Армянский словарь - Նոր-Տարի

Армянская проверка орфографии

загрузить HySpell сейчас

Nayiri

Армянский Arm | Армянско-Английский Arm-Eng | Англо - Армянский Eng-Arm | Армяно-французский Arm-Fre | Французско-Армянский Fre-Arm

Словарь

ՆՈՐ

ածական
1. թարմ։
2. արդի, այժմու, ներկայ։

Источник: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): стр. 369

Новинка

ՏԱՐԻ

գոյական
1. տասներկու ամիս։
2. 365 օր։

Դարձուածքներ

Նոր Տարի

ամանոր, տարեգլուխ։

366 օրով տարի

նահանջ տարի։

թողութեան տարի

յոբելեան։

ՏԱՐԻՔ

գոյական տիք, հասակ։

Դարձուածքներ

յառաջացած տարի

ծերութիւն։

Источник: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): стр. 491

Новинка

ՆՈՐ (ոյ, ում)

ածական գոյական մակբայ

Հակառակը՝ Հին, նախկին, վաղեմի ևն։

Դարձուածքներ

Նոր ի նորոյ

մակբայ Նորից (1), նոր սկսելով։

‣ Տունը քանդեց, նոր ի նորոյ շինեց։

Նոր կիրակի

գոյական (Եկեղեցական) Զատկի կիրակիին յաջորդող առաջին կիրակին, կրկնազատիկ։

Նոր կտակարան

գոյական (Կրօնական) Չորս աւետարանները, Գործք առաքելոց, Առաքելոց թղթերը և Յայտնութիւն Յոհաննու առաքելոյ։

Նոր ուխտ

գոյական (Կրօնական) Նոր Կտակարան և նրա վրայ հիմնված քրիստոնէական եկեղեցին։

Նոր գինին նոր տկերի մէջ

(ասացուած), Նոր գաղափարները հեշտութեամբ ընդունում է նոր սերունդը։

Մինչեւ չգայ նորը, չի յիշվի հինը

(ասացուած), Հնի յարգն այն ժամանակ ենք հասկանում, երբ համեմատում ենք նորի հետ։

Լուսնի տակ նոր բան չկայ

(ասացուած), Երկրի վրայ չի լինում և չի պատահում մի բան, որ առաջ եղած կամ պատահած չլինի։

Источник: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): стр. 1624

Новинка

(beta)

＋գաւառական բառ ՆՈՐՔ

գոյական Նորատունկ այգի։

‣ Նորքը գնաց։
‣ Մեր նորքի խաղողն է։

(այս նշանակութիւնից է ծագել Երեւանի մի արուարձանի անունը)։

Источник: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): стр. 1629

Новинка

(beta)

ՏԱՐԻ (տարւոյ, տարեաց), րիի կմ րու, կմ րվայ, վան, րիից, կմ րուց, կմ րվանից, րով կմ րվանով, տարիներ կմ րիք

գոյական ածական

Ածանցական Բառեր

Դարձուածքներ

ՏԱՐԻՔ տարիքի, տարիքներ [գրաբար յոգնակի ուղղական Տարի՚ի]

գոյական Քանի տարի ապրած լինելը, կեանքի տարիները, հասակ։

Բաղադրեալ Բայեր

Դարձուածքներ

Տարիքս գլուխդ

Դու էլ իմ տարիքիս հասնես. շատ ապրիս, (ասում են ծերունիները փոքրերին իբրև օրհնէք)։

Պապիս տարիքին, Մամիս տարիքին, Պապիս տարիքով, Մամիս տարիքով

ածական Շատ ծեր։

‣ Պապիս տարիքին մարդ է, էլի ուզում է ամուսնանալ։

Источник: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): стр. 2150

Новинка

(beta)

ՆՈՐ

ածական
    1. միայն հիմա ստեղծուած՝ պատրաստուած՝ արտադրուած, տակաւին չգործածուած՝ չօգտագործուած.

    2. անցեալին գոյութիւն չունեցած. նորաստեղծ, նորակառոյց.

    3. հիմա առաջին անգամ յայտնաբերուած՝ բացայայտուած. նորայայտ, նորագիւտ.

    4. անծանօթ, անսովոր, չլսուած, չեղած (բան).

    5. այն ինչ որ կը յաջորդէ ուրիշի մը նոյն բնութեամբ՝ պաշտօնով՝ դերով եւ այլն. օրինակ՝

‣ նոր տնօրէն մը ունեցանք.

    6. նախորդէն՝ նախկիններէն տարբեր.

    7. այս տարուան հունձքին՝ բերքին պատկանող.

    8. թարմութիւնը չկորսնցուցած.

    9. ըստ ժամանակի ոչ-հեռաւոր. այժմու, ներկայ.

    10. միջնադարուն յաջորդող դարաշրջանին՝ ժամանակաշրջանին յատուկ, այդ շրջանին տեղի ունեցած.

    11. միայն վերջերս կամ հիմա տնկուած՝ ցանուած՝ բուսած. նորատունկ, նորացան, նորածիլ.

    12. նոր սկսած՝ բացուած.

    13. եղածին վրայ վերջերս աւելցած՝ յայտնուած. օրինակ՝

‣ նոր աշակերտ.

    14. գործածուած, սակայն փայլքը՝ մաքրութիւնը պահած.

    15. անփորձ, սկսող, սկսնակ.

    16. թարմ.

գոյական
    17. նորայայտ՝ նորաստեղծ՝ նորագիւտ որեւէ բան.

    18. նորալուսին, մահիկ.

    19. եղունգի վրայ եղած՝ ելած սպիտակ փոքր նիշ՝ նշան.

մակբայ
    20. նորէն, դարձեալ, կրկին.

շաղկապ
    21. յետոյ, ապա:

Բաղադրեալ Բայեր

Նոր էջ բանալ

ներգործական բայ
1. մոռնալ անցեալի ժխտական պատահարները՝ յանցանքները եւ նոր կեանքի սկսիլ.
2. որեւէ բնագաւառի մէջ նոր հանգրուան՝ դարաշրջան սկսիլ։

Դարձուածքներ

Նոր աշխարհ

1. Ամերիկա (առաւելաբար՝ Միացեալ Նահանգները).
2. անծանօթ տեղ՝ միջավայր՝ բնագաւառ:

Նոր ընթացք

1. վարքի՝ վարմունքի փոփոխութիւն.
2. երկրի մը տնտեսական, վարչական եւ քաղաքական ուղղութեան շրջադարձ՝ կտրուկ փոփոխութիւն:

Նոր ի նորոյ

ամբողջովին նոր։

Նոր խօսք՝

1. չլսուած խօսք՝ տեսակէտ.
2. որեւէ բնագաւառի մէջ վերջին նուաճում՝ յայտնագործութիւն՝ ստեղծագործութիւն եւ այլն։

Նոր Կտակարան

Աստուածաշունչի քրիստոնէական (յետ-հրէական) մասը, որ կը պարունակէ Աւետարանը, Գործք Առաքելոցը եւ Առաքելական Թուղթերը (նամակներ)։

Նոր հայերէն

աշխարհաբար։

Նոր տարի

1. Յունուար 1ի օրը, իբրեւ սկսող տարուան առաջին՝ տօնական օր.
2. առհասարակ սկսող տարին:

տողագլուխ, նորատող, նոր պարբերութիւն:

Источник: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): стр. 1724

Новинка

(beta)

ՆՈՐՔ

գոյական
1. (Գրաբար) նորատունկ այգի.
2. պարտէզ։

Источник: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): стр. 1729

Новинка

(beta)

ՏԱՐԻ

գոյական
    1. այն ժամանակամիջոցը, որուն ընթացքին Երկիրը ամբողջական թաւալում մը կ՚ընէ՝ կը կատարէ Արեւուն շուրջ։ Այդ ժամանակամիջոցն է 365,242,417, այսինքն՝ 365 օր, 5 ժամ, 48 վայրկեան, 47 երվայրկեան եւ 33 եռվայրկեան. 12 ամիս, ամ, տարեշրջան.

    2. որեւէ ժամանակէ սկսած 12 ամսուան տեւողութիւն.

    3. ժամանակի տեւողութիւն, որուն ընթացքին որեւէ մոլորակ ամբողջական թաւալում մը կը կատարէ Արեւուն շուրջ. օրինակ՝

‣ լուսնային տարին 354 օրէ կը բաղկանայ.

    4. Յունուար 1էն սկսող օրացուցային 12 ամիսներու ժամանակաշրջանը.

    5. տարեթիւ, թուական.

    6. ուսման՝ կրթական տարեշրջան.

    7. ուսման դասընթացք՝ դասագիրք, մէկ տարուան համար.

    8. (առաւել. յոգնակի) ժամանակաշրջան, տարիներ.

    9. երկար ժամանակ.

    10. (Գաւառական) նոր տարուան առթիւ պատրաստուած տափակ, կլոր եւ քաղցր հաց, որուն մէջ մետաղէ դրամ մր կը դնեն. հացը կտրելէ եւ բաժնուելէ ետք, որո՛ւն բաժինին մէջ որ ելլէ, ան այդ տարին բախտաւորը կ՚լլայ.

    11. նոյն այդ հացին մէջ դրուած դրամը.

    12. (Փոխաբերական իմաստ) տարեկան ծրագիր՝ յառաջադրանք.

ածական
    13. երկարատեւ, երկար.

մակբայ
    14. տարուան ընթացքին, տարեկան, իւրաքանչիւր տարի.

    15. երկար ժամանակ։
Տեսակներ

Յունական

Ողիմպիական (Ն. Ք. 776 թուական):

Հռոմէական

Հռոմ քաղաքին հիմնումը (Ն. Ք. 21 Ապրիլ, 753):

Քրիստոնէական, փրկչական

Յիսուս Քրիստոսի ծնունդը։

Իսլամական

Մոհամմէտ մարգարէին գաղթը (հէճիրա, հիժրա) Մեքքէէն Եաթրէպ (ապա կոչուած Մէտինէ - 16 Յուլիս, 622 Յ. Ք.)։

Հայերս ունեցած ենք երկու թուական. 1) Հայկայ թուական կամ Բուն թուական հայոց, որուն սկիզբը նկատուած է Հայկ Նահապետի տարած յաղթանակը Բելի վրայ, որ ըստ Հայր Ղեւոնդ Ալիշանի հաշուումներուն՝ տեղի ունեցած է Ն. Ք. 2492 թուականին: 2) Հայոց մեծ թուական, որ կը սկսի 11 Յուլիս, 552ին։

Ամէն ամանոր՝ Յունուար 1ին չէ սկսած։ Բաղդատաբար շատ նոր է այս սովորութիւնը։ 1564ին է, որ Ֆրանսիայի Կարոլոս (Charles) Թ.ի հրովարտակով նոր տարին Յունուար 1ին սկսիլ առաջարկուեցաւ եւ 1567ին պարտաւորիչ դարձաւ։ Հին հռոմէացիներուն համար կը սկսէր Մարտի 1ին: Հայոց մօտ՝ Նաւասարդ ամսուն 1ին, որ սկզբնապէս կը համապատասխանէր Մարտ 9ին: Չինացիք կը սկսին ձմրան գիշերահաւասարին։

Նոր տարի՝ տարեգլուխ, ամանոր. տարուան վերջ. ամավերջ, տարեվերջ. 366 օրով՝ նահանջ տարի:

Источник: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): стр. 2264

Новинка

(beta)

ՏԱՐԻՔ

գոյական 1. քանի տարի ապրած ըլլալը, ապրած տարիներ. հասակ, տի, տիք.

ածական 2. տարեց, տարիքով։

Բաղադրեալ Բայեր

Տարիքը անցնիլ, տարիքը լեցուիլ

չէզոք բայ
1. ծերանալ.
2. որեւէ բանի համար այլեւս պիտանի չըլլալ՝ անկարող ըլլալ։

Տարիքը առնել

ներգործական բայ
    1. չափահաս դառնալ.
    2. ծերանալ.
    3. տարիքը հասած ըլլալ բան մը ընելու՝ կատարելու համար։

Դարձուածքներ

Յառաջացած տարիք

Ծերութիւն։

Տարիքս գլուխդ

երկար տարիներ ապրելու բարեմաղթութիւն:

Источник: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): стр. 2265

Новинка

(beta)

Usage beta 2 citations

Usage of matching Word Forms

Hold phone in landscape mode or decrease zoom in order to view Usage results

Найти слово "Նոր-Տարի" также в следующих словарях

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Rhyming

(1976) Новинка Հայոց լեզվի հանգաբառարան

Word Structural

(2014) Դպրոցական բառակազմական բառարան

Etymological

(2010) Հայերեն ստուգաբանական բառարան
(2010) Հին հայերենի վերջածանցների ծագումը - [Հայերեն ստուգաբանական բառարան]
(2004) Հայերէն ստուգաբանական առձեռն բառարան
(1995) Մեր արմատները նոր լոյսի տակ
(1926) Հայերէն արմատական բառարան

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

(2009) Միջին հայերենի բառարան

Early Modern Armenian

(2014) Նորահայտ բառեր վաղաշխարհաբարյան աղբյուրներում

Foreign word

Names

(2010) Հայոց ազգանունների բառարան
(2005) Новинка Ծածկանուններ (հայերեն և հայատառ) հայոց պարբերական մամուլում և գրականության մեջ - [Հայոց ծածկանունների բառարան]
(2005) Новинка Ծածկանուններ ձեռագիր և խմորատիպ մամուլում (Հայերեն և հայատառ) - [Հայոց ծածկանունների բառարան]
(2005) Новинка Հեղինակներ - [Հայոց ծածկանունների բառարան]
(1973) Новинка Կենսագրական բառարան (հայ մշակույթի գործիչներ)
(1968) Արական Անձնանուններ - [Հայոց լեզուի նոր բառարան]
(1968) Իգական Անձնանուններ - [Հայոց լեզուի նոր բառարան]
(1942) Հայոց անձնանունների բառարան

Place names

(2011) Տարածված աշխարհագրական տեղանունների ցանկ - [Արեւմտահայերէն-արեւելահայերէն նոր բառարան]
(1986) Հայաստանի եւ հարակից շրջանների տեղանունների բառարան

Plant names

Specialized

(2015) Հայկական խոհանոցի բառարան
(2013) Новинка Ֆիզիոլոգիական տերմինների հայերեն-անգլերեն-ռուսերեն բառարան-տեղեկատու
(1987) Հայերենագիտական բառարան
(1979) Տէրունի տօներ - [Ծիսական Բառարան]
(1979) Եկեղեցական իրեղէններ եւ նիւթական առարկաներ - [Ծիսական Բառարան]
(1975) Լեզվաբանական բառարան

Abbreviations

(2021) Новинка Տառային հապավումներ - [Նոր բառեր. Զ պրակ]
(2020) Новинка Տառային հապավումներ - [Նոր բառեր. Ե պրակ]
(2007) Հայերենում գործածվող տառային հապավումների բառարան
(1996) Հապավումներ - [Նոր բառերի բացատրական բառարան]