Free Armenian spellchecker
Get HySpell now!
 Morphology

Western Armenian

շարժիլ → շարժիլ (verb)
(Infinitive) • Nominative case
(Infinitive) • Accusative case
 Dictionary
շարժիլ չէզոք բայ Երերալ, ծածանիլ * գործել:

Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 349։


ՇԱՐԺԻԼ
չէզոք բայ
    1. երերալ։
    2. խլրտիլ։
    3. դառնալ։
    4. (անիւ՝) գլորիլ։
    5. (երկնային մարմին՝) թաւալիլ։
    6. (լեռները որոտումէ՝) թնդալ, դղրդիլ։
    7. (դրօշը՝) ծածանիլ։
    8. (նաւակը հովէն՝) տարուբերիլ, ծփալ։
    9. (երկրաշարժէ՝) սասանիլ, ցնցուիլ։
    10. (պարագային համեմատ՝) վարուիլ, գործել։

Phrases
սիրտը շարժիլ
յուզուիլ, զգածուիլ։

ի գութ շարժիլ
արգահատիլ, խանդաղատիլ, գթալ, խղճալ, մեղքնալ։

սողունի պէս շարժիլ
սողալ։


ՇԱՐԺԵԼ
ներգործական բայ
    1. երերցնել, ցնցել, թնդել։
    2. մղել, դրդել, ոգեւորել։
    3. (մեքենայ՝) դարձնել, բանեցնել, գործել տալ։
    4. (սուրը օդին մէջ՝) խաղցնել, ճօճել։
    5. (նախանձ՝ բարկութիւն՝) գրգռել։
    6. (գութը՝ սիրտը՝) յուզել։
    7. (որոտումը լեռները՝) թնդացնել, դղրդել։
    8. (գլուխը՝ ուսերը՝) թօթուել։
    9. (հովը նաւակը՝) տարուբերել։
    10. (ամրացած տեղէն՝) խախտել։
    11. (կասկած՝) արթնցնել։

Phrases
զարմանք շարժել
զարմացնել։

Source: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): p. 376
New!
ՇԱՐԺԵԼ շարժեցի
ներգործական բայ
    1. Շարժման միջոցով տեղափոխել մի բան։
‣ Հինգ հոգի լծակներով աշխատեցին և քարը տեղից շարժեցին։
‣ Անիւներն այնպէս էին խրվել ցեխի մէջ, որ ձիերը չէին կարող կառքը շարժել։
‣ Սեղանը մի կողմ շարժիր, անցուդարձի համար անցք բացվի։

    2. Շարժման մէջ դնել, շարժում հաղորդել։
‣ Մեքենան կարելի է շարժել ձեռքով, շոգիով, ելեկտրական ոյժով։
‣ Կան մարդիկ, որոնք կարողանում են ականջները շարժել։
‣ Քամին շարժում է ծառերը։
‣ Ի՞նչ վիթխարի պէտք է լինի այն ոյժը, որ շարժում է երկիրը հազարաւոր կիլոմետր տարածութեամբ։

    3. (Նմանութեամբ) Ընթացք տալ, գործունէութեան մէջ դնել։
‣ Հարցը քնած է, պէտք է նրան տեղիցը շարժել։
‣ Ճահիճը մի՛ շարժէք, գարշահոտութիւնը մի՛ տարածէք։
‣ Այս կոլխոզի աշխատանքները լաւ չեն գնում, նախագահն և բրիգադիրները անփոյթ են, պէտք է նրանց շարժել տեղերից։

    4. Հոգեկան յուզմունք առաջ բերել, յուզել, գրգռել։
‣ Նա իւր պատմութեամբ մեր գութը շարժեց։
‣ Սրանով մենք նրա բարկութիւնը կշարժենք։

ՇԱՐԺԵԼ (շարժեցայ),
ՇԱՐԺՎԵԼ շարժվեցի
կրաւորական չէզոք բայ նոյն նշանակութեամբ։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 1654
New!
(beta)
ՇԱՐԺԻԼ
չէզոք բայ
    1. տատանիլ, երերալ, տարուբերիլ, ցնցուիլ, սասանիլ.
    2. տեղափոխուիլ.
    3. (Փոխաբերական իմաստ) յուզուիլ, լեցուիլ, համակուիլ.
    4. (Փոխաբերական իմաստ) կեցուածք՝ վերաբերում ցոյց տալ.
    5. (Փոխաբերական իմաստ) վարուիլ, ղեկավարուիլ, առաջնորդուիլ.
    6. (Փոխաբերական իմաստ) գործ ընել.
    7. դառնալ։

Types
— Անիւի՝ գլորիլ։

— Դրօշի՝ ծածանիլ, ծփալ:

— Երկնային մարմնի՝ թաւալիլ:

— Երկրաշարժէ՝ սասանիլ, ցնցուիլ։

— Նաւակը հովէն՝ տարուբերիլ:

— Պարագային համեմատ՝ վարուիլ, գործել:

— Սիրտին՝ յուզուիլ, զգացուիլ։

— Սողունի պէս՝ սողալ։

Phrasal Verbs
Ի գութ շարժիլ
չէզոք բայ արգահատիլ, խանդաղատիլ, գթալ, խղճալ, մեղքնալ։


ՇԱՐԺԵԼ
ներգործական բայ
    1. հանդարտ՝ հանգիստ՝ դադրած վիճակը խախտել՝ շարժման մէջ դնել. տատանեցնել, ցնցել, երերցնել, թնդել.

    2. հրելով՝ քշելով՝ կրելով եւ այլն բան մը տեղէ մը ուրիշ տեղ տանիլ կամ տեղէն հեռացնել. տեղափոխել.

    3. շարժման մէջ դնել. շարժում հաղորդել, գործի լծել, աշխատցնել.

    4. մարմնին մասերը աշխատանքի լծել՝ շարժման մէջ դնել.

    5. ընթացքի՝ շարժման մէջ դնել.

    6. (Փոխաբերական իմաստ) հոգեկան յուզում յառաջացնել. յուզել, գրգռել. օրինակ՝
‣ գութը շարժել.

    7. (Փոխաբերական իմաստ) նպաստել որեւէ բանի զարգացման. յառաջ մղել.

    8. (Փոխաբերական իմաստ) ղեկավարել, վարել, առաջնորդել.

    9. (Փոխաբերական իմաստ) որոշ արարքներու պատճառ հանդիսանալ, մղել, դրդել։

Types
— Ամրացած՝ տեղէն՝ խախտել:

— Գլուխը, ուսերը՝ թօթուել:

— Գութը, սիրտը՝ յուզել։

— Զարմանք՝ զարմացնել:

— Կասկած՝ արթնցնել:

— Հովը նաւակը՝ տարուբերել:

— Մեքենայ՝ դարձնել, բանեցնել, գործել տալ։

— Նախանձ, բարկութիւն՝ գրգռել:

— Որոտումը լեռները՝ թնդացնել, դղրդել:

— Սուրը օդին մէջ՝ խաղցնել, ճօճել։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1766
New!
(beta)
 Usage beta 107 citations 

Usage of matching Word Forms

Usage of matching Lexemes

New! Explore the usage of the lemma շարժիլ or the word form շարժիլ in the Corpus of Western Armenian.
Also search for "շարժիլ" in these imaged dictionaries:

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Rhyming

Word Structural

Etymological

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

Early Modern Armenian

Foreign word

Names

Place names

Plant names

Specialized

Abbreviations

© 2025 Nayiri. Armenian dictionary contains 17,718 words.
The site has 144 dictionaries and 3 books.
English
Նայիրի / Nayiri.com