Free Armenian spellchecker
Get HySpell now!
 Morphology

Western Armenian

հարստի → հարուստ (noun)
Singular • Genitive case
Singular • Dative case

Matching Word Forms

հարստի → հարուստ (noun)
հարստի → հարստի (noun)

Matching Lexemes

 Dictionary
հարստութիւն գոյական Ունեւորութիւն, ճոխութիւն * իշխող գերդաստան:

Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 245։


ՀԱՐՈՒՍՏ
ածական, գոյական
    1. ճոխ, առատ, փարթամ, շքեղ։
    2. ընչեղ, ունեւոր, մեծատուն։
    3. (բերքով՝ միտքով՝) արգաւանդ, յուռթի, բեղմնաւոր, բեղուն։

Phrases
խիստ հարուստ
մեծահարուստ, կրեսոս։

Source: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): p. 281
New!
⨀old word ՀԱՐՍՏԻ
ածական Փարթամ մարմնով, յաղթանդամ, խոշոր. (մարդու մասին)։

Աւելի հաւանական է՝ (պարսկերէն fersude-ից), հնացած, թարշամած։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 1222
New!
(beta)
ՀԱՐՈՒՍՏ հարստի (հարստաց)
(Հար արմատից, իբրեւ հարուածող, հարուածելու ընդունակ)

ածական
⨀old meaning 1. Ուժեղ, հզօր, կարող։ Հակառակը՝ Անզօր, տկար։

⨀old meaning 2. Ոյժի շնորհիւ իշխող, բռնաւոր իշխան։ Հակառակը՝ Անաւագ։

    3. Նիւթական ոյժ ունեցող, ապրուստի միջոցներ լրիւ ունեցող, մանաւանդ դրամի տէր, ունեւոր, ընչեղ, մեծատուն։ Հակառակը՝ Աղքատ, չքաւոր։
‣ Հարուստ մարդ է, իրան ոչ մի բանից չի զրկում։
‣ Հարուստ վաճառական։
‣ Հարուստ կալուածատէր։
‣ Առաջ հարուստ էր, յետոյ գործերը վատ գնացին, աղքատացաւ։

    4. Ինչ որ առատ պարունակում է մի որոշ բան։
‣ Հարուստ գրադարան՝ գրականութիւն։
‣ Հարուստ հունձ։
‣ Մեր երկիրը հարուստ բուսականութիւն ունի։
‣ Բագուն հարուստ է նաւթով։

    5. Ճոխ, շքեղ։
‣ Հարուստ սեղան՝ հարսանիք։
‣ Հարուստ բեմադրութիւն։
‣ Հարուստ կահաւորութիւն՝ զգեստ։

⨀old meaning 6. Նմանութեամբ Երկար տեւող, երկար ձգվող (ժամանակի և տեղի մասին)։

գոյական
    7. Հարուստ մարդ։
‣ Երեւում է որ հարստի (կամ հարուստի) որդի է։
‣ Հարուստներն ապրում են այն թաղում։

✽rare meaning 8. Հետեւակ։ Հակառակը՝ Հեծեալ։
‣ («Առն հարստի ոսկեանիս 3, և հեծելոյ՝ 5»)։

մակբայ
    9. Իբրև հարուստ։
‣ Նա սովոր է հարուստ ապրելու։

Phrases
⨀old word Հարուստ ժամս
մակբայ Բաւական երկար ժամանակ, երկար ժամերով։

⨀old word Հարուստ մի
մակբայ Բաւական տեղ, բաւական հեռու։

Հարուստ երեւակայութիւն
գոյական Լայն՝ ընդարձակ՝ հեռուները ձգտող երեւակայութիւն։

Հարուստ լեզու
գոյական
    1. Որ պարունակում է առատ քանակութեամբ բառեր, ոճեր ու լեզուական կուլ՚տուրա։
‣ Ռուսերէն լեզուն աւելի հարուստ է քան հայերէնը։

    2. Որ գործ է ածում բառերի ու ոճերի մեծ քանակութիւն։
‣ Շէկսպիրի լեզուն շատ հարուստ է։

Այս մտքով ասվում է նաև －

Հարուստ բառարան
գոյական որ պարունակում է մեծ քանակութեամբ բառեր ու ոճեր։

Հարուստ հանք
գոյական որ մետաղի մեծ տոկոս է պարունակում։

Հարուստ յանգ
գոյական Տե՛ս Յանգ՚ի տակ։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 1220
New!
(beta)
ՀԱՐՍՏԻ
ածական մարմնեղ, գիրուկ, յաղթանդամ:

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1199
New!
(beta)
ՁԻ
գոյական
    1. միասմբակ, բաշաւոր, խոտաճարակ ընտանի կենդանի մը. երիվար.

    2. ելեկտրոյժի միութեան չափ. ձիոյժ։

Այն ուժը, որ կրնայ 4562 քլկ. ծանրութիւնը մէկ վայրկեանի մէջ բարձրացնել կամ յառաջ տանիլ 1 մեթր.

    3. շահմատի քարերէն մէկը։

Types
— Ազնուացեղ՝ դզի, խեղակ, նժոյգ։

— Անպէտք, քոսոտ՝ ձիուկ:

— Արագընթաց՝ արաբիկ:

— Արու՝ յովատակ, ճաւակ, որձաձի։

— Արու ձագ՝ մտրուկ, ձիաքուռակ:

— Արօրի՝ արօրաձի։

— Բանակի ձիամարտիկներու բաժին՝ այրուձի, հեծելազօրք, հեծելագունդ:

— Բաց դեղին՝ դեղձանաձի:

— Բեռ կրող՝ գրաստ։

— Գէշ՝ վատաձի:

— Դաշտի՝ դաշտաձի:

— Դեռատի՝ մտրուկ:

— էգ՝ զամբիկ, ճակ, ճայիկ, մատակ ձի, սարակ, զարմուհի։

— Ընկրկող, խրտնող՝ խրչան, խրտան:

— Թեւաւոր՝ հրեղէն ձի, բեգաս:

— Թխակարմիր՝ շառատ։

— Թղթատարական կայաններու մէջ փոխելու՝ հանգուցաձի, փոխձիան:

— Թղթատարի՝ մտրակավար, երիվար։

— Խիստ, ըմբոստ՝ փրփրերախ, խստերախ, արհիպարանոց, պերճասոսորդ, խեռ։

— Խոշոր՝ ասպ, անդրուվար, անդրվար։

— Ծառայութեան՝ սպասաձի:

— Կառքի՝ վարգաձի, կառաձի, սայլաձի:

— Կից զարնող՝ կիցընկէց:

— Կռիւի՝ մարտաձի:

— Հեծնելու՝ համետաձի, ռահվար, արշաւաձի:

— Հեծնելու եւ կառքի՝ երկանպատակ:

— Հեծնելու (ընտիր)՝ նժոյգ։

— Հպարտ քալուածքով՝ սիգաքայլ ձի։

— Ձագը՝ քուռակ, ձիաքուռակ, մտրուկ:

— Մալեալ՝ կրճատաձի:

— Մանր՝ բռչոյ, պէչասպիկ:

— Մատակ՝ զամբիկ, սարակ, ճակ, մատեան:

— Մատակ կոյս՝ դեժպուհի, զարմուհի:

— Մատակ ձագ՝ ճայիկ:

— Մինչեւ 30 ամսու՝ մտրուկ:

— Աւելի մեծը՝ ձիաքուռակ, մատաղաձի:

— Մոխրագոյն՝ մողոշիկ:

— Շիկագոյն՝ աշխէտ, աշխիտաձի, երաշխ:

— Պոսիդոնի երիվար՝ ծովաձի:

— Սայլի՝ սայլաձի, կառաձի։

— Սերնդագործող՝ մատակախազ, խարստի, հարստի, փահլ:

— Սերունդ ստանալու համար (էգ)՝ զարմանի:

— Սեւ՝ սեւաձի:

— Սեւ ու ճերմակ՝ ճանճկէն, ճան, սպիտակաձի, ճանճերմակ, սպիտախայտ:

— Սպիտակ՝ ճերմակ, պաշոյ:

— Սպիտակ (սեւախայտ)՝ ճարտուկ:

— Սպիտակախայտ սրունքներով՝ կոստնտոտիկ:

— Սրավար՝ գեղազատ։

— Փոքր՝ ձիուկ:

— Քաջընթաց (արագընթաց)՝ արաբիկ, արուայիկ։

Phrasal Verbs
Ձիով արշաւել, Ձիով ոտնակոխ ընել
չէզոք բայ ասպատակել:

Իր ձին առջեւ քշել
չէզոք բայ
    1. իր շահը հետապնդել.
    2. իր տեսակէտին վրայ պնդել եւ պարտադրել ջանալ։

Մէկուն վրայ ձի քշել
չէզոք բայ
    1. ճնշում բանեցնել.
    2. խօսքով յարձակում գործել։

Related Words
— Ձիուն պոչին մազը՝ ձար.

— Ձիուն վիզին մազը՝ բաշ.

— Ձիուն ոտքը՝ սմբակ.

— Ձիուն պոչը՝ ձիագի, ձիաձետ:

— Թամբին երկու, կողերէն կախուած երկաթէ օղակ՝ ասպանդակ։

— Ձիարձակարանի մէջ մրցող անձ՝ ձիավարիկ (Ֆրանսերէն jockey):

— Ձիաւոր ազնուական՝ ասպետ:

— Ձիերը դարմանող՝ ձիադարման, ձիաբոյժ։

— Ձիերու մրցման յատուկ վայր՝ ձիարձակարան:

— Ձիերու պահպանման վայր՝ ախոռ։

— Ձիերու պոչին տակէն անցնող կաշին՝ ագեկալ, ագեփոկ:

— Ձիու կազմած՝ թամբ:

— Ձիու ճանճ՝ ձիաստաց:

— Ձիուն երախէն անցուած երկաթ եւ կաշի՝ սանձ:

— Ձիուն սմբակին երկաթը՝ պայտ։

— Պայտը գամող՝ պայտար։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1344
New!
(beta)
ՀԱՐՈՒՍՏ
գոյական
    1. շատ տուն-տեղ՝ կալուած՝ հող՝ արտ ու դաշտ՝ դրամ ունեցող, ունեւոր, մեծատուն, ընչեղ, Տե՛ս ԸՆՉԱՒԷՏ. Հակառակը՝ աղքատ, չքաւոր։

ածական
    2. (Փոխաբերական իմաստ) յուռթի, առատ (հունձք).

    3. (Փոխաբերական իմաստ) ճոխ, փարթամ, շքեղ (սեղան՝ գրադարան ՝ կահաւորում)։
‣ Հարուստ երեւակայութիւն՝ լայն՝ ընդարձակ՝ հեռուները ձգտող երեւակայութիւն.
‣ խիստ մեծահարուստ եւ հարստութեան սէր ունեցող առանց նմաններուն օգնելու՝ կրեսոս:

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1196
New!
(beta)
 Usage beta 9 citations 

Usage of matching Word Forms

Usage of matching Lexemes

New! Explore the usage of the word form հարստի in the Corpus of Western Armenian.
Also search for "հարստի" in these imaged dictionaries:

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Rhyming

Word Structural

Etymological

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

Early Modern Armenian

Foreign word

Names

Place names

Plant names

Specialized

Abbreviations

© 2025 Nayiri. Armenian dictionary contains 17,718 words.
The site has 144 dictionaries and 3 books.
English
Նայիրի / Nayiri.com