Vérificateur d'orthographe arménien
téléchargez HySpell maintenant
 Dictionnaire
1. ՀԱՅՐ հօր, (հարբ, հարք, հարց, հարբք կմ ＋հարանք, հարանց), հայրեր, երբեմն հարք
գոյական
    1. Արական սեռի անձ, որ որդի ունի, արու ծնող. ＋հար, ＋հէր, ＋խէր։ Հակառակը՝ Մայր։
‣ Հայր և որդի միասին աշխատում էին։
‣ Նրա հայրն ու մայրը դեռ կենդանի են։
‣ Հայրս արհեստաւոր էր։
‣ Հօրից է մնացել այդ տունը։
‣ Հօրով մօրով մնաս (օրհնէք)։

    2. Նախահայր, նահապետ։
‣ Մեր ազգի հայրն է Հայկ նահապետը ըստ ժողովրդական աւանդութեան։

    3. յոգնակի ձեւով Նախնիք, պապեր, նախապապեր եւն։
‣ Մեր հայրերից այդպէս ենք լսել։

    4. Փոխաբերաբար Սկզբնապատճառ, հեղինակ։
‣ Այդ բոլոր չարիքների հայրը դու եղար։
‣ Հերոդոտոսը պատմութեան հայր է կոչվում։
‣ Հայ պատմագրութեան հայրն է Մովսէս Խորենացին։

    5. Խնամող, վերահսկող։
‣ Հայր չունի, դո՛ւ եղիր նրան հայր։

    6. Նմանութեամբ (Կրօնական) Աստուած, իբրեւ արարիչ ամենքի, (գործ է ածվում Երկնաւոր, Ամենակալ եւն բառերի հետ)։ (Այս նշանակութեամբ գրվում է գլխագրով)։

    7. (Կրօնական) Յարգական մակդիր հոգեւորականների, (փոխանակ ասելու տէր կամ պարոն)։
‣ Հա՛յր սարկաւագ, Հայր Արսէն Այտնեան, Հայր Ղեւոնդ Ալիշան։

Ածանցական Բառեր
Եկեղեցու հայրեր
(Եկեղեցական) Հոգեւոր կոչման անձեր կամ հեղինակներ, որոնց գրուածքները կամ որոշումները եկեղեցու մէջ վայելում են հեղինակութիւն։

    8. Փոխաբերաբար (Տպարանական) Պողպատի կտոր, որի վրայ բարձր քանդակված է տառը, և որից ճնշման միջոցով ստանում են մայրը (8) կամ մատրիցան։

Տեսակներ
Խոստովանութեան հայր
գոյական (Եկեղեցական) Տե՛ս Խոստովանահայր։

Հոգեւոր հայր կամ լոկ, հայր
գոյական
    1. Նա որ մէկին որդեգրել է և իբրեւ հայր պահում է։ Համեմատել Հոգէորդի։
‣ Նա իւր հոգեւոր հօրը իբրեւ հարազատ հօր սիրում էր։

    2. (Կրօնական) Կրօնական՝ բարոյական կրթութիւն տուող, կրթող։
‣ Դուք ոչ միայն մեր ուսուցիչն էք, այլ և հոգեւոր հայրը։
‣ Դուք իմ հոգեւոր հայրն էք, ձեր առաջ գաղտնիք չունիմ։

Հայր սուրբ (հայրսուրբի, հայրսուրբներ)
գոյական (Կրօնական) Վարդապետի տիտղոս, յարգական անուն։
‣ Հայր սուրբից իրաւունք ստացաւ։

Սուրբ հայր
գոյական (Եկեղեցական) Հռոմի պապի տիտղոսը։

Սրբազան հայր
գոյական (Եկեղեցական) Եպիսկոպոսի տիտղոսը։

Վեհափառ հայր
գոյական (Եկեղեցական) Կաթողիկոսի տիտղոսը։

Տէր հայր
գոյական (Եկեղեցական) Քահանայի տիտղոս։

Բաղադրեալ Բայեր
Հէրն անիծել
ներգործական բայ Սաստիկ վնասել։
‣ Ես քո հէրը կանիծեմ, դեռ սպասի՛ր։

Հօրը քաշել
չէզոք բայ Հօրից ժառանգել մի յատկութիւն, ֆիզիկական կամ բարոյական, հօրը նմանել։
‣ Նա հօրն է քաշել, եղբայրը մօրը։
‣ Ամեն բանում հօրն է քաշել, կարծես հայրը նորից ջահելացած լինի։

Հօր քունը քնանալ
չէզոք բայ
    1. Խոր քնած լինել մեռածի պէս։

    2. Մեռնել։
‣ Խօրս քուն քնիս (անէծք)։

Դարձուածքներ
Հէ՜րն անիծած
միջարկութիւն Արհամարհանքի և բարկութեան արտայայտութիւն։
‣ Դու չգիտես, նա ի՛նչ շունն է. նրա հէրն անիծած։
‣ Հէրդ էլ անիծած, ուր ուզում ես գնա՛ գանգատվիր։

Հէ՜ր օրհնած
միջարկութիւն Ա՜յ մարդ, մարդ աստծու (զարմանքի և անբաւականութեան արտայայտութիւն)։
‣ Այդքան քեզ լաւութիւն է անում. մի անգամ բերանդ բա՛ց, ասա շնորհակալ եմ, հէր օրհնած։
‣ Ի՞նչ ընկել ես կողքիդ, հէ՛ր օրհնած, երեխան ձեռքից գնում է։

Թէկուզ հայրս պատանքն ուսին գայ
(թէկուզ հայրս գերեզմանից դուրս գայ և պահանջէ), Ոչ մի դէպքում, անկարելի է, բնաւ։

Հօրս գերեզմանը վկայ, Հօրս գերեզմանով երդվում եմ
Անսուտ՝ անդրժելի երդման բանաձեւ։

Հօր գինը վրան է։
Շատ թանկ արժէ։
‣ Լաւ ապրանք է, բայց հօր գինը վրան է։

Հօր կողը
Մայրը, հօր կողակիցը։
‣ Քու հօր կողը... (հայհոյանք)։
‣ Հօրս կողին ուշունց տուեց։

Հօրս կուշտը գնաս
Տե՛ս Հօրս ցաւին գաս։

Հօր որդի է
Լաւ ընտանիքից է, ազնիւ ծնունդ է, լաւ տղայ է։

Ի՜նչ հօրս ցաւն է
Հեշտ կամ չնչին բան է։
‣ Ի՞նչ հօրս ցաւն է այդ, որ ամեն օր առնում բերում ես։

Հօրս ցաւը
    1. Երկար ու տաղտկալի բան։
‣ Ժողով չէր, հօրս ցաւն էր, հոգիս դուրս եկաւ մինչեւ վերջացաւ։

    2. Անբուժելի՝ մահաբեր հիւանդութիւն (որից հայրը մեռել է)։
‣ Տեսա՞ր հիւանդին, ի՞նչն է ցաւում. ―Հօրս ցաւիցն է։

    3. Ցասման բացագանչութիւն, անէծք։
‣ Մա՛յրիկ, քաղցած եմ, ի՞նչ ուտեմ. ―Հօրս ցաւը (կեր)։

Էլ ի՛նչ հօրս ցաւն ասես
Ամեն տեսակ անախորժ և անարգ (մարդկանց և իրերի մասին)։
‣ Շուն, գայլ, կատու, էլ ի՛նչ հօրս ցաւն ասես՝ ներս են մտնում։
‣ Ոսկրացաւ, հարինք, թոքախտ, էլ ի՛նչ հօրս ցաւն ասես որ չունի։

Հօրս ցաւին գաս
(անէծք), Մեռնես։
‣ Փչանա՜ս, հօրս ցաւին գաս։

Հօրից որդի
մակբայ Սերունդէ սերունդ, ժառանգաբար։

Տե՛ս եւ Հայրիկ, Աբբահայր։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 1187
Nouveau!
(beta)
ՍՈՒՐԲ (սրբոյ), սրբի
ածական
    1. Մաքուր, կեղտից ազատ. (այս նշանակութեամբ պահպանվել է այժմ սրբել բայի մէջ)։

    2. Վարքով կամ բարոյապէս մաքուր։
‣ Սուրբ է ամուսնական անկողինը։
‣ Սուրբ վարքի տէր։
‣ Նա իւր անձը սուրբ է պահում։

⨀հին նշանակութիւն 3. Անխառն, զուտ (ոսկու՝ արծաթի մասին)։

    4. Օրէնքի տեսակէտից մաքուր, օրէնքով թոյլատրված։ Հակառակը՝ Անսուրբ, պիղծ։
‣ Սուրբ կենդանիներ (որ կարելի է ուտել)։

    5. Աննենգ, ողջախոհ։
‣ Սուրբ ուխտ։
‣ Սուրբ սիրտ։
‣ Սուրբ սէր։

    6. Նուիրական՝ վեհ։
‣ Նրա յիշատակը սուրբ է մեզ համար։
‣ Սուրբ է այս դրօշակը, որ մեզ յանձնեցին. մեր կեանքի գնով նրան կպաշտպանենք։
‣ Սուրբ գործի համար մեռան։

    7. (Կրօնական) Աստուածային օրէնքներին համապատասխան, ճշմարիտ, ուղղափառ։
‣ Սուրբ հաւատ։
‣ Սուրբ եկեղեցի։

    8. (Կրօնական) Մակդիր աստծու։
‣ Սուրբ աստուած։
‣ Սուրբ լինի քո անունը։
‣ Սուրբ, սուրբ, սուրբ, տէր զօրութեանց։

գոյական
    9. (Կրօնական) Աստուածահաճոյ անձ, որ ճանաչված է եկեղեցուց իբրեւ այդպիսին։
‣ Լուսաւորչի տոհմից բոլոր կաթողիկոսներին մեր եկեղեցին սրբերի կարգն է դասել։
‣ Սրբերի պատկերները կախած են եկեղեցում։
‣ Սրբոց վանք։

＋գաւառական նշանակութիւն 10. Մի տեսակ մանր գորտ, որ ապրում է խոնաւ խոռոչներում (?)։

մակբայ
    11. Սրբութեամբ, սուրբ կերպով։
‣ Շաբաթը սուրբ պահել։
‣ Սուրբ մնալ։
‣ Սուրբ ապրել, սուրբ մեռնել։

Բաղադրեալ Բայեր
⨀հին բառ Սուրբ առնել (արարի)
ներգործական բայ Սրբացնել, սրբել։

⨀հին բառ Սուրբ առնել զանձն
չէզոք բայ (Կրօնական) Ինքն իրան աստծուն նուիրել։

⨀հին բառ Սուրբ առնել զաստուած
չէզոք բայ (Կրօնական) Սրբացնել, փառաւորել աստծուն։

Սուրբ-սուրբ անել
ներգործական բայ Մեծ պատիւ ու յարգանք ցոյց տալ (մարդկանց և իրերի մասին)։
‣ Նրան ամեն տեղ սուրբ-սուրբ են անում։

Սրբի դուռ դառնալ
չէզոք բայ Այցելուները շատանալ, շատ յաճախվել։
‣ Նոր ապրանքներ է ստացել, խանութը սրբի դուռ է դառել։

Դարձուածքներ
Սուրբ Գիրք
գոյական (Կրօնական) (սովորաբար գրվում է սղված ձեւով՝ Ս. Գիրք), Հին և Նոր Կտակարան, Աստուածաշունչ գիրք։

Սուրբ երկիր
գոյական Պաղեստին։

⨀հին բառ Սուրբ Կարապետի ծաղիկ
գոյական Անթարամ ծաղիկ։

Հայր սուրբ (հոլովվում են միասին իբրեւ մի բառ, հայրսուրբի, հայրսուրբները)
գոյական (Եկեղեցական) Մակդիր վարդապետի։
‣ Հայր սուրբ, ներեցէ՛ք ինձ։
‣ Հայր սուրբից իրաւունք ստացայ։
‣ Հայրսուրբները գնացել էին այգին։

＋գաւառական բառ Սուրբ սխտոր
գոյական Խաչագող, բարի դէմքով խաբեբայ։

＋գաւառական բառ Սուրբ սրբոց
գոյական (Ծաղրական) Ամբարիշտ մարդ։

＋գաւառական բառ Սուրբ Յակոբայ ղուշ
գոյական Տե՛ս Զրզուռ։

Սուրբ նշան
գոյական (Կրօնական) Քրիստոսի խաչափայտը, ընդհանրապէս խաչ։

✽հազուադէպ բառ Սուրբ նշանեցի
գոյական Աւագ կողմին (ԲԿ) պատկանող եղանակի անուն։

＋գաւառական բառ Սուրբ Սարգսի պաս
գոյական Տե՛ս Առաջաւորաց պահք։

Հազար սրբի դիմելու տեղ մէկ աստծուն կդիմեմ
(ասացուած), Փոխանակ մանր պաշտօնեաներին դիմելու ուղղակի մեծին դիմել։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 2014
Nouveau!
(beta)
ՀԱՅՐ
գոյական
    1. ամուսնացած եւ զաւակի տէր այր մարդ, հայրիկ, արու ծնող, բազմանդամ ընտանիքի պետ՝ տէր՝ պաշտպան՝ խնամող, հար, հէր, խէր. Հակառակը՝ մայր, մայրիկ, մէր։

Տեսակներ
— մեծ հայր՝ պապ.

— պապուն հայրը՝ ջոջպապ.

— պապերուն պապերը՝ կամ պատմական հայրերը՝ նախահարք կամ նախահայրեր.

    2. Աստուծոյ տրուած ստորոգելիներէն մէկը՝ իբրեւ բոլոր արարածներու ծնող՝ հասարակաց՝ ընդհանուր հայր. օրինակ՝
‣ Երկնաւոր Հայր.

    3. եկեղեցականներու՝ հոգեւորականներու տրուած յարգական տիտղոս՝ իբրեւ հոգեւոր հայր.

Տեսակներ
— եկեղեցական հայրերու պետ՝ հայրապետ.

— կաթոլիկ հոգեւորականներու պետ՝ Սուրբ Հայր կամ Պապ.

— եպիսկոպոսի տիտղոս՝ սրբազան հայր.

— Վարդապետի՝ հայրսուրբ.

— քահանայի՝ տէրհայր.

Յարակից Բառեր
— Ս. Եկեղեցւոյ առաքելաշաւիղ հայրապետներ՝ աստուածազգեաց ու աստուածաբան վարդապետներ՝ որոնց գրուածքները կամ որոշումները կը վայելեն մեծ հեղինակութիւն՝ Սուրբ Հարք կամ Սուրբ Հայրեր։

— Յիսուսի սորվեցուցած աղօթքը՝ Հայր մեր կամ տէրունական աղօթք:

— Աշխարհի առաջին հայրը՝ նախահայր Ադամ, ինչպէս առաջին մայրը՝ նախամայր Եւա.

    4. արքունի տիտղոս Արշակունի թագաւորներու ներքինապետին. օրինակ՝
‣ Հայր Մարդպետ:

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1151
Nouveau!
(beta)
 Usage beta 1 citation 

Usage of matching Word Forms

Aussi la recherche pour "հայրսուրբ" dans ces dictionnaires:

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Rhyming

Word Structural

Etymological

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

Early Modern Armenian

Foreign word

Names

Place names

Plant names

Specialized

Abbreviations

© 2025 Nayiri. dictionnaire arménien contient 17 718 mots
The site has 144 dictionaries and 3 books.
Français
Նայիրի / Nayiri.com