Free Armenian spellchecker
Get HySpell now!
 Morphology

Western Armenian

յուզել → յուզել (verb)
(Infinitive) • Nominative case
(Infinitive) • Accusative case
 Dictionary
յուզել ներգործական բայ Յուզում պատճառել * խռովել, արծարծել:

Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 323։


ՅՈՒԶԵԼ
ներգործական բայ
    1. խուզել, փնտռել, խառնել, քրքրել, պրպտել։
    2. շարժել, խռովել, վրդովել, փոթորկել, ալեկոծել, գրգռել։
    3. արծարծել։


ՅՈՒԶՈՒԻԼ
չէզոք բայ
    1. զգածուիլ, խռովիլ, վրդովիլ։
    2. (ծովի՝) ալեկոծիլ։

Phrases
լալու աստիճան յուզուիլ
փղձկիլ։

Source: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): p. 355
New!
ՅՈՒԶԵԼ յուզեցի
(Յոյզ՚ից)

ներգործական բայ
    1. Վերուվայր անել, շարժել այս և այն կողմը, խառնել։
‣ Հողմերը յուզում են խաղաղ ջրերը։

    2. Նմանութեամբ Գութը շարժել, հոգին ալեկոծել։
‣ Նրա թշուառ տեսքը, կրած աղէտների պատմութիւնը յուզեցին մեր սրտերը։
‣ Իւր ճառով յուզեց ունկնդիրներին։

    3. Իրարանցում ձգել, գրգռել, աղմկել, շփոթել։
‣ Ստայօդ լուրերով յուզում են միամիտ ժողովրդին։
‣ Ամբոխը յուզել հեշտ է, դժուար է խաղաղացնելը։

⨀old meaning 4. Տակն ու վրայ անել, քրքրել՝ մի բան գտնելու համար, խուզել, փնտռել։

(Այս նշանակութիւնից՝ ուզել)։

✽rare meaning 5. (Միջնադարեան լեզուով) Ուզել։ Տե՛ս Ուզել։

ՅՈՒԶԵԼ (յուզեցայ),
ՅՈՒԶՎԵԼ յուզվեցի
կրաւորական չէզոք բայ նոյն նշանակութեամբ։
‣ Ծովը շատ յուզված էր։
‣ Բոլորս յուզվեցինք նրա սրտառուչ խօսքերից։
‣ Ժողովուրդը շատ է յուզվում, պէտք է նրան հանգստացնել։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 1565
New!
(beta)
ՅՈՒԶԵԼ
(Արմատը՝ յոյզ)

ներգործական բայ
    1. տակն ու վրայ ընել (հոգին՝ միտքը՝ ծովը եւ այլն). շարժել, խռովել, վրդովել, փոթորկել, ալեկոծել, գրգռել.
    2. տակն ու վրայ ընել բան մը փնտռելու համար. խուզել, քրքրել, խառնել, պրպտել.
    3. վշտացնել, տխրեցնել.
    4. խռովել, շփոթեցնել.
    5. վրդովել, բարկացնել.
    6. իրարանցում յառաջացնել. գրգռել.
    7. ալեկոծել, փոթորկել.
    8. արծարծել, քննել, շօշափել (հարց մը).
    9. գութը շարժել. գթալ, արգահատիլ, մեղքնալ.
    10. (Գրաբար) փնտռել։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1640
New!
(beta)
ՇԱՐԺԵԼ
ներգործական բայ
    1. հանդարտ՝ հանգիստ՝ դադրած վիճակը խախտել՝ շարժման մէջ դնել. տատանեցնել, ցնցել, երերցնել, թնդել.

    2. հրելով՝ քշելով՝ կրելով եւ այլն բան մը տեղէ մը ուրիշ տեղ տանիլ կամ տեղէն հեռացնել. տեղափոխել.

    3. շարժման մէջ դնել. շարժում հաղորդել, գործի լծել, աշխատցնել.

    4. մարմնին մասերը աշխատանքի լծել՝ շարժման մէջ դնել.

    5. ընթացքի՝ շարժման մէջ դնել.

    6. (Փոխաբերական իմաստ) հոգեկան յուզում յառաջացնել. յուզել, գրգռել. օրինակ՝
‣ գութը շարժել.

    7. (Փոխաբերական իմաստ) նպաստել որեւէ բանի զարգացման. յառաջ մղել.

    8. (Փոխաբերական իմաստ) ղեկավարել, վարել, առաջնորդել.

    9. (Փոխաբերական իմաստ) որոշ արարքներու պատճառ հանդիսանալ, մղել, դրդել։

Types
— Ամրացած՝ տեղէն՝ խախտել:

— Գլուխը, ուսերը՝ թօթուել:

— Գութը, սիրտը՝ յուզել։

— Զարմանք՝ զարմացնել:

— Կասկած՝ արթնցնել:

— Հովը նաւակը՝ տարուբերել:

— Մեքենայ՝ դարձնել, բանեցնել, գործել տալ։

— Նախանձ, բարկութիւն՝ գրգռել:

— Որոտումը լեռները՝ թնդացնել, դղրդել:

— Սուրը օդին մէջ՝ խաղցնել, ճօճել։


ՇԱՐԺԻԼ
չէզոք բայ
    1. տատանիլ, երերալ, տարուբերիլ, ցնցուիլ, սասանիլ.
    2. տեղափոխուիլ.
    3. (Փոխաբերական իմաստ) յուզուիլ, լեցուիլ, համակուիլ.
    4. (Փոխաբերական իմաստ) կեցուածք՝ վերաբերում ցոյց տալ.
    5. (Փոխաբերական իմաստ) վարուիլ, ղեկավարուիլ, առաջնորդուիլ.
    6. (Փոխաբերական իմաստ) գործ ընել.
    7. դառնալ։

Types
— Անիւի՝ գլորիլ։

— Դրօշի՝ ծածանիլ, ծփալ:

— Երկնային մարմնի՝ թաւալիլ:

— Երկրաշարժէ՝ սասանիլ, ցնցուիլ։

— Նաւակը հովէն՝ տարուբերիլ:

— Պարագային համեմատ՝ վարուիլ, գործել:

— Սիրտին՝ յուզուիլ, զգացուիլ։

— Սողունի պէս՝ սողալ։

Phrasal Verbs
Ի գութ շարժիլ
չէզոք բայ արգահատիլ, խանդաղատիլ, գթալ, խղճալ, մեղքնալ։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1766
New!
(beta)
ՅՈՒԶՈՒԻԼ
չէզոք բայ
    1. զգածուիլ, խռովիլ, վրդովիլ.
    2. լալու աստիճան՝ փղձկիլ.
    3. ծովու՝ ալեկոծիլ։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1641
New!
(beta)
 Usage beta 113 citations 

Usage of matching Word Forms

Usage of matching Lexemes

New! Explore the usage of the lemma յուզել or the word form յուզել in the Corpus of Western Armenian.
Also search for "յուզել" in these imaged dictionaries:

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Rhyming

Word Structural

Etymological

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

Early Modern Armenian

Foreign word

Names

Place names

Plant names

Specialized

Abbreviations

© 2025 Nayiri. Armenian dictionary contains 17,718 words.
The site has 144 dictionaries and 3 books.
English
Նայիրի / Nayiri.com