Free Armenian spellchecker
Get HySpell now!
 Morphology

Western Armenian

ոչխար → ոչխար (noun)
Singular • Nominative case
Singular • Accusative case
 Dictionary
ոչխար գոյական Օդի, խոյ (արու), մաքի (էգ):

Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 362։


ՈՉԽԱՐ
գոյական
    1. (էգ՝) մաքի, պատրուճակ, ամարու։
    2. (արու՝) խոյ։
    3. (կրտած՝) մալ։
    4. (ձագը՝) բուծ, գառնուկ։

Phrases
ոչխարներ
խաշն, օդիք։

Source: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): p. 390
New!
ՈՉԽԱՐ ոչխարի (ոչխարաց), ոչխարի, ＋ոչխրի
(քարթուէլեան լեզուներից, սկզբնական նշանակութեամբ՝ կենդանի)

գոյական
    1. (Կենդանաբանական) Սմբակաւորների կարգից որոճողների ցեղին պատկանող կենդանի, խղնջաձեւ ոլորված և երկու կողմից ճնշված անկիւնաւոր սնամէջ եղջիւրներով, խիտ, երկայն և գանգուր մազերով (բրդով), առանց մօրուքի, հեզ բնաւորութեամբ, որին շատ հնուց մարդիկ ընտելացրել են բազմատեսակ օգտակարութեան համար. ընտանի ոչխար (Ovis aries)։
‣ Ոչխարի արուն կոչվում է խոյ, էգը՝ մաքի, օդի, պատրուճակ, ձագը՝ գառ (կամ գառն), որոջ, բուծ, ամարու։
‣ Ոչխարը տարածված է աշխարհի բոլոր կողմերում և ունի շատ ցեղեր։
‣ Նշանաւոր է մերինոս կոչված ոչխարը իւր երկայն ու մետաքսանման բրդով, որի համար շատ տեղ բազմացնում են։
‣ Կան պոչաւոր ոչխարներ և դմակաւոր ոչխարներ, որոնց դմակը երբեմն մինչեւ 15 կիլոգրամ է կշռում և նեղում է կենդանուն։
‣ Ոչխարը մատակարարում է մարդուն բուրդ, միս, կաթ, մորթ, դմակի իւղ ևն։
‣ Կովի իւղը, ոչխարի պանիրը, գոմշի մածունը լաւագոյններն են համարվում։
‣ Ոչխարի խելքը պակաս է. եթէ մի ոչխար պատահաբար գահավիժեց գետն ընկաւ՝ նրա յետեւից եկողն էլ նոյնպէս ներքեւ կնետվի, նոյնպէս և երրորդը, մինչեւ վերջինը։

    2. Ոչխարների հօտ, խաշն, խաշինք։
‣ Ոչխարն այսօր ո՞ր կողմը տանինք արածելու։
‣ Աւազակները գիւղի ոչխարը փախցրին։
‣ Ոչխարն արօտից եկաւ, կթողները դեռ չեն եկել։
‣ Ոչխըրի մէջ ցաւ է ընկել։

    3. Ոչխարի միս։
‣ Միս ես բերել, բայց չգիտես, ոչխա՞ր է թէ այծ։
‣ Ոչխարը դեռ չի իւղոտել։
‣ Ոչխարի խորոված։

＋dialectal meaning 4. Ընդհանուր անուն ոչխարի և այծի, որոնց զանազանելու համար՝ այծը կոչում են սեւ ոչխար, իսկ ոչխարը՝ սպիտակ ոչխար։

✽rare meaning 5. Չորրորդ ձայնին (ԴՁ) պատկանող մի եղանակի անուն։

    6. Փոխաբերաբար Ինքնուրոյն մտածողութիւնից զուրկ, կուրօրէն ուրիշին հետեւող մարդ։
‣ Նա մի կատարեալ ոչխար է, ո՛ր կողմն ուզես՝ շուռ կտաս։
‣ Նրանք ոչխարի պէս հետեւում են իրենց մեծերին։

Phrasal Verbs
Ոչխարի բերանը դարձնել
չէզոք բայ Արածելու ուղղութիւնը փոխել, ոչխարը դարձնել ուրիշ կողմ՝ արածելու համար։

Ուրիշի ոչխարն արածացնել
չէզոք բայ Իւր գործը թողած՝ ուրիշի գործն անել։
‣ Գէշ հովուի պէս ուրիշի ոչխարն է արածացնում։

Phrases
Ոչխարի սոխ
գոյական Անորոշ տեսակի լեռնային ուտելի բոյս (?)։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 1711
New!
(beta)
ԱՌՆ
գոյական
    1. արու վայրի ոչխար, շիկերէ.

Types
— էգը՝ արտիկ.

— ընտանի արու ոչխար՝ խոյ, ղոչ.

— էգը՝ ոչխար.

    2. թուռան թոռը՝ ծոռնորդի.

    3. այր, մարդ։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 196
New!
(beta)
ԽՈՅ
գոյական
    1. արու ընտանի ոչխար, խոչ, ղոչ.

Types
— կրտածը՝ մալ.

— էգը՝ ոչխար.

— արու վայրի ոչխար՝ առն, շիկերէ.

— էգը՝ արտիկ,

— երկամեայ արու ոչխար՝ խոձագ.

— էգ գառնուկը՝ ամարու, անմարու, որոջ.

— միամեան՝ հերուենակ.

— արու գառնուկը՝ գառ, գառնուկ, խոյացու.

— կաթնկերը՝ բուծ.

    2. տասներկու կենդանակերպներէն մէկը՝ որուն աստեղատունը կը մտնէ արեւը՝ գարնան դէմ.

    3. պարիսպ քանդող քարընկէց պատերազմական հին գործիք՝ խոյի գլուխին նմանութեամբ, բաբան, հոյ, մանգղիոն.

    4. Խոյ քաղաքը կամ գաւառը։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 860
New!
(beta)
ՈՉԽԱՐ
գոյական
    1. երկկճղակաւորներու ընտանիքին պատկանող ստնաւոր, որոճացող, եղջիւրաւոր կենդանի մը, որմէ կը ստանան կաթ, միս, բուրդ եւ մորթ.
    2. (Հւք.) ոչխարի հօտ, խաշ, խաշինք.
    3. (Փոխաբերական իմաստ) ոչխարի միս.
    4. չորրորդ ձայնին (ԴՁ) պատկանող եղանակի մը անունը.
    5. (Փոխաբերական իմաստ) ինքնուրոյն մտածողութենէ զուրկ, կուրօրէն ուրիշին հետեւող մարդ.

ածական
    6. հեզ, խոնարհ։

Types
— Արու՝ խոյ, շօշ։

— Բրդատու՝ հռիգ:

— 2 տարեկան՝ կաւռութ։

— 2 տարեկան՝ որձ (արու):

— 2-3 տարեկան՝ շիշակ։

— Էգ՝ մաքի, օդի, պատրուճակ։

— Խումբ՝ հօտ։

— Կոյս (էգ)՝ մաքիկ։

— Կրտուած՝ մալ։

— Ձագը՝ բուծ (երբ կաթնկեր է, հազիւ մէկ տարու արու կամ էգ), աւելի մեծը՝ ամարու (էգ), որոջ (արու): Այս բոլորը կը կոչուին գառ (գառնուկ):

— Մսացու՝ պատրուճակ։

— Ոչխարներ՝ խաշն, խաշինք, օդիք:

— Վայրի՝ արտիկ, առն, մարալ։

— Փոքր՝ գոնչակ։

Phrasal Verbs
Բուրդը կտրել
ներգործական բայ խուզել:

Phrases
Անտէր ոչխարը գայլը կ՚ուտէ
չպաշտպանուած բան մը ուրիշին սեփականութիւնը կը դառնայ:

Գայլէն վախցողը ոչխար չի պահեր
իւրաքանչիւր գործ իր անխուսափելի ծախսերը ունի:

Հովիւին սիրտը որ ուզէ, որձ ոչխարէն ալ իւղ կը հանէ
կամքը՝ կամեցողութիւնը շատ դժուարութիւններ կը հարթէ։

Շատ հաջան շունը՝ ոչխարին գայլ կը բերէ
անհարկի պոռչտուքը՝ աղմուկը փորձանքի պատճառ կը հանդիսանայ:

Ոչխար ունեցողը շուն ալ կը պահէ
Տե՛ս Գալէն վախցողը ոչխար չի պահեր։

Ոչխարին դմակը իրեն բեռ չէ
իւրաքանչիւրին բնական՝ էական մասը՝ ծանրութիւնը բեռ չի սեպուիր։

Related Words
— Բնակութեան վայր՝ գոմ, ոչխարագոմ, փարախ, մակաղ, մակաղատեղ:

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1851
New!
(beta)
ՈՐՁԱՏ
ածական
    1. կռտուած, կուռտ, մալուած, ամլացուած, ամորձատուած, որձատուած.
    2. ներքինի։

Types
— Խոյ՝ ոչխար։

— Ձի՝ յովատակ։

— Մարդ՝ ներքինի (Ֆրանսերէն castrat, eunuque)։

— Ցուլ՝ եզ:

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1886
New!
(beta)
 Usage beta 294 citations 

Usage of matching Word Forms

Usage of matching Lexemes

New! Explore the usage of the lemma ոչխար or the word form ոչխար in the Corpus of Western Armenian.
Also search for "ոչխար" in these imaged dictionaries:

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Rhyming

Word Structural

Etymological

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

Early Modern Armenian

Foreign word

Names

Place names

Plant names

Specialized

Abbreviations

© 2025 Nayiri. Armenian dictionary contains 17,718 words.
The site has 144 dictionaries and 3 books.
English
Նայիրի / Nayiri.com