Free Armenian spellchecker
Get HySpell now!
 Dictionary
ՁԻԱՍՏԱՑ
գոյական
    1. ձիապիծակ։
    2. աւիւն, կնիւ։

Source: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): p. 304
New!
⨀old word 2. ՁԻԱՍՏԱՆ,
⨀old word ՁԻԱՍՏԱՆԻ,
⨀old word ՁԻԱՍՏԱՑ
գոյական (Կենդանաբանական) Պիծակների ամենախոշոր տեսակներից մէկը, գորշ կարմրագոյն մարմնով, փորը դեղին օղակներով, որ ձիաստաններում (1) յաճախ է լինում և իւր խայթուածքով շատ վտանգաւոր է ձիերին ու մարդկանց (Vespa crabro)։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 1322
New!
(beta)
ՁԻ
գոյական
    1. միասմբակ, բաշաւոր, խոտաճարակ ընտանի կենդանի մը. երիվար.

    2. ելեկտրոյժի միութեան չափ. ձիոյժ։

Այն ուժը, որ կրնայ 4562 քլկ. ծանրութիւնը մէկ վայրկեանի մէջ բարձրացնել կամ յառաջ տանիլ 1 մեթր.

    3. շահմատի քարերէն մէկը։

Types
— Ազնուացեղ՝ դզի, խեղակ, նժոյգ։

— Անպէտք, քոսոտ՝ ձիուկ:

— Արագընթաց՝ արաբիկ:

— Արու՝ յովատակ, ճաւակ, որձաձի։

— Արու ձագ՝ մտրուկ, ձիաքուռակ:

— Արօրի՝ արօրաձի։

— Բանակի ձիամարտիկներու բաժին՝ այրուձի, հեծելազօրք, հեծելագունդ:

— Բաց դեղին՝ դեղձանաձի:

— Բեռ կրող՝ գրաստ։

— Գէշ՝ վատաձի:

— Դաշտի՝ դաշտաձի:

— Դեռատի՝ մտրուկ:

— էգ՝ զամբիկ, ճակ, ճայիկ, մատակ ձի, սարակ, զարմուհի։

— Ընկրկող, խրտնող՝ խրչան, խրտան:

— Թեւաւոր՝ հրեղէն ձի, բեգաս:

— Թխակարմիր՝ շառատ։

— Թղթատարական կայաններու մէջ փոխելու՝ հանգուցաձի, փոխձիան:

— Թղթատարի՝ մտրակավար, երիվար։

— Խիստ, ըմբոստ՝ փրփրերախ, խստերախ, արհիպարանոց, պերճասոսորդ, խեռ։

— Խոշոր՝ ասպ, անդրուվար, անդրվար։

— Ծառայութեան՝ սպասաձի:

— Կառքի՝ վարգաձի, կառաձի, սայլաձի:

— Կից զարնող՝ կիցընկէց:

— Կռիւի՝ մարտաձի:

— Հեծնելու՝ համետաձի, ռահվար, արշաւաձի:

— Հեծնելու եւ կառքի՝ երկանպատակ:

— Հեծնելու (ընտիր)՝ նժոյգ։

— Հպարտ քալուածքով՝ սիգաքայլ ձի։

— Ձագը՝ քուռակ, ձիաքուռակ, մտրուկ:

— Մալեալ՝ կրճատաձի:

— Մանր՝ բռչոյ, պէչասպիկ:

— Մատակ՝ զամբիկ, սարակ, ճակ, մատեան:

— Մատակ կոյս՝ դեժպուհի, զարմուհի:

— Մատակ ձագ՝ ճայիկ:

— Մինչեւ 30 ամսու՝ մտրուկ:

— Աւելի մեծը՝ ձիաքուռակ, մատաղաձի:

— Մոխրագոյն՝ մողոշիկ:

— Շիկագոյն՝ աշխէտ, աշխիտաձի, երաշխ:

— Պոսիդոնի երիվար՝ ծովաձի:

— Սայլի՝ սայլաձի, կառաձի։

— Սերնդագործող՝ մատակախազ, խարստի, հարստի, փահլ:

— Սերունդ ստանալու համար (էգ)՝ զարմանի:

— Սեւ՝ սեւաձի:

— Սեւ ու ճերմակ՝ ճանճկէն, ճան, սպիտակաձի, ճանճերմակ, սպիտախայտ:

— Սպիտակ՝ ճերմակ, պաշոյ:

— Սպիտակ (սեւախայտ)՝ ճարտուկ:

— Սպիտակախայտ սրունքներով՝ կոստնտոտիկ:

— Սրավար՝ գեղազատ։

— Փոքր՝ ձիուկ:

— Քաջընթաց (արագընթաց)՝ արաբիկ, արուայիկ։

Phrasal Verbs
Ձիով արշաւել, Ձիով ոտնակոխ ընել
չէզոք բայ ասպատակել:

Իր ձին առջեւ քշել
չէզոք բայ
    1. իր շահը հետապնդել.
    2. իր տեսակէտին վրայ պնդել եւ պարտադրել ջանալ։

Մէկուն վրայ ձի քշել
չէզոք բայ
    1. ճնշում բանեցնել.
    2. խօսքով յարձակում գործել։

Related Words
— Ձիուն պոչին մազը՝ ձար.

— Ձիուն վիզին մազը՝ բաշ.

— Ձիուն ոտքը՝ սմբակ.

— Ձիուն պոչը՝ ձիագի, ձիաձետ:

— Թամբին երկու, կողերէն կախուած երկաթէ օղակ՝ ասպանդակ։

— Ձիարձակարանի մէջ մրցող անձ՝ ձիավարիկ (Ֆրանսերէն jockey):

— Ձիաւոր ազնուական՝ ասպետ:

— Ձիերը դարմանող՝ ձիադարման, ձիաբոյժ։

— Ձիերու մրցման յատուկ վայր՝ ձիարձակարան:

— Ձիերու պահպանման վայր՝ ախոռ։

— Ձիերու պոչին տակէն անցնող կաշին՝ ագեկալ, ագեփոկ:

— Ձիու կազմած՝ թամբ:

— Ձիու ճանճ՝ ձիաստաց:

— Ձիուն երախէն անցուած երկաթ եւ կաշի՝ սանձ:

— Ձիուն սմբակին երկաթը՝ պայտ։

— Պայտը գամող՝ պայտար։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1344
New!
(beta)
ՁԻԱՍՏԱՑ
գոյական Տե՛ս ՁԻԱՊԻԾԱԿ։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1346
New!
(beta)
ՃԱՆՃ
գոյական
    1. երկթեւ՝ աղտոտ միջատ մը.

    2. մեղուն՝ այլ անուամբ մեղրաճանճ։

Related Words
— Ասկէ՝ ճանճնոց, որ կը նշանակէ փեթակ.

    3. բնական սեւ բիծ մը՝ երեսի վրայ. դէմքի խալ կամ պիսակ.

    4. մօրուքի փնջիկ մը՝ երիտասարդներուն ստորին շուրթին վրայ.

    5. խաղաթուղթի մէջ՝ սպաթի. խաչ, երեքնուկ.

    6. բակլայի հատիկին սեւ քիթը.

    7. նշանառութեան տախտակին կեդրոնի սեւ կէտը.

    8. ձուկերու խայծ կամ կեր, կայթերուն ծայրը դրուած.

    9. աղջիկ մը (Ֆրանսերէն ասթիքօ), որ այր կ՚որսայ՝ կաւատի մը հաշուոյն.

    10. հարաւային կիսագունդի համաստեղութիւն մը.

    11. երկունքի առաջին թեթեւ եւ ընդհատ ցաւերը.

    12. կաշիէ փոքրիկ կտոր մը՝ սուսերամարտիկներու թուրին ծայրը դրուած.

ածական
    13. հետաքրքիր եւ անտանելի մէկը.

    14. անկոչ հիւր, պորտաբոյծ, ձրիակեր, մակաբոյծ.

    15. աղտոտ, ոչ-մաքրասէր.

    16. լրտես.

    17. տգեղ։

Types
— Ս. Մարկոսի ճանճ, սեւ ճանճ մը, որ կը կոչուի նաեւ սգաւոր ճանճ.

— թունաւոր՝ գարաւ.

— ձիու՝ ձիաստաց.

— միսի՝ մսաճանճ.

— շան՝ շանաճանճ.

Phrasal Verbs
Ճանճ բռնել
չէզոք բայ
    1. որսալ.
    2. անգործ նստիլ:

Ճանճ սպաննել հինգ քայլ հեռուէն
չէզոք բայ բերանի գարշահոտութիւն ունենալ:

Ճանճ քշել
չէզոք բայ
    1. հեռացնել.
    2. անզբաղ՝ անգործ ըլլալ.
    3. յաճախորդ չունենալ։

Ճանճէն իւղ հանել
չէզոք բայ ժլատ եւ շահամոլ ըլլալ:

Ճանճի բզզոցը լսուիլ
չէզոք բայ խոր լռութիւն:

Ճանճի նմանիլ
չէզոք բայ նիհար ըլլալ:

Phrases
Նմանողաբար կամ թելադրական ձեւով.
— ձիւնի փաթիլները՝ ձմրան ճանճ կամ ճերմակ ճանճ.

— կայծոռիկը՝ կրակէ ճանճ.

— վառած ածուխին կայծը՝ ցատկող ճանճ.

— տեսողութեան կամ աչքին մէջ խաղացող սեւ կէտերը՝ թռչտուն ճանճ.

— կղերականը՝ սեւ ճանճ.

— պարծենկոտը՝ սայլապանի ճանճ.

Ամառ չի գար առանց ճանճի
հաճոյք եւ վիշտ իրարմէ անբաժան են։

Ճանճի գիր, Ճանճի ոտք
գոյական գէշ, տգեղ գիր։

Քիթէն ճանճ մը որ իյնայ՝ քառասուն կտոր կ՚ըլլայ
    1. շատ խիստ մարդ.
    2. շատ տխուր մարդ։

Related Words
— ճանճի աղտեղութիւն՝ ծետուկ:

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1364
New!
(beta)
 Usage beta 10 citations 

Usage of matching Word Forms

Also search for "ձիաստաց" in these imaged dictionaries:

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Rhyming

Word Structural

Etymological

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

Early Modern Armenian

Foreign word

Names

Place names

Plant names

Specialized

Abbreviations

© 2025 Nayiri. Armenian dictionary contains 17,718 words.
The site has 144 dictionaries and 3 books.
English
Նայիրի / Nayiri.com