Free Armenian spellchecker
Get HySpell now!
 Morphology

Western Armenian

տարածուիլ → տարածուիլ (verb)
(Infinitive) • Nominative case
(Infinitive) • Accusative case
 Dictionary
տարածուիլ չէզոք բայ Սփռուիլ, ընդարձակուիլ * փռուիլ, երկննալ:
տարածել ներգործական բայ Սփռել, ծաւալել, ընդարձակել, պարզել (թեւ):
տարածութիւն գոյական Ընդարձակ մակերեւոյթ, անջրպետ * լայնութիւն, ծաւալ:

Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 449։


ՏԱՐԱԾՈՒԻԼ
չէզոք բայ
    1. սփռուիլ, փռուիլ, ընդլայնիլ, ծաւալիլ, ընդարձակիլ, երկննալ։
    2. (կրակ՝ հիւանդութիւն՝) ճարակիլ։
    3. (նիւթի մը վրայ՝) յամենալ։
    4. (լուր՝) տարաձայնուիլ։
    5. (սովորութիւն՝ դրութիւն՝) ընդհանրանալ։
    6. (գաղափար՝) հող գտնել։


ՏԱՐԱԾԵԼ
ներգործական բայ
    1. սփռել, փռել, ընդլայնել, ծաւալել, բանալ։
    2. (ապրանք՝) պարզել, ցուցադրել։
    3. (լուր՝) տարաձայնել, ձանձնել։
    4. (հնձուած խոտը դարձնել՝ չորնալու համար՝) ծորել։

Source: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): p. 489
New!
ՏԱՐԱԾԵԼ տարածեցի
(ասուրերէն tarasu, փռել, մեկնել, տարածել ?)

ներգործական բայ
    1. Հեռու տեղեր տանել, ծաւալել։
‣ Քամին բոյսերի թեթեւ սերմերը, տեսակ-տեսակ միկրոբներ տարածում է ամեն տեղ։
‣ Ամեն գործարան աշխատում է իւր արտադրութիւնները որքան կարելի է շատ տարածել։
‣ Լրագիրներ կան, որոնք տարածվում են միլիոնաւոր օրինակներով։

    2. Հեռուն տանել, հասցնել մինչեւ։
‣ Աղեքսանդր Մեծը իւր իշխանութիւնը տարածեց մինչեւ Հնդկաստան։
‣ Նրա ազդեցութիւնը տարածվում է նոյն-իսկ հեռաւոր երկիրների վրայ։

    3. Չորս կողմը հռչակել, հրապարակել։
‣ Իբրեւ գաղտնիք եմ ասում ձեզ, չտարածէ՛ք, ոչ ոք չիմանայ։
‣ Նրա մասին թշնամիները աննպաստ լուրեր են տարածում։

    4. Լայն բանալ, մեկնել։
‣ «Հա՛յր, տարածի՛ր ձեռներդ իմ վրայ օրհնութեամբ»։
‣ Ծառերը որքան օդի մէջ են տարածում իրանց ճիւղերը, այնքան էլ գետնի տակ են տարածում արմատները։

⨀old meaning 5. Փռել, բաց անել։
‣ Արծիւը իւր թեւերը տարածելով սաւառնում էր երկնակամարում։
‣ Ծառերն ու ծաղիկները իրանց տերեւները տարածել էին արեւի կիզիչ ճառագայթների տակ՝ կարծես հեւում էին տապից։

    6. Իրանից դուրս արձակել։
‣ Արեգակը լոյս և ջերմութիւն է տարածում ամեն կողմ։
‣ Մի փոքրիկ վարդ, բայց ո՜րքան անուշահոտութիւն է տարածել սենեակում։

    7. Փոխադրել մէկից միւսին։
‣ Մի բորոտ ոչխար ընկաւ հօտի մէջ, բորը բոլոր ոչխարների վրայ տարածեց։
‣ Կան հիւանդութիւններ, որոնք տարածվում են շփման միջոցով, հիւանդին կամ նրա վարակված իրին դիպչելով։
‣ Այդ սովորութիւնը հետզհետէ տարածվեց։

ՏԱՐԱԾԵԼ (տարածեցայ),
ՏԱՐԱԾՎԵԼ տարածվեցի
կրաւորական չէզոք բայ
     նոյն նշանակութեամբ։

Դարձեալ՝
    1. Փռվել, մեկնվել։
‣ Յոգնած ուղեւորները ծառի տակ գետնի վրայ տարածվեցին ու քնեցին։

    2. Որոշ ծաւալ գրաւել, տեղ բռնել։
‣ Օդը տարածված է ամեն տեղ։
‣ Կովկասեան լեռնաշղթան տարածվում է Սեւ ծովից մինչեւ Կասպից ծովը։

    3. Ծաւալը մեծանալ, ընդարձակվել՝ մասնիկների իրարից հեռանալուց։
‣ Մետաղները ջերմութիւնից տարածվում են։
‣ Աւելի տարածվում են գազերը։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 2145
New!
(beta)
ՃԱՐԱԿԻԼ
ներգործական բայ
    1. արածիլ.
    2. ուտել։

Types
— Հրդեհի՝ տարածուիլ, ծաւալիլ:

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1369
New!
(beta)
ՏԱՐԱԾՈՒԻԼ
չէզոք բայ
    1. սփռուիլ.
    2. փռուիլ, երկարիլ, երկննալ, պառկիլ.
    3. ծաւալիլ, ընդլայնիլ, ընդարձակուիլ.
    4. ճարակիլ (կրակ՝ հիւանդութիւն).
    5. յամենալ՝ խորանալ նիւթի մը վրայ՝ մէջ.
    6. տարաձայնուիլ, հաղորդուիլ (լուր).
    7. ընդհանրանալ (սովորութիւն).
    8. արմատանալ, արմատաւորուիլ, հող գտնել (գաղափար).
    9. հռչակուիլ, հրապարակուիլ.
    10. տարբեր տեղերու մէջ հաստատուիլ՝ բնակիլ:


ՏԱՐԱԾԵԼ
ներգործական բայ
    1. հեռու տեղեր տանիլ, ծառալել, ընդարձակել, ընդլայնել.
    2. հեռուն տանիլ, հասցնել մինչեւ. սփռել, համասփռել.
    3. չորս կողմը հռչակել՝ հրապարակել. տարաձայնել, ուրիշներու սեփականութիւնը դարձնել (լուր՝ գաղտնիք եւ այլն).
    4. փռել, բանալ.
    5. երկարել, պարզել.
    6. պարզել, ցուցադրել (ապրանքը).
    7. ծորել (հնձուած խոտը դարձնել՝ չորնալու համար).
    8. ծախել, վաճառել.
    9. իրմէ դուրս արձակել.
    10. լսելի դարձնել, հնչեցնել, հասցնել:

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 2259
New!
(beta)
 Usage beta 89 citations 

Usage of matching Word Forms

Usage of matching Lexemes

New! Explore the usage of the lemma տարածուիլ or the word form տարածուիլ in the Corpus of Western Armenian.
Also search for "տարածուիլ" in these imaged dictionaries:

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Rhyming

Word Structural

Etymological

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

Early Modern Armenian

Foreign word

Names

Place names

Plant names

Specialized

Abbreviations

© 2025 Nayiri. Armenian dictionary contains 17,718 words.
The site has 144 dictionaries and 3 books.
English
Նայիրի / Nayiri.com