Nayiri.com

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1374

Nouveau!

(beta)

ԵՐԵՍ

գոյական
    1. մարդու՝ կենդանիի գլուխի առաջակողմը, ուր կը գտնուին աչքերը՝ քիթը՝ բերանը՝ այտերը.

    2. դէմք, ճակատ.

    3. արտաքին կերպարանք, մակերես, մակերեւոյթ (առարկայի).

    4. էջ.

    5. կողք (գիրքի). շապիկ (բարձի՝ մաքուր պահուելիք կահ-կարասիի).

    6. սեր, սերուցք (կաթի).

    7. եղուրջ (սառած ձիւնի).

    8. (Փոխաբերական իմաստ) պատուազգացութիւն, ամօթի զգացում. օրինակ՝

‣ երեսին թքեր են՝ անձրեւ կու գայ ըսեր է, այ երե՜ս.

9. համարձակութիւն, յանդգնութիւն. օրինակ՝

‣ երեսս չի բռներ խնդրելու.

10. պատճառ. օրինակ՝

‣ ծուլութեան երեսէն դասարանը կրկնեց.

11. վրայ. օրինակ՝

‣ տերեւը ջուրի երեսին կը ծփայ:

Բաղադրեալ Բայեր

Երես առնել

չէզոք բայ շփանալ.

երես տալ

ներգործական բայ շփացնել.

երեսի գալ

չէզոք բայ վիճակը բարւոքիլ՝ բարելաւուիլ.

երես դարձնել

ներգործական բայ ա) անտեսել, բ) արհամարհել.

երես ելլել

չէզոք բայ ա) յանդգնիլ, բ) ճողոպրիլ.

երես ծռել

չէզոք բայ դժգոհիլ.

երես հանել

ներգործական բայ մէջտեղ բերել, յառաջ մղել.

երես ունենալ

չէզոք բայ համարձակիլ, չամչնալ.

երես-երեսի գալ, երես-երեսի ելլել

չէզոք բայ ա) հանդիպիլ, բ) ճակատիլ.

երես-երեսի բերել, երես-երեսի հանել

ներգործական բայ դէմ-դիմաց բերել.

երես ճերմկցնել

ներգործական բայ պատիւ բերել, չամչցնել.

երեսը բռնել

չէզոք բայ համարձակիլ.

երեսը թթուեցնել

չէզոք բայ դժգոհիլ.

երեսը թքել

ներգործական բայ անարգել.

երեսը խաչ հանել

ներգործական բայ խաչակնքել.

երեսը կախել

չէզոք բայ ա) տխրիլ, բ) դժգոհիլ.

երեսը չնայիլ

ներգործական բայ արհամարհել.

երեսը պնդացնել

չէզոք բայ
1. յամառիլ,
2. կարծրանալ.

երեսը վար առնել

ներգործական բայ խայտառակել.

երեսը տալ

ներգործական բայ յանդիմանել.

երեսին գոյնը նետել

չէզոք բայ ա) դեղնիլ, բ) վախնալ.

երեսը կարմրիլ

չէզոք բայ ամչնալ.

երեսի վրայ գալ

չէզոք բայ երեսի վրայ պառկիլ.

երեսի վրայ ձգել

ներգործական բայ լքել.

երեսին ըսել

ներգործական բայ համարձակ խօսիլ՝ առանց բառերը ծամծմելու.

երեսին զարնել

ներգործական բայ խայտառակել.

երեսին մաղ բռնել

ներգործական բայ ա) միջնորդով խօսիլ՝ խնդրել, բ) պատրուակով համարձակիլ մէկուն մօտենալ.

երեսէ իյնալ

ներգործական բայ արհամարհուիլ.

երեսին կենալ

ներգործական բայ դիմադարձել.

երեսէ ձգել

ներգործական բայ անտեսել, արհամարհել.

երեսով խօսիլ

չէզոք բայ կեղծաւորիլ.

Դարձուածքներ

ա) առանց քօղի, բ) համարձակ.

երեսը ճերմակ՝ ճերմակերես

ա) պարզերես, բ) անբասիր, գ) գործի մէջ յաջող.

երեսը սեւ՝ սեւերես

ա) գործի մէջ ձախող, բ) ամօթով մնացած.

երեսը պատռած՝ երեսի կաշին պատռած

ա) շատ համարձակ, բ) լկտի.

երեսը գոմէշի կաշի է

անպատկառ.

գորտի երեսին թքեր են՝ ըսեր է՝ հի՛մա լուրէն ելայ

անամօթ.

մէկ երեսը մարդ՝ միւս երեսը շուն

պարագային համաձայն սիրող՝ խածնող.

երեսը ո՛չ կու լայ, ո՛չ կը խնդայ

ա) անտարբեր, բ) անզգայ.

երեսէն միւռոն կը կաթի

ա) անմեղ, բ) շնորհալի.

ա) շնորհալի, բ) պարկեշտ.

երեսէն կեանք կը կաթի

կենսունակ.

մէկ երեսիդ զարնեն՝ մի՛ւսը դարձուր

ա) մի՛ դիմադարձեր, բ) չարին դէմ մի կենար՝ անոր հետ մի՛ չափուիր.

մարդուն երեսը զարկեր են, ըսեր է՝ ա՜խ կռնակս

անտէր, անպաշտպան.

երեսին ձուածեղ եփես՝ չ՚ուտուիր

շատ տգեղ է.

երկու երեսով

երկերես։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 569

Nouveau!

(beta)

ՁԻ