Dictionnaire
Dictionnaire
Nouveau!
Text Corpus
Corpus
Polices
Polices
français
հայերէն
English
русский
Deutsch
Türkçe
Vérificateur d'orthographe arménien
téléchargez HySpell maintenant
arménien
Arm
|
arménien-anglais
Arm-Eng
|
anglais-arménien
Eng-Arm
|
arménien-français
Arm-Fre
|
français-arménien
Fre-Arm
Morphology
Western Armenian
ձայնի →
ձայն
(noun)
View Morphological Analysis
Singular • Genitive case
Singular • Dative case
Dictionnaire
ձայն
գոյական
Հնչիւն
,
աղմուկ
,
երգ
*
քուէ
*
կանչ
:
Աղբիւր՝
Բառգիրք հայերէն լեզուի։
Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 266։
ձայնել
չէզոք
բայ
Կանչել
,
ձայնով
ըսել
*
հեռաձայնել
:
Աղբիւր՝
Բառգիրք հայերէն լեզուի։
Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 267։
ՁԱՅՆ
գոյական
1.
հնչիւն
։
2.
գոչիւն
։
3.
աղաղակ
,
ճիչ
։
4.
(
Աստուծոյ
՝)
պատգամ
։
5.
(
մարդու
՝)
բարբառ
.
խօսք
.
աւաչ
,
երգ
։
6.
(
առիւծի
՝
վագրի
՝)
մռնչիւն
։
7.
(
խոզի
՝
ցիռի
՝)
խանչիւն
,
բոհբոհիւն
,
գրդիւն
։
8.
(
ուղտի
՝)
կառաչիւն
։
9.
(
կովի
՝
եզի
՝
ցուլի
՝)
բառաչիւն
.
բչիւն
։
10.
(
հորթի
՝)
պոռոչիւն
։
11.
(
շան
՝)
հաջիւն
։
12.
(
գայլի
՝)
ոռնում
։
13.
(
լակոտի
՝)
կնձկնձում
,
կաղկանձում
,
վնկվնկոց
։
14.
(
եղջերուի
՝
փիղի
՝)
թառանչիւն
,
գոչիւն
։
15.
(
արջի
՝)
թունթունում
,
մրթմրթում
,
մրմռում
։
16.
(
կորիւնի
՝
թոժիւնի
՝)
թնձկում
։
17.
(
կատուի
՝)
մլաւիւն
,
նվնվոց
,
վակում
։
18.
(
ոչխարի
՝)
մայիւն
,
բռբռիւն
։
19.
(
խոյի
՝
այծի
՝
կապիկի
՝)
պապաչիւն
,
կկմկիւն
։
20.
(
ձիու
՝)
վրնջիւն
,
խրխինջ
։
21.
(
ձիու
քթէն
՝)
փնչիւն
։
22.
(
ջորիի
՝)
սնքռտիւն
։
23.
(
իշու
՝)
զռնչիւն
,
զռինչ
։
24.
(
սագի
՝)
կղկղոց
,
շչում
։
25.
(
կարապի
՝)
կռիչ
։
26.
(
բադի
՝)
կականում
։
27.
(
ծիծեռնակի
՝)
ճչիւն
։
28.
(
կռունկի
՝)
կռնչիւն
,
կանչիւն
։
29.
(
հնդկահաւի
՝)
ղօղանջիւն
։
30.
(
ագռաւի
՝)
կռիչք
,
կռինչ
,
կրաս
։
31.
(
արագիլի
՝)
կափկափիւն
։
32.
(
արծիւի
՝)
կանչ
,
կառաչ
,
կռիչ
։
33.
(
սիրամարգի
՝)
գոչում
։
34.
(
սկիւռի
՝)
գանչիւն
։
35.
(
աքաղաղի
՝)
կուկուլիկկու
։
36.
(
հաւի
՝)
կռկռուք
։
37.
(
նոր
ածող
հաւի
՝)
գռթգռթիւն
։
38.
(
ճուտերու
՝)
ճտճտոց
,
բբիւն
։
39.
(
աղաւնիի
՝)
վուվու
,
մնչիւն
,
խուլղուրտիւն
։
40.
(
կաքաւի
՝)
կրկջիւն
,
կղկղոց
։
41.
(
գորտի
՝)
կռկռոց
,
կարկաչիւն
։
42.
(
մուկի
՝)
ծըւծըւոց
։
43.
(
ցինի
՝
ծղրիթի
՝)
ճռճռոց
։
44.
(
սարեակի
՝
օձի
՝)
սոյլ
,
սուլոց
։
45.
(
թռչուններու
՝)
ճռուողիւն
։
46.
(
ճնճղուկի
՝)
ճճուում
։
47.
(
սոխակի
՝)
գեղգեղանք
։
48.
(
մեղուի
՝
մժղուկի
՝)
բզզիւն
։
49.
(
բոռեխի
՝)
տզզիւն
։
50.
(
բուի
՝
կասկամի
՝)
գոյժ
։
51.
(
փոխադարձուած
՝)
արձագանգ
։
52.
(
ողբի
՝)
կոծ
,
կական
։
53.
(
խմբական
ողբի
՝)
ջայլ
։
54.
(
վիշտի
՝)
հառաչ
։
55.
(
սաստիկ
հառաչանքի
՝)
կառաչանք
,
թառաչանք
։
56.
(
անձկութեան
՝
յուսահատութեան
՝)
ճիչ
,
աղաղակ
։
57.
(
ուրախութեան
՝
հաւանութեան
՝)
ծափ
,
ճայթիք
,
կայթիւն
։
58.
(
մարտի
հրաւէր
՝)
մարտակոչ
։
59.
(
մունետիկի
՝
աճրդողի
՝)
պոռպռոց
։
60.
(
քիթին
տակէն
երգ
երգելու
՝)
մրմնչիւն
։
61.
(
քիթին
տակէն
խօսելու
՝)
մրմռուք
,
տրտռուք
։
62.
(
քիթին
տակէն
կարդալու
՝)
լփռտուք
,
թաչիւն
։
63.
(
կամաց
խօսելու
՝)
հծծիւն
,
փսփսուք
։
64.
(
կռիւի
՝
բարկութեան
՝)
գոռում
,
գոչում
։
65.
(
օգնութեան
՝)
կոչ
,
ճիչ
,
աղաղակ
։
66.
(
հոգեվարքի
՝)
հռնդիւն
,
հռնչիւն
,
խռնդիւն
։
67.
(
խռպոտ
կոկորդի
՝)
կերկերում
։
68.
(
խորդացողի
՝)
խորդում
,
խռկում
,
խռխռոց
։
69.
(
արթննալու
մօտ
երեժտկալով
հանած
՝)
թաչիւն
։
70.
(
սիրտի
՝)
բաբախում
,
տրոփում
։
71.
(
ոտքի
՝)
դոփիւն
։
72.
(
ոտքով
տախտակամածին
՝
ձեռքով
սեղանին
վրայ
զարնուած
եղանակի
՝)
դոփիւն
,
դփրտուք
։
73.
(
ապտակի
՝)
շառաչ
։
74.
(
ակռաներու
՝)
կրճտում
։
75.
(
ակռաներու
՝
չոր
բաներ
կոտրտելու
ատեն
՝)
շաչում
։
76.
(
ակռաներու
՝
դողէն
՝
ցուրտէն
՝)
կափկափում
,
կարկաչիւն
։
77.
(
ականջ
խօսելու
՝)
դռնչիւն
։
78.
(
փռնգտալու
՝)
փռնգտուք
,
փռնչիւն
։
79.
(
լեզուին
՝
քիմքին
զարնուելուն
՝)
շաչում
,
շլաբում
։
80.
(
ստամոքսային
կազերու
՝)
ձգեռտ
,
քեքուրտ
,
զգայռում
։
81.
(
ուտելու
ատեն
բերանի
՝)
ծփծփում
։
82.
(
աղիքներու
՝)
գրգռոց
,
փուք
,
տեռ
։
83.
(
հեծկլտուքի
՝)
կլթիկ
,
հեծուկ
։
84.
(
բարձրաձայն
խնդուքի
՝)
քրքիջ
,
քահքահ
,
խախանք
։
85.
(
բարձրաձայն
լացի
՝)
կանչուըռտուք
,
վայնասուն
։
86.
(
տրտռուքի
՝)
կնչիւն
,
քրթմնջիւն
։
87.
(
փողի
՝
դրամի
՝
հեռաձայնի
՝
դաշնակի
՝
փոքր
զանգակի
՝)
հնչիւն
։
88.
(
մեծ
զանգակի
՝
սալի
՝)
գանգաչիւն
,
ղօղանջ
։
89.
(
գրպանի
ժամացոյցի
՝)
թիք-թաք
։
90.
(
դաշնակի
խիստ
զարնուածքի
՝)
դափդափիւն
։
91.
(
կացինի
՝
քարուրագի
՝)
զնգիւն
։
92.
(
հիացումի
՝
վիշտի
՝)
բացագանչում
։
93.
(
թոքի
՝
ականջի
մէջ
՝)
խժռտուք
։
94.
(
խաղացող
փոքր
աղջկանց
՝)
ճվլտուք
,
ճվլտոց
։
95.
(
համրի
՝)
ղլղլոց
։
96.
(
ծեծելու
՝
քար
տաշելու
՝)
կոփիւն
։
97.
(
տոփելու
՝)
տոփիւն
։
98.
(
վրան
կոխուած
տախտակներու
՝)
գարգափ
։
99.
(
վայրաշարժի
սուլիչի
՝)
սոյլ
,
սուլում
,
շչում
։
100.
(
աղօրիքի
չխչխիկի
՝)
չխչխոց
։
101.
(
դրան
ճկիկի
՝)
ճկճկոց
։
102.
(
պայթումի
՝)
բոմբիւն
։
103.
(
շռնչանի
՝)
շռինչ
։
104.
(
լպուտի
աղեղի
՝)
գզգզում
։
105.
(
հովի
՝)
փչում
,
սուլում
։
106.
(
մեղմ
հովի
՝)
հծծիւն
,
սօսաւիւն
։
107.
(
մրրիկի
՝
ծովի
՝)
մռնչիւն
։
108.
(
հողմաշարժ
բոյսերու
՝)
դնդչիւն
։
109.
(
սակարանի
՝)
ժխոր
,
վժվժուք
։
110.
(
սաւառնակի
՝)
վռվըռոց
։
111.
(
եռացող
շաքարեայ
հեղուկի
՝)
պրպջիւն
։
112.
(
եռացող
ջուրի
՝)
մրմռում
,
պճպճում
։
113.
(
կլկլակի
՝)
կլկլոց
։
114.
(
խնձորի
շարժումով
կորիզներու
՝)
չխչխկոց
։
115.
(
նշան
տալու
համար
հազալու
՝)
քղոց
։
116.
(
շիշէն
գինի
՝
ջուր
՝
պարպուելու
՝)
խորխոլում
։
117.
(
սառի
ճեղքուելու
՝)
ճայթիւն
։
118.
(
փայտի
ճեղքուելու
՝)
ճղրտիւն
։
119.
(
աղբիւրի
՝
վտակի
՝)
մրմունջ
,
կարկաջ
,
խոխոջիւն
,
դդչիւն
։
120.
(
արձակուած
գնդակի
՝)
սոյլ
,
շաչիւն
,
շչիւն
։
121.
(
հրազէնի
՝
ռումբի
՝)
պայթում
։
122.
(
շոգեկառքի
՝
պատուհանի
՝)
դղրդիւն
։
123.
(
դրան
՝
սայլի
՝)
ճռնչիւն
։
124.
(
թմբուկի
՝)
դափիւն
,
դրնդիւն
։
125.
(
բոժոժներու
՝)
գանգաչիւն
։
126.
(
թնդանօթի
՝
ամպերու
՝)
որոտում
,
գոռում
,
բոմբիւն
,
թմբիւն
։
127.
(
ջրվէժի
՝
ալիքներու
՝
շանթի
՝
խարազանի
՝
տեղատարափի
՝
զէնքերու
՝
շղթաներու
՝)
շառաչիւն
։
128.
(
վահաններու
՝)
կոփիւն
։
129.
(
նետի
՝)
շկահիւն
։
130.
(
փլուզումի
՝
վառող
փայտի
՝)
ճարճատում
։
131.
(
շէնքի
անկումի
՝)
դղրդիւն
։
132.
(
կանանչ
տերեւներու
՝)
սօսափիւն
,
խարշափ
։
133.
(
չոր
տերեւներու
՝
թուղթի
՝)
խշրտուք
,
խօշիւն
։
134.
(
մետաքսեայ
շրջազգեստի
՝)
շրշիւն
։
135.
(
աղօթող
տէրվիշներու
՝)
խախանջք
։
136.
(
ընտրողի
՝)
քուէ
։
137.
(
ժողովականի
՝)
հաւանութիւն
։
138.
(
տառի
՝
բառի
՝
խօսքի
մը
վրայ
դրուած
՝)
շեշտ
։
139.
(
նուազագոյն
՝)
ծպտուն
։
140.
(
փքոցի
՝)
շռինչ
։
141.
(
կոկորդը
ողողելու
՝)
խաղաջ
,
խաղաջիւն
։
142.
(
քնարի
լարերու
՝)
թրթռում
։
143.
(
ծնծղայի
՝)
գանգիւն
։
144.
(
բուրվառի
՝
քշոցի
՝)
շխրտոց
։
145.
(
սղոցի
՝)
կռնչիւն
։
Դարձուածքներ
(շան) բարկութեան ձայն
խռլտոց
։
(շան) երկարաձգուած ձայն
ոռնում
։
(ձիու) ոտքի ձայն
դրնդիւն
։
(աքաղաղի) կռկռուքի յաղթական ձայն
գագացիւն
։
(աքաղաղի) թեւերը զարնելու ձայն
թափթափիւն
։
(անասուններու) շնչառութեան ձայն
հեւք
։
(նորածին մանուկներու) լացի ձայն
ճուանք
,
ճուոց
։
(մանուկներու) ընդհատ լացի ձայն
թզկլտուք
,
ճզլտուք
։
պզտիկ ձայն
ճիկ
։
շփոթ ձայն
խղուըրտիւն
։
(բազմութեան մը) շփոթ ձայն
աղմուկ
,
ժխոր
։
(շիշի՝ պնակի) կոտրելու ձայն
ճայթիւն
։
(սուրին) գետինը քսուելու ձայն
շխշխոց
։
(թիակներու՝ ջուրը ինկած առարկաներու) հանած ձայն
ճողփիւն
։
(հեռուէն եկած) խուլ ձայն
թրնդիւն
։
մեղմ ձայն
հծծիւն
,
շշունչ
,
շշնկոց
,
շշուկ
։
Source:
Յարութիւն Թ. Գայայեան,
Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի
. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938):
p. 299
Nouveau!
ՁԱՅՆ
ի
(
ից
)
գոյական
1.
Ընդհանուր
անուն
այն
բոլոր
տպաւորութիւնների
,
որ
օդի
ալիքաձեւ
թրթռումները
թողնում են
մեր
լսելիքի
վրայ
։
Տե՛ս
Հնչիւն
։
‣
Ամպի
գոռոցը
,
ձիու
ոտների
տրոփիւնը
,
ծառերի
տերեւների
խշխշոցը
,
գորտի
կռկռոցը
,
սոխակի
դայլայլիկը
,
երգը
,
աղաղակը
զանազան
ձայներ
են
։
‣
Թնդանօթաձգութեան
ձայնը
մինչեւ
մեզ
էր հասնում
։
‣ «
Կռունկ
,
ուստի՞
կուգաս
,
ծառայ
եմ
ձայնիդ
»։
2.
Յատկապէս
մարդկային
ձայն
՝
հնչիւն
,
որ
մարդու
թոքերից
դուրս է գալիս
բերանով
։
‣
Բարձր
՝
զիլ
՝
սուր
ձայն
,
ցած
՝
բամբ
ձայն
։
‣
Նա
է
եկողը
,
ես
ձայնիցը
ճանաչում եմ
։
‣
Հնչուն
ձայն
,
խռպոտ
ձայն
։
‣
Ձայնս
խզվել է
,
չեմ կարող
խօսել
։
‣
Ամբողջ
ժամանակ
լուռ
լսում էր
,
բերանիցը
ոչ մի
ձայն
չհանեց
։
3.
Երգելու
յարմար
կամ
յարմարեցրած
ձայն
։
‣
Ես
ձայն
չունիմ
,
չեմ կարող
երգել
. -
Ընդհակառակը
,
շատ
լաւ
ձայն
ունիս
։
‣
Սաադին
լաւ
ձայն
ունեցողին
բախտաւոր
է համարում
։
‣ «
Ձայնդ
անսպա՜ռ
»
ասում
են
ժողովրդի
մէջ
՝
լաւ
երգող
աշուղին
կամ
այլ
երգիչի
ի
նշան
գոհունակութեան
կամ
իբրեւ
օրհնութիւն
։
4.
Նուագարանի
հնչիւն
։
‣
Սրինգի
՝
ջութակի
՝
դաշնամուրի
՝
թմբուկի
ձայներ
։
‣
Հովուական
սրինգի
անուշ
ձայնը
լսվում էր
հեռուից
։
5.
Յատկութիւն
,
որով
մի
ձայն
զանազանվում է
ուրիշ
՝
միեւնոյն
աստիճանի
ու
խտութեան
ձայնից
։
‣
Մարդկային
ձայնը
բազմաթիւ
նուագարանների
ձայների
մէջ
պարզ
ջոկվում է
։
‣
Վատ
լսողութիւն
ունի
,
թառի
ձայնը
սազի
ձայնից
չի կարող
զանազանել
։
‣
Հովուական
սրինգի
ձայնը
շատ
դուրեկան
է
։
6.
Բազմաձայն
երաժշտական
կտորի
ամեն մի
մասը
,
որ
երգվում է
մի
ձայնով
։
‣
Խմբապետը
նախ
առանձին առանձին
ձայներն
է սովորեցնում
,
յետոյ
խմբովին
բազմաձայն
երգել
տալիս
։
‣
Դուէտի
մէջ
առաջին
ձայնը
ես
էի երգում
,
երկրորդը
ընկերս
։
7.
Երգի
եղանակ
։
‣
Հայոց
շարականները
ութ
ձայն
ունին
իրանց
դարձուածքներով
։
‣
Շարականի
ութ
ձայները
կոչվում են
-
Առաջին ձայն
(
ԱՁ
)
.
Երկրորդ ձայն
(
ԲՁ
)
.
Երրորդ ձայն
(
ԳՁ
)
.
Չորրորդ ձայն
(
ԴՁ
)
.
Առաջին կողմ
(
ԱԿ
)
,
Աւագ կողմ
(
ԲԿ
)
,
Վառ ձայն
(
ԳԿ
)
,
Վերջ ձայն
(
ԴԿ
)
։
8.
(
Եկեղեցական
)
Շարականների
ութ
ձայներից
այն
մէկը
,
որով
տուեալ
օրում
պէտք է
շարականներն
երգվին
։
‣
Օրուայ
ձայնը
ո՞րն
է
այսօր
։
‣
Եկեղեցական
օրացոյցներում
առաջին
տեղում
նշանակվում են
օրուայ
ձայները
յաջորդաբար
։
9.
Հնչիւն
,
արտասանութիւն
(
տառի
)։
‣
Աշխարհ
բառն
այնպէս
ենք արտասանում
,
որ
հ
՚
ի
ձայնը
չի լսվում
։
‣
Գոչիւն
բառի
մէջ
ամենից
պարզ
լսվում է
չ
՚
ի
ձայնը
։
Փոխաբերաբար
10.
Լեզու
,
խօսք
։
‣
Շատ
էլ
ասա
,
ո՞վ
է
քո
ձայնին
մտիկ անողը
։
‣
Ես
չեմ լռի
,
իմ
ձայնը
կհասցնեմ
մինչեւ
բարձրագոյն
ատեանները
։
‣
Տրտունջի
ձայներ
են լսվում
։
11.
Բերնէ
բերան
անցնող
անստոյգ
լուր
։
‣
Ականջիս
մի
ձայն
հասաւ
,
թէ
նա
հրաժարական
պիտի
տայ
,
չգիտեմ
ո՛րքան
ստոյգ
է
։
‣
Ձայներ
են պտտվում
,
թէ
շուտով
պատերազմ
կծագի
, -
Այդ
ձայները
քանի
տարի
է
կան
,
բայց
լոկ
ձայներ
էլ
մնում են
։
12.
Տեղեկութիւն
,
լուր
։
‣
Նա
գնաց
ու
կորաւ
,
ձայնը
չելաւ
։
‣
Այս
բանը
մեր
մէջ
գաղտնի
մնայ
,
ձայնը
չհանէք
(
կամ
չտարածէք
)։
13.
Խորհուրդ
,
կարծիք
։
‣
Դա
ձեր
ներքին
ընտանեկան
գործն
է
,
ինձ
ձայն
չի հասնի
(=
ես
իրաւունք
չեմ համարում
կարծիք
յայտնել
,
խորհուրդ տալ
)։
‣
Նրա
ձայնին
լսում են
միլիոնաւոր
մարդիկ
։
14.
Խօսելու
՝
վճռելու
իրաւունք
ժողովներում
։
‣
Նախագահից
երկու
անգամ
ձայն
խնդրեցի
,
ձայն
չտուեց
։
‣
Դուք
ո՞ւմ
էք
ձայն
տալիս
։
15.
Ժողովականներից
ամեն մէկի
արտայայտած
կամքը
յօգուտ
կամ
ընդդէմ
մէկի
ընտրութեան
կամ
մի
առաջարկութեան
։
‣
Վիճաբանութիւնները
վերջացան
,
ձայներ
հաւաքեցէք
։
‣
Քսան
ձայնով
հինգի
դէմ
նա
ընտրվեց
ժողովի
նախագահ
։
‣
Քուէատուփը
բացինք
և
հաշուեցինք
թեր
ու
դէմ
ձայները
։
‣
Ձայների
մեծամասնութիւն
։
‣
Ձայների
փոքրամասնութիւն
։
16.
Ներքին
ազդումն
,
տրամադրութիւն
։
‣
Դու
հետեւիր
խղճիդ
ձայնին
,
և
չես սխալվի
։
‣
Մի
ներքին
ձայն
ինձ
ասում էր
,
մի՛ գնար
։
Բաղադրեալ Բայեր
⨀
հին բառ
Ձայն ածել
,
Ձայն ամբառնալ
,
Ձայն առնել
,
Ձայն առնուլ
,
Ձայն արկանել
,
Ձայն արձակել
,
Ձայն բառնալ
,
Ձայն տալ
չէզոք
բայ
Ձայն հանել
,
ձայնը
բարձրացնել
,
ձայն տալ
,
խօսել
։
Ձայն առնել
ներգործական
բայ
Թեթեւ
կերպով
՝
հազիւ
լսել
։
‣
Ոտքի
ձայն առայ
։
Ձայն բռնել
չէզոք
բայ
Դամ քաշել
(
Տե՛ս
Դամ
,
1
)։
Ձայն գալ
չէզոք
բայ
Ձայն
լսվել
։
‣
Լացի
ձայն է գալիս
։
Ձայն հանել
չէզոք
բայ
Մի բան
ասել
,
խօսել
,
զգացածը
արտայայտել
։
‣
Մի
ձայն հանի
,
տնաշէն
,
մի բան
ասա
։
‣
Ձեռքը
կտրում էին
,
ասա
մի
ձայն հանե՞ց
։
Ձայն չհանել
չէզոք
բայ
1.
Չխօսել
,
ոչինչ
չասել
։
‣
Բոլոր
ժամանակ
նա
բերանից
մի
ձայն չհանեց
։
2.
Չառարկել
,
նկատողութիւն
չանել
,
չբողոքել
,
համակերպել
։
‣
Որդին
գողանում էր
,
գողունի
իրերը
տուն
էր բերում
,
իսկ
մայրը
ձայն չէր հանում
։
Ձայն ունենալ
չէզոք
բայ
1.
Երգելու
յարմար
ձայն
(
3
)
ունենալ
։
‣
Նա
լաւ
ձայն ունի
։
‣
Ձայն չունիմ
։
2.
Համբաւ
վայելել
,
նշանակութիւն
ունենալ
։
‣
Նա
Մոսկուայում
մեծ
ձայն ունի
։
3.
Ժողովներում
խօսելու
և
քուէարկելու
իրաւունք
ունենալ
։
‣
Ձայն ունեցողները
բոլորն
էլ
մասնակցել են
քուէարկութեան
։
Ձայն պահել
չէզոք
բայ
Տե՛ս
Ձայն բռնել
,
դամ քաշել
։
Ձայն տալ
չէզոք
բայ
1.
Կանչել
,
բղաւել
,
խօսել
։
‣ «
Ձայն տուր
,
ո՜վ
ծովակ
,
ինչո՞ւ
լռում
ես
»։
ներգործական
բայ
2.
Կանչել
,
հրաւիրել
։
‣
Ձայն տուր
,
ներս
գայ
։
3.
Քնից
զարթեցնել
։
‣
Զարթնելու
ժամանակն
է
,
գնա՛
ձա՛յն տուր
։
չէզոք
բայ
4.
Կոչին
արձագանգ
տալ
,
որեւէ
խօսքով
իմաց տալ
թէ
կոչը
լսել
է
։
‣
Բղաւում
եմ
,
կանչում
եմ
,
ոչ ոք
ձայն չի տալիս
։
‣
Լսեցի
,
քա՞նի
ասես
. ―
Մի անգամ
ասացի
,
դու
ձայն չտուիր
,
կարծեցի
թէ
չես
լսել
։
5.
Յօգուտ
մէկին
քուէարկել
։
Ձայնը ելնել
չէզոք
բայ
1.
Ձայնը
լսվել
,
կարողանալ
խօսել
։
‣
Ձայնը չի ելնում
,
մարել է
։
2.
Լուրը
տարածվել
,
խօսվել
մի բանի
մասին
,
արծարծվել
։
‣
Այն
ժամանակ
մեզ
խոստացան
ռոճիկներս
աւելացնել
,
է՛լ
ձայնը չելաւ
։
Ձայնը կտրել
չէզոք
բայ
1.
Լռել
,
այլեւս
չխօսել
։
‣
Ես
ձայնս կտրեցի
,
էլ
ի՞նչ
պիտի անէի
։
‣
Ձայնդ կտրի՛ր
,
քեզ
հարցնող
չկայ
։
ներգործական
բայ
2.
Լռեցնել
,
լացը
կամ
աղմուկը
դադարեցնել
։
‣
Երեխաների
ձայնը կտրի՛ր
,
ականջ
են խլացնում
։
Ձայնը կտրվել
չէզոք
բայ
Ձայնը
խզվել
,
խռպոտել
։
‣
Ձայնս կտրվել է
,
չեմ կարող
երգել
,
երբ
բացվի
՝
այն
ժամանակ
կերգեմ
։
‣
Մրսելուց
ձայնս կտրվեց
։
Ձայնը հատնել
չէզոք
բայ
Շատ
բղաւելուց
ձայնը
պակասել
՝
նուազել
։
‣
Այնքան
կանչեցի
,
որ
ձայնս հատաւ
,
բայց
ոչ ոք
չերեւաց
։
Ձայնը քաշել
չէզոք
բայ
Ձայնը կտրել
(
1
),
լռել
,
պապանձել
։
‣
Ձայնդ
քեզ
քաշի
։
‣
Ձայնը
իրան
քաշեց
հեռացաւ
։
Source:
Ստեփան Մալխասեանց,
Հայերէն բացատրական բառարան
. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944):
p. 1305
Nouveau!
(beta)
ՁԱՅՆ
գոյական
1.
հնչիւն
՝
որ
դուրս
կ՚ելլէ
թոքերէն
եւ
բերանէն
.
աղաղակ
,
աղմուկ
,
շռինդ
.
2.
նիւթի
թրթռացումով
յառաջ եկած
ալիքներ
՝
որոնք
կը ճամբորդեն
զանազան
նիւթերու
մէջէն
եւ
միայն
մարդկային
ու
կենդանական
մարմիններու
լսողական
նուրբ
գործարաններուն
շնորհիւ
կը զգացուին
ու
կը մեկնաբանուին
կամ
կը կոչուին
ձայն
.
3.
խօսելու
կամ
կարծիք
յայտնելու
իրաւունք
.
4.
քուէ
.
5.
հասարակաց
կարծիք
.
օրինակ
՝
‣
ձայն
բազմաց
,
ձայն
Աստուծոյ
.
6.
երգի
եղանակ
(
մեր
շարականները
ութ
ձայն
ունին
՝
ԱՁ
,
ԱԿ
,
ԲՁ
,
ԲԿ
,
ԳՁ
,
ԳԿ
,
ԴՁ
եւ
ԴԿ
).
7.
երգի
ձայները
-
եռաձայն
,
քառաձայն
,
բազմաձայն
.
8.
լեզու
,
խօսք
.
9.
ներքին
շարժում
,
մղում
,
կոչ
.
10.
լուր
,
տեղեկութիւն
.
օրինակ
՝
‣
իրենցմէ
ձայն
մը
չելաւ
.
11.
անշունչ
առարկաներու
հանած
հնչիւնը
.
օրինակ
՝
‣
թմբուկի
ձայն
։
Տեսակներ
—
Ագռաւի
՝
կռիչք
,
կռինչ
,
կռոց.
(
չէզոք
բայ
կռնչել
):
—
Ալիքներու
՝
շառաչիւն
,
շառաչ
. (
չէզոք
բայ
շառաչել
):
—
Ականջի
մէջ
՝
խժռտուք
:
—
Ականջ
խօսելու
՝
դռնչիւն
. (
չէզոք
բայ
դռնչել
):
—
Ակռաներու
՝
կրճտում
,
կճրտում
. (
չէզոք
բայ
կրճտել
,
կճրտել
)։
—
Ակռաներու
(
դողէն
,
ցուրտէն
)՝
կափկափում
,
կարկտչիւն
. (
չէզոք
բայ
կափկափել
):
—
Ակռաներու
(
չոր
բաներ
կոտրտելու
ատեն
)՝
շաչում
. (
չէզոք
բայ
շաչել
):
—
Աղաւնիի
՝
վուվու
,
մնչիւն
,
խուլղուրտիւն
. (
չէզոք
բայ
մնչել
)։
—
Աղբիւրի
,
վտակի
՝
մրմունջ
,
կարկաչիւն
,
կարկաչ
,
խոխոջիւն
,
խոխոջ
,
դդչիւն
. (
չէզոք
բայ
մրմնջել
,
կարկաչել
,
խոխոջել
,
դդըչել
):
—
Աղիքներու
՝
գրգռոց
,
փուք
,
տեռ
. (
չէզոք
բայ
տռել
):
—
Աղօթող
տէրվիշներու
՝
խախանջք
:
—
Աղօրիքի
,
չխչխիկի
՝
չխչխոց
։
—
Ամբոխի
՝
վժվժուք
,
վժվժոց
, (
չէզոք
բայ
վժվժալ
):
—
Ամպերու
՝
որոտում
,
գոռում
,
բոմբիւն
,
թմբիւն
. (
չէզոք
բայ
որոտալ
,
գոռալ
)։
—
Այծի
՝
պապաչիւն
,
կկմկիւն
. (
չէզոք
բայ
պապաչել
):
—
Անասուններու
(
շնչառուութեան
)՝
հեւք
. (
չէզոք
բայ
հեւալ
):
—
Անծեղի
՝
կարկաչ
. (
չէզոք
բայ
կարկաչել
)։
—
Անկարգ
,
խառնակ
՝
աղմուկ
,
ժխոր
. (
չէզոք
բայ
աղմկել
):
—
Անձրեւի
(
տեղատարափ
)՝
շառաչիւն
,
շառաչ
. (
չէզոք
բայ
շառաչել
):
—
Ապտակի
՝
շառաչ
. (
չէզոք
բայ
շառաչել
):
—
Առիւծի
,
վագրի
՝
մռնչիւն
. (
չէզոք
բայ
մռնչել
):
—
Աստուծոյ
՝
պատգամ
:
—
Արագիլի
՝
կափկափիւն
. (
չէզոք
բայ
կափկափել
):
—
Արթննալու
մօտ
երեժտկալով
հանած
՝
թաչիւն
. (
չէզոք
բայ
թաչել
):
—
Արծիւի
՝
կանչ
,
կառաչ
,
կռիչ
:
—
Արջի
՝
թունթունում
,
մրթմրթում
,
մրմռում
, (
չէզոք
բայ
մրմռալ
):
—
Արջի
(
ձագ
)՝
թնձկում
:
—
Աքաղաղի
՝
կուկուլիկու
։
—
Աքաղաղի
(
թեւերը
զարնելու
)՝
թափթափիւն
. (
չէզոք
բայ
թափթափել
):
—
Աքաղաղի
(
կռկռուքի
յաղթական
ձայն
)՝
գագացիւն
:
—
Բադի
՝
կականում
։
—
Բազմութեան
մը
(
շփոթ
ձայն
)՝
աղմուկ
,
ժխոր
. (
չէզոք
բայ
աղմկել
)։
—
Բարկութեան
՝
գոռում
,
գոչում
. (
չէզոք
բայ
գոռալ
,
գոչել
):
—
Բերանի
(
ուտելու
ատեն
)՝
ծփծփում
:
—
Բոժոժներու
՝
գանգաչիւն
:
—
Բոռեխի
՝
տզզիւն
,
տզզոց
(
չէզոք
բայ
տզզալ
):
—
Բուի
՝
գոյժ
. (
չէզոք
բայ
գուժել
)։
—
Բուրվառի
,
քշոցի
՝
շխրտոց
։
—
Գայլի
՝
ոռնում
. (
չէզոք
բայ
ոռնալ
):
—
Գետի
՝
կարկաչիւն
,
կարկաչ
. (
չէզոք
բայ
կարկաչել
)։
—
Գնդակի
(
արձակուած
)՝
սոյլ
,
շաչիւն
,
շչիւն
, (
չէզոք
բայ
սուլել
,
շաչել
,
շչել
):
—
Գորտի
՝
կռկռոց
,
կարկաչիւն
. (
չէզոք
բայ
կռկռալ
,
կարկաչել
):
—
Դաշնակի
՝
հնչիւն
(
չէզոք
բայ
հնչել
)։
—
Դաշնակի
խիստ
զարնուածքի
՝
դափդափիւն
(
չէզոք
բայ
դափդափել
):
—
Դրամի
՝
հնչիւն
. (
չէզոք
բայ
հնչել
):
—
Դրան
՝
սայլի
՝
ճռինչ
,
ճռնչիւն
(
չէզոք
բայ
ճռնչել
):
—
Դրան
ճկիկի
՝
ճկճկոց
։
—
Եզի
՝
բառաչիւն
,
բառաչ
,
բչիւն
. (
չէզոք
բայ
բառաչել
):
—
Եղջերուի
՝
թառանչիւն
,
գոչիւն
. (
չէզոք
բայ
գոչել
)։
—
Երեխաներ
ու
(
աղջնակներ
)՝
ճլվլոց
,
ճվլտուք
,
ճվլտոց
. (
չէզոք
բայ
ճլվլալ
)։
—
Զանգակի
(
խոլոր
)՝
զանգաչիւն
,
ղօղանջ
. (
չէզոք
բայ
գանգաչել
,
ղօղանջել
)։
—
Զանգակի
(
փոքր
)՝
հնչիւն
. (
չէզոք
բայ
հնչել
) :
—
Զէնքերու
՝
շառաչիւն
,
շառաչ
. (
չէզոք
բայ
շառաչել
):
—
Ընտրողի
՝
քուէ
. (
չէզոք
բայ
քուէարկել
)։
—
Թիակներու
,
ջուրը
ինկած
առարկաներու
հանած
՝
ճողփիւն
:
—
Թմբուկի
՝
դափիւն
,
դափդափիւն
,
դրնդիւն
. (
չէզոք
բայ
դափել
,
դրնդել
):
—
Թնդանօթի
՝
որոտում
,
գանչիւն
,
գոռում
,
բոմբիւն
,
թմբիւն
,
թինդ
. (
չէզոք
բայ
որոտալ
,
գոռալ
,
թնդալ
):
—
Թոժիւնի
՝
թնձկում
:
—
Թութակի
՝
թոթովանք
. (
չէզոք
բայ
թոթովել
)։
—
Թուղթի
՝
խշրտուք
,
խօշիւն
։
—
Թոքի
՝
խժռտուք
:
—
Թռչուններու
՝
ճռուողիւն
,
ծլվլոց
,
ծվծվոց
. (
չէզոք
բայ
ծլվլալ
):
—
Ճնճղուկի
՝
ճկճկոց
:
—
Ժամացոյցի
(
գրպանի
)՝
թիք-թաք
:
—
Ժողովականի
՝
հաւանութիւն
. (
չէզոք
բայ
հաւանիլ
,
հաւանութիւն
տալ
)։
—
Իշու
՝
զռոց
,
զռնչիւն
,
զռինչ
. (
չէզոք
բայ
զռալ
)։
—
Լակոտի
՝
կնձկնձում
,
կաղկանձում
,
վնկվնկոց
. (
չէզոք
բայ
կաղկանձել
)։
—
Լացի
(
բարձրաձայն
)՝
կանչուըռտուք
,
վայնասուն
. (
չէզոք
բայ
կանչուըռտել
):
—
Լեզուին
(
քիմքին
զարնուելուն
)՝
շաչում
,
շլաբում
. (
չէզոք
բայ
շաչել
)։
—
Լպուտի
աղեղի
՝
գզգզում
. (
չէզոք
բայ
գզել
,
գզգզել
).
—
Խաղացող
փոքր
աղջիկներու
՝
ճվլտուք
,
ճվլտոց
(
չէզոք
բայ
ճվլտալ
):
—
Խարազանի
՝
շառաչիւն
,
շառաչ
. (
չէզոք
բայ
շառաչել
):
—
Խմբական
ողբի
՝
ջայլ
։
—
Խնդուքի
(
բարձրաձայն
)՝
քրքիջ
,
քահքահ
,
խախանք
. (
չէզոք
բայ
քրքջալ
):
—
Խոզի
՝
խանչիւն
,
բոհբոհիւն
,
գրդիւն
,
խռնչուք
. (
չէզոք
բայ
խանչել
)։
—
Խոյի
՝
պապաչիւն
,
կկմկիւն
. (
չէզոք
բայ
պապաչել
):
—
Խորդացողի
՝
խորդում
,
խռկում
,
խռխռոց
. (
չէզոք
բայ
խորդալ
,
խռկալ
)։
—
Խօսելու
(
կամաց
)՝
հծծիւն
,
փսփսուք
. (
չէզոք
բայ
հծծել
,
փսփսալ
):
—
Ծեծելու
՝
կոփիւն
. (
չէզոք
բայ
կոփել
)։
—
Ծիծաղի
(
բարձրաձայն
)՝
քրքիջ
,
քրքջիւն
,
քրքջոց
,
կարկաջիւն
,
կարկաջ
. (
չէզոք
բայ
քրքջալ
,
կարկաջել
)։
—
Ծիծեռնակի
՝
ճչիւն
. (
չէզոք
բայ
ճչալ
):
—
Ծխնիի
՝
ճռինչ
,
ճռնչիւն
. (
չէզոք
բայ
ճռնչել
):
—
Ծղրիթի
՝
ճռճռոց
. (
չէզոք
բայ
ճռճռալ
):
—
Ծնծղայի
՝
գանգիւն
,
բոմբիւն
:
—
Կապիկի
՝
պապաչիւն
,
կկմկիւն
. (
չէզոք
բայ
պապաչել
)։
—
Կասկամի
՝
գոյժ
. (
չէզոք
բայ
գուժել
)։
—
Կատուի
՝
մլաւիւն
,
նվնվոց
,
վակում
. (
չէզոք
բայ
մլաւել
,
նվնվալ
):
—
Կարապի
՝
կռիչ
:
—
Կացինի
՝
զնգիւն
. (
չէզոք
բայ
զնգալ
)։
—
Կաքաւի
՝
կրկջիւն
,
կղկղոց
. (
չէզոք
բայ
կրկջալ
):
—
Կլկլակի
՝
կլկլոց
. (
չէզոք
բայ
կլկլալ
):
—
Կկուի
՝
քքում
. (
չէզոք
բայ
քքուել
)։
—
Կոկորդը
ողողելու
՝
խաղաջիւն
,
խաղաջ
:
—
Կոկորդի
(
խռպոտ
)՝
կերկերում
,
կերկերոց
:
—
Կոկորդիլոսը
՝
կ՚աշխարէ
։
—
Կովի
՝
բառաչիւն
,
բառաչ
,
բչիւն
. (
չէզոք
բայ
բառաչել
):
—
Կոտրտուելու
՝
ճարճատիւն
,
ճարճատում
,
ճարճատոց
. (
չէզոք
բայ
ճարճատիլ
)։
—
Կորիւնի
՝
թնձկում
. (
չէզոք
բայ
թնձկալ
)։
—
Կռիւի
՝
գոռում
,
գոչում
. (
չէզոք
բայ
գոռալ
,
գոչել
)։
—
Կռունկի
՝
կռնչիւն
,
կանչիւն
, (
չէզոք
բայ
կանչել
):
—
Հազալու
նշան
տալու
համար
՝
քղոց
:
—
Համրի
՝
ղլղլոց
(
չէզոք
բայ
ղլղլալ
):
—
Հառաչանքի
(
սաստիկ
)՝
կառաչանք
,
թառաչանք
:
—
Հաւի
՝
կռկռուք
,
կրկրոց
. (
չէզոք
բայ
կռկռալ
):
—
Հաւի
(
նոր
ածող
)՝
գռթգռթիւն
. (
չէզոք
բայ
գռթգռթալ
)։
—
Հաւու
ճիտի
՝
ճտճտոց
,
բբիւն
. (
չէզոք
բայ
ճտճտալ
,
բբալ
):
—
Հեծկլտուքի
՝
կլթիկ
,
հեծուկ
:
—
Հեղուկի
(
եռացող
՝
շաքարեայ
)՝
պրպջիւն
. (
չէզոք
բայ
պրպջալ
):
—
Հեռաձայնի
՝
հնչիւն
. (
չէզոք
բայ
հնչել
)։
—
Հեռուէն
եկած
(
խուլ
ձայն
)՝
թրնդիւն
,
թնդիւն
,
թնդոց
. (
չէզոք
բայ
թնդալ
):
—
Հիացումի
՝
բացագանչում
. (
չէզոք
բայ
բացագանչել
):
—
Հնդկահաւի
՝
ղօղանջիւն
,
ղօղանջ
. (
չէզոք
բայ
ղօղանջել
):
—
Հոգեվարքի
՝
հռնդիւն
,
հռնչիւն
,
խռնդիւն
. (
չէզոք
բայ
հռնդալ
):
—
Հոլի
,
չռնչանի
՝
շռինչ
. (
չէզոք
բայ
շռնչել
)։
—
Հողմաշարժ
բոյսերու
՝
դնդչիւն
. (
չէզոք
բայ
դնդչել
):
—
Հովի
՝
շչիւն
,
փչում
,
սուլում
, (
չէզոք
բայ
փչել
,
սուլել
)։
—
Հովի
(
մեղմ
) ՝
հծծիւն
,
սօսաւիւն
,
սօսափիւն
. (
չէզոք
բայ
հծծել
,
սօսափել
):
—
Հորթի
՝
պոռչիւն
(
չէզոք
բայ
պոռչալ
,
պոռչել
)։
—
Հրազէնի
՝
պայթում
,
պայթիւն
. (
չէզոք
բայ
պայթիլ
):
—
Ձիու
՝
վրնջիւն
,
խրխինջ
. (
չէզոք
բայ
վրնջել
,
խրխնջալ
)։
—
Ձիու
(
սմբակի
)՝
դրնդիւն
,
դոփիւն
. (
չէզոք
բայ
դոփել
)։
—
Ձիու
(
քիթէն
)՝
փնչիւն
,
փնջոց
:
—
Ճուտերու
՝
ճտճտոց
,
բբիւն
։
—
Մանուկներու
(
ընդհատ
լացի
)՝
թզկլտուք
,
ճզլտուք
,
թզկլտոց
. (
չէզոք
բայ
թզկլտալ
,
ճզլտալ
):
—
Մարդու
՝
բարբառ
,
խօսք
,
աւաչ
,
երգ
. (
չէզոք
բայ
աւաչել
,
երգել
)։
—
Մարտի
հրաւէր
՝
մարտակոչ
:
—
Մեղմ
՝
շշուկ
,
հծծիւն
,
շշունջ
,
շշնկոց
,
շնկշնկոց
. (
չէզոք
բայ
հծծել
,
շնշնկել
,
շշնջել
):
—
Մեղուի
՝
բզզիւն
,
բզզոց
. (
չէզոք
բայ
բզզալ
)։
—
Մետաղի
՝
զրնգոց
,
զրնգիւն
,
զնգոց
,
զնգիւն
. (
չէզոք
բայ
զրնգել
,
զնգալ
):
—
Մետաքսեայ
զգեստներու
՝
շրշիւն
։
—
Մժեղի
՝
մժղուկի
՝
բզզիւն
. (
չէզոք
բայ
բզզալ
):
—
Մուկի
՝
ծըւծըւոց
. (
չէզոք
բայ
ծուալ
):
—
Մունետիկի
,
աճրդողի
՝
պոռպռոց
. (
չէզոք
բայ
պոռպռալ
):
—
Մրրիկի
՝
մռնչիւն
. (
չէզոք
բայ
մռնչիլ
):
—
Յուսահատութեան
՝
անձկութեան
՝
ճիչ
,
աղաղակ
. (
չէզոք
բայ
ճչալ
,
աղաղակել
):
—
Նետի
՝
շկահիւն
։
—
Նորածին
մանուկներու
լացի
՝
ճուոց
,
ճուանք
. (
չէզոք
բայ
ճուալ
):
—
Նորածին
մանուկներու
շարունակական
լացի
՝
ճզլտուք
,
թզկլտուք
,
թզկլտոց
. (
չէզոք
բայ
ճզլտալ
,
թզկլտալ
):
—
Նուազագոյն
՝
ծպտուն
:
—
Շան
՝
հաչիւն
,
հաչոց
,
կնծկնծոց
,
կաղկանձիւն
,
կաղկանձ
,
զնգստոց
,
վնկվնկոց
(
չէզոք
բայ
հաչել
,
կաղկանձել
,
վնկվնկալ
):
—
Շան
(
բարկութեան
)՝
խռլտոց
:
—
Շան
(
երկարաձգուած
)՝
ոռնում
. (
չէզոք
բայ
ոռնալ
):
—
Շանթի
՝
շառաչիւն
. (
չէզոք
բայ
շառաչել
):
—
Շէնքի
(
անկումի
)՝
դղրդիւն
. (
չէզոք
բայ
դղրդալ
):
—
Շիշէն
գինի
,
ջուր
պարպուելու
՝
խորխոլում
:
—
Շիշի
(
կոտրուելու
)՝
ճայթիւն
. (
չէզոք
բայ
ճայթիլ
):
—
Շղթաներու
՝
շառաչիւն
,
շառաչ
. (
չէզոք
բայ
շառաչել
) :
—
Շնչառութեան
(
դժուար
)՝
հեւք
,
հեւոց
. (
չէզոք
բայ
հեւալ
):
—
Շոգեկառքի
՝
դղրդիւն
. (
չէզոք
բայ
դղրդալ
)։
—
Շչակի
՝
սոյլ
,
սուլում
,
շչում
. (
չէզոք
բայ
սուլել
,
շչալ
)։
—
Շռնչանի
՝
շռինչ
:
—
Շրջազգեստի
(
մետաքսեայ
)՝
շրշիւն
։
—
Շփոթ
ձայն
՝
խշուըտիւն
։
—
Ողբի
՝
կոծ
,
կական
. (
չէզոք
բայ
կոծել
)։
—
Ողբի
(
հաւաքական
)՝
ջայլ
։
—
Ոչխարի
՝
մայիւն
,
բռբռիւն
. (
չէզոք
բայ
մայել
):
—
Ոտքի
՝
դոփիւն
. (
չէզոք
բայ
դոփել
)։
—
Ոտքով
՝
տախտակամածին
,
ձեռքով
՝
սեղանին
վրայ
զարնուած
եղանակի
՝
դոփիւն
,
դփրտուք
:
—
Ուղտի
՝
կառաչիւն
. (
չէզոք
բայ
կառաչել
):
—
Ուրախութեան
՝
հաւանութեան
՝
ճայթք
,
ծափ
,
կայթիւն
,
ծափահարութիւն
. (
չէզոք
բայ
ճայթել
,
ծափել
,
կայթել
):
—
Պայթումի
՝
բոմբիւն
:
—
Պատուհանի
՝
դղրդիւն
. (
չէզոք
բայ
դղրդալ
)։
—
Պզտիկ
ձայն
՝
ճիկ
։
—
Պնակի
(
կոտրուելու
)՝
ճայթիւն
(
չէզոք
բայ
ճայթիլ
)։
—
Ջորիի
՝
սնքռտիւն
,
սնքռտոց
։
—
Ջուրը
ինկած
առարկաներու
՝
ճողփիւն
. (
չէզոք
բայ
ճողփալ
,
ճողփել
):
—
Ջուրի
(
եռացող
)՝
մրմռում
,
պճպճում
,
քլթքլթոց
,
ղլղլոց
. (
չէզոք
բայ
մրմռալ
,
քլքլթալ
,
ղլղլալ
):
—
Ջրվէժի
՝
շառաչիւն
. (
չէզոք
բայ
շառաչել
):
—
Ռումբի
՝
պայթում
. (
չէզոք
բայ
պայթիլ
)։
—
Սագի
՝
կղկղոց
,
շչում
. (
չէզոք
բայ
շչալ
)։
—
Սալի
՝
գանգաչիւն
,
ղօղանջ
. (
չէզոք
բայ
ղօղանջել
):
—
Սակարանի
՝
ժխոր
,
վժվժուք
:
—
Սայլի
՝
ճռնչիւն
,
ճռինչ
. (
չբ
ճռնչել
):
—
Սառոյցի
(
ճեղքուելու
)՝
ճայթիւն
. (
չէզոք
բայ
ճայթիլ
)։
—
Սարեկի
՝
ճճուում
. (
չէզոք
բայ
ճճուել
)։
—
Սաւառնակի
՝
վռվռոց
:
—
Սիրամարգի
՝
գոչում
. (
չէզոք
բայ
գոչել
)։
—
Սիրտի
՝
բաբախում
,
տրոփում
,
տրոփ
. (
չէզոք
բայ
բաբախել
,
տրոփել
)։
—
Սկիւռի
՝
գանչիւն
. (
չէզոք
բայ
գանչել
)։
—
Սղոցի
՝
խռնչիւն
,
խռնտիւն
. (
չէզոք
բայ
խռնչել
,
խռնտալ
):
—
Սոխակի
՝
գեղգեղանք
,
դայլայլանք
. (
չէզոք
բայ
գեգեղել
,
դայլայլել
):
—
Սուլիչի
՝
սոյլ
,
սուլում
,
շչում
. (
չէզոք
բայ
սուլել
)։
—
Սուրի
(
գետինը
քսուելու
)՝
շխշխոց
։
—
Ստամոքսային
կազերու
՝
ձգեռտ
,
քեքուրտ
,
զգայռում
. (
չէզոք
բայ
զգայռիլ
):
—
Վագրի
՝
մռնչիւն
. (
չէզոք
բայ
մռնչել
):
—
Վահաններու
՝
կոփիւն
:
—
Վայրաշարժի
՝
սոյլ
,
սուլում
,
շչում
. (
չէզոք
բայ
սուլել
)։
—
Վառեակի
՝
բբիւն
. (
չէզոք
բայ
բիբել
,
բբել
):
—
Վիշտի
՝
հառաչանք
,
հառաչ
,
բացագանչում
. (
բ
.
հառաչել
):
—
Տախտակներու
(
վրան
կոխուած
)՝
դարդափ
:
—
Տապկոցի
՝
դժժոց
. (
չէզոք
բայ
դժժել
):
—
Տառի
,
բառի
,
խօսքի
մը
վրայ
գրուած
՝
շեշտ
. (
ներգործական
բայ
շեշտել
):
—
Տատրակը
՝
վո՜ւ
,
վո՜ւ կ՚ընէ
։
—
Տեղատարափի
՝
շառաչիւն
,
շառաչ
. (
չէզոք
բայ
շառաչել
):
—
Տերեւներու
(
կանանչ
)՝
սօսափիւն
,
սօսափ
,
խարշափ
,
շրշիւն
. (
չէզոք
բայ
սօսափել
,
խարշափել
):
—
Տերեւներու
(
չոր
)՝
խշրտուք
,
խշրտոց
,
խօշիւն
։
—
Տոփելու
՝
տոփիւն
:
—
Տռտռուքի
՝
կնչիւն
,
քրթմնջիւն
. (
չէզոք
բայ
քրթմնջել
):
—
Ցած
՝
փսփսուք
,
փսփսոց
,
հծծիւն
. (
չէզոք
բայ
փսփսալ
,
հծծել
)։
—
Ցինի
՝
ճռճռոց
. (
չէզոք
բայ
ճռճռալ
):
—
Ցիռի
՝
խանչիւն
,
բոհբոհիւն
,
գրդիւն
։
—
Ցուլի
՝
բառաչիւն
,
բառաչ
,
բչիւն
. (
չէզոք
բայ
բառաչել
,
պոռոչէ
):
—
Փայտի
(
ճեղքուելու
) ՝
ճղրտիւն
:
—
Փայտի
(
վառուող
)՝
ճարճատիւն
,
ճարճատում
,
ճարճատոց
. (
չէզոք
բայ
ճարճատիլ
):
—
Փիղի
՝
թառանչիւն
,
գոչում
. (
չէզոք
բայ
թառանչել
,
գոչել
):
—
Փլուզումի
՝
ճարճատում
,
ճարճատիւն
. (
չէզոք
բայ
ճարճատիլ
):
—
Փոխադարձուած
՝
արձագանգ
. (
չէզոք
բայ
արձագանգել
):
—
Փողի
՝
հնչիւն
. (
չէզոք
բայ
հնչել
):
—
Փոքր
՝
ճիք
,
ծպտուն
:
—
Փռնգտալու
՝
փռնգտուք
,
փռնչիւն
. (
չէզոք
բայ
փռնգտալ
):
—
Փքոցի
՝
շռինչ
:
—
Քամիի
(
հով
)՝
փչում
,
սուլում
. (
չէզոք
բայ
փչել
,
սուլել
)։
—
Քամիի
(
մեղմ
)՝
հծծիւն
,
սօսաւիւն
. (
չէզոք
բայ
հծծել
,
սօսաւել
):
—
Քարուրագի
՝
զնգիւն
. (
չէզոք
բայ
զնգալ
):
—
Քար
տաշելու
՝
կոփիւն
. (
չէզոք
բայ
կոփել
)։
—
Քարերու
շփումով
յառաջացած
՝
ղռղռոց
. (
չէզոք
բայ
ղռղռալ
):
—
Քիթի
(
տակ
)՝
կնչիւն
,
քրթմնջիւն
. (
չէզոք
բայ
քրթմնջել
)։
—
Քիթին
տակէն
երգելու
՝
մրմնջիւն
,
մրմռոց
. (
չէզոք
բայ
մրմնջել
,
մրմռալ
)։
—
Քիթին
տակէն
խօսելու
՝
մրմռուք
,
տռտռուք
,
տռտռոց
. (
չէզոք
բայ
մրմռալ
,
տռտռալ
):
—
Քիթին
տակէն
կարդալու
՝
լփռտուք
,
թաչիւն
. (
չէզոք
բայ
լփռտել
,
թաչել
):
—
Քնարի
լարերու
՝
թրթռում
. (
չէզոք
բայ
թրթռալ
):
—
Օգնութեան
՝
կոչ
,
ճիչ
,
աղաղակ
. (
չէզոք
բայ
կոչել
,
ճչալ
,
աղաղակել
)։
—
Օձի
՝
սոյլ
,
սուլոց
. (
չէզոք
բայ
սուլել
)։
Բաղադրեալ Բայեր
Ձայն առնել
չէզոք
բայ
լսել
:
Ձայն արձակել
չէզոք
բայ
ճչալ
։
Ձայն բռնել
չէզոք
բայ
ձայնակցիլ
։
Ձայն գալ
չէզոք
բայ
լսուիլ
:
Ձայն ծպտուն չհանել
չէզոք
բայ
լռել
։
Ձայն հանել
չէզոք
բայ
1.
ըսել
,
խօսիլ
.
2.
աղմկել
։
Ձայնը ձայնի տալ
չէզոք
բայ
1.
ձայնակցիլ
.
2.
միասին
երգել
:
Ձայն մը ելլել
(
մէկէն
)
ներգործական
բայ
լուր
մը
ելլել
՝
ստանալ
:
Ձայն տալ
ներգործական
բայ
1.
կանչել
.
2.
հրաւիրել
.
3.
արթնցնել
.
4.
քուէարկել
.
5.
արձագանգել
.
6.
խօսելու
արտօնութիւն
տալ
(
ժողովի
մէջ
)։
Ձայնը դառնալ
չէզոք
բայ
1.
ձայնափոխութիւն
կրել
.
2.
(
մէկուն
)՝
բանբերը
՝
խօսնակը
ըլլալ
։
Ձայնը խեղդել
չէզոք
բայ
խօսելու
արգելք
ըլլալ
,
ձայնազրկել
:
Ձայնը կտրել
չէզոք
բայ
1.
լռել
.
2.
լռեցնել
:
Ձայնը կտրուիլ
չէզոք
բայ
խզուիլ
,
խռպոտիլ
:
Ձայնը հատնիլ
չէզոք
բայ
պակսիլ
,
նուազիլ
։
Ձայնը ձգել
չէզոք
բայ
ազատ
եւ
բարձր
ձայն
հանել
:
Ձայնը ճաթիլ
չէզոք
բայ
նուազիլ
:
Ձայնը մարիլ
չէզոք
բայ
նուազիլ
,
կորսուիլ
։
Ձայնը տեղը չըլլալ
չէզոք
բայ
ձայնը
բնական
՝
առողջ
վիճակի
մէջ
չըլլալ
։
Ձայնը փոխուիլ
չէզոք
բայ
արբունքի
կամ
այլ
պատճառներով
բնական
ձայնը
կորսուիլ
:
Ձայնը փորը իյնալ
,
Ձայնը փորը ձգել
,
Ձայնը փորը քաշել
չէզոք
բայ
վախէն
ձայնը
կտրել
՝
կտրուիլ
։
Ձայնը քաշել
չէզոք
բայ
լռել
:
Ձայնի վազել
չէզոք
բայ
կուրօրէն
ուրիշին
ըսածին
հետեւիլ
:
Ձայնով ըսել
ներգործական
բայ
լսելի
ձայնով
ըսել
։
Հակառակը՝
միտքով
ըսել
։
Ջուրի ձայն գալ
(
մէկուն
)
ներգործական
բայ
թեթեւ
վերաբերում
ցոյց
տալ
կարեւոր
հարցի
մը
հանդէպ
։
Դարձուածքներ
Ձայնդ անսպառ
եկեղեցական
արարողութեանց
մասնակցող
դպիրներուն
եւ
երգիչներուն
ուղղուած
յարգալիր
մաղթանք
:
Ձայն բազմաց, ձայն Աստուծոյ
մեծամասնութեան
ձայնը
՝
քուէն
նուիրական
է
։
Ձայն բարբառոյ յանապատի
հանրութեան
ուղղուած
խօսք
՝
կոչ
,
որ
ուշադրութեան
չ՚արժանանար
։
Source:
Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան,
Հայոց լեզուի նոր բառարան
. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992):
p. 1326
Nouveau!
(beta)
Mots similaires
ցանի
Usage
beta
177 citations
Usage of matching Word Forms
ձայնի →
ձայն
(61 citations)
ձայնի
†
unverified
(98 citations)
Ձայնի
†
unverified
(18 citations)
Hold phone in landscape mode or decrease zoom in order to view Usage results
Nouveau!
Explore the usage of
the word form
ձայնի
in the
Corpus of Western Armenian
.
Aussi la recherche pour "
ձայնի
" dans ces dictionnaires:
Explanatory
(1992)
Հայոց լեզուի նոր բառարան
(1976)
Արդի հայերենի բացատրական բառարան
(1969)
Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան
(1968)
Հայոց լեզուի նոր բառարան
(1954)
Հայերէն աշխարհաբար լեզուի լիակատար բառարան
(1944)
Հայերէն բացատրական բառարան
(1910)
Նոր բառագիրք հայերէն լեզուի
Thesaurus
(2009)
Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան
(1967)
Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան
(1938)
Բառարան գանձարան հայերէն լեզուի
Western Armenian
(2011)
Արեւմտահայերէն-արեւելահայերէն նոր բառարան
(1991)
Արեւմտահայերենի բառարան
Neologisms
(2022)
Nouveau!
Նոր բառեր. Է պրակ
(2021)
Nouveau!
Նոր բառեր. Զ պրակ
(2021)
Nouveau!
Նոր բառեր արեւմտահայերէնի մէջ. Ա Գիրք
(2020)
Nouveau!
Նոր բառեր. Ե պրակ
(2018)
Nouveau!
Նոր բառեր. Դ պրակ
(2017)
Նոր բառեր. Գ պրակ
(2016)
Նոր բառեր. Բ պրակ
(2015)
Նոր բառեր. Ա պրակ
(2002)
Արդի հայերենի նորաբանությունների բառարան
(1996)
Նոր բառերի բացատրական բառարան
(1982)
Բառարան-տեղեկատու (Նոր բառեր և իմաստներ)
Rhyming
(1976)
Nouveau!
Հայոց լեզվի հանգաբառարան
Word Structural
(2014)
Դպրոցական բառակազմական բառարան
Etymological
(2010)
Հայերեն ստուգաբանական բառարան
(2010)
Հին հայերենի վերջածանցների ծագումը
- [Հայերեն ստուգաբանական բառարան]
(2004)
Հայերէն ստուգաբանական առձեռն բառարան
(1995)
Մեր արմատները նոր լոյսի տակ
(1926)
Հայերէն արմատական բառարան
Dialectal and Idiomatic
(2013)
Ղարաբաղի բարբառի բառարան
(2011)
Հայերեն դարձվածքների ընդարձակ բացատրական բառարան
(2010)
Հայերեն շրջասությունների բառարան
(2001)
Հայոց լեզվի բարբառային բառարան
(1975)
Հայոց լեզվի դարձվածաբանական բառարան
(1970)
Հազար ու մէկ բառ ու բան հայոց խօսից բարբառէն
(1970)
Արեւելահայ ոճաբանութիւններ
- [Հազար ու մէկ բառ ու բան հայոց խօսից բարբառէն]
(1913)
Հայերէն գաւառական բառարան
(1912)
Հայոց բառ ու բան
(1903)
Բառգիրք Արարատեան բարբառի
(1902)
Թուրքերէնէ փոխառեալ բառերը Պօլսի հայ ժողովրդական լեզուին մէջ համեմատութեամբ Վանի, Ղարաբաղի եւ Նոր-Նախիջեւանի բարբառներուն
(1869)
Բառգիրք յաշխարհաբառէ ի գրաբառ
(1836)
Յաւելուած աշխարհիկ բառք անվկայք ի գրոց առ մեզ եղելոց
- [Նոր բառգիրք հայկազեան լեզուի]
Orthographic
(2013)
Հայերենի ուղղագրական նոր բառարան
(2002)
Արդի հայերենի ուղղագրական-ձեւակազմական բառարան
(1973)
Հայերեն ուղղագրական-ուղղախոսական-տերմինաբանական բառարան
Classical Armenian
(2012)
Գրաբարի դարձուածաբանական բառարան
(2010)
Գրաբարի բառարան - Նոր հայկազյան բառարանում չվկայված բառեր
(2007)
Նորայայտ բառեր գրաբարում
(2006)
Գրաբարի հոմանիշների բառարան
(2000)
Գրաբարի բառարան
(1944)
Ասացուածքներ հայերէն գրաբար լեզուով
- [Հայերէն բացատրական բառարան]
(1865)
Առձեռն բառարան հայկազնեան լեզուի
(1837)
Բառգիրք ի բարբառ հայ եւ իտալական
(1836)
Նոր բառգիրք հայկազեան լեզուի
Middle Armenian
(2009)
Միջին հայերենի բառարան
Early Modern Armenian
(2014)
Նորահայտ բառեր վաղաշխարհաբարյան աղբյուրներում
Foreign word
(2014)
Բառգրքույկ, Նոր եւ նորակազմ բառեր հայերենում
(2011)
Օտար բառերի բառարան
(1951)
Եւրոպական փոխառեալ բառեր հայերէնի մէջ
(1912)
Բացատրական բառգիրք - Օտարազգի բառերի եւ օտարագիր բառերի ու դարձւածքների
(1908)
Հանրամատչելի բառարան օտարազգի բառերի եւ գործածութեան մէջ մտած մտքերի ու դարձւածքների
Names
(2010)
Հայոց ազգանունների բառարան
(2005)
Nouveau!
Ծածկանուններ (հայերեն և հայատառ) հայոց պարբերական մամուլում և գրականության մեջ
- [Հայոց ծածկանունների բառարան]
(2005)
Nouveau!
Ծածկանուններ ձեռագիր և խմորատիպ մամուլում (Հայերեն և հայատառ)
- [Հայոց ծածկանունների բառարան]
(2005)
Nouveau!
Հեղինակներ
- [Հայոց ծածկանունների բառարան]
(1973)
Nouveau!
Կենսագրական բառարան (հայ մշակույթի գործիչներ)
(1968)
Արական Անձնանուններ
- [Հայոց լեզուի նոր բառարան]
(1968)
Իգական Անձնանուններ
- [Հայոց լեզուի նոր բառարան]
(1942)
Հայոց անձնանունների բառարան
Place names
(2011)
Տարածված աշխարհագրական տեղանունների ցանկ
- [Արեւմտահայերէն-արեւելահայերէն նոր բառարան]
(1986)
Հայաստանի եւ հարակից շրջանների տեղանունների բառարան
Plant names
(1981)
Բուսանունների հայերեն-լատիներեն-ռուսերեն-անգլերեն-ֆրանսերեն-գերմաներեն բառարան
(1895)
Հայբուսակ կամ Հայկական Բուսաբառութիւն
Specialized
(2015)
Հայկական խոհանոցի բառարան
(2013)
Nouveau!
Ֆիզիոլոգիական տերմինների հայերեն-անգլերեն-ռուսերեն բառարան-տեղեկատու
(1987)
Հայերենագիտական բառարան
(1979)
Տէրունի տօներ
- [Ծիսական Բառարան]
(1979)
Եկեղեցական իրեղէններ եւ նիւթական առարկաներ
- [Ծիսական Բառարան]
(1975)
Լեզվաբանական բառարան
Abbreviations
(2021)
Nouveau!
Տառային հապավումներ
- [Նոր բառեր. Զ պրակ]
(2020)
Nouveau!
Տառային հապավումներ
- [Նոր բառեր. Ե պրակ]
(2007)
Հայերենում գործածվող տառային հապավումների բառարան
(1996)
Հապավումներ
- [Նոր բառերի բացատրական բառարան]
Morphology Settings
Western Armenian
Eastern Armenian
Show Morphological Analysis for
Show Morphology Filters
Show Matching Word Forms
Show Matching Lexemes