Армянская проверка орфографии
загрузить HySpell сейчас
 Morphology

Matching Word Forms

խօսք բանալ → խօսք բանալ
 Словарь
ԽՕՍՔ (խօսից, յոգնակի), խօսքի, խօսքեր
գոյական
    1. Խօսելու բանական կարողութիւն։
‣ Խօսքի պատճառով է որ մարդը կոչվում է բանական արարած։
‣ Բերանումը խօսք չկայ։

    2. Բառերի ամբողջ քանակը, որոնք կազմում են լեզուն. մասն բանի։
‣ Խօսքը ութ մասից է բաղկանում, որ են գոյական, ածական, դերանուն, բայ, մակբայ, նախադրութիւն, շաղկապ, միջարկութիւն։
‣ Մի քանի քերականներ խօսքի մասն են համարում նաեւ թուականը, յօդը և դերբայները։

    3. Ամեն մի բառ առանձին վերցրած։
‣ Ի՞նչ է նշանակում այս խօսքը. բառարանում չկայ։
‣ Կեսարը սենատին մի զեկուցում ուղարկեց, որ բաղկացած էր երեք խօսքից － եկայ, տեսայ, յաղթեցի։

    4. Բառը՝ հակադրված գործի. աննշանակ բառ, կարեւորութիւնից զուրկ խօսք։
‣ Դրանք խօսքեր են։
‣ Խօսքով փոր չի կշտանայ։

    5. Որեւէ միտք՝ արտայայտված բառերով։
‣ Խօսքս լաւ հասկացա՞ք։
‣ Նրա խօսքի նպատակը պարզ է։

    6. Մի ամփոփ՝ ամբողջացած միտք։
‣ Այս խօսքը բաղկացած է մի գլխաւոր և երկու երկրորդական նախադասութիւնից։
‣ Մի խօսք ունիմ ձեզ ասելու։

    7. Կարճ՝ իմաստալից ասացված, առած։
‣ Մեծունաց խօսքը գետին մի՛ ձգեր։
‣ «Գնա մեռիր՝ արի սիրեմ»՝ դառն բայց ճշմարիտ խօսք էր հին իրականութեան մէջ։

    8. Խօսակցութիւն, ասուլիս։
‣ Ո՞րտեղից եկաւ դա ու մեր խօսքի մէջ խառնվեց։
‣ Խօսքի բռնվեցի, ուշացայ։

    9. Պատմութիւն, զրոյց, մի բան խօսելը։
‣ Խօսքս կիսատ մնաց։
‣ Ներեցէ՛ք, ձեր խօսքն ընդհատում եմ։

    10. Ատենաբանութիւն, ճառ։
‣ Յորդորական մի ազդու խօսք ասաց։
‣ Եկեղեցում կենդանի խօսք չենք լսում։

    11. Շարադրութիւն, գրուածք։
‣ Գեղեցիկ եղանակ է, չե՞ս կարող նրա համար խօսքեր գրել։
‣ Այս երգի խօսքերը Նալբանդեանինն են։

    12. Խօսելու հերթ, խօսելու իրաւունք։
‣ Նախագահից խօսք խնդրեցի, բայց նա ինձ խօսք չտուեց։
‣ Խօսքը պատկանում է պատգամաւոր …ին։

    13. Պատուէր, կամքի արտայայտութիւն։
‣ Ձեր խօսքը ինձ համար օրէնք է։

    14. Խոստումն, յանձնառութիւն բերանացի։
‣ Նա իւր խօսքը կկատարէ, իւր խօսքի տէրն է։
‣ Խօսք եմ տալիս։

    15. Նշանադրութիւն, պայմանաւորում, խօսքկապ։
‣ Իրարու խօսք տուել առել են։
‣ Խօսքը այս երեկոյ պիտի տանին։

⨀հին նշանակութիւն 16. Խորհուրդ իւր մտքում, մտածմունք։

⨀հին նշանակութիւն 17. Գրքի գլուխ։

⨀հին նշանակութիւն 18. Աքաղաղի կանչելը։

Բաղադրեալ Բայեր
Խօսք առնել
չէզոք բայ Խոստումն առնել, խոստանալ տալ։
‣ Ես նրանից խօսք առայ, որ այս երեկոյ մեզ մօտ գայ։

Խօսք բանալ, Խօսք բաց անել
չէզոք բայ Մի նիւթի մասին խօսակցութիւն սկսել, առիթ տալ խօսելու։
‣ Նա դիտմամբ խօսք բացեց իւր ուսանողական կեանքի մասին։
‣ Խօսք բացվեց մեր փոխադարձ յարաբերութեան մասին։

Խօսք գլորել
չէզոք բայ Վարպետութեամբ մի նիւթի մասին խօսք բանալ՝ գժտութիւն ձգելու համար։

(Ասվում է նաեւ՝ հաւկիթ գլորել)։

Խօսք խառնել
չէզոք բայ Մի բանի մասին խորամանկութեամբ խօսք բանալ՝ երկպառակութիւն ձգելու համար, խօսք գլորել։
‣ Մենք գրեթէ եկել էինք համաձայնութեան, որ նա եկաւ խօսք խառնեց ու ամեն բան տակն ու վրայ արաւ։

Խօսք կապել
չէզոք բայ Իրար հետ պայմանաւորվել, դաշն կապել։
‣ Խօսք են կապել, որ մինիստրութիւնը տապալեն։
‣ Խօսք կապեցինք, որ միասին աշխատինք։

Խօսք նետել
չէզոք բայ Անպարկեշտ խօսք ասել անուղղակի կերպով։
‣ Փողոցով անցնել չէր լինի, սրիկայ երիտասարդներն էլ ի՛նչ խօսքեր ասես չէին նետում կանանց յետեւից։

Խօսք շինել
չէզոք բայ Սիրային յարաբերութեան միջնորդ լինել։

Խօսք տալ
ներգործական բայ Խոստանալ։
‣ Խօսք տալի՞ս ես որ կգաս։
‣ Կաշխատիմ գալ, բայց խօսք չեմ կարող տալ։

Խօսք քաշել
ներգործական բայ Վարպետութեամբ մէկին խօսեցնելով նրանից մի գաղտնիք իմանալ, խօսք որսալ։
‣ Որքան աշխատեցի՝ չկարողացայ նրանից մի խօսք քաշել։

Խօսքը կտուրը գցել
չէզոք բայ
    1. Խօսակցութեան առարկան մէկից (նոր եկողից) թաքցնելու համար՝ վարպետ կերպով նիւթը փոխել, ուրիշ բանի մասին սկսել խօսել։
‣ Նրանք տաք տաք վիճում էին. հէնց որ ներս մտայ՝ խօսքը կտուրը գցեցին։

    2. Բուն հարցի մասին չխօսելու համար կողմնակի խօսակցութիւն մէջ բերել։
‣ Մի քանի անգամ հարցրի, թէ համաձա՞յն է, բայց նա միշտ խօսքը կտուրն էր գցում ու չէր պատասխանում։

Համեմատել Խօսքը չօլերը գցել, ցանել։ Տե՛ս.

(Թւում է թէ կտուրը ոչ թէ տանիք՝ երդիք է նշանակում, այլ Կտրել՚ի արմատ Կտուրն է, այնպէս որ խօսքը կտուրը գցել՝ բառախաղով նշանակում է խօսքը կտրել։ Սրանից անկախ կազմված են «խօսքը չօլերը գցել» կամ «խօսքը ցանել» ոճերը)։

Խօսքը կտրել
չէզոք բայ Ընդմիջել։
‣ Խօսքս կտրեց, չթողեց որ շարունակեմ։

Խօսքը չօլերը քցել
չէզոք բայ Տե՛ս Խօսքը կտուրը քցել։

Խօսքի բռնվել
չէզոք բայ Մէկի հետ անսպասելի երկար խօսակցութիւն ունենալ, մի խօսակցութեան պատճառով գործին ուշանալ։
‣ Փողոցում փեսայիդ պատահեցի, խօսքի բռնվեցինք, էլ չկարողացայ գնալ ուր որ ուզում էի։

Խօսքի վրայ կենալ
չէզոք բայ Խօսքին հաստատ մնալ, խօսքը չդրժել։
‣ Ես իմ խօսքիս վրայ կեցած եմ, դուք ձեզ նայեցէք, որ տասն անգամ խօսքերդ փոխեցիք։

Խօսքի տակ մնալ
չէզոք բայ Մէկի ասած ծանր խօսքերը տանել (ուտել), առանց փոխարէնը հատուցանելու։
‣ Նա խօսքի տակ մնացողը չէ։
‣ Տեսա՞ր որ նրա խօսքի տակ մնացիր, պապանձվեցիր։
‣ Քարի տակ կմնայ՝ խօսքի տակ չի մնայ, (անպատճառ վերջին խօսքը ինքը պիտի ասէ, վիճելիս)։

Մէկի խօսքիցը անցնել
չէզոք բայ Խօսքը կոտրել, ասածը չկատարել։
‣ Կարելի՞ բան է որ քո խօսքից անցնեմ։

Դարձուածքներ
Ազնիւ խօսք
Հաստատուն խոստման բանաձեւ, որի մէջ խօսքի կատարումը երաշխաւորվում է խօսողի ազնւութեամբ (իսկապէս՝ պատուով, որովհետեւ ռուսերէնի միջոցով թարգմանութիւն է ֆրանսերէն parole d'honneur՚ի)։
‣ Ուրեմն անպատճառ կգա՞ս. －Ազնիւ խօսք։

Երկու խօսք
գոյական Կարճ ասելիք։
‣ Երկու խօսք ունիմ ձեզ հետ։
‣ Միք. Նալբանդեանը իւր մի քննադատական գրուածքի վերնագիր էր դրել «Երկու խօսք»։

Երկու խօսքով
մակբայ Կարճառօտ կերպով։
‣ Երկու խօսքով պատմի՛ր։
‣ Երկու խօսքով բացատրեմ միտքս։

Ի՞նչ խօսք
Ի՞նչ ասել կուզէ, ի հարկէ, անշուշտ։
‣ Ի՞նչ խօսք, որ բոլորին էլ պէտք է հրաւիրել։

Խօսք չկայ
Ոչ մի առարկութիւն չկայ, ասածդ ընդունելի է։
‣ Խօսք չկայ որ դու ամենից գեղեցիկն ես։
‣ Խօսք չկայ, որ այդ այդպէս է։

Խօսք շինող
գոյական Սիրային յարաբերութեան միջնորդ։

Խօսքը խօսք է
Նա իւր խօսքին հաստատ է։
‣ Իմ խօսքս խօսք է, ասել եմ՝ ու կկատարեմ։

Խօսքդ մեղրով կտրեմ, Խօսքդ շաքարով կտրեմ
Ներիր, որ ընդմիջում եմ քեզ (քաղաքավարական ձեւ)։

Խօսքին տէր
ածական Իւր ասած խօսքին կեցող, խօսքին հաստատ, խոստումը կատարող։
‣ Նա խօսքին տէր մարդ է։

Մի խօսքով
մակբայ Կարճ ասելով, համառօտիւ (եզրափակելով ասածները)։
‣ Մի խօսքով՝ նա լաւ մարդ չէ։

Источник: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): стр. 947
Новинка
(beta)
ԽՕՍՔ
գոյական
    1. քերականութեան ութ մասունք բանիներու ամբողջութիւնը (այսինքն՝ ա) անուն կամ գոյական, բ) ածական, գ) դերանուն, դ) բայ, ե) մակբայ, զ) նախադրութիւն, է) շաղկապ, ը) ձայնարկութիւն կամ միջարկութիւն).

    2. խօսելու բնական կարողութիւն.

    3. բառերով արտայայտուած միտք՝ մտածում՝ գաղափար.

    4. բառերով արտայայտուած հաւաստում. օրինակ՝ Հակառակը՝ գործ։
‣ խօսքով փիլաւ չ՚եփիր կամ փոր չի կշտանար. խօսքը պէտք է վերածուի գործի.

    5. կարճ ու իմաստալից ասացուածք, առած. օրինակ՝
‣ գնա մեռիր՝ եկուր սիրեմ.

    6. խօսակցութիւն, ասուլիս.

    7. պատմութիւն, զրոյց, առակ.

    8. ատենաբանութիւն, ճառ, ճառախօսութիւն.

    9. երգի մը բառերը. օրինակ՝
‣ խօսք՝ Յովհաննէս Թումանեանի, երաժշտութիւն՝ Արմէն Տիգրանեանի.

    10. խօսելու հերթ՝ իրաւունք. օրինակ՝
‣ խօսքը կը տրուի կամ կը պատկանի այսինչին.

    11. պատուէր, պատգամ.

    12. խոստում, յանձնառութիւն. օրինակ՝
‣ խօսք կու տամ քեզի, որ կարելիս պիտի ընեմ.

    13. խօսքկապ, նշանտուքի համաձայնութիւն (բերանացի).

    14. գիրքի գլուխ.

    15. կանչ (աքաղաղի) ։

Բաղադրեալ Բայեր
խօսք առնել
ներգործական բայ
    1. խոստում ձեռք ձգել,
    2. խօսիլ.

խօսք բանալ
չէզոք բայ նիւթի մը մասին խօսակցութեան սկսիլ.

խօսք՝ հաւկիթ գլտորել
ներգործական բայ մէջտեղ խօսք մը նետել՝ գժտութիւն յառաջացնելու համար.

խօսք խառնել
ներգործական բայ ճարպիկ դարձուածքով երկպառակութիւն յառաջացնել.

խօսք խնդրել
ներգործական բայ խօսելու իրաւունք ուզեյ, ձայն ուզել.

խօսք նետել
ներգործական բայ անպարկեշտ խօսք ըսել անուղղակի կերպով.

խօսք տալ
ներգործական բայ
    1. խոստանալ,
    2. խօսելու ձայն՝ իրաւունք տալ.

իրարու խօսք տալ
չէզոք բայ ամուսնանալու համաձայն գտնուիլ.

խօսք քաշել մէկուն բերանէն
ներգործական բայ ճարպիկ ձեւով գաղտնիքներ կորզել.

խօսքը ընել
ներգործական բայ
    1. ըսածը իրագործել.
    2. մէկու մը մասին խօսիլ.

խօսքը անցնիլ
ներգործական բայ
    1. վրան խօսուիլ,
    2. խօսքը յարգուիլ.

խօսքը բերանը մնալ
ներգործական բայ անակնկալ դէպքի մը պատճառաւ խօսքը ընդհատուիլ.

խօսքը չուանով բերանէն քաշել
ներգործական բայ դժուարաւ խօսեցնել.

խօսքը բռնել
չէզոք բայ խօսքին անսալ, հնազանդիլ.

խօսքը չբռնել
ներգործական բայ անսաստել.

խօսքը գետինը մնալ
ներգործական բայ արհամարհուիլ.

խօսքը գետինը չմնալ
ներգործական բայ յարգուիլ.

խօսքը երկու չնել
ներգործական բայ անմիջապէս կատարել ուզածը.

ստոր խօսքը կ՚ըլլա՞յ
ներգործական բայ կ՚արժէ՞ անոր մասին խօսիլ.

խօսքը կլլել
ներգործական բայ անյարմար զգալով խօսելիքը չըսել.

խօսքը կոտրել
ներգործական բայ մէկուն խնդրանքը մերժել.

խօսքը կտրել
ներգործական բայ խօսքը ընդմիջել.

խօսքը ականջին ետեւ նետել
ներգործական բայ կարեւորութիւն չտալ.

խօսքը երեսին զարնել, ճակատէն զարնել
չէզոք բայ ներգործական բայ առանց քաշուելու, խօսիլ.

խօսքը մէկ ընել
չէզոք բայ համաձայնիլ.

խօսքը ետ առնել
ներգործական բայ հրաժարիլ ըսածէն.

խօսքը տեղը բերել
ներգործական բայ
    1. ըսածը կատարել,
    2. յարմար առիթը գտնել ըսելիքը ըսելու.

խօսքը տեղը գալ
չէզոք բայ
    1. ըսածը կատարուիլ,
    2. յարմար առիթը ստեղծուիլ ըսելիքը ըսելու.

խօսքը փոխել
ներգործական բայ ըսածը ուրանալ.

ականջ դնել մէկու խօսքին
ներգործական բայ
    1. մտիկ ընել՝ լսել ըսուածը,
    2. անսալ՝ հնազանդիլ ըսուածին.

խօսքի բռնուիլ
ներգործական բայ երկար խօսակցութիւն ունենալ.

խօսքի գալ
չէզոք բայ համաձայնիլ, համոզուիլ.

խօսքի պառկիլ՝ խօսք հասկնալ
կրաւորական բայ չէզոք բայ համոզուիլ, համաձայնիլ.

խօսքին վրայ մնալ
ներգործական բայ
    1. կենալ խօսքը յարգել,
    2. յամառիլ,

խօսքի տակ մնալ
ներգործական բայ չէզոք բայ ըսուած ծանր խօսքերուն հանդուրժել եւ չկարենալ պատասխանել.

խօսքի տակ չմնալ
ներգործական բայ չէզոք բայ ըսուած ծանր խօսքերուն չկարենալ հանդուրժել եւ պատասխան տալ.

խօսքէն դուրս ելլել
չէզոք բայ չհետեւիլ ըսուածին.

խօսքէն դուրս չելլել
չէզոք բայ հետեւիլ ըսուածին.

խօսքով ծուղակի մէջ իյնալ
չէզոք բայ ստախօսութիւնը երեւան ելլել ու խայտառակուիլ.

Դարձուածքներ
Ազնիւ խօսք՝ պատուոյ խօսք
բան մը անպայման կատարելու խոստում.

երկու խօսք
կարճ ըսելիք.

ի՞նչ խօսք՝ խօ՞սք է
անշուշտ, ի հարկէ.

ինձի խօսք չ՚իյնար
իրաւունք չունիմ խօսելու.

խօսք չկայ
ոչ մէկ առարկութիւն ընդունելի չէ.

խօսքս անոր
    1. քեզմէ հեռու,
    2. վրադ մի՛ առներ.

խօսքս խօսք է
խօսքէս ետ չեմ դառնար.

խօսքդ խօսք չէ
ըսուելու բան չէ ըսածդ, չի վայելեր այդպիսի խօսք ընել.

խօսքը ծամել՝ բերանը դնել
մանրամասն սորվեցնել ըսելիքը.

խօսքդ շաքարով՝ մեղրով կտրեմ
ներէ որ կ՚ընդմիջեմ խօսքդ.

գիտցի՛ր խօսքդ՝
մտածէ՛ թէ ի՞նչ կը խօսիս, զգո՜յշ խօսքիդ.

խօսքը մեր մէջ մնայ
ըսածս ոչ մէկու մի՛ ըսեր.

խօսքս կլլեցուցի
խաբեցի.

խօսքը տակը՝ քարը վրան
չխօսուածի պէս ըլլայ կամ թաղենք այս խօսքը.

խօսքը մեղրի պէս կը հոսի բերանէն
շատ անոյշ կը խօսի.

մէկ խօսքը հազար քիլօ մեղրով՝ շաքարով չ՚ուտուիր
շատ վիրաւորական է խօսքը.

ականջ մի՛ կախեր անոր խօսքին
կարեւորութիւն մի՛ տար անոր ըսածին.

խօսքի վարպետ
հմուտ խօսելու եւ գրելու մէջ.

խօսքին տէր
խոստումը յարգող.

մէկ խօսքով
    1. կարճ խօսելով,
    2. եզրակացնելով։

Источник: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): стр. 896
Новинка
(beta)
 Usage beta 15 citations 

Usage of matching Word Forms

Usage of matching Lexemes

Найти слово "Խօսք բանալ" также в следующих словарях

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Rhyming

Word Structural

Etymological

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

Early Modern Armenian

Foreign word

Names

Place names

Plant names

Specialized

Abbreviations

© 2025 Наири. Армянский cловарь содержит 17 718 главных слов
The site has 144 dictionaries and 3 books.
Русский
Նայիրի / Nayiri.com