Армянская проверка орфографии
загрузить HySpell сейчас
 Morphology
 Словарь
ամանակ գոյական Երաժշտական ժամանակ, չափ:

Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 15։


ԱՄԱՆԱԿ
գոյական երաժշտական չափ։

Источник: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): стр. 12
Новинка
ԱՄԱՆԱԿ
(պարսկերէն amāna)

գոյական
    1. Տե՛ս Ժամանակ։

    2. (Քերականական) Կարճ ժամանակամիջոց, որ հարկաւոր է մի վանկ (կամ ձայնաւոր) արտասանելու։
‣ Կարճ ձայնաւորը մի ամանակով է արտասանվում, երկարը երկու ամանակով։

    3. Այն ժամանակամիջոցը, որ հարկաւոր է չափական տաղաչափութեան մի անդամը արտասանելու։
‣ Հայկական տաղաչափութեան մէջ մի անդամը չորս ամանակից է բաղկացած։
‣ Անդամները տարբեր թուով վանկեր կարող են ունենալ, բայց ամանակը նոյնն է։

    4. (Երաժշտական) Արագութիւն, որով երգվում կամ նուագվում է մի երաժշտական գործ։
‣ Երգել չափաւոր ամանակով։
‣ Ամանակը արագացնել՝ դանդաղել։

    5. (Ռազմագիտական) Առանձին՝ պարզ շարժումներ, որոնց վրայ բաժանվում է զէնքի վարժութիւնը։
‣ Զինուորը հրացանը ուսից գետին է դնում երեք ամանակում։

    6. (Խաղ.) Շախմատի խաղի մէջ իւրաքանչիւր խաղացողի ամեն մի քայլը։
‣ Ձին դուրս բերեց, բայց հակառակորդի յարձակումից ստիպված նորից նախկին տեղը տարաւ, այսպիսով երկու ամանակ կորցրեց։

Տե՛ս եւ Տեմպ։

Источник: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): стр. 78
Новинка
(beta)
ԱՄԱՆԱԿ
(Պարսկերէն)

գոյական
    1. երաժշտական չափ.
    2. ժամանակի տեւողութիւն։

Источник: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): стр. 44
Новинка
(beta)
ՉԱՓ
գոյական
    1. չափումի միաւոր.

    2. իրերու որոշ քանակ, զոր կ՚ընդունին եւ կը գործածեն իբրեւ որոշ միաւոր.

    3. որեւէ աման՝ անօթ եւ այլն, ընդեղէնի՝ հեղուկի եւ այլն չափի միաւոր. օրինակ՝
‣ տասը շիշ.

    4. նիւթի քանակը, որ կը տեղաւորուի՝ կը պարունակուի տուեալ չափման միաւորին մէջ. օրինակ՝
‣ երկու պնակ կերակուր.

    5. որեւէ նշան՝ թիւ՝ թուղթի կտրօն եւ այլն, որով կ՚որոշուի՝ ցոյց կը տրուի բանի մը մեծութիւնը՝ ծաւալը. չափը ցոյց տուող նշան.

    6. մարմնի կամ անոր մէկ մասին մեծութիւնը՝ ծաւալը, զոր կը չափեն հագուստ-կապուստի համար.

    7. համեմատուող առարկաներու ծաւալային՝ տարածական եւ այլն համապատասխանութիւն.

    8. ոտանաւորի մէջ՝ մէկ տողի մէջ եղող՝ գտնուող ոտքերու եւ վանկերու քանակը.

    9. երաժշտութեան մէջ՝ արագութեան աստիճանը, որով պէտք է երգուի կամ նուագուի տուեալ եղանակը.

    10. երաժշտութեան մէջ՝ ամէն ձայնանիշի տեւողութիւնը, որ կ՚արտայայտուի առանձին նշաններով, կամ ձայնանիշի տարբեր ձեւերով.

    11. բարոյական կամ մտաւորական արժէքը որոշելու միջոց.

    12. սահման, եզր. օրինակ՝
‣ ազնուութիւնն ալ չափ մը ունի.

    13. աստիճան՝ դրութիւն՝ չափանիշ (գնահատումի՝ որակման).

    14. որեւէ բանի ազդեցութեան ոյժ. մեծութիւն, արժէք, կշիռ.

մակբայ
    15. (Գրաբար) կարգ, կանոն.

մակբայ ածական
    16. մօտ, շուրջ, մօտաւորապէս.

ածական
    17. չափաւոր.

    18. մեծութեամբ, ծաւալով.

    19. հաւասար, համեմատ, համապատասխան:

    20. կառավարել, գլխաւորել, ղեկավարել:

Տեսակներ
— Գիծի՝ գծաչափ:

— Գիրկի՝ գրկաչափ։

— Դեղի՝ դեղաչափ (Ֆրանսերէն dose)։

— Երաժշտական՝ ամանակ:

— Երկարութեան՝ արշըն, կանգուն, մեթր, ոտք, վերստ, փարսախ։

— Խոնաւութեան՝ խռնաւաչափ (Ֆրանսերէն hydromètre)։

— Ծանրութեան՝ բաունտ, լիդր, պաթման, քիլօ, քիլօկրամ:

— Կեանքի՝ կենսաչափ (Ֆրանսերէն biomèter)։

— Կէտի՝ կիտաչափ:

— Հասակի՝ հասակաչափ (Ֆրանսերէն longimètre)։

— Հաւասար՝ համաչափ:

— Հեղուկներու՝ շոգիներու՝ կազերու ճնչումը չափելու մասնայատուկ գործիք՝ անգայտաչափ (Ֆրանսերէն manomètre)։

— Ճաշի՝ ճաշաչափ։

— Մազի՝ մազաչափ:

— Մատի՝ մատնաչափ: Բթամատի եւ ճկոյթի միջեւ՝ թիզ։ Բթամատի եւ ցուցամատի միջեւ՝ քիլ, քլաչափ, ուղուկ, ուղկաչափ:

— Մարդու հասակի չափով՝ մարդահասակ:

— Նուագի՝ քերթուածի՝ մարզանքի՝ կշռոյթ։

— Հողի՝ շողաչափ:

— Ոտք փոխելու՝ քայլ, քայլ, քայլաչափ:

— Ոտքի՝ ոտք, ոտնաչափ:

— Ջերմութեան՝ ջերմաչափ:

— Ջուրի՝ ջրաչափ:

— Տակառի՝ տակառաչափ։

— Տաղաչափութեան՝ ոտքերու թիւ։

Բաղադրեալ Բայեր
Իր չափով չափել
ներգործական բայ
    1. իրեն հետ համեմատել, ինքզինք իբրեւ չափանիշ ընդունիլ.
    2. իր հասկցած ձեւով կշռադատել:

Չափ առնել
ներգործական բայ
    1. որեւէ բան պատրաստելու համար՝ առարկային մեծութիւնը՝ ծաւալը ճշդել.
    2. փորձով գիտնալ՝ իմանալ անձի մը՝ բանի մը ուժը՝ զօրութիւնը՝ կարողութիւնը:

Չափ դնել
ներգործական բայ
    1. չափաւորել, զսպել.
    2. ձին արշաւասոյր վազցնել (ուրիշ ձիու հետ համեմատելու համար)։

Չափ զարնել
ներգործական բայ Տե՛ս Չափ տալ:

Չափ ընել
ներգործական բայ Տե՛ս Չափ առնել:

Չափ տալ
ներգործական բայ երգելու՝ նուագելու ատեն ձեռքի շարժումներով կամ ոտքի բախումներով արագութիւնը ցոյց տալ.

Չափը անցընել
ներգործական բայ ընդունուած սահմանէն դուրս գալ, ծայրայեղութեան երթալ։

Չափը առնել
ներգործական բայ Տե՛ս Չափ առնել:

Չափը գիտնալ, չափը ճանչնալ
ներգործական բայ
    1. իր դիրքին եւ աստիճանին գիտակցելով՝ ինքզինք ըստ այնմ պահել.

    2. իր կարողութեան՝ ուժին եւ այլնի սահմանը գիտնալ. օրինակ՝
‣ ես խմիչքիս չափը գիտեմ:

Չափը տալ
ներգործական բայ
    1. չափը փոխանցել.
    2. մէկը կարգի հրաւիրել.
    3. մէկը պատժել.
    4. յանդիմանել։

Դարձուածքներ
Աչքի չափ
աչքի նայուածքով՝ տեղի մը հեռաւորութիւնը, առարկայի մը մեծութիւնը՝ ծանրութիւնը եւ այլն մօտաւորապէս որոշելու կարողութիւն:

Կարողութեան չափով
որքան որ իր կարողութիւնը կը թոյլատրէ. իր միջոցներուն համաձայն։

Հոգով՝ հոգիի չափ
ամբողջ հոգիով՝ սիրտով:

Չափէ աւելի, չափէ դուրս
պէտք եղածէն՝ պահանջուածէն աւելի, չափազանց:

Չափը անցած
Տե՛ս Չափէ աւելի:

Չափը պակաս
սահմանուած չափը չունեցող։

Չափը տեղը
սահմանուած՝ ճշդորոշուած չափը ունեցող։

Չափի զգացում
չափաւորութիւն:

Չափով
    1. որոշ քանակով.
    2. փոքր քանակութեամբ, քիչ, խնայելով։

Յարակից Բառեր
— Չափելու միջոցներ՝ չափաձող, չափաման, չափան, չափիչ, չափոց։

Источник: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): стр. 1939
Новинка
(beta)

Похожие слова
անանագ
 Usage beta 18 citations 

Usage of matching Word Forms

Usage of matching Lexemes

Найти слово "ամանակ" также в следующих словарях

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Rhyming

Word Structural

Etymological

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

Early Modern Armenian

Foreign word

Names

Place names

Plant names

Specialized

Abbreviations

© 2025 Наири. Армянский cловарь содержит 17 718 главных слов
The site has 144 dictionaries and 3 books.
Русский
Նայիրի / Nayiri.com