Vérificateur d'orthographe arménien
téléchargez HySpell maintenant
 Morphology

Western Armenian

հարց → հարց (noun)
Singular • Nominative case
Singular • Accusative case

Matching Word Forms

հարց → հայր
հարց → հարց
 Dictionnaire
հարց գոյական Հարցում * խնդիր, քննելի կէտ:

Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 245։


ՀԱՐՑ
գոյական
    1. հարցում։
    2. խնդիր, նիւթ։

Source: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): p. 281
Nouveau!
ՀԱՅՐ
գոյական ընտանիքի տէր։

Դարձուածքներ
հայր մեր
տէրունական աղօթք։


ՀԱՅՐ
գոյական
    1. ընտանիքի պետ։
    2. (եկեղեցիի՝) հայրապետ։

Դարձուածքներ
մեծ հայր
պապ։

պապուն հայրը
ջոջպապ։

Source: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): p. 268
Nouveau!
1. ՀԱՐՑ
    1. արմատ Հարցանել՚ի։
    2. գրաբար ներգործական եզակի հրամայական և անցեալ կատարեալ եզակի 3 դէմք։


2. ՀԱՐՑ հարցի (հարցից)
գոյական
    1. Առաջարկութիւն, որով դիմում են մէկին՝ պատասխան՝ բացատրութիւն ստանալու համար։
‣ Հարցրի, անունդ ի՞նչ է. նա իմ հարցիս չպատասխանեց։
‣ Ի պատասխան ձեր գրաւոր հարցին յայտնում եմ, որ բոլոր պատուէրները լիովին կատարված են։
‣ Շատ գիտութիւնների տարրական սկզբունքներն աւանդվում են հարց ու պատասխանի ձեւով։

    2. Հարց (1), որ տրվում է աշակերտին՝ նրա գիտութիւնն ստուգելու նպատակով։
‣ Երեք հարց տուեց աշակերտին. նա երեքին էլ ճիշտ պատասխանեց։
‣ Ուսուցիչը ամենադժուար հարցերն էր տալիս։
‣ Մանկավարժը հարցերն ուղղում է ընդհանուր դասարանին. պատասխանում են անհատ աշակերտներ։

    3. Քննելի՝ վիճելի կէտ, խնդիր։
‣ Այսօր մենք երկու հարց ունինք քննելու։
‣ Դուք հարցից շեղվում էք։
‣ Բոլոր հարցերն սպառվեցին, նիստը յայտարարում եմ փակված։

    4. Կասկածելի բան, մթութիւն, որոնք հարցափորձով՝ քննութեամբ պէտք է պարզել։
‣ Սրանք այնպիսի հարցեր են, որոնց լուսաբանութիւնը կարելի է սպասել ապագայ հետազօտութիւններից։
‣ Դեռ հարց է, թէ նրանցից ո՛րը կյաղթէ։
‣ Դուք կարծում էք նրանք կհաշտվի՞ն. այդ դեռ մեծ հարց է, շատ կասկածելի է։

    5. Բուն առարկան, որ հարց կամ կասկած է յարուցանում. կասկածելի գործ կամ հանգամանք, որ հարկաւոր է լուծել։
‣ Բանուորական հարցը Սովետական իշխանութեան մէջ լուծվեց արմատական կերպով։
‣ Արեւելեան հարց։
‣ Կանանց իրաւահաւասարութեան հարց։

⨀հին նշանակութիւն 6. Տանջանք, չարչարանք, որին ենթարկում են կալանաւորին կամ մեղադրեալին՝ նրանից գաղտնիք կամ հարկաւոր խոստովանութիւնը կորզելու համար։

Տեսակներ
Օրակարգի հարց
գոյական Այն հարցերը, որ պիտի քննվեն տուեալ նիստին կամ ժողովին։

Բաղադրեալ Բայեր
Հարց տալ
ներգործական բայ Հարցնել։

Դարձուածքներ
Հարցը ինչո՞ւմն է, հարցը նրանումն է
Տե՛ս Բանը ինչո՞ւմն է, բանը նրանումն է, Բան՚ի տակ։

Տե՛ս եւ Հարց և խնդիր, Հարց և փորձ, Հարց և քնին, Հարց ու բարով։


3. ՀԱՐՑ
գոյական (Եկեղեցական) Առաւօտեան ժամերգութեան մի սաղմոս, որ սկսվում է «Օրհնեալ ես, տէր աստուած հարցն մերոց» բառերով, և այդ սաղմոսին հետեւող շարականը։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 1222
Nouveau!
(beta)
⨀հին բառ ՀԱՐՑՆ
գոյական Տե՛ս Հարց (3)։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 1223
Nouveau!
(beta)
1. ՀԱՅՐ հօր, (հարբ, հարք, հարց, հարբք կմ ＋հարանք, հարանց), հայրեր, երբեմն հարք
գոյական
    1. Արական սեռի անձ, որ որդի ունի, արու ծնող. ＋հար, ＋հէր, ＋խէր։ Հակառակը՝ Մայր։
‣ Հայր և որդի միասին աշխատում էին։
‣ Նրա հայրն ու մայրը դեռ կենդանի են։
‣ Հայրս արհեստաւոր էր։
‣ Հօրից է մնացել այդ տունը։
‣ Հօրով մօրով մնաս (օրհնէք)։

    2. Նախահայր, նահապետ։
‣ Մեր ազգի հայրն է Հայկ նահապետը ըստ ժողովրդական աւանդութեան։

    3. յոգնակի ձեւով Նախնիք, պապեր, նախապապեր եւն։
‣ Մեր հայրերից այդպէս ենք լսել։

    4. Փոխաբերաբար Սկզբնապատճառ, հեղինակ։
‣ Այդ բոլոր չարիքների հայրը դու եղար։
‣ Հերոդոտոսը պատմութեան հայր է կոչվում։
‣ Հայ պատմագրութեան հայրն է Մովսէս Խորենացին։

    5. Խնամող, վերահսկող։
‣ Հայր չունի, դո՛ւ եղիր նրան հայր։

    6. Նմանութեամբ (Կրօնական) Աստուած, իբրեւ արարիչ ամենքի, (գործ է ածվում Երկնաւոր, Ամենակալ եւն բառերի հետ)։ (Այս նշանակութեամբ գրվում է գլխագրով)։

    7. (Կրօնական) Յարգական մակդիր հոգեւորականների, (փոխանակ ասելու տէր կամ պարոն)։
‣ Հա՛յր սարկաւագ, Հայր Արսէն Այտնեան, Հայր Ղեւոնդ Ալիշան։

Ածանցական Բառեր
Եկեղեցու հայրեր
(Եկեղեցական) Հոգեւոր կոչման անձեր կամ հեղինակներ, որոնց գրուածքները կամ որոշումները եկեղեցու մէջ վայելում են հեղինակութիւն։

    8. Փոխաբերաբար (Տպարանական) Պողպատի կտոր, որի վրայ բարձր քանդակված է տառը, և որից ճնշման միջոցով ստանում են մայրը (8) կամ մատրիցան։

Տեսակներ
Խոստովանութեան հայր
գոյական (Եկեղեցական) Տե՛ս Խոստովանահայր։

Հոգեւոր հայր կամ լոկ, հայր
գոյական
    1. Նա որ մէկին որդեգրել է և իբրեւ հայր պահում է։ Համեմատել Հոգէորդի։
‣ Նա իւր հոգեւոր հօրը իբրեւ հարազատ հօր սիրում էր։

    2. (Կրօնական) Կրօնական՝ բարոյական կրթութիւն տուող, կրթող։
‣ Դուք ոչ միայն մեր ուսուցիչն էք, այլ և հոգեւոր հայրը։
‣ Դուք իմ հոգեւոր հայրն էք, ձեր առաջ գաղտնիք չունիմ։

Հայր սուրբ (հայրսուրբի, հայրսուրբներ)
գոյական (Կրօնական) Վարդապետի տիտղոս, յարգական անուն։
‣ Հայր սուրբից իրաւունք ստացաւ։

Սուրբ հայր
գոյական (Եկեղեցական) Հռոմի պապի տիտղոսը։

Սրբազան հայր
գոյական (Եկեղեցական) Եպիսկոպոսի տիտղոսը։

Վեհափառ հայր
գոյական (Եկեղեցական) Կաթողիկոսի տիտղոսը։

Տէր հայր
գոյական (Եկեղեցական) Քահանայի տիտղոս։

Բաղադրեալ Բայեր
Հէրն անիծել
ներգործական բայ Սաստիկ վնասել։
‣ Ես քո հէրը կանիծեմ, դեռ սպասի՛ր։

Հօրը քաշել
չէզոք բայ Հօրից ժառանգել մի յատկութիւն, ֆիզիկական կամ բարոյական, հօրը նմանել։
‣ Նա հօրն է քաշել, եղբայրը մօրը։
‣ Ամեն բանում հօրն է քաշել, կարծես հայրը նորից ջահելացած լինի։

Հօր քունը քնանալ
չէզոք բայ
    1. Խոր քնած լինել մեռածի պէս։

    2. Մեռնել։
‣ Խօրս քուն քնիս (անէծք)։

Դարձուածքներ
Հէ՜րն անիծած
միջարկութիւն Արհամարհանքի և բարկութեան արտայայտութիւն։
‣ Դու չգիտես, նա ի՛նչ շունն է. նրա հէրն անիծած։
‣ Հէրդ էլ անիծած, ուր ուզում ես գնա՛ գանգատվիր։

Հէ՜ր օրհնած
միջարկութիւն Ա՜յ մարդ, մարդ աստծու (զարմանքի և անբաւականութեան արտայայտութիւն)։
‣ Այդքան քեզ լաւութիւն է անում. մի անգամ բերանդ բա՛ց, ասա շնորհակալ եմ, հէր օրհնած։
‣ Ի՞նչ ընկել ես կողքիդ, հէ՛ր օրհնած, երեխան ձեռքից գնում է։

Թէկուզ հայրս պատանքն ուսին գայ
(թէկուզ հայրս գերեզմանից դուրս գայ և պահանջէ), Ոչ մի դէպքում, անկարելի է, բնաւ։

Հօրս գերեզմանը վկայ, Հօրս գերեզմանով երդվում եմ
Անսուտ՝ անդրժելի երդման բանաձեւ։

Հօր գինը վրան է։
Շատ թանկ արժէ։
‣ Լաւ ապրանք է, բայց հօր գինը վրան է։

Հօր կողը
Մայրը, հօր կողակիցը։
‣ Քու հօր կողը... (հայհոյանք)։
‣ Հօրս կողին ուշունց տուեց։

Հօրս կուշտը գնաս
Տե՛ս Հօրս ցաւին գաս։

Հօր որդի է
Լաւ ընտանիքից է, ազնիւ ծնունդ է, լաւ տղայ է։

Ի՜նչ հօրս ցաւն է
Հեշտ կամ չնչին բան է։
‣ Ի՞նչ հօրս ցաւն է այդ, որ ամեն օր առնում բերում ես։

Հօրս ցաւը
    1. Երկար ու տաղտկալի բան։
‣ Ժողով չէր, հօրս ցաւն էր, հոգիս դուրս եկաւ մինչեւ վերջացաւ։

    2. Անբուժելի՝ մահաբեր հիւանդութիւն (որից հայրը մեռել է)։
‣ Տեսա՞ր հիւանդին, ի՞նչն է ցաւում. ―Հօրս ցաւիցն է։

    3. Ցասման բացագանչութիւն, անէծք։
‣ Մա՛յրիկ, քաղցած եմ, ի՞նչ ուտեմ. ―Հօրս ցաւը (կեր)։

Էլ ի՛նչ հօրս ցաւն ասես
Ամեն տեսակ անախորժ և անարգ (մարդկանց և իրերի մասին)։
‣ Շուն, գայլ, կատու, էլ ի՛նչ հօրս ցաւն ասես՝ ներս են մտնում։
‣ Ոսկրացաւ, հարինք, թոքախտ, էլ ի՛նչ հօրս ցաւն ասես որ չունի։

Հօրս ցաւին գաս
(անէծք), Մեռնես։
‣ Փչանա՜ս, հօրս ցաւին գաս։

Հօրից որդի
մակբայ Սերունդէ սերունդ, ժառանգաբար։

Տե՛ս եւ Հայրիկ, Աբբահայր։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 1187
Nouveau!
(beta)
⨀հին բառ 2. ՀԱՅՐ (րի)
գոյական Արշակունի թագաւորների արքունիքի ներքինապետը, մարդպետ։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 1188
Nouveau!
(beta)
ԿԷՏ
գոյական
    1. կէտադրական նշաններ, որոնք երեք խումբի կը բաժնուին.－

ա) տրոհութեան նշաններ,－ բութ՝ (՝), ստորակէտ (,), միջակէտ (·), վերջակէտ (։).

բ) առոգանութեան նշաններ,－ շեշտ (՛), երկար (՜), պարոյկ (՞).

գ) բացայայտութեան նշաններ.－ չակերտ (« »), փակագիծ ( ), միացման գծիկ (-), անջատման գծիկ (－), ապաթարց (՚), կախման կէտ (...:), բազմակէտ (....), ենթամնայ (-).

    2. նիշ, յովտ, նշանախեց.

    3. որոշուած տեղ՝ վայր, թիրախ.

    4. աստիճան, դրութիւն.
‣ փառքի բարձրագոյն կէտ.

    5. նշանակուած սահման ժամանակի եւ տարածութեան.
‣ կեանքին վերջին կէտը.

    6. նկատի առնուելիք հարց՝ նիւթ՝ պարագայ.
‣ երկու կարեւոր կէտ կայ առաջարկութեան մէջ.

    7. (Յունարէն ketos) ամենախոշոր ձուկը՝ որ կը կոչուի նաեւ կէտ ձուկ:

Կէտ ձուկը ստնաւոր է, ունի 25 մեթրէն աւելի երկարութիւն, 12 մեթր լայնք եւ 150,000 քիլկ. ծանրութիւն։

Վերի ծնօտը ակռայ չունի, այլ շեղբեր:

Երկարակեաց է եւ տարին մէկ ձագ կը ծնի.

    8. մեղուի մեծութեամբ ճանճ՝ որ կը խայթէ էշերն ու տաւարը, գոռեխի տեսակ մը։

Տեսակներ
— Կէտ նշանի, նպատակի՝ նշանակէտ, նպատակակէտ, թիրախ.

— վերջին կէտ՝ վերջակէտ, վախճան, սահման.

— մեկնելու՝ մեկնակէտ.

— կռթնելու՝ յեցակէտ.

— տեսնելու՝ տեսակէտ.

— կշիռքի՝ մէտ.

— հասնելու՝ աստիճան, վիճակ.

— վիճելի՝ քննելի՝ պայմանի՝ հարց, խնդիր.

— խաղի մէջ՝ թիւ.

— ժամանակի՝ պայմանաժամ, ժամանակակէտ.

— ոսպնեակի կիզման՝ հնոց։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1019
Nouveau!
(beta)
ՀԱՐՑ
գոյական
    1. արմատ [հարցանել]՝ հարցնել բայի՝ որ կը ծառայէ կազմելու համար ածանցեալ (օրինակ՝ հարցական,հարցարան) ու բարդ (օրինակ՝ հարցասէր, հարցանիշ) բառեր.

    2. հարցում, հարցմունք՝ որ պատասխանի կը սպասէ.

    3. քննելի՝ վիճելի՝ կասկածելի՝ մութ կէտ՝ խնդիր՝ որ լուսաբանութեան կը կարօտէ. օրինակ՝
‣ հարց է թէ ըսածդ ո՞րքան հիմնաւոր է.

    4. բուն նիւթը՝ առարկան՝ որուն մասին վճռական եւ ուղիղ որոշում պէտք է առնուի. օրինակ՝
‣ Լիբանանի հարցը՝ առաջին հերթին՝ կախեալ է Լիբանանցիներու իրարհասկացողութենէն.

    5. որեւէ բանի վերաբերող հանգամանք՝ պարագայ. օրինակ՝
‣ ատիկա պատուոյ հարց է.

    6. առաւօտեան ժամերգութեան (գրաբար) սաղմոս (= «Օրհնեալ ես, Տէր Աստուած հարցն մերոց») եւ անոր հետեւող շարական՝ որուն առաջին երեք տուները կը վերջանան «Աստուած հարցն մերոց» (= մեր հայրերուն Աստուած) բառերով:

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1199
Nouveau!
(beta)
ՀԱՅՐ
գոյական
    1. ամուսնացած եւ զաւակի տէր այր մարդ, հայրիկ, արու ծնող, բազմանդամ ընտանիքի պետ՝ տէր՝ պաշտպան՝ խնամող, հար, հէր, խէր. Հակառակը՝ մայր, մայրիկ, մէր։

Տեսակներ
— մեծ հայր՝ պապ.

— պապուն հայրը՝ ջոջպապ.

— պապերուն պապերը՝ կամ պատմական հայրերը՝ նախահարք կամ նախահայրեր.

    2. Աստուծոյ տրուած ստորոգելիներէն մէկը՝ իբրեւ բոլոր արարածներու ծնող՝ հասարակաց՝ ընդհանուր հայր. օրինակ՝
‣ Երկնաւոր Հայր.

    3. եկեղեցականներու՝ հոգեւորականներու տրուած յարգական տիտղոս՝ իբրեւ հոգեւոր հայր.

Տեսակներ
— եկեղեցական հայրերու պետ՝ հայրապետ.

— կաթոլիկ հոգեւորականներու պետ՝ Սուրբ Հայր կամ Պապ.

— եպիսկոպոսի տիտղոս՝ սրբազան հայր.

— Վարդապետի՝ հայրսուրբ.

— քահանայի՝ տէրհայր.

Յարակից Բառեր
— Ս. Եկեղեցւոյ առաքելաշաւիղ հայրապետներ՝ աստուածազգեաց ու աստուածաբան վարդապետներ՝ որոնց գրուածքները կամ որոշումները կը վայելեն մեծ հեղինակութիւն՝ Սուրբ Հարք կամ Սուրբ Հայրեր։

— Յիսուսի սորվեցուցած աղօթքը՝ Հայր մեր կամ տէրունական աղօթք:

— Աշխարհի առաջին հայրը՝ նախահայր Ադամ, ինչպէս առաջին մայրը՝ նախամայր Եւա.

    4. արքունի տիտղոս Արշակունի թագաւորներու ներքինապետին. օրինակ՝
‣ Հայր Մարդպետ:

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1151
Nouveau!
(beta)
 Usage beta 523 citations 

Usage of matching Word Forms

Usage of matching Lexemes

Nouveau! Explore the usage of the lemma հարց or the word form հարց in the Corpus of Western Armenian.
Aussi la recherche pour "հարց" dans ces dictionnaires:

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Rhyming

Word Structural

Etymological

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

Early Modern Armenian

Foreign word

Names

Place names

Plant names

Specialized

Abbreviations

© 2025 Nayiri. dictionnaire arménien contient 17 718 mots
The site has 144 dictionaries and 3 books.
Français
Նայիրի / Nayiri.com