Free Armenian spellchecker
Get HySpell now!
 Morphology

Western Armenian

վարուիլ → վարուիլ (verb)
(Infinitive) • Nominative case
(Infinitive) • Accusative case
վարուիլ → վարուիլ (verb)
(Infinitive) • Nominative case
(Infinitive) • Accusative case
 Dictionary
վարուիլ չէզոք բայ Կենցաղիլ, յարաբերիլ * տարուիլ (ուրիշէ):

Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 434։
վարել ներգործական բայ Ուղղել, առաջնորդել * մղել, քշել * մշակել, ցանել * ապրիլ, գործածել:

Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 433։


ՎԱՐՈՒԻԼ
չէզոք բայ
    1. շարժիլ, կենցաղիլ, վարմունք ունենալ, վերաբերուիլ։
    2. տարուիլ, քշուիլ։

Phrases
խիստ վարուիլ
նեղել։

Source: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): p. 471
New!
ՎԱՐԵԼ
ներգործական բայ
    1. կառավարել, ուղղել։
    2. քշել։
    3. գործածել, կիրարկել։
    4. (գործ՝) դարձնել։
    5. (դատ՝) պաշտպանել։
    6. (արտ՝) հերկել, արօրադրել։
    7. (ցիցը՝) մխել, վարսել, խրել։
    8. (հին ընթացքը՝) շարունակել։
    9. (խումբը՝) առաջնորդել։

Phrases
ժողովը վարել
ատենապետել. նախագահել։

պաշտօն վարել
պաշտօնավարել, ծառայել։

կեանք վարել
ապրիլ։

Source: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): p. 469
New!
ՎԱՐՈՒԵԼ
չէզոք բայ Տե՛ս Վարվել։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 2077
New!
(beta)
1. ՎԱՐԵԼ վարեցի
ներգործական բայ
    1. Քշել, առաջ շարժել (մի կենդանի արարած)։
‣ Կառամարտի ժամանակ կառավարը վարում էր ձիերը, իսկ ռազմիկը կառքում կանգնած՝ կռւում էր։
‣ Հօտաղը եզների լծին նստած վարում է եզները։
‣ Ծերերին կոտորեցին, երիտասարդներին գերութիւն վարեցին։

    2. Առաջ կամ մի այլ կողմ մղել (անշունչ առարկայ)։
‣ Նաւավարը հմտութեամբ վարում էր նաւը փոթորկի ժամանակ։
‣ Քամին մեր անզօր մակոյկը վարեց և զարկեց ժայռին։
‣ Ցիցը վարիր գետնի մէջ։

Նմանութեամբ
    3. Առաջ տանել, ուղղութիւն տալ, կառավարել, ղեկավարել։
‣ Մեր առեւտրական տան գործերը նա է վարում վերջին հինգ տարին։
‣ Դպրոցը վարում էր մի մարդ, որ մանկավարժութիւնից ոչինչ չէր հասկանում։

    4. Շարունակել մի սկսված գործ, առաջ տանել։
‣ Բանակցութիւններն այժմ վարում է նրա լիազօրը։
‣ Գործը վարեցէ՛ք՝ ինչպէս պատուիրեց։
‣ Դատ վարել։

⨀old meaning 5. Կիրարկել, գործածել, բանեցնել։

(Համեմատել ⨀Ի վար արկանել)։

⨀old meaning 6. Ածել, ձգել։

⨀old meaning 7. Վանել։

＋dialectal meaning 8. (Ծածկաբանութիւն), Երթալ։

＋dialectal meaning 9. Տե՛ս Վեր վարել (3)։

Phrasal Verbs
⨀old word Վարել զճանապարհ
չէզոք բայ Ճանապարհ գնալ։

Կեանք վարել
չէզոք բայ Կենցաղավարել, ապրել։
‣ Շուայտ կեանք էր վարում։
‣ Բաւական է, որքան թափառականի կեանք վարեցինք։

Վեր վարել
ներգործական բայ
    1. Արձակել, ազատ թողնել որ գնայ ըստ կամի։
‣ Ձիու սանձը գլխիցը հանեց ու վեր վարեց որ արածէ։
‣ Ցերեկները շները կապում են, իսկ գիշերները վեր են վարում։

    2. Առանց հսկողութեան՝ ինքն իւր գլխի թողնել։
‣ Աշակերտներդ վեր ես վարել, չորս դին քանդում են։

    3. Մօտիցը հեռացնել, թողնել որ գնայ, գլխիցը ռադ անել։
‣ Այդքան պահեցիր, ոչինչ դուրս չեկաւ, վե՛ր վարիր, կորչի գնայ։

＋dialectal meaning 4. Անզգուշութեամբ գազ բաց թողնել։

ՎԱՐԵԼ (վարեցայ),
ՎԱՐՎԵԼ վարվեցի
կրաւորական չէզոք բայ նոյն նշանակութեամբ։
‣ Կառքը չի վարվում։
‣ Գերութիւն վարված ժողովուրդ։
‣ Հողմերի բռնութեամբ վարված նաւ։
‣ Գործերը լաւ չեն վարվում։
‣ Բանակցութիւնները վարվում են աջողութեամբ։
‣ Վեր վարած ձի։
‣ Վեր վարած երեխաներ։

Տե՛ս եւ Վարել 2, Վարվել։


2. ՎԱՐԵԼ վարեցի
(Համեմատել Վարել (1.1))

ներգործական բայ
    1. Գութանին կամ արօրին լծված եզները քշել, հողը պատառել գութանով կամ արօրով, հերկել։
‣ Որքան արտը լաւ վարես՝ այնքան առատ հունձ կստանաս։
‣ Երկու օրավար հող ունիմ դեռ վարելու։
‣ Դու վարըդ վարի՛ վերջացրու, միւս բաները մենք կանենք։

    2. Վարած հողը ցանել։
‣ Այս տարի երկու հեկտար ցորեն եմ վարել, մի հեկտար գարի, կէս հեկտար սոխ։
‣ Սրա վարած բամբակին նայեցէք։

ՎԱՐՎԵԼ վարվեցի
կրաւորական չէզոք բայ նոյն նշանակութեամբ։
‣ Արտը լաւ է վարված (կամ վարած)։


＋dialectal word 3. ՎԱՐԵԼ վարեցի
չէզոք բայ Խոյի՝ քաղին մերձաւորվելը։

Համեմատել Վարար (2)։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 2073
New!
(beta)
ՎԱՐՎԵԼ վարվեցի
չէզոք բայ
    1. Իրան այս կամ այն կերպ պահել մէկի վերաբերութեամբ։
‣ Հետս թշնամաբար էին վարվում։
‣ Որքան նրա հետ լաւ վարվիս՝ այնքան նա լաւ կաշխատի։
‣ Այդպէս չի կարելի վարվել ծառայի հետ։
‣ Երեխաների հետ վարվել պիտի գիտենալ։

    2. Գործել, կարգադրել, դիրք բռնել։
‣ Դուք օրէնքի հակառակ էք վարվում։
‣ Նա վարվում է ըստ իւր սովորութեան։

    3. Գործածել, կիրարկել։
‣ Մեքենան լաւն է, դուք վարվել չգիտէք։
‣ Այս դեղի հետ զգուշութեամբ պէտք է վարվել։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 2079
New!
(beta)
ՇԱՐԺԻԼ
չէզոք բայ
    1. տատանիլ, երերալ, տարուբերիլ, ցնցուիլ, սասանիլ.
    2. տեղափոխուիլ.
    3. (Փոխաբերական իմաստ) յուզուիլ, լեցուիլ, համակուիլ.
    4. (Փոխաբերական իմաստ) կեցուածք՝ վերաբերում ցոյց տալ.
    5. (Փոխաբերական իմաստ) վարուիլ, ղեկավարուիլ, առաջնորդուիլ.
    6. (Փոխաբերական իմաստ) գործ ընել.
    7. դառնալ։

Types
— Անիւի՝ գլորիլ։

— Դրօշի՝ ծածանիլ, ծփալ:

— Երկնային մարմնի՝ թաւալիլ:

— Երկրաշարժէ՝ սասանիլ, ցնցուիլ։

— Նաւակը հովէն՝ տարուբերիլ:

— Պարագային համեմատ՝ վարուիլ, գործել:

— Սիրտին՝ յուզուիլ, զգացուիլ։

— Սողունի պէս՝ սողալ։

Phrasal Verbs
Ի գութ շարժիլ
չէզոք բայ արգահատիլ, խանդաղատիլ, գթալ, խղճալ, մեղքնալ։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1766
New!
(beta)
ՎԱՐՈՒԻԼ
չէզոք բայ
    1. վարմունք ունենալ. վերաբերիլ, շարժիլ, յարաբերիլ, կենակցիլ.
    2. մօտեցումի՝ կարգադրութեան ձեւ որդեգրել. տնօրինել, գործել.
    3. աշխատցնել, գործածել, բանեցնել, քշել։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 2208
New!
(beta)
ՎԱՐԵԼ
ներգործական բայ
    1. գութանով՝ արօրով եւ այլնով հողը պատռել. հերկել.
    2. հերկուած հողը՝ արտը ցանել:


ՎԱՐԵԼ
ներգործական բայ
    1. քշել, յառաջ շարժել, քալեցնել, վազցնել (կենդանի մը).
    2. յառաջ կամ դէպի այլ կողմ մղել (առարկայ մը).
    3. յառաջ տանիլ, ուղղութիւն տալ. կառավարել, ղեկավարել.
    4. յառաջ տանիլ, գլխաւորել, առաջնորդել.
    5. գործադրել, ընել։

Derivatives
— Գործ՝ դարձնել։

— Դատ՝ պաշտպանել:

— Ընկերակցութիւն, միութիւն՝ ղեկավարել:

— Ժողովը՝ ատենապետել, նախագահել։

— Խումբը՝ առաջնորդել։

— Կեանք՝ ապրիլ։

— Հին ընթացքը՝ շարունակել։

— Պաշտօն՝ պաշտօնավարել, ծառայել։

— Ցիցը՝ մխել, վարսել, խրել։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 2204
New!
(beta)

Similar words
վառուիլ
 Usage beta 39 citations 

Usage of matching Word Forms

Usage of matching Lexemes

New! Explore the usage of the lemma վարուիլ or the word form վարուիլ in the Corpus of Western Armenian.
Also search for "վարուիլ" in these imaged dictionaries:

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Rhyming

Word Structural

Etymological

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

Early Modern Armenian

Foreign word

Names

Place names

Plant names

Specialized

Abbreviations

© 2025 Nayiri. Armenian dictionary contains 17,718 words.
The site has 144 dictionaries and 3 books.
English
Նայիրի / Nayiri.com