Словарь
Словарь
Новинка
Text Corpus
Corpus
Шрифты
Шрифты
русский
հայերէն
English
français
Deutsch
Türkçe
Армянская проверка орфографии
загрузить HySpell сейчас
Армянский
Arm
|
Армянско-Английский
Arm-Eng
|
Англо - Армянский
Eng-Arm
|
Армяно-французский
Arm-Fre
|
Французско-Армянский
Fre-Arm
Morphology
Western Armenian
ցուրտը →
ցուրտ
(noun)
View Morphological Analysis
Singular • Nominative case • Definite Article ը
Singular • Accusative case • Definite Article ը
Singular • Nominative case • Third Person or Plural Possessive Article ը
Singular • Accusative case • Third Person or Plural Possessive Article ը
Словарь
ցուրտ
ածական
Պաղ
,
սառն
*
անսիրալիր
:
ցուրտ
գոյական
Պաղութիւն
(
օդի
):
Աղբիւր՝
Բառգիրք հայերէն լեզուի։
Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 468։
ՑՈՒՐՏ
ածական
,
գոյական
1.
պաղ
,
սառնային
։
2.
անտարբեր
։
3.
ցուրտը
։
Источник:
Յարութիւն Թ. Գայայեան,
Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի
. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938):
стр. 509
Новинка
ՑՈՒՐՏ
ցրտի
(
և
ցրտոյ
)
ածական
1.
Բաւականաչափ
ջերմութիւն
չունեցող
,
ջերմութիւնից
զուրկ
,
սառը
,
պաղ
։
Հակառակը՝
Տաք
,
ջերմ
։
(
Ներկայումս
գործ է ածվում
միայն
օդի
բարեխառնութեան
նկատմամբ
.
ուրիշ
դէպքերում
գործ են ածվում
պաղ
,
սառն
)։
‣
Այսօր
շատ
ցուրտ
է
օդը
։
‣
Դուրսը
ցուրտ
է
,
տաք
վերարկու
հագիր
։
‣ «
Փըչեցին
ցուրտ
քամիներն
հա՛
փըչեցին
»։
‣ «
Օտար
երկրի
դաշտերում
,
Ցուրտ
գիշերում
ձմեռուայ
,
Ո՞վ
է
անքուն
դեգերում
,
Անվերջ
սգում
ինձ
վրայ
…»։
Դարձուածքներ
⨀
հին բառ
Ջուր ցուրտ
գոյական
Սառը
ջուր
։
⨀
հին նշանակութիւն
2.
փոխաբերաբար
Անհեթեթ
,
անհամ
,
անճոռնի
։
⨀
հին նշանակութիւն
3.
Սառն
,
պաղ
,
առանց
սիրոյ
և
համակրութեան
։
Դարձուածքներ
✽
հազուադէպ բառ
Ցուրտ հմութիւն
գոյական
Անգթութիւն
։
✽
հազուադէպ բառ
Ցուրտ ցաւ
գոյական
Ծերունիների
մրսելու
հիւանդութիւնը
։
+
գաւառական բառ
Ցուրտ խօսք
գոյական
Սառն
՝
սիրտ
վշտացնող
խօսք
։
գոյական
4.
Ջերմութեան
շատ թէ քիչ
բացակայութիւն
,
ոչ
բաւարար
ջերմութիւն
։
‣
Ցուրտը
կասեցնում է
բոյսերի
աճումը
,
իսկ
եթէ
սաստիկ
է լինում
՝
վնասում է
նրանց
։
‣ «
Ցուրտը
փըչեց
,
ձըմեռ
սաստիկ
,
Ձիւնը
ծածկեց
գետինը
»։
‣
Նա
ցրտի
չի դիմանում
։
‣
Ես
ցրտից
դողում էի
,
ատամներս
կրճտում էին
։
‣
Ցրտերն ընկան
(
կամ
սկսվեցին
)։
‣
Ցրտի
դիմացող
բոյսեր
։
‣
Ամենասաստիկ
ցուրտը
լինում է
-
2
73
°
Ցելսիուսի
,
որ
կոչվում է
բարեխառնութեան
բացարձակ
զրօ
կամ
բացարձակ
ցուրտ
։
Բաղադրեալ Բայեր
+
գաւառական բառ
Ցուրտ առնել
չէզոք
բայ
Անզգալի
կերպով
մրսել
։
‣
Ցուրտ է առել
,
հիւանդացել է
.
մի անգամ
քրտնի
՝
կանցնի
։
Ցուրտը ընկնել
,
Ցուրտն ընկնել
,
Ցրտերն ընկնել
դիմազուրկ
բայ
Ցուրտ
եղանակն
սկսվել
։
‣
Ցուրտն ընկել է
,
ծառերի
տերեւներն
սկսել են
թափվել
։
‣
Երբ
ցրտերն ընկնում են
՝
եայլա
գնացողները
հօտերով
իջնում են
իրանց
գիւղերը
։
Ցուրտը կոտրվել
դիմազուրկ
բայ
Ցրտի
խստութիւնը
նուազել
,
մի քիչ
տաքի
դառնալ
։
‣
Մեզ
մօտ
յունուարի
կէսերից
ցուրտը կոտրվում է
։
‣
Այսօր
կարծես
մի քիչ
ցուրտը կոտրվել է
։
Ցուրտը ուտել
չէզոք
բայ
Մի քանի
արմտիքների
և
պտուղների
՝
ցրտի
ազդեցութեան
ենթարկվելը
(
հողի
մէջ
մնալով
կամ
ծառից
չքաղվելով
),
որով
կատարելապէս
հասնում
ու
համեղանում են
։
‣
Գետնախնձորը
մինչև
լաւ
ցուրտը չուտէ
՝
չեն հանի
։
‣
Գազարը
ցուրտը կերել է
,
շատ
համեղացել է
։
‣
Ախալցխայում
ճանճուլները
թափ են տալիս
ցուրտը
լաւ
ուտելուց
յետոյ
և
վաճառում են
՝
ղռավլի
(
ղռաւը
՝
եղեամը
կերած
)
անունով
։
Ցուրտը տալ
ներգործական
բայ
Ցրտահար
անել
,
ցրտով
վնասել
։
‣
Մեր
բաղերին
այս
տարի
ցուրտը տուեց
,
բերք
չստացանք
։
‣
Դեղձենիները
ծաղկած
ժամանակ
ցուրտը տուեց
,
ծաղիկները
թափեց
փչացրեց
։
Ցուրտը տանել
չէզոք
բայ
1.
Ցրտից
որևէ
անդամը
վնասվել
։
‣
Ինքը
բուք ու բորանից
ազատվեց
,
բայց
ականջներն
ու
ոտները
ցուրտը տարել էր
։
2.
Նաև
բոյսերի
մասին
։
‣
Շատ
բարձր
է
տեղը
.
յաճախ
ցորենը
ցուրտը տանում է
։
Դարձուածքներ
Ցուրտ ու ցմախ
գոյական
Տե՛ս
Ցմախ
։
Источник:
Ստեփան Մալխասեանց,
Հայերէն բացատրական բառարան
. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944):
стр. 2233
Новинка
(beta)
ՑՈՒՐՏ
գոյական
1.
ցրտութիւն
,
պաղութիւն
,
սառնամանիք
.
2.
ցուրտ
եղանակ
.
ածական
3.
բաւարար
չափով
ջերմութիւն
չունեցող
.
պաղ
,
սառն
.
4.
սառնամանիքներ
տուող
՝
տարածող
.
ցրտաշունչ
,
ցրտասարսուռ
,
խստաշունչ
.
5.
բաւարար
ջերմութիւն
չտուող
՝
չտարածող
.
6.
չջեռուցուած
,
չտաքցուած
.
7.
(
Փոխաբերական
իմաստ
)
անտարբեր
,
ոչ-սիրալիր
,
ոչ-մտերմական
։
Ցուրտ
եւ
պաղ
բառերը
իբրեւ
հոմանիշ
կը
գործածուին
՝
սակայն
՝
կը
կարծենք
՝
որ
նրբերանգ
մը
կայ
անոնց
միջեւ
։
Երբ
ջերմաստիճանի
հետ
կապ
ունի
,
պէտք
է
ըսել
ցուրտ
եւ
ո՛չ
թէ
պաղ
.
օրինակ
՝
ցուրտ
օդ
,
ո՛չ
թէ
պաղ
օդ
։
Պաղ
կեցուածք
՝
ընդունելութիւն
եւ
ո՛չ
թէ
ցուրտ
կեցուածք
՝
ընդունելութիւն
(
կեցուածքը
եւ
ընդունելութիւնը
չեն
կրնար
չափուիլ
)։
Источник:
Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան,
Հայոց լեզուի նոր բառարան
. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992):
стр. 2337
Новинка
(beta)
Похожие слова
ծուռդը
Usage
beta
33 citations
Usage of matching Word Forms
ցուրտը →
ցուրտ
(noun)
(24 citations)
ցուրտը
†
unverified
(6 citations)
Ցուրտը
†
unverified
(3 citations)
Hold phone in landscape mode or decrease zoom in order to view Usage results
Новинка
Explore the usage of
the word form
ցուրտը
in the
Corpus of Western Armenian
.
Найти слово "
ցուրտը
" также в следующих словарях
Explanatory
(1992)
Հայոց լեզուի նոր բառարան
(1976)
Արդի հայերենի բացատրական բառարան
(1969)
Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան
(1968)
Հայոց լեզուի նոր բառարան
(1954)
Հայերէն աշխարհաբար լեզուի լիակատար բառարան
(1944)
Հայերէն բացատրական բառարան
(1910)
Նոր բառագիրք հայերէն լեզուի
Thesaurus
(2009)
Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան
(1967)
Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան
(1938)
Բառարան գանձարան հայերէն լեզուի
Western Armenian
(2011)
Արեւմտահայերէն-արեւելահայերէն նոր բառարան
(1991)
Արեւմտահայերենի բառարան
Neologisms
(2022)
Новинка
Նոր բառեր. Է պրակ
(2021)
Новинка
Նոր բառեր. Զ պրակ
(2021)
Новинка
Նոր բառեր արեւմտահայերէնի մէջ. Ա Գիրք
(2020)
Новинка
Նոր բառեր. Ե պրակ
(2018)
Новинка
Նոր բառեր. Դ պրակ
(2017)
Նոր բառեր. Գ պրակ
(2016)
Նոր բառեր. Բ պրակ
(2015)
Նոր բառեր. Ա պրակ
(2002)
Արդի հայերենի նորաբանությունների բառարան
(1996)
Նոր բառերի բացատրական բառարան
(1982)
Բառարան-տեղեկատու (Նոր բառեր և իմաստներ)
Rhyming
(1976)
Новинка
Հայոց լեզվի հանգաբառարան
Word Structural
(2014)
Դպրոցական բառակազմական բառարան
Etymological
(2010)
Հայերեն ստուգաբանական բառարան
(2010)
Հին հայերենի վերջածանցների ծագումը
- [Հայերեն ստուգաբանական բառարան]
(2004)
Հայերէն ստուգաբանական առձեռն բառարան
(1995)
Մեր արմատները նոր լոյսի տակ
(1926)
Հայերէն արմատական բառարան
Dialectal and Idiomatic
(2013)
Ղարաբաղի բարբառի բառարան
(2011)
Հայերեն դարձվածքների ընդարձակ բացատրական բառարան
(2010)
Հայերեն շրջասությունների բառարան
(2001)
Հայոց լեզվի բարբառային բառարան
(1975)
Հայոց լեզվի դարձվածաբանական բառարան
(1970)
Հազար ու մէկ բառ ու բան հայոց խօսից բարբառէն
(1970)
Արեւելահայ ոճաբանութիւններ
- [Հազար ու մէկ բառ ու բան հայոց խօսից բարբառէն]
(1913)
Հայերէն գաւառական բառարան
(1912)
Հայոց բառ ու բան
(1903)
Բառգիրք Արարատեան բարբառի
(1902)
Թուրքերէնէ փոխառեալ բառերը Պօլսի հայ ժողովրդական լեզուին մէջ համեմատութեամբ Վանի, Ղարաբաղի եւ Նոր-Նախիջեւանի բարբառներուն
(1869)
Բառգիրք յաշխարհաբառէ ի գրաբառ
(1836)
Յաւելուած աշխարհիկ բառք անվկայք ի գրոց առ մեզ եղելոց
- [Նոր բառգիրք հայկազեան լեզուի]
Orthographic
(2013)
Հայերենի ուղղագրական նոր բառարան
(2002)
Արդի հայերենի ուղղագրական-ձեւակազմական բառարան
(1973)
Հայերեն ուղղագրական-ուղղախոսական-տերմինաբանական բառարան
Classical Armenian
(2012)
Գրաբարի դարձուածաբանական բառարան
(2010)
Գրաբարի բառարան - Նոր հայկազյան բառարանում չվկայված բառեր
(2007)
Նորայայտ բառեր գրաբարում
(2006)
Գրաբարի հոմանիշների բառարան
(2000)
Գրաբարի բառարան
(1944)
Ասացուածքներ հայերէն գրաբար լեզուով
- [Հայերէն բացատրական բառարան]
(1865)
Առձեռն բառարան հայկազնեան լեզուի
(1837)
Բառգիրք ի բարբառ հայ եւ իտալական
(1836)
Նոր բառգիրք հայկազեան լեզուի
Middle Armenian
(2009)
Միջին հայերենի բառարան
Early Modern Armenian
(2014)
Նորահայտ բառեր վաղաշխարհաբարյան աղբյուրներում
Foreign word
(2014)
Բառգրքույկ, Նոր եւ նորակազմ բառեր հայերենում
(2011)
Օտար բառերի բառարան
(1951)
Եւրոպական փոխառեալ բառեր հայերէնի մէջ
(1912)
Բացատրական բառգիրք - Օտարազգի բառերի եւ օտարագիր բառերի ու դարձւածքների
(1908)
Հանրամատչելի բառարան օտարազգի բառերի եւ գործածութեան մէջ մտած մտքերի ու դարձւածքների
Names
(2010)
Հայոց ազգանունների բառարան
(2005)
Новинка
Ծածկանուններ (հայերեն և հայատառ) հայոց պարբերական մամուլում և գրականության մեջ
- [Հայոց ծածկանունների բառարան]
(2005)
Новинка
Ծածկանուններ ձեռագիր և խմորատիպ մամուլում (Հայերեն և հայատառ)
- [Հայոց ծածկանունների բառարան]
(2005)
Новинка
Հեղինակներ
- [Հայոց ծածկանունների բառարան]
(1973)
Новинка
Կենսագրական բառարան (հայ մշակույթի գործիչներ)
(1968)
Արական Անձնանուններ
- [Հայոց լեզուի նոր բառարան]
(1968)
Իգական Անձնանուններ
- [Հայոց լեզուի նոր բառարան]
(1942)
Հայոց անձնանունների բառարան
Place names
(2011)
Տարածված աշխարհագրական տեղանունների ցանկ
- [Արեւմտահայերէն-արեւելահայերէն նոր բառարան]
(1986)
Հայաստանի եւ հարակից շրջանների տեղանունների բառարան
Plant names
(1981)
Բուսանունների հայերեն-լատիներեն-ռուսերեն-անգլերեն-ֆրանսերեն-գերմաներեն բառարան
(1895)
Հայբուսակ կամ Հայկական Բուսաբառութիւն
Specialized
(2015)
Հայկական խոհանոցի բառարան
(2013)
Новинка
Ֆիզիոլոգիական տերմինների հայերեն-անգլերեն-ռուսերեն բառարան-տեղեկատու
(1987)
Հայերենագիտական բառարան
(1979)
Տէրունի տօներ
- [Ծիսական Բառարան]
(1979)
Եկեղեցական իրեղէններ եւ նիւթական առարկաներ
- [Ծիսական Բառարան]
(1975)
Լեզվաբանական բառարան
Abbreviations
(2021)
Новинка
Տառային հապավումներ
- [Նոր բառեր. Զ պրակ]
(2020)
Новинка
Տառային հապավումներ
- [Նոր բառեր. Ե պրակ]
(2007)
Հայերենում գործածվող տառային հապավումների բառարան
(1996)
Հապավումներ
- [Նոր բառերի բացատրական բառարան]
Morphology Settings
Western Armenian
Eastern Armenian
Show Morphological Analysis for
Show Morphology Filters
Show Matching Word Forms
Show Matching Lexemes