Free Armenian spellchecker
Get HySpell now!
 Morphology

Matching Word Forms

սար → սար (noun)
 Dictionary
սար գոյական Բարձունք, լեռ, գագաթ:

Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 407։


ՍԱՐ
գոյական
    1. լեռ։
    2. (լերան՝) գագաթ, գլուխ, ծայր, կատար, արտեւան։

Phrases
ցցուած սար
պարեխ։

Source: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): p. 442
New!
ՍԱՐՔ
գոյական կազմածք, յարակիցք, պիտոյք։

Phrases
կարգ ու սարք
կարգ ու կանոն, ընկալեալ սովորութիւններ։

Source: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): p. 443
New!
1. ՍԱՐ
գոյական ածական

Phrases
Սարն ի դուրս, Սարն ի դուս, Սարն ի վեր
մակբայ Դէպի վեր, դէպի սարի գլուխը։
‣ Կառքը սարն ի դուս դժուար է բարձրանում։
‣ «Ես կըթըռչէի Ազատ Մասեաց սարերն ի վեր»։

Սար ու ձոր
գոյական
    1. Ամայի՝ անբնակ տեղ։
‣ Սար ու ձոր է ընկել։
‣ Սար ու ձորերն են ընկել։

    2. (Իբրեւ հակադրութիւն), տարբերութիւն, զանազանութիւն։
‣ Ի՞նչ ես ասում. նրանց մէջ սար ու ձոր կայ։

    3. Ընդարձակութիւն, մեծ ծաւալ։
‣ Սար ու ձոր՝ տէրտէրի փոր (ասացուած), Տէրտէրն անյագ է, կշտանալ չունի։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 1953
New!
(beta)
2. ՍԱՐ
(պահլաւերէն պարսկերէն sar, գլուխ)

գոյական
⨀old meaning 1. Գլուխ, գլխաւոր, (բարդութիւնների մէջ, օրինակ. կախարդասար, մեծասար, սարապետ)։
＋dialectal meaning 2. Ջուլհակի կամ գորգագործի բանկահի վերի գերանը, որի վրայից կախված է հենքը։


✽rare word 3. ՍԱՐ
(տաճկերէն sər)

գոյական Ջնարակ. սրանից՝

Phrases
Սարած աման
գոյական Ջնարակած աման։


⨀old word 4. ՍԱՐ (ի, սարք, աց, օք, կմ րու)
գոյական Տե՛ս Սարք։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 1954
New!
(beta)
ՍԱՐՔ (րից կմ րաց, րոց, յոգնակի), քի, քեր (արմատ Սարել՚ի 4)
գոյական

Phrases
Սարք ու կարգ
գոյական
    1. Տան կահաւորութիւն, կազմած։
‣ Նրանք տան լաւ սարք ու կարգ ունին, ոչ մի բան պակաս չէ։

    2. Կարգաւորում, բարեկարգութիւն։
‣ Գործավարութեան մէջ պէտք եղած սարք ու կարգը պակասում է։
‣ Նրանք սարքին կարգին աշխատում են։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 1958
New!
(beta)
ԳԼՈՒԽ
գոյական
    1. մարդու կամ կենդանիներու մարմնի ա՛յն մասը, որ կը պարունակէ ուղեղը՝ տեսանելիքը՝ լսելիքը՝ հոտոտելիքը եւ ճաշակելիքը՝ բացի շօշափելիքէն.

    2. գագաթ, ծայր, սկիզբ.

    3. մեծաւոր, գլխաւոր, առաջնորդ.

    4. խելք, դատողութիւն.

    5. գիրքի բաժանում.

    6. հատ (թիւ). օրինակ՝
‣ մարդ գլուխ.

    7. վերջ, վախճան։

Types
— Լերան գլուխ՝ սար, կատար, գագաթ, արտեւան.

— ցորենի՝ արմտիքի ՝ հասկ.

— խաշխաշի՝ քարուկ, կոնգոմ.

— գիրքի՝ հատուած.

— ցամաքի՝ հրուանդան.

— սիւնի՝ խոյակ.

— խումբի՝ առաջնորդ.

— բանակի՝ հրամանատար.

— հակառակորդներու՝ պարագլուխ։

Phrasal Verbs
ի գլուխ հանել
չէզոք բայ յաջողիլ, աւարտել.

ողջ գլուխը Աւետարանի տակ դնել
չէզոք բայ ինքզինքը վտանգի ենթարկել.

գլուխը չորս կողմ զարնել, գլուխը ամէն կողմ զարնել
չէզոք բայ ամէն միջոց գործածել՝ յաջողելու համար.

գլուխը առնել-երթալ
չէզոք բայ փախչիլ, անհետանալ.

գլուխը բռնել
չէզոք բայ ա) գլուխը ծանրանալ, բ) գինովնալ.

գլուխի գալ
չէզոք բայ սթափիլ.

գլուխը գուլպայ հիւսել
ներգործական բայ մէկուն մեծ վնաս նիւթել՝ պատրաստել.

գլուխը ոտքէն ծանր բերել
չէզոք բայ գլխիվայր դարձնելու սպառնալիք ընել.

գլուխը կապել
ներգործական բայ ամուսնացնել.

գլուխը լեցնել
ներգործական բայ նախապաշարել մէկը ուրիշի մը դէմ.

գայլի գլուխին Աւետարան կարդալ
չէզոք բայ ի զուր խրատել.

գլուխը ծեծել, ծունկերը ծեծել
չէզոք բայ ա) վերջին ծայր յուզուիլ. բ) յուսահատութեան մատնուիլ:

Phrases
Տաք գլուխ
ածական բարկացոտ.

գլուխ գլխի
առանձին, մտերիմ.

մսոտ գլուխ
գոյական գլաբ.

մարդու կտրած գլուխ
գոյական կառափ.

անասունի կտրած գլուխ
գոյական խալամ.

դդում գլուխ
ածական ապուշ, բթամիտ.

ամէն գլուխն ալիւրոտ՝ ջաղացպան չէ
արտաքինէն խաբուելու չէ.

գլուխը դատարկ
ածական ապուշ, անխելք.

գլուխը քերելու ժամանակ չունի
շատ զբաղած է.

գլուխս ուռեցաւ
ձանձրացայ լսելէն.

գլուխդ աղեմ որ չհոտիս
մէկու մը ըսածը չհաւնիլ.

գլուխդ ուտէ
անէծք.

գլուխիս վրայ տեղ ունիս
ա) պատրաստ եմ ուզածդ ընելու, բ) սիրով կ՚ընդունիմ քեզ.

գլուխիս վրա՞յ նստեցնեմ
ամէն բան ըրի, դեռ ի՞նչ կ՚ուզես.

գլուխէդ վեր գործերու մի՛ խառնուիր
ուժերէդ կամ իրաւունքէդ վեր բան մը մի՛ ըներ.

գլխուդ վրայ կ՚երդնում
դիմացինը համոզելու գերագոյն ճիգ կամ միջոց.

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 409
New!
(beta)
ԿԱՏԱՐ
գոյական
    1. ծայր, գագաթ.

    2. վերջ, աւարտ։

Types
— Լերան՝ գլուխ, գագաթ, սար, արտեւան, ծայր.

— ծառի՝ պսակ.

— հաւազգիներու՝ բբուկ, կակաչ.

— յոպոպի՝ ցցունք։

Հակառակը՝ ստորոտ, սկիզբ։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 979
New!
(beta)
ՍԱՐ
գոյական
    1. երկիրի մակերեսի բնական՝ աչքառու բարձրութիւն. բարձունք, լեռ.
    2. բարձր՝ հովասուն տեղ, ուր գիւղացիները կը բնակին ամառը իրենց հօտերով եւ նախիրներով.
    3. լերան լանջերը իբրեւ արօտատեղի.
    4. (Փոխաբերական իմաստ) վայրի՝ անբնակ տեղ.
    5. (Փոխաբերական իմաստ) դժուարութիւն, հոգ, ծանր բեռ.
    6. (Փոխաբերական իմաստ) ամրութիւն, պաշտպանութիւն:

Phrasal Verbs
Սար բարձրանալ
չէզոք բայ ամարանոց ելլել:

Սարերը իյնալ
չէզոք բայ թափառիլ։

Սարը քաշուիլ
ներգործական բայ մարդոցմէ հեռանալ, ամայի տեղ ապրիլ։

Սարի նման մէկուն ետին կանգնիլ
չէզոք բայ մէկուն զօրաւոր պաշտպան կանգնիլ։

Phrases
Աստուած սարը կը տեսնէ՝ ձիւնը կը դնէ
    1. Աստուած գէշ մարդը կը տեսնէ եւ անոր հատուցումը կու տայ.
    2. Աստուած կարող մարդը կը տեսնէ եւ այդ պատճառով անոր ուսերուն պարտականութիւն կը դնէ։

Եօթը սարի ետեւ
շատ հեռու։

Սարէն ձորէն
    1. հոսկէ հոնկէ, անկապ, խառն կերպով.
    2. ամէն տեղէ։

Սարի արջ
    1. յաղթանդամ, ուժեղ.
    2. կոպիտ՝ անտաշ մարդ։

Սարի նման, սարի պէս
    1. յաղթանդամ, կտրիճ.
    2. անընկճելի, անպարտելի.
    3. լեռնակուտակ, բարձր դէզ։

Սարի չափ
    1. շատ խոշոր՝ վիթխարի.
    2. չափազանց շատ։

Սար ու ձոր
ամայի տեղ, անբնակ տեղ։

Սար ու ձոր կայ անոնց միջեւ
իրարմէ շատ տարբեր նկարագիր ունին. համեմատութեան մասին կարելի չէ խօսիլ՝ մտածել։

Սար ու ձոր՝ տէրտէրի փոր
քահանան անյագ է, չի կշտանար։


ՍԱՐ
գոյական
    1. գլուխ, գլխաւոր.
    2. ջուլհակի եւ գորգագործի ոստայնի վերի գերանը, որմէ կախուած է հենքը։


ՍԱՐ
գոյական ջնարակ:


ՍԱՐ
գոյական թամբ, համետ։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 2105
New!
(beta)
ՍԱՐՔ
գոյական
    1. առարկայի մը մասերուն պատշաճ դասաւորումը՝ կցումը, որպեսզի առարկան իր դերը կատարէ.
    2. որեւէ աշխատանքի համար գործիք. կազմած.
    3. որեւէ բանի համար անհրաժեշտ բոլոր իրերու՝ պիտոյքի ամբողջութիւնը.
    4. սպասներ.
    5. շինուածք.
    6. (Եկեղեցական) սաղմոսերգութեան ամբողջութիւն:

Phrases
Կարգ ու սարք
կարգ ու կանոն, ընկալեալ սովորութիւններ:

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 2108
New!
(beta)

Similar words
զառ
շառ
շար
սաեր
սայր
սառ
 Usage beta 105 citations 

Usage of matching Word Forms

Usage of matching Lexemes

Also search for "սար" in these imaged dictionaries:

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Rhyming

Word Structural

Etymological

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

Early Modern Armenian

Foreign word

Names

Place names

Plant names

Specialized

Abbreviations

© 2025 Nayiri. Armenian dictionary contains 17,718 words.
The site has 144 dictionaries and 3 books.
English
Նայիրի / Nayiri.com