Free Armenian spellchecker
Get HySpell now!
 Dictionary
վարսակալ գոյական Մազերու ցանց, ծամակալ:

Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 434։


ՎԱՐՍԱԿԱԼ
գոյական ծամակալ, դրոյսք, ապարօշ։

Source: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): p. 471
New!
ՎԱՐՍԱԿԱԼ ի (աց)
գոյական Գլխի մազերի զարդարուն կապ, որ հին ժամանակ գործ էին ածում բարձրաստիճան տղամարդիկ, ծամակալ։
‣ Մարգարտայեռ վարսակալ։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 2078
New!
(beta)
ԿԱՊ
գոյական
    1. այն իրը՝ նիւթը՝ երկայն կամ կարճ՝ որով կը կապեն բան մը, թոկ, չուան, առասան, դերձան, երկաթէ թել, լար, լարան.

Types
— շունի՝ տոռն, խառան.

— պարանոցի՝ փողկապ.

— վէրքի՝ պատան, վիրակապ.

— խախտած անդամի՝ կալանդ.

— կաշիէ՝ փոկ.

— կօշիկի՝ խրաց.

— տրեխի՝ փոկէ, քաշնակ.

— վարտիքի՝ խոնջան.

— ձիու ոտքի՝ ճախանոց.

— ձիու գլուխի՝ գլխանոց.

— ձիու բերանի՝ սանձ.

— ձին մսուրին կապելու՝ ծամ.

— հորթի պարանոցի՝ վզտէք.

— կալանաւորի ձեռքերուն՝ ձեռնակապ.

— մազի՝ ժապաւէն, դրոյսք, վարսակալ, ծամակալ.

— աղիթափութեան՝ աղեկապ.

— բազէի՝ կապանջ.

— ծրարի՝ կապոցի՝ առասան, կղթկապ.

— թուղթէ՝ շերտ, երէզ, երիզ.

— բուսեղէնէ՝ սիրայ.

— վրանի՝ ապարում.

— քսակի՝ մողոտ.

— պորտի՝ պորտալար.

— սամիքի՝ սամեթել, սմբետան.

— կզակի տակի՝ անկզտակ.

— օրօրոցի՝ պինդ.

— նեղ՝ երէզ.

— ձեռքի՝ ոտքի՝ պատանքի՝ մանեւար, մանեւոր, երիզապինդ.

— ողկոյզի՝ կոթ, կուզկապ.

— թամբի՝ համետի՝ համետակալ.

    2. կազմ (գիրքի).

    3. կապոց, տրցակ, փունջ, խորոմ (կանանչեղէնի).

    4. հանգոյց, կղթկապ, կռկալ, կրկապ, հանգուստ.

    5. երկաթէ կամ փայտէ եւ շրջանակաձեւ օղակ, օղկապ, պահանգ կամ պահանկ՝ որով կ՚ամրացնեն տակառները, շրջանակ, դօղ (անիւի).

    6. երկաթէ կամ փայտէ ձող, երկայն քար՝ որով կ՚ամրացնեն բաժնուած պատերու մասերը կամ կամարները, քարահանգուստ, պահանգ կամ պահանկ, պորտաքար, քիրիշ.

    7. ասեղնագործուած եւ զարդարուն երիզ կամ ժապաւէն՝ որով կիներ իրենց գլուխները կը կապեն.

    8. (Փոխաբերական իմաստ) արգելք, կապանք, խոչընդոտ, շղթայ, լուծ՝ որով կը կաշկանդեն ազատութիւնը, բագ, գայլ, ցռկակապ, երախճան (բերանի).

    9. հաղորդակցութիւն, յարաբերութիւն.

    10. աղերս, առնչութիւն, կապակցութիւն.

    11. յօդ, զօդ.

    12. ներքին համերաշխութիւն՝ խօսքի մասերուն մէջ.

    13. ազգականութիւն, մերձաւորութիւն, արենակցութիւն.

    14. շաղկապ.

    15. հոգեկան՝ գաղափարական միութիւն.

    16. ֆիզիքական՝ մարմնական միութիւն, կենակցութիւն.

    17. երաժշտական նշան՝ որ կը դրուի մէկէ աւելի ձայնանիշերու (= նօթա) վրայ՝ զանոնք միատեղ երգելու կամ նուագելու համար՝ առանց ընդհատումի.

ածական
    18. կապուած. օրինակ՝
‣ շղթայակապ.

    19. նշանտուք, խօսքկապ:

Phrasal Verbs
կապը կտրել
ներգործական բայ
    1. կապը փրցնել,
    2. յարաբերութիւնը դադրեցնել,
    3. սանձարձակ դառնալ, լրբանալ.

կապը քաշել
ներգործական բայ
    1. կապը ամրացնել,
    2. սանձահարել, զգաստութեան հրաւիրել.

կապը կորսնցնել
չէզոք բայ ըսելիքին շարունակութիւնը մոռնալ.

կապ հաստատել
չէզոք բայ յարաբերութեան մէջ մտնել, յարաբերիլ.

կապի մէջ ըլլալ
չէզոք բայ յարաբերութեան մէջ ըլլալ։

Phrases
Կապ բռնող, կապ պահող
յարաբերութեան մէջ դնող.

կապը կտրած
    1. կապը փրթած,
    2. յարաբերութեան միջոցը ընդհատուած.

կապ-կապակցութիւն չունի
որեւէ աղերս՝ առնչութիւն չունի.

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 967
New!
(beta)
ՄԱԶ
գոյական
    1. վերնամաշկային արտադրութիւններ (մարդոց եւ անասուններու) կազմուած իրարու փակած՝ նուրբ բջիջային խողովակներէ. հեր, ծամ, վարս, գէս, գիսակ, գեղմն, գեղմ, բաշ, ձար, ստեւ, բուրդ, սար.
    2. բոյսերու մազմզուկ.
    3. (Փոխաբերական իմաստ) թելանման նուրբ՝ բարակ բան.

ածական
    4. (Փոխաբերական իմաստ) շատ բարակ։

Types
— Այծի՝ այծեայ:

— Անմազ՝ ճաղատ, լերկ, կունտ, հերաթափ:

— Արձակած՝ հերարձակ:

— Արմատի՝ բոյսերու՝ մազմզուկ, մազմզուք, թել, աղուամազ։

— Արուեստական՝ կեղծամ։

— Խառնաշփոթ՝ գիսախռիւ։

— Խոզի՝ խոզանաստեւ, խոզան:

— Կանանց՝ վարս:

— Կինճի, ուղտի, վարազի՝ ստեւ:

— Հասկի (փշոտ)՝ քիստ:

— Հիւսուած՝ ծամ:

— Հիւսուած մազի թել՝ ծամթել, ծամակալ, ժապաւէն, վարսակալ։

— Ձիու, առիւծի (վիզի)՝ բաշ:

— Ձիու պոչի՝ ձար։

— Մարդու՝ հեր։

— Մարդու երեսի՝ աղուամազ։

— Մարդու (քիթին եւ բերնին միջեւ)՝ պեխ:

— Մարդու կզակի եւ երեսի (երկար)՝ մօրուք:

— Ոլորուն՝ գանգուր, գռուզ։

— Ոլորուն՝ (ճակտին կամ քունքին վրայ)՝ խոպոպ:

— Ոլորուն մազ ունեցող՝ գանգրահեր:

— Ոչխարի՝ բուրդ։

— Պտուղի, մորթի (նուրբ)՝ աղուամազ, տակռիք, զաղապ:

— Սաղաւարտի՝ գիսակ:

Phrasal Verbs
Հաւկիթին մէջ մազ փնտռել
ներգործական բայ բծախնդրութիւն ընել:

Հօրմէն՝ մօրմէն մազ մը չունենալ
ներգործական բայ
    1. հօրը՝ մօրը, չնմանիլ.
    2. անոնց յատկութիւնները չունենալ.
    3. ո՛չ մէկ ժառանգ ստացած ըլլալ։

Մազ մնալ
չէզոք բայ քիչ արանք՝ միջոց մնալ։

Մազ պակսիլ
չէզոք բայ աննշան չափով պակսիլ:
‣ Հկնշ.մազ չպակսիլ։

Մազերը ցցուիլ
չէզոք բայ
    1. սաստիկ վախնալ.
    2. սաստիկ ջղայնանալ։

Մազերը փուշ - փուշ ըլլալ
չէզոք բայ
    1. նողկանք զգալ.
    2. սոսկալ։

Մազէ կախուած ըլլալ
չէզոք բայ վտանգին ծայրը գտնուիլ:

Մազը մազէն զատել
չէզոք բայ ուշիմ ըլլալ։

Մազին դպչիլ
ներգործական բայ աննշան չափով վնաս հասցնել:

Մազ պոկել
ներգործական բայ կեղեքել:

Մէկը մէկուն մազին հետ չփոխել
ներգործական բայ այնքան արժանաւոր ըլլալ, որ մէկուն մազը աւելի յարգ ունի քան միւսին ամբողջ անձը։

Մէկուն բերանը մազ բուսնիլ
չէզոք բայ նոյն բանը կրկնելէն զզուած ըլլալ։

Phrases
Մազապուրծ
հազիւ - հազ փրկուած։

Մազը կտրած
անզգամ, անառակ:

Մազի համրանքով, Մազի չափ
անթիւ:

Related Words
— Այրերու մազը յարդարող սափրիչ՝ վարսայարդար:

— Կանանց վարսերը յարդարող՝ վարսայարդար։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1387
New!
(beta)
ՎԱՐՍԱԿԱԼ
գոյական
    1. գլխու մազերու կապ. ծամակալ, մազակալ, ծամթել, ժապաւէն, հերակալ, վարսակապ.
    2. ծխիկ պատրաստող գործաւորուհիներու յատուկ ծամակալ, որ ո՛չ միայն կը պաշտպանէ իրենց մազերը, այլեւ՝ իրենց քիթը ծխախոտի հոտին դէմ:

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 2209
New!
(beta)
 Usage beta 13 citations 

Usage of matching Word Forms

Also search for "վարսակալ" in these imaged dictionaries:

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Rhyming

Word Structural

Etymological

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

Early Modern Armenian

Foreign word

Names

Place names

Plant names

Specialized

Abbreviations

© 2025 Nayiri. Armenian dictionary contains 17,718 words.
The site has 144 dictionaries and 3 books.
English
Նայիրի / Nayiri.com