Армянская проверка орфографии
загрузить HySpell сейчас
 Morphology

Western Armenian

Օղակ → օղակ (noun)
Singular • Nominative case
Singular • Accusative case
 Словарь
օղակ գոյական Շրջանակ՝ շղթայի մաս * լամբակ (օձիքի) * շրջանակաձեւ շարժում:

Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 500։


ՕՂԱԿ
գոյական
    1. անուր։
    2. կեռի ագոյց։
    3. (անօթներու՝) լամբ, կանթ, անկղ, ականջ։
    4. (փիղի քիթի՝ օձի՝) ման, գալար, քնթռնոց։
    5. (Երեւակի՝ անձեռոցի՝) մանեակ։
    6. (գործիքներու ծայրէն՝) ծայրապանակ։

Դարձուածքներ
կոճակի օղակ
նառն, լամբակ։

լուծին մէջտեղը կապուած օղակ
կանդրիւ։

կողովներու չուանէ օղակ
լամատի։

(բազէի) ոտքի օղակ
ոտնօղակ։

կաթսան կախելու օղակ
կեռօղակ, կըլըմպար։

շան վիզի երկաթէ օղակ
խառայ։

օղակ օղակ
օղակաւոր։

Источник: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): стр. 540
Новинка
ՕՂԱԿ
գոյական
    1. Փոքր օղ (1), օղի ձեւով որեւէ իր։
‣ Զգեստի քղանցքը զարդարված էր ոսկեթել օղակներով։
‣ Խաչքարի ափերը զարդարված էին փոփոխակի վեր ու վար դարձած օղակների դրուագներով։
‣ Գութանի շղթան, ժամացոյցի շղթան բաղկացած են մի շարք օղակներից։

    2. Զգեստների վրայ՝ ղայթանից կամ հիւսված թելերից փոքր օղակ (1), որի մէջ անց են կացնում կոճակը։
‣ Թեւերիս օղակները մաշվել են, մի քանիսը կտրվել. նոր օղակներ կարիր (կամ կպցրու)։
‣ Օղակը փոքր ես արել, կոճակը չի մտնում։

    3. (Կազմախօսական) Մի քանի սողունների առանձին-առանձին յօդերը մարմնի երկայնութեամբ։
‣ Գետնի ճիճուի մարմինը բաղկացած է հարիւրաւոր օղակներից։
‣ Օձասանդրը 17 օղակ ունի։

    4. Նմանութեամբ Կազմակերպութիւնների ստորին ստորաբաժանումը։
‣ Թոյլ օղակները պէտք է առաջ քաշել հրահանգիչների միջոցով։

    5. (Ռազմագիտական) Զօրամաս, որ օղակի նման շրջափակել է թշնամու զօրքը։
‣ Մեր զօրքերը ամեն կողմից շրջապատեցին թշնամուն և օղակը հետզհետէ հուպ են տալիս։

Դարձուածքներ
Օղակ-օղակ
մակբայ Գալարուն կերպով, ոլոր-մոլոր։
‣ (Արաքսը) «Օղակ-օղակ՝ օձի պէս, Առաջ սողաց մոլեգին»։

Источник: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): стр. 2370
Новинка
(beta)
ՕՂԱԿ
գոյական
    1. շղթայի իրարու անցուած կլոր կամ այլ ձեւի մասերէն իւրաքանչիւրը.

    2. զգեստներու փոքր օղակ, որուն մէջ կ՚անցընեն կոճակը.

    3. մետաղեայ կամ փայտէ շրջանակ՝ զանազան գործածութեանց համար.

    4. պարանի՝ առասանի՝ լարի եւ այլնի օղակաձեւ հանգոյց.

    5. մարզանքի օղակ. մարզօղակ.

    6. կարգ մը սողուններու օղակաձեւ յօդերը.

    7. որդերու մարմնի իրարու զուգահեռ շարուած յօդաւոր օղաձեւ մասերէն իւրաքանչիւրը.

    8. փակ կամ կիսափակ՝ կոր գիծի ձեւով շարժում, ինչպէս նաեւ այդպիսի շարժումով կազմուող պատկերը՝ շրջանը.

    9. կախաղանի պարանի օղ.

    10. ուսի վրայ փոքր ճեղք՝ օղ. լամբակ.

    11. որեւէ կազմակերպութեան ամենափոքր միաւորը.

    12. (Փոխաբերական իմաստ) կախաղան.

    13. (Փոխաբերական իմաստ) մարդոց շրջանակաձեւ խմբուած բազմութիւն.

    14. (Փոխաբերական իմաստ) որեւէ բան շրջապատող՝ պատող բան. գօտի, շրջանակ, շրջագիծ.

    15. (Փոխաբերական իմաստ) իրարու կապող՝ միացնող հանգամանք՝ երեւոյթ.

    16. (Փոխաբերական իմաստ) պաշարում, շրջապատում, շրջափակում.

    17. (Փոխաբերական իմաստ) որեւէ բանի զարգացման՝ տեղի ունենալու փուլերէն իւրաքանչիւրը.

    18. (Փոխաբերական իմաստ) նուիրապետութեան՝ պաշտօնէութեան եւ այլնի իւրաքանչիւրը. ստորակարգութեան համակարգի իւրաքանչիւր դասը՝ անդամը:

(Ֆրանսերէն sphincter)։

Տեսակներ
Կծկական օղակ
օղակաձեւ դնդեր, որ կը գտնուի մարմնին անցքերու բերնին եւ կը ծառայէ զանոնք սեղմելու եւ կամ բանալու (ինչպէս՝ սրբանինը).

Տեսակներ
— Անձեռոցի՝ մանեակ:

— Անօթներու՝ լամբ, կանթ, անկղ, ականջ:

— Բազէի (ոտքի)՝ ոտնօղակ:

— Գործիքներու ծայրէն՝ ծայրապանակ։

— Լուծին մէջտեղը կապուած՝ կանդրիւ։

— Խողովակներ պատին պնդելու՝ ագոյց։

— Կաթսան կախելու՝ կեռօղակ, կըլըմպար:

— Կողովներու (պարանէ)՝ լամատի:

— Կոճակի՝ լամբակ, նառն։

— Շան վիզի (երկաթէ)՝ խառան, անուր:

— Փիղի քիթի՝ օձի՝ ման, գալար, քնթոնոց:

Բաղադրեալ Բայեր
Ականջի օղ ընել
ներգործական բայ միշտ միտքը պահել, միշտ ղեկավարուիլ (խրատով մը)։

Դարձուածքներ
Այդ օղը ականջէ՛դ հանէ
մոռցի՛ր. յոյսդ կտրէ այդ բանէն:

Источник: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): стр. 2461
Новинка
(beta)
ԱՉՔ
գոյական
    1. տեսողութեան (զոյգ) գործարան, գնդաձեւ ու գեղեցկօրէն տեղաւորուած յօնքերուն ներքեւ, տեսանելիք, ականողիք.

    2. զգայարանք տեսնելու.

    3. տեսնելու կարողութիւն, լուսարան, տեսութիւն.

    4. որեւէ առարկայի ծակեր։

Տեսակներ
— Դարակի ՝ խորշ.

— մատանեքարի ՝ կապիճ.

— կշիռքի՝ նժար, թաթ.

— որթատունկի՝ ակնուռ.

— ճիւղի՝ պտուկ, ծիլ.

— գուլպայի, ուռկանի, զրահի՝ օղակ.

— ջուրի՝ ակ, աղբերակ.

Բաղադրեալ Բայեր
աչքը դուռը պահել
չէզոք բայ տունէն չհեռանալ, հաւատարիմ.

աչքը ճամբան մնալ
չէզոք բայ սպասել.

աչք բանալ-գոցելու ժամանակ չունենալ
չէզոք բայ սաստիկ զբաղած ըլլալ.

մէկուն աչքը կուրցնել դրամով
ներգործական բայ կաշառել.

աչքը մտնել մէկուն
չէզոք բայ սիրուիլ.

գէշ աչքով նայիլ
չէզոք բայ թշնամի նկատել դիմացինը.

աչք ընել
չէզոք բայ նշան տալ.

աչքը առած է
չէզոք բայ մտադրած է.

աչքի առջեւ ունենալ
չէզոք բայ նկատի առնել, յիշել.

աչք բանալ չտալ
ներգործական բայ հանգիստ վայրկեան մը չտալ.

աչքը խածնել
ներգործական բայ հաւնիլ.

աչք ունենալ մէկու մը վրայ
չէզոք բայ հսկել, ցանկալ.

աչք գոցել ներել
ներգործական բայ չտեսնելու զարնել.

աչքէ ելլել, աչքէ հանել
չէզոք բայ համարումը՝ սէրը կորսնցնել, չսիրել.

աղէկ աչքով նայիլ
չէզոք բայ սիրով նայիլ, հոգալ.

աչքերուն մէջ կարդալ
չէզոք բայ իմանալ հոգեկան յուզմունքը (ուրախութիւն, բարկութիւն).

աչքերը բանալ մէկուն
ներգործական բայ մոլորեցնել կամ խաբէութիւնը փարատել.

աչքի զարնել
չէզոք բայ ուշադրութիւն գրաւել, շատ երեւնալ.

աչքով-ունքով սպաննել
ներգործական բայ հոգին հանել.

աչքով ուտել
չէզոք բայ սաստիկ ցանկալ բանի մը.

աչքը կտրել
չէզոք բայ համարձակիլ գործ ընելու.

աչք դպիլ
չէզոք բայ չար աչքէ զարնուիլ.

աչքը բաց մնալ
չէզոք բայ զարմանալ.

աչքը բաց մեռնիլ
չէզոք բայ պէմուրազ մեռնիլ.

աչքերը մէկէ մը դարձնել
ներգործական բայ երեսէ ձգել, անտեսել.

աչքով դատել, աչքով չափել
ներգործական բայ հարեւանցի, մօտաւոր չափել.

աչքը խաղալ
չէզոք բայ նախազգալ մէկու մը գալը.

աչքը չորս բանալ
չէզոք բայ խիստ զգուշաւոր՝ շրջահայեաց ըլլալ.

չորս աչքով սպասել
չէզոք բայ ակնկառոյց՝ մեծ փափաքով սպասել.

աչքը կենալ
չէզոք բայ խորապէս տարուիլ.

աչքը կէտի մը վրայ գամել
չէզոք բայ սեւեռել, յառել.

աչքը գիրքին գամել
չէզոք բայ խորունկ ընթերցումի մէջ ըլլալ.

աչքը պտըտցնել
չէզոք բայ չորս կողմը դիտել.

աչքը բան տեսնել
չէզոք բայ գոհանալ (առատութեամբ).

աչքերը ոլորել
չէզոք բայ սպառնալից դառնալ.

աչքը բարին տեսնել
չէզոք բայ լաւատես ըլլալ.

աչքը մթննալ
ներգործական բայ ընկճուած ըլլալ, զգալ մեծ կորուստի մը առջեւ.

աչքը դառնալ
չէզոք բայ այլայլիլ, կատղիլ.

աչքին փոշի փչել
ներգործական բայ խաբել, շլացնել.

աչքերը ծով դառնալ
չէզոք բայ շատ լալ, առատ արցունք թափել.

աչքը սեւ ջուր իջնել, աչքը ջուր կտրիլ
չէզոք բայ նայելով՝ սպասելով աչքը յոգնիլ.

աչքը ծռել
ներգործական բայ մէկու մը խէթ աչքով նայիլ.

աչքը կապել
ներգործական բայ խաբել.

աչքը կոխել
ներգործական բայ առարկայ մը յանդիմանելով մէկուն ցոյց տալ.

յօնքը շինելու տեղ՝ աչքը հանել
ներգործական բայ աւելի մեծ վնաս հասցնել.

աչքը հանել
ներգործական բայ կուրցնել.

աչքը մազ բուսնիլ
չէզոք բայ երկար սպասել.

աչք-յօնք կտրիլ
ներգործական բայ մէկը ուշադիր քննել.

աչքը ուռիլ
չէզոք բայ շատ լալ.

աչքը վախնալ
չէզոք բայ սոսկալ բանէ մը.

աչք տնկել
չէզոք բայ նախանձոտ նայիլ.

աչք ու ունքը կիտել
չէզոք բայ խոժոռիլ, թթու երես ցոյց տալ.

աչքերը լեցուիլ
չէզոք բայ լալ.

աչքերը վեր վերցնել
չէզոք բայ վեր նայիլ, գլուխը բարձրացնել.

աչքին իւղը հանել
ներգործական բայ վախցնել.

աչքին երեւիլ
ներգործական բայ ա) այնպէս ընել, որ երեւի դիմացինին, բ) իր ոյժը ցոյց տալ.

աչքին չերեւիլ
ներգործական բայ նշանակութիւն չունենալ.

աչքի լոյս թափել
չէզոք բայ աչքը յոգնեցնել.

աչքի հետ չփոխել
ներգործական բայ աչքի հաւասար սիրել.

աչքիդ վրայ յօնք կայ չըսել
չէզոք բայ ոչ մէկ դիտողութիւն չընել.

աչքի տակ առնել
ներգործական բայ նկատի ունենալ.

աչքի տակէն դիտել
չէզոք բայ դժգոհ դիտել.

աչքէն ըլլալ
չէզոք բայ աչքը կորսնցնել.

աչքէն փախչիլ, աչքէն փախցնել
չէզոք բայ վրիպիլ.

աչքին իյնալ, աչքին զարնել
չէզոք բայ երեւիլ, տեսնել.

բաց աչքով լուսցնել
չէզոք բայ մինչեւ լոյս չքնանալ.

մէկ աչքով նայիլ
չէզոք բայ ա) հաւասար աչքով դիտել, բ) արհամարհել.

պաղ աչքով նայիլ
չէզոք բայ համակրանք չունենալ.

տաք աչքով նայիլ
չէզոք բայ համակրիլ, գուրգուրալ։

Դարձուածքներ
մէկ աչքով
գոյական միականի.

մէկուն աչքին լոյսը
գոյական սիրականը.

աչքը գոց
ածական անմեղ, ոչ-ճարպիկ.

աչքը ծակ
ածական ագահ.

աչքէն արիւն կը կաթի
մարդ սպաննելու տրամադիր է.

առ աչօք է
ածական երեւակայական, անիրական.

կապոյտ աչք, անոյշ աչք
ածական սիրելի նայուածք.

աչքի փուշ
ածական ատելի.

աչքի վարագոյր, աչքի լոյսը խափանող
գոյական թաղանթ.

դուրս ինկած աչք
ածական խոշոր.

աչքը բաց
ածական արթնամիտ, ճարպիկ, աչալուրջ.

աչքը կուշտ
ածական անկարօտ, գոհ իր վիճակէն.

աչքը լոռ
ածական տռփոտ, ցանկասէր.

աչքը դուրս
ածական այն որ ամուսնական սրբութեան դէմ կը մեղանչէ.

աչք կտրիլ
չէզոք բայ շատ ուշադիր.

աչքի չերեւնալ
չէզոք բայ անարժէք, անկարեւոր.

աչք առածին չափ, աչք կտրածին չափ
մակբայ աչքի տեսութիւնը որքան որ կը կտրէ.

աչքի բաժին
գոյական ուտելիքի կտոր մը, զոր ուտողները կու տան անո՛ր, որ ախորժակով իրենց ուտելը կը դիտէ (Թրքերէն կէօզ քիրասը).

աչքի ուլնիկ, աչքի ուլունք
գոյական կապոյտ ապակի կամ քար, զոր կը կախեն երեխայի մը, կամ ձիու մը, կամ ինքնաշարժի վրայ, չար աչքը խափանելու, չար աչքէ պաշտպանելու համար.

աչքս բացի՝ քեզ տեսայ
գիտակցական տարիքիս՝ քեզ տեսայ առաջին անգամ.

աչքդ ելլէ
կուրանաս.

աչքդ լոյս, աչքերնիս լոյս
բարեմաղթութիւն.

աչքը ձեռքիս է միշտ
միշտ բան մը կ՚ակնկալէ ինծմէ.

աչքդ ոռիս
աչքի չգալու համար կ՚ըսուի, Անգլիացիները թչվուտ կ՚ըսեն, ձեռքը փայտին զարնելով.

աչք չունիմ
չեմ նախանձիր.

աչքի՛ս վրայ, երկու աչքերուս վրայ, աչքիս եւ գլուխիս վրայ
մակբայ ամենայն սիրով.

աչքի՛ս գլուխիս վրայ տեղ ունիս
շատ սիրելի ես.

աչքէն մազ հանող
ածական շատ ճարպիկ.

Источник: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): стр. 173
Новинка
(beta)
ԾԱԿ
գոյական
    1. պատի՝ հողի՝ տախտակի՝ մետաղի մէջ կլոր կամ ձուաձեւ փոքր բացուածք՝ փորուածք.

Տեսակներ
— ասեղի ՝ աղց.

— ուրագի՝ մուրճի՝ կացինի՝ կոթառ.

— տակառի՝ բիբ.

— հրազէնի վառօղի՝ խանձկալ, սրահակ.

— ականջի օղի՝ տախտակի՝ թորիծ.

— թոնիրի՝ սնկուալ, սանտու.

— կոճակի՝ օղակ, լամբակ.

— մատանիի՝ կապիճ, ճանակ.

— պահուելու՝ որջ, թաքստոց.

— կղպանքի՝ էմք.

— հրազէնի գնդակ արձակելու՝ որմածերպ.

— ողկոյզէն փրթած խաղողի՝ կապծակ.

    2. մարդկային կամ կենդանիներու մարմնի մէջ փոքր կամ մեծ բացուածք.

Տեսակներ
— մորթի՝ ծակտիք, վտառք.

— խռչակի՝ խռչակբերան.

— քիթի՝ ռունգն, ռնգունք, քթափող.

— ձիու քիթի՝ պինչ.

— յետոյքի՝ ոռ, սրբան.

— իգական սեռական անդամ՝ պուց.

    3. (Փոխաբերական իմաստ) փոքրիկ՝ անշուք՝ անյարմար կացարան՝ սենեակ՝ տուն.

    4. (Փոխաբերական իմաստ) բանտ։

Բաղադրեալ Բայեր
ծակերը գոցել
ներգործական բայ
    1. պարտքերը վճարել,
    2. անհրաժեշտ կարիքները հոգալ.

ծակը դնել, ծակը կոխել
ներգործական բայ բանտարկել.

ծակը մտնել
ներգործական բայ բանտարկուիլ.

ծակէ ծակ փախչիլ
չէզոք բայ վտանգէ կամ պատասխանատուութենէ խուսափիլ.

մէկ ծակէ շռել սրտակից
չէզոք բայ մտերիմ ըլլալ, լիակատար համերաշխութեամբ գործակցիլ:

Դարձուածքներ
Գրպանը ծակ, քսակը ծակ
աղքատ, չքաւոր, անկուտի, տկլոզ.

աչքը ծակ
ագահ.

ականջը ծակ
հետաքրքիր.

ծակը ծակին
շատ յարմար, տեղին, իրարու պատշաճող.

ո՞ր ծակը մտնեմ
ո՞ւր պահուըտիմ.

Источник: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): стр. 902
Новинка
(beta)

Похожие слова
ոխաք
 Usage beta 108 citations 

Usage of matching Word Forms

Usage of matching Lexemes

Новинка Explore the usage of the lemma Օղակ or the word form Օղակ in the Corpus of Western Armenian.
Найти слово "Օղակ" также в следующих словарях

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Rhyming

Word Structural

Etymological

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

Early Modern Armenian

Foreign word

Names

Place names

Plant names

Specialized

Abbreviations

© 2025 Наири. Армянский cловарь содержит 17 718 главных слов
The site has 144 dictionaries and 3 books.
Русский
Նայիրի / Nayiri.com