Армянская проверка орфографии
загрузить HySpell сейчас
 Morphology

Western Armenian

ԳԻՐ → գիր (noun)
Singular • Nominative case
Singular • Accusative case
 Словарь
գիր գոյական Տառ, գրութիւն, նշանագիր:

Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 81։


ԳԻՐ
գոյական
    1. տառ, նշանագիր։
    2. գրուածք, գրութիւն։

Դարձուածքներ
անշահ գիր
ձաբռտուք։

նաւի բեռան գիր
բեռնագիր։

դեսպանի ներկայացուցած գիր
ընծայագիր, հաւատարմագիր։

գլխիվայր շարուած գիր
շրջօն։


ԳԻՐՔ
գոյական
    1. մատեան։
    2. երկ, երկասիրութիւն։
    3. հատոր։

Դարձուածքներ
Սուրբ Գիրք
Աստուածաշունչ։

Источник: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): стр. 84
Новинка
ԳԻՐ (գրոյ), գրի, գրեր
գոյական
    1. Որոշ ձեւի գծագրութիւն, որ արտայայտում է լեզուի որևէ հնչիւն, այբուբենի ամեն մի նշանը. տառ, նշանախեց։
‣ Մեր հին այբուբենի առաջին գիրն է Ա, վերջինն է Ք։
‣ Օ և Ֆ գրերը յետոյ են աւելացրած։

    2. Այբուբենի ամեն մի նշանն՝ ըստ ձեւի, մեծութեան, գոյնի ևն։
‣ Խոշոր՝ մանր գիր։
‣ Ուղիղ՝ շեղ գիր։
‣ Բոլոր գիր։
‣ Նօտր գիր։
‣ Գոթական գիր։
‣ Գրի պոչը՝ ծայրը՝ կտուցը։
‣ Ոսկեղէն գրերով գրված։
‣ Նա լաւ գիր ունի։

    3. Այբուբենի ամեն մի նշանն՝ ըստ հնչիւնի, հնչիւն, որ արտայայտվում է որևէ գրով։
‣ Ձայնաւոր գիր։
‣ Բաղաձայն գիր։
‣ Շնչական՝ քմքային՝ շրթնային՝ կոկորդային գրեր։
‣ Գրերը լինում են՝ ձայնեղ, խուլ, թաւ։

    4. Գրերի ամբողջութիւնը, որոնք կազմում են որևէ լեզուի այբուբենը։
‣ Մեհենական գիր։
‣ Փիւնիկական գիրը մայր դարձաւ սեմական և յունական գրերին։
‣ Հայոց գիրը հնարեց Մեսրոպ Մաշտոցը 404 թուին։
‣ Վայրենի ազգերը գիր չունին։

    5. Ինչ որ արտայայտված է գրի միջոցով.－ նամակ, թղթակցութիւն, գրագրութիւն։
‣ Մի գիր գրիր եղբօրդ, առողջութիւնը հարցրու։
‣ Երէկ նրանից գիր ստացանք։

    5. Որևէ տեսակի փաստաթուղթ, (այս նշանակութեամբ՝ յաճախ գործ է ածվում բարդութեան մէջ)։
‣ Դաշինքի գիր (դաշնագիր)։
‣ Ձեր պայմանի գիրը (պայմանագիրը) բե՛ր։
‣ Ապահարզանի գիր։

Այսպէս նաև՝ Ապահովագիր, վկայագիր, հաւատարմագիր ևն։

＋գաւառական նշանակութիւն 6. Տե՛ս Գիրք։

    7. (Սնոտիապաշտական) Հմայական կամ կախարդական գրութիւն՝ գազանի դէմ, չար աչքի դէմ ևն։
‣ Երեխին աչքով են տուել. գիր անել տուր, վզիցը կախի՛ր, կլաւանայ։
‣ Գնանք գիր անողի մօտ։

    8. Գիր տարւոյ
գոյական Եկեղեցական տոմարի աղիւսակում իւրաքանչիւր տարուայ դէմ նշանակված գիրը (չորս տարին մի անգամ՝ երկու գիրը), որ ցոյց է տալիս այդ տարուայ շարժական տօների օրերը, կոչվում է նաև տարեգիր։
‣ Գիր տարւոյն է Ջ։

Դարձուածքներ
＋գաւառական բառ Գիր տարւոյն դա
(ծաղրական), Դդում-գլուխ, հաստագլուխ, անխելք։ (Տառախաղ, որովհետեւ «դդումը» դ՚ով է սկսվում)։

Բաղադրեալ Բայեր
Գրի առնել, Գրի անցկացնել
ներգործական բայ Բերանացի ասվածը գրել։
‣ Ժողովրդական երգերը գրի առնել։
‣ Մեր խօսածները գրի անց կացրին։

Գիր կապել
չէզոք բայ Գիրը գրի հետ միասին արտասանելով վանկեր ու բառեր կազմել, հեգել։
‣ Երեխաները կարդալ սովորում են գիր կապելով։

Գրի սեւն ու սպիտակը ջոկել
չէզոք բայ Փոքր ինչ գրել-կարդալ գիտենալ, գրագէտ լինել։

＋գաւառական բառ Գիր ու կիրակոս պահել
չէզոք բայ (կատակական, Գիր՚ի կրկնութեամբ, գիր-միր), Հաշիւ պահել։
‣ «Աջահամբուրի համար էլ որ գիր ու կիրակոս պահենք, ծէրն ուր կերթայ»։

Источник: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): стр. 463
Новинка
(beta)
ԳԻՐՔ (գրոց, Գիր՚ի յոգնակի), գրքի, գրքեր
գոյական
    1. Տպագրված կամ ձեռքով գրված թերթեր, որոնք միացած են իրար հետ ու կազմված։
‣ Գրադարանը ծայրէ ծայր լիքն էր գրքերով։
‣ Գրքերի մի մասը ձեռագիր էր, միւսները տպագիր։
‣ Գրքերը բոլոր ծախեց։
‣ Պատկերազարդ գիրք։
‣ Թղթակազմ՝ փառակազմ գիրք։

    2. Առհասարակ որևէ շարադրութիւն ի փոքր ի շատէ ընդարձակ ծաւալով։
‣ Նա մի ամբողջ գիրք գրեց ի պաշտպանութիւն իւր թէօրիայի։
‣ Նրա այս գիրքը թարգմանվեց բոլոր եւրոպական լեզուներով։

    3. Փոխաբերաբար Ուսուցանող, հրահանգող աղբիւր։
‣ Ոչ մի գիրք այնքան հրահանգիչ չի, որքան բնութեան գիրքը. դիտեցէ՛ք, ուսումնասիրեցէ՛ք բնութիւնը։

    4. Գրքի պէս կազմած բլանկային թերթեր, ցուցակ, որի մէջ գրվում են առևտրական հաշիւները. մատեան, հաշուեմատեան։
‣ Ելեւմտից գիրք։
‣ Գլխաւոր կամ մեծ գիրք։
‣ Գրքերը լաւ չեն վարվում (կամ պահվում)։

    5. Մի մեծ շարադրութեան խոշոր բաժանումները, մասերը։
‣ Խորենացու Պատմութիւնը բաղկացած է երեք գրքից։
‣ Ծննդոց գիրք։

Դարձուածքներ
Անկանոն գիրք
գոյական (Եկեղեցական) Ս. Գրքի այն մասերը, որոնք եկեղեցու կողմից չեն ճանաչվում հարազատ և ընդունելի։

Կանոնական գիրք
գոյական Որոնք եկեղեցու կողմից ճանաչվում են հարազատ և ընդունելի։

    6. Սուրբ Գիրք
գոյական Տե՛ս Աստուածաշունչ։

Բաղադրեալ Բայեր
Գիրքը գզել
չէզոք բայ Դժուարութեամբ՝ կմկմալով՝ կակազելով կարդալ։

Источник: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): стр. 464
Новинка
(beta)
ԳԻՐ
գոյական
    1. արմատ գրել բայի.

    2. որեւէ ձեւի գծագրութիւն՝ նշան, որ կ՚արտայայտէ լեզուի մը որեւէ մէկ հնչիւնը, այբուբենի ամէն մէկ նշանը, տառ, նշանագիր.

    3. գրուած բան, գրութիւն, գրուածք.

    4. գրականութիւն.

    5. նամակ, թղթակցութիւն.

    6. միանալով ա՛յլ բառերու հետ՝ կը կազմէ բարդ եւ ածանցեալ բառեր։

Բաղադրեալ Բայեր
Գրի առնել
ներգործական բայ գրել.

գիր կապել
ներգործական բայ հեգել.

գիրին սեւն ու ճերմակը զանազանել
չէզոք բայ քիչ թէ շատ կարդալ-գրել գիտնալ։

Տեսակներ
Գիրի ներկայ տեսակներ.－
— Շիտակ եւ սպիտակ՝ արամեան (կոչում Պոլսահայերու),

— շեղ եւ սեւ դիւրընթեռնլի՝ բոլորգիր, ըստ Պոլսահայերու՝ գէորգեան, ըստ Պէյրութահայերու՝ պարզ.

— գեղագիր՝ ձեռագիր, որուն եղափոխութիւնը կատարուած է արդի աշխարհաբարի զարգացման շրջանին (ԺԹ. դարու Բ. կէսէն սկսեալ).

— ուղղաձիգ երկար ու բարակ՝ եղէգնագիր.

— սեւ եւ հաստ՝ երկաթագիր.

— բարակ եւ երկայն՝ երկայն անթիք (որ մի՛այն գլխագիր ունի).

— զուգահեռական գիծերով, ընդհանրապէս դուրսի գիծը աւելի բարակ՝ զարդագիր.

— Միջին Դարու ձեռագիր Աւետարաններու ճակատի եւ թռչունի պատկերներով՝ թռչնագիր,

— երկաթագիրէն նուազ սեւ եւ Եգիպտահայերու կոչումով՝ լայն անթիք (որ մի՛այն գլխագիր ունի) .

— ասկէ աւելի սեղմ՝ բայց նո՛յն երկայնքը ունեցող՝ նեղ անթիք (որ մի՛այն գլխագիր ունի).

— Միջին Դարերու գրչագիրներուն գործածած եւ ծաղիկներով ու նախշերով՝ ծաղկագիր,

— շեղ եւ երկար, որուն թէ՛ գլխագիրը եւ թէ նոտրը ունին Եգիպտահայեր՝ յոբելեան.

— սեւ մանրագիր եւ առհասարակ տողատակերու մէջ գործածուած՝ նոտրգիր.

— նոտր երկաթագիր, զոր Եգիպտահայեր կոչած են՝ 8 բունթօ նորման.

— շեղ եւ ֆրանսական իթալիք գիրերուն նման՝ շեղագիր.

— ասորա-բաբելական գրութեան նշաններուն նման՝ սեպագիր, որուն ամենապարզը պարսկականն էր, իսկ ամենաբարդը՝ հայկականը։

Источник: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): стр. 404
Новинка
(beta)
ԳԻՐՔ
գոյական
    1. տպագիր կամ ձեռագիր մատեան, երկ, երկասիրութիւն, հատոր.
    2. ընդարձակ երկասիրութեան մը խոշոր բաժանումը, գլուխ, մաս.

Դարձուածքներ
Սուրբ Գիրք
գոյական Աստուածաշունչ.

(Ֆրանսերէն Les Ecritures)։

Источник: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): стр. 405
Новинка
(beta)
ԱՇԽԱՏՈՒԹԻՒՆ
գոյական բան, գործ, զբաղում, վաստակ, ջանք.

Տեսակներ
— գրականը՝ երկ, բանասիրութիւն, երկասիրութիւն, ուսումնասիրութիւն, գիրք։

Источник: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): стр. 166
Новинка
(beta)

Похожие слова
կիր
 Usage beta 454 citations 

Usage of matching Word Forms

Usage of matching Lexemes

Новинка Explore the usage of the lemma ԳԻՐ or the word form ԳԻՐ in the Corpus of Western Armenian.
Найти слово "ԳԻՐ" также в следующих словарях

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Rhyming

Word Structural

Etymological

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

Early Modern Armenian

Foreign word

Names

Place names

Plant names

Specialized

Abbreviations

© 2025 Наири. Армянский cловарь содержит 17 718 главных слов
The site has 144 dictionaries and 3 books.
Русский
Նայիրի / Nayiri.com