Армянский словарь - Ամէն

Армянская проверка орфографии

загрузить HySpell сейчас

Nayiri

Армянский Arm | Армянско-Английский Arm-Eng | Англо - Армянский Eng-Arm | Армяно-французский Arm-Fre | Французско-Армянский Fre-Arm

Morphology

ամէն → ամէն (determiner)

Matching Lexemes

ամենէն, ամենուն, ամէնը, ամէնքը

ամէն

Словарь

ամէն ածական Իւրաքանչիւր:

Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 16։

ամ գոյական Տարի:

Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 15։

ԱՄԷՆ

ածական
1. բոլոր, ամբողջ, համայն, համօրէն։
2. իւրաքանչիւր, անձնիւր։

ԱՄԷՆ

մակբայ ըլլայ, եղիցի։

Դարձուածքներ

ամէն բանի ամէն ըսել

հաւանիլ։

Источник: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): стр. 12

Новинка

1. ԱՄԷՆ

Տե՛ս Ամեն (1)։

Դարձուածքներ

Ամէն մարդ, ամէնքը

Ամեն մարդ, ամենքը։

(Գործ է ածվում արեւմտահայ գրականութեան մէջ, փոխանակ Ամեն՚ի)։

2. ԱՄԷՆ-

(բարդութիւնների սկզբում), Տե՛ս Ամեն-։

Ածանցական Բառեր

Տե՛ս Ամենա-։

Ամէնիմաստ

Ամենիմաստ։

Ամէնադից

Ամենադից։

3. ԱՄԷՆ (ա՛մէն և ամէ՜ն)

(եբրայեցերէն āmēn, ստոյգ, ճշմարիտ)

մակբայ միջարկութիւն
1. (Եկեղեցական) Աղօթքների վերջում՝ իբրեւ հաստատութիւն կամ կնիք ասվածի։

‣ Նմա փառք յաւիտեանս. ամէն։
‣ Այժմ և միշտ և յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն։

2. Հին գրքերի վերջում՝ որեւէ փառաբանական խօսքից յետոյ՝ իբրեւ հաստատութիւն կամ կնիք ասվածի և իբրեւ նշան գրուածքի աւարտման։
3. Ձայնարկութիւն իբրեւ նշան հաւանութեան կամ բարեմաղթութեան, որ մէկի ասածը կամ ցանկութիւնը կատարվի։

‣ Չարը խափանի, բարին յաղթանակէ։－ Ամէ՜ն։
‣ Մէկը գոչեց. «Աստուա՜ծ, ողորմիր մեզ». միւսն՝ «Ամէ՜ն»։

⨀հին նշանակութիւն 4. Խօսքի սկզբում՝ իբրեւ նշան ասելիքի հաստատութեան. ստուգապէս, արդարեւ, իսկը։

‣ Ամէն ասեմ ձեզ կամ ամէն ամէն ասեմ ձեզ։

Բաղադրեալ Բայեր

Ամէ՜ն ասել

չէզոք բայ Հաւանութիւն տալ, ընդունել։

‣ Ես այդ բանին ամէն չեմ ասեր։

Դարձուածքներ

＋գաւառական բառ Ամէն ի ժիր

մակբայ Միշտ, ամեն անգամ։

‣ Կըսես, կըսես, ամէն ի ժիր այդ կըսես։

Источник: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): стр. 90

Новинка

(beta)

1. ԱՄԵՆ,
ԱՄԵՆԱՅՆ ամենայնի (ամենայնից)

ածական
1. Որքան որ կայ, առանց բացառութեան. համայն, համօրէն (խօսելով միւենոյն կարգին պատկանող իրերի կամ անհատների մասին)։

‣ Ամեն մարդ մահկանացու է։
‣ Ո՞վ կարող է պարծենալ, թէ ինքը ամեն գիտութիւն սովորել է։

Դարձուածքներ

Ամեն բան, Ամեն ինչ

Որքան որ իրեր կան. բոլորը։

‣ Ամեն բան իւր վերջն ունի։
‣ Ամեն ինչ կվերջանայ։
‣ Ամեն բանի տեղեակ է։
‣ Ամեն ինչ գիտէ։
‣ «Ամենայն մարդ մտաւ իւր տուն»։

2. Մի հաւաքական ամբողջ կազմող, բոլոր միութիւնները առանձին-առանձին վերցրած. իւրաքանչիւր։

ԱՄԵՆ Ամենի, նից (յոգնակի ամենքը, քի, միայն անձերի համար)

գոյական 3. Որքան որ կայ, բոլորը. ամեն ինչ. ամեն ոք։

‣ Այս ամենը նրան լաւ յայտնի է։
‣ Այդ ամենը յիշել անկարելի է։
‣ Նա ամենքին էլ սիրում է։
‣ Ամենքս էլ նրան ենք սիրում։

Ածանցական Բառեր

մակբայ (դրուելով ածականից առաջ՝ կազմում է գերադրական աստիճան).

‣ Ամենից մեծ, ամենից գեղեցիկ, Իւր տեսակների մէջ մեծութեամբ, գեղեցկութեամբ առաջին։

Դարձուածքներ

Ամենը հօ ամենը

Այս ամենը քիչ էր, այս ամենը մի կողմ։

2. ԱՄԵՆ... ձայնաւորից առաջ,
ԱՄԵՆԱ... բաղաձայնից առաջ

մասնիկ
կազմում է բազմաթիւ բարդ (ածական) բառեր, զանազան նշանակութիւններով,

1. Ածականների առաջ դրվելով՝ նրանց դարձնում է գերադրական աստիճան.

‣ ամենաչար, ամենից չար,
‣ ամենամեծ, ամենից մեծ։

Տե՛ս Ամեն (3)։

2. Բայարմատների առաջ դրվելով՝ դառնում է նրանց սեռի խնդիրը կամ այլ լրացուցիչ և պարագայական բառ.

‣ ամենատես, ամեն ինչ տեսնող.
‣ ամենալից, ամեն բանով լի.
‣ ամենընտել, ամեն բանի ընտելացած.
‣ ամենասփիւռ, ամեն տեղ սփռված։

3. Գոյականների առաջ դրվելով՝ դառնում է նրանց յատկացուցիչ կամ նշանակում է ամեն.

‣ ամենապետ, ամենքի պետ.
‣ ամենածաղիկ, ամեն (տեսակ) ծաղիկ ունեցող։

4. Սաստկացնում է երկրորդ բառի նշանակութիւնը.

‣ ամենամեղ, շատ մեղաւոր։

Источник: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): стр. 82

Новинка

(beta)

ԱՄԷՆ

ածական
1. բոլոր, ամբողջ, համայն, համօրէն, իւրաքանչիւր, անձնիւր. օրինակ՝

‣ ամէն մարդ.

2. թող ըլլայ, եղիցի, որ կը գործածուի եկեղեցական իմաստով, որեւէ փառաբանական խօսքէ ետք. օրինակ՝

‣ եղիցի անուն Տեառն օրհնեալ.
‣ երթայք խաղաղութեամբ. Ամէն.

3. իրաւցնէ, իրաւ, ճշմարիտ, որ կը գործածուի ըսուածը հաստատելու համար. օրինակ՝

‣ ամէն, ամէն ասեմ ձեզ (ճշմարիտ, ճշմարիտ կ՚ըսեմ ձեզի)։

1－ ԱՄԷՆ բառը երբ կը հոլովուի կամ կ՚ածանցուի, կը գրուի «ե»ով. օրինակ՝

2－ ԱՄԷՆ բառով կը կազմուին բազմաթիւ բառեր, ինչպէս՝

－ ածականին առջեւ դրուելով. օրինակ՝

‣ ամենա/տգէտ.

－ գոյականին առջեւ դրուելով. օրինակ՝

‣ ամէն/իմաստ.

－ բայարմատի առջեւ դրուելով. օրինակ՝

‣ ամենա/տես:

3－ Ածականները երեք տեսակ են

－պարզ. օրինակ՝

‣ տգէտ, խելացի, սեւ, ճերմակ.

－ բաղդատական. օրինակ՝

‣ աւելի խելացի քան, աւելի սեւ քան.

－ գերադրական. օրինակ՝

‣ ամենատգէտ, ամենէն սեւ, ամենասեւ։

Բարդուող բառերուն գերադրականը կը կազմուի ածականին, գոյականին կամ բայարմատին առջեւ դնելով ամէն բառին ամենա կամ ամէն ձեւերը:

4－ ԱՄԷՆ բառի «է»ն «ե»ի կը փոխուի, երբ բարդուող բառը «ա» կամ ա՛յլ յօդակապով կը կազմուի, ինչպէս՝

‣ ամենաբաշխ, ամենաբաւ, ամենաբաւական, ամենաբեր, ամենաբժիշկ, ամենաբիծ, ամենաբոյժ, ամենագեղ, ամենագէտ, ամենագիւտ, ամենագոյ, ամենագոյն, ամենագործ, ամենագորով, ամենագութ, ամենադաւ, ամենադէտ, ամենազարդ, ամենազօր, ամենալարուած, ամենախնամ, ամենակալ, ամենակատար, ամենակար, ամենակարող, ամենակեր, ամենակերպ, ամենակերտ, ամենակեցոյց, ամենակէզ, ամենակիր, ամենակործան, ամենակուլ, ամենահաճ, ամենահամբաւ, ամենահայեաց, ամենահայր, ամենահաս, ամենահատուցիչ, ամենահնար, ամենահռչակ, ամենահրաշ, ամենամեծար, ամենամեղ, ամենամերձ, ամենայաղթ, ամենայայտ, ամենայն, ամենաշատ, ամենաշէջ, ամենաաշխարհիկ, ամենաշնորհ, ամենաոչինչ, ամենապատաղ, ամենապատար, ամենապատիկ, ամենապատիր, ամենապատիւ, ամենապատկառ, ամենապատշաճ, ամենապարգեւ, ամենապարծ, ամենապարտ, ամենասէր, ամենասուրբ, ամենասպառ, ամենաստեղծ, ամենաստեղծիչ, ամենաստեղծող, ամենասփիւռ, ամենավաճառ, ամենավայելուչ, ամենավաստակ, ամենավար, ամենավարան, ամենավէր, ամենավիշտ, ամենավրդով, ամենավրէպ, ամենատար, ամենատարած, ամենատեղի, ամենատենչ, ամենատենչալի, ամենատես, ամենատեսակ, ամենատուր, ամենատօն, ամենափայլ, ամենափթիթ, ամենափորձ, ամենափրկիչ, ամենաքաւ, ամենաքնին, ամենաքննող:

5－ ԱՄԷՆ բառին «է»ն կը մնայ անփոփոխ, երբ բարդուող բառը առանց «ա» կամ ա՛յլ յօդակապի կազմուած է, ինչպէս՝

Источник: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): стр. 47

Новинка

(beta)

Похожие слова

այնէն
անէն

Usage beta 789 citations

Usage of matching Word Forms

Usage of matching Lexemes

Hold phone in landscape mode or decrease zoom in order to view Usage results

Найти слово "Ամէն" также в следующих словарях

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Rhyming

(1976) Новинка Հայոց լեզվի հանգաբառարան

Word Structural

(2014) Դպրոցական բառակազմական բառարան

Etymological

(2010) Հայերեն ստուգաբանական բառարան
(2010) Հին հայերենի վերջածանցների ծագումը - [Հայերեն ստուգաբանական բառարան]
(2004) Հայերէն ստուգաբանական առձեռն բառարան
(1995) Մեր արմատները նոր լոյսի տակ
(1926) Հայերէն արմատական բառարան

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

(2009) Միջին հայերենի բառարան

Early Modern Armenian

(2014) Նորահայտ բառեր վաղաշխարհաբարյան աղբյուրներում

Foreign word

Names

(2010) Հայոց ազգանունների բառարան
(2005) Новинка Ծածկանուններ (հայերեն և հայատառ) հայոց պարբերական մամուլում և գրականության մեջ - [Հայոց ծածկանունների բառարան]
(2005) Новинка Ծածկանուններ ձեռագիր և խմորատիպ մամուլում (Հայերեն և հայատառ) - [Հայոց ծածկանունների բառարան]
(2005) Новинка Հեղինակներ - [Հայոց ծածկանունների բառարան]
(1973) Новинка Կենսագրական բառարան (հայ մշակույթի գործիչներ)
(1968) Արական Անձնանուններ - [Հայոց լեզուի նոր բառարան]
(1968) Իգական Անձնանուններ - [Հայոց լեզուի նոր բառարան]
(1942) Հայոց անձնանունների բառարան

Place names

(2011) Տարածված աշխարհագրական տեղանունների ցանկ - [Արեւմտահայերէն-արեւելահայերէն նոր բառարան]
(1986) Հայաստանի եւ հարակից շրջանների տեղանունների բառարան

Plant names

Specialized

(2015) Հայկական խոհանոցի բառարան
(2013) Новинка Ֆիզիոլոգիական տերմինների հայերեն-անգլերեն-ռուսերեն բառարան-տեղեկատու
(1987) Հայերենագիտական բառարան
(1979) Տէրունի տօներ - [Ծիսական Բառարան]
(1979) Եկեղեցական իրեղէններ եւ նիւթական առարկաներ - [Ծիսական Բառարան]
(1975) Լեզվաբանական բառարան

Abbreviations

(2021) Новинка Տառային հապավումներ - [Նոր բառեր. Զ պրակ]
(2020) Новинка Տառային հապավումներ - [Նոր բառեր. Ե պրակ]
(2007) Հայերենում գործածվող տառային հապավումների բառարան
(1996) Հապավումներ - [Նոր բառերի բացատրական բառարան]