱՆՔ
գոյական
    1. ցանելու գործողութիւն. սերմանում, վարուցանք.
    2. հացահատիկ ցանուած տեղը. ցանքադաշտ, արտ.
    3. ընդհանրապէս՝ որեւէ բան ցանուած տեղ։

Источник: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): стр. 2325
Новинка
(beta)

Похожие слова
ծամ
ձայն
ցաեն
 Usage beta 24 citations 

Usage of matching Word Forms

Usage of matching Lexemes

Найти слово "ցան" также в следующих словарях

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Rhyming

Word Structural

Etymological

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

Early Modern Armenian

Foreign word

Names

Place names

Plant names

Specialized

Abbreviations

© 2025 Наири. Армянский cловарь содержит 17 718 главных слов
The site has 144 dictionaries and 3 books.
Русский
Նայիրի / Nayiri.com