Армянская проверка орфографии
загрузить HySpell сейчас
 Словарь
ՓՈԽ
գոյական վերադարձնելու պայմանաւ առնուած կամ տրուած ո եւ է բան։

Դարձուածքներ
փոխն ի փոխ
փոփոխակի։

ժամի փոխ
փոխասացութիւն, կցուրդ։


ՓՈԽ
ածական փոխանակ, երկրորդ. օրինակ՝ ատենապետ, փոխ-ատենապետ. արքայ, փոխարքայ։

Источник: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): стр. 519
Новинка
ՀՐԱՄԱՆԱՏԱՐ
գոյական
    1. պետ։
    2. զօրապետ։

Դարձուածքներ
ընդհանուր հրամանատար
սպարապետ։

գունդի հրամանատար
գնդապետ։

Источник: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): стр. 295
Новинка
1. ՓՈԽ փոխի, (փոխից, կմ փոխոյ) (արմատ Փոխել՚ի)
գոյական Փոխելը, փոխումն։

Դարձուածքներ
Փոխ առ փոխ, Փոխն ի փոխ
մակբայ Փոփոխակի, փոփոխելով։
‣ Երգը փոխ առ փոխ մի-մի տուն երգում էին։
‣ Երեք զոյգ կօշիկ ունիմ, փոխն ի փոխ հագնում եմ։
‣ Երկու բեռնակիրները բեռը փոխ ի փոխ շալակելով հասցրին տուն։

Տե՛ս եւ Փոխս։


2. ՓՈԽ
գոյական
    1. (Եկեղեցական) Սաղմոս, որ երկու հոգի մի-մի տուն փոխ առ փոխ ասում են եկեղեցում։
‣ Երբ փոքր էր՝ եկեղեցում շապիկ էր հագնում, փոխ էր ասում։
‣ Փոխը մենակ ասաց, որովհետեւ ընկեր չունէր։

✽հազուադէպ նշանակութիւն 2. (Եկեղեցական) Սաղմոսի բուն սկիզբը, կցուրդից յետոյ։

✽հազուադէպ նշանակութիւն 3. (Եկեղեցական) Աւետարանի որեւէ մաս կամ ուրիշ ընթերցուածք՝ ըստ աւուր ձայնի (8)։


3. ՓՈԽ
(ասուրերէն pōxu, pūxu, փոխարինութիւն)

գոյական
    1. Իր կամ դրամ, որ տալիս են մէկին կամ ստանում են մէկից գործածութեան համար՝ փոխարէնը վերադարձնելու պայմանով։
‣ Տանը հաց չունէինք, հարեւանից երկու հաց փոխ առանք, միւս օրը հաց թխեցինք և փոխը վերադարձրինք։
‣ Կով պիտի առնեմ, փողս պակասում է. քսան րուբլի փոխ տուր, մի շաբաթից կվերադարձնեմ։
‣ Երբ մի իր տալիս են գործածութեան և նոյնութեամբ յետ են ստանում՝ չի կոչվում փոխ առնել, փոխ տալ, այլ բան առնել, բան տալ, օր. ասում են՝ կարի մեքենան (կամ գիրքը կամ կացինը) մի օրով բան տուր, և ոչ թէ փոխ տուր։

    2. Մէկից օգտվել, մէկից մի բան վերցնել։
‣ Նա այդ մտքերից շատերը փոխ է առել ուրիշ հեղինակներից, առանց անունները յիշելու։
‣ Աշխատեցէք փոխ առնել նրանց լաւ յատկութիւնները, և ոչ թէ վատերը։

Источник: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): стр. 2269
Новинка
(beta)
4. ՓՈԽ
գոյական
    1. Փոխարէն, փոխարինող, փոխանակող։

Բաղադրեալ Բայեր
Փոխ երթալ
չէզոք բայ Մէկի փոխարէն զոհվել, մատաղ լինել մէկին։

Արեան փոխը առնել
չէզոք բայ Արեան փոխարէն արիւն թափել, վրէժն առնել։

Դարձուածքներ
Չարիդ փոխ լինիմ
Քո փոխարէն չարիքը ե՛ս կրեմ, քո չարը տանիմ։

Փոխը ձեզ
Տե՛ս Տառոսը ձեզ։

    2. Պաշտօնեայ, որ ժամանակաւորապէս փոխարինում է բուն պաշտօնեային։

(Այս նշանակութեամբ կցվում է բառի սկզբին)։
‣ Փոխ-նախագահ, փոխ-տեսուչ, փոխ-ատենապետ։

Համեմատել Փոխարքայ։


＋գաւառական բառ 5. ՓՈԽ
գոյական Շալվարի կամ վարտիքի ծալած գօտկատեղը, որ սովորաբար ուրիշ գոյնի կտորից են կարում և որի միջով անց են կացնում խոնջանը։

Համեմատել Փողք։


＋գաւառական բառ 6. ՓՈԽ
գոյական (Եկեղեցական) Կամաւոր պահեցողութիւն՝ իսկական պահքից մի շաբաթ առաջ։
‣ Սուրբ Սարգսի փոխն եմ բռնել։
‣ Նա ամեն տարի աստուածածնայ փոխը բռնում է։

Источник: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): стр. 2270
Новинка
(beta)
ՀՐԱՄԱՆԱՏԱՐ հրամանատարի (հրամանատարաց)
գոյական
⨀հին նշանակութիւն 1. Հրամայելու՝ տնօրինելու իշխանութիւն ունեցող։

⨀հին նշանակութիւն 2. Բարձր պաշտօնեայ մեծ լիազօրութիւններով, կուսակալ, բդեշխ ևն։

⨀հին նշանակութիւն 3. Հազարապետ (Պարսկաստանում, Սասանեանների ժամանակ), Տե՛ս Հրամատար։

    4. (Ռազմագիտական) Որոշ զօրամասի պետ։
‣ Բանակի՝ դիվիզիայի՝ գնդի հրամանատար։
‣ Վաշտի հրամանատար։

Դարձուածքներ
Ընդհանուր հրամանատար
գոյական Բոլոր գործող բանակի պետ։

Источник: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): стр. 1293
Новинка
(beta)
ՓՈԽ
(Արմատ փոխել բայի)

գոյական փոխելը, փոխում։


ՓՈԽ
գոյական
    1. երկու հոգիի, կամ մէկ հոգիի եւ խումբի կողմէ փոխառփոխ ըսուող՝ կարդացուող սաղմոս.
    2. սաղմոսի սկիզբ՝ կցուրդէն ետք.
    3. Աւետարանի որեւէ մաս կամ ուրիշ ընթերցուած:


ՓՈԽ
գոյական վերադարձնելու պամանով առնուած կամ տրուած որեւէ բան։


ՓՈԽ
ածական
    1. փոխարինաբար կատարուած՝ վերցուած.

    2. փոխանակ, փոխարէն, փոխարինող, երկրորդ. օրինակ՝
‣ փոխ-ատենապետ:

Источник: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): стр. 2369
Новинка
(beta)
ԳԼՈՒԽ
գոյական
    1. մարդու կամ կենդանիներու մարմնի ա՛յն մասը, որ կը պարունակէ ուղեղը՝ տեսանելիքը՝ լսելիքը՝ հոտոտելիքը եւ ճաշակելիքը՝ բացի շօշափելիքէն.

    2. գագաթ, ծայր, սկիզբ.

    3. մեծաւոր, գլխաւոր, առաջնորդ.

    4. խելք, դատողութիւն.

    5. գիրքի բաժանում.

    6. հատ (թիւ). օրինակ՝
‣ մարդ գլուխ.

    7. վերջ, վախճան։

Տեսակներ
— Լերան գլուխ՝ սար, կատար, գագաթ, արտեւան.

— ցորենի՝ արմտիքի ՝ հասկ.

— խաշխաշի՝ քարուկ, կոնգոմ.

— գիրքի՝ հատուած.

— ցամաքի՝ հրուանդան.

— սիւնի՝ խոյակ.

— խումբի՝ առաջնորդ.

— բանակի՝ հրամանատար.

— հակառակորդներու՝ պարագլուխ։

Բաղադրեալ Բայեր
ի գլուխ հանել
չէզոք բայ յաջողիլ, աւարտել.

ողջ գլուխը Աւետարանի տակ դնել
չէզոք բայ ինքզինքը վտանգի ենթարկել.

գլուխը չորս կողմ զարնել, գլուխը ամէն կողմ զարնել
չէզոք բայ ամէն միջոց գործածել՝ յաջողելու համար.

գլուխը առնել-երթալ
չէզոք բայ փախչիլ, անհետանալ.

գլուխը բռնել
չէզոք բայ ա) գլուխը ծանրանալ, բ) գինովնալ.

գլուխի գալ
չէզոք բայ սթափիլ.

գլուխը գուլպայ հիւսել
ներգործական բայ մէկուն մեծ վնաս նիւթել՝ պատրաստել.

գլուխը ոտքէն ծանր բերել
չէզոք բայ գլխիվայր դարձնելու սպառնալիք ընել.

գլուխը կապել
ներգործական բայ ամուսնացնել.

գլուխը լեցնել
ներգործական բայ նախապաշարել մէկը ուրիշի մը դէմ.

գայլի գլուխին Աւետարան կարդալ
չէզոք բայ ի զուր խրատել.

գլուխը ծեծել, ծունկերը ծեծել
չէզոք բայ ա) վերջին ծայր յուզուիլ. բ) յուսահատութեան մատնուիլ:

Դարձուածքներ
Տաք գլուխ
ածական բարկացոտ.

գլուխ գլխի
առանձին, մտերիմ.

մսոտ գլուխ
գոյական գլաբ.

մարդու կտրած գլուխ
գոյական կառափ.

անասունի կտրած գլուխ
գոյական խալամ.

դդում գլուխ
ածական ապուշ, բթամիտ.

ամէն գլուխն ալիւրոտ՝ ջաղացպան չէ
արտաքինէն խաբուելու չէ.

գլուխը դատարկ
ածական ապուշ, անխելք.

գլուխը քերելու ժամանակ չունի
շատ զբաղած է.

գլուխս ուռեցաւ
ձանձրացայ լսելէն.

գլուխդ աղեմ որ չհոտիս
մէկու մը ըսածը չհաւնիլ.

գլուխդ ուտէ
անէծք.

գլուխիս վրայ տեղ ունիս
ա) պատրաստ եմ ուզածդ ընելու, բ) սիրով կ՚ընդունիմ քեզ.

գլուխիս վրա՞յ նստեցնեմ
ամէն բան ըրի, դեռ ի՞նչ կ՚ուզես.

գլուխէդ վեր գործերու մի՛ խառնուիր
ուժերէդ կամ իրաւունքէդ վեր բան մը մի՛ ըներ.

գլխուդ վրայ կ՚երդնում
դիմացինը համոզելու գերագոյն ճիգ կամ միջոց.

Источник: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): стр. 409
Новинка
(beta)
ՀՐԱՄԱՆԱՏԱՐ
(Պահլաւերէն framatar)

գոյական
    1. հրամայելու իրաւասութիւն ունեցող զինուորական.
    2. զօրապետ:

Տեսակներ
— Ընդհանուր հրամանատար՝ սպարապետ։

Ածանցական Բառեր
— Պաշտօնը՝ Հրամանատարութիւն:

Источник: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): стр. 1296
Новинка
(beta)
ՊԵՏ
գոյական
    1. որեւէ տեղ կամ ոեւէ խումբի առաջին անձը, որ ղեկավարութեան՝ առաջնորդութեան եւ այլն գործը ստանձնած է. գլուխ, գլխաւոր, ղեկավար, պարագլուխ, տէր.
    2. հիմնարկի մը գլուխը, որ հիմնարկին գործերը կը տնօրինէ. տնօրէն, վարիչ, կառավարիչ։

Տեսակներ
— Ազգի՝ ազգապետ։

— Ամիրաներու՝ ամիրապետ:

— Առանձին իշխող՝ միապետ, թագաւոր, արքայ:

— Առանց սահմանադրութեան կամ զայն անտեսող՝ բռնապետ, բռնատէր, ինքնակալ։

— Արհեստներու, արհեստաւորներու՝ արհեստապետ։

— Աւազակներու՝ աւազակապետ:

— Աւատական դրութեան՝ աւատապետ:

— Բազմանդամ ընտանիքի՝ նահապետ։

— Բանակի՝ վաշտապետ, տասնապետ, յիսնապետ, հարիւրապետ, հազարապետ, հրամանատար, զօրապետ, սպարապետ:

— Բանտերու՝ բանտապետ:

— Բարձրաստիճան զինուորականներու՝ սպարապետ։

— Բժիշկներու՝ բժշկապետ:

— Գանձի՝ գանձապետ։

— Գաւառի՝ գաւառապետ։

— Գիւղի՝ գիւղապետ:

— Գրադարանի՝ գրադարանապետ:

— Գրաշարներու՝ գրաշարապետ:

— Դերասաններու՝ դերասանապետ:

— Դիւանի՝ դիւանապետ։

— Դպիրներու՝ դպրապետ։

— Եկեղեցականներու՝ հոգեւոր հայրերու՝ հայրապետ։

— Եկեղեցւոյ դասի՝ դասապետ։

— Եպիսկոպոսներու՝ եպիսկոպոսապետ:

— Երաժիշտներու՝ երաժշտապետ:

— Երգչախումբի՝ նուագախումբի՝ ղեկավար, խմբավար։

— Երէցներու՝ երիցապետ:

— Թաղի՝ թաղապետ (Թրքերէն Արաբերէն մուխթար):

— Ժողովի՝ ատենապետ:

— Ժողովուրդի՝ նահապետ, նախահայր:

— Իշխաններու՝ իշխանապետ:

— Լուսարարներու՝ լուսարարապետ։

— Խոհարարներու՝ խոհարարապետ։

— Խուժանի՝ խուժանավար:

— Խումբի՝ խմբապետ։

— Խռովարարներու՝ պարագլուխ։

— Ծխական ժողովուրդի՝ ժողովրդապետ։

— Կայարանի՝ կայարանապետ։

— Կարաւանի՝ կարաւանապետ:

— Կոյսերու՝ կաթողիկէ քոյրերու՝ մայրապետ։

— Կուսակցութեան՝ կուսակցապետ:

— Հագուստներու՝ տարազներու (պալատի՝ վանքի մէջ)՝ հանդերձապետ, պատմուճակ։

— Համայնքի՝ համայնքապետ, ժողովրդապետ:

— Համբարի՝ համբարապետ:

— Հոգեւոր հովիւներու՝ հովուապետ։

— Հրեշտակներու՝ հրեշտակապետ:

— Հրոսակներու՝ հրոսակապետ:

— Ճաշարանի՝ ճաշարանապետ:

— Ճաշարանի սպասաւորներուն՝ սեղանապետ:

— Ճարտար վարպետներու՝ ճարտարապետ։

— Մառանի՝ մառանապետ:

— Մատակարարներու՝ մատակարարապետ։

— Մարզերու՝ մարզպաններու՝ մարզպետ:

— Մաքսի՝ մաքսապետ։

— Միլիսներու՝ միլիցապետ (արեւելահայերէնը ոստիկանապետի):

— Նախարարներու՝ նախարարապետ, վարչապետ:

— Նահանգի՝ նահանգապետ:

— Նաւու՝ նաւաստիներու՝ նաւապետ:

— Ոստիկաններու՝ ոստիկանապետ:

— Ուսման՝ ուսումնականներու՝ ուսումնապետ:

— Ուսուցիչներու՝ ուսուցչապետ:

— Պալատի եւ անոր բարձր պաշտօնատարներու՝ սենեկապետ։

— Պահեստի ապրանքներու՝ պահեստապետ:

— Պանդոկի եւ անոր պաշտօնեաներուն՝ պանդոկապետ:

— Պարողներու՝ պարագլուխ:

— Սկաուտներու՝ սկաուտապետ:

— Վարժուողներու՝ աշակերտներու՝ վարժապետ, ուսուցիչ։

— Վարչութեան՝ վարչապետ:

— Տոհմի՝ տոհմապետ։

— Տպարանի՝ տպարանապետ։

— Ցեղերու՝ ցեղապետ։

— Քահանաներու՝ քահանայապետ։

— Քաղաքի՝ քաղաքապետ, քաղաքագլուխ:

Источник: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): стр. 2030
Новинка
(beta)
Найти слово "փոխ-հրամանատար" также в следующих словарях

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Rhyming

Word Structural

Etymological

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

Early Modern Armenian

Foreign word

Names

Place names

Plant names

Specialized

Abbreviations

© 2025 Наири. Армянский cловарь содержит 17 718 главных слов
The site has 144 dictionaries and 3 books.
Русский
Նայիրի / Nayiri.com