Free Armenian spellchecker
Get HySpell now!
 Morphology

Western Armenian

հայրապետ → հայրապետ (noun)
Singular • Nominative case
Singular • Accusative case
 Dictionary
հայրապետ գոյական Նահապետ * հովուապետ, պատրիարք:

Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 237։


ՀԱՅՐԱՊԵՏ
գոյական
    1. նահապետ, հովուապետ, եպիսկոպոսապետ, կաթողիկոս։
    2. պապ, քահանայապետ։

Source: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): p. 268
New!
ՀԱՅՐԱՊԵՏ ի (աց)
գոյական
⨀old meaning 1. Հայրերի՝ նախնիքների պետ՝ առաջինը, նախահայր, նահապետ։

    2. (Եկեղեցական) Եկեղեցու հայրերի մէջ պետ, աւագ, նշանաւոր եկեղեցական. (հին եկեղեցական ժողովներին մասնակցող կամ եկեղեցական կարգեր սահմանող եպիսկոպոս)։
‣ Նիկիոյ ժողովին մասնակցող հայրապետները։

    3. (Եկեղեցական) Որևէ եկեղեցու պետ, պատրիարք, (որի տառացի թարգմանութիւնն է հայրապետ՚ը), կաթողիկոս, պապ։
‣ Հայոց եկեղեցու կարգով՝ միայն հայրապետն իրաւունք ունի եպիսկոպոսներ ձեռնադրելու։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 1188
New!
(beta)
ԿՐՕՆԱՊԵՏ
գոյական որեւէ կրօնի պաշտօնեաներու՝ հաւատացեալներու՝ հետեւորդներու պետ.

Types
— քուրմերու՝ քրմապետ.

— հին պարսիկ մոգերու՝ մոգպետ.

— Հրեաներու՝ րաբունապետ, քահանայապետ.

— առաքելական քրիստոնեաներու՝ հովուապետ, հայրապետ, քահանայապետ.

— կաթոլիկներու՝ պապ.

— Հայերու՝ ծայրագոյն պատրիարք եւ կաթողիկոս.

— սկզբնական շրջանի հայ կաթողիկէներու՝ բողոքականներու՝ ազգապետ, համայնքապետ.

— ներկայ հայ կաթողիկէներու՝ կաթողիկոս, հոգեւոր տէր.

— Յոյներու՝ տիեզերական պատրիարք.

— իսլամներու՝ շէյխ-իւլ-իսլամ, միւֆթի.

— աղանդաւորներու՝ աղանդապետ:

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1090
New!
(beta)
ՀԱՅՐ
գոյական
    1. ամուսնացած եւ զաւակի տէր այր մարդ, հայրիկ, արու ծնող, բազմանդամ ընտանիքի պետ՝ տէր՝ պաշտպան՝ խնամող, հար, հէր, խէր. Հակառակը՝ մայր, մայրիկ, մէր։

Types
— մեծ հայր՝ պապ.

— պապուն հայրը՝ ջոջպապ.

— պապերուն պապերը՝ կամ պատմական հայրերը՝ նախահարք կամ նախահայրեր.

    2. Աստուծոյ տրուած ստորոգելիներէն մէկը՝ իբրեւ բոլոր արարածներու ծնող՝ հասարակաց՝ ընդհանուր հայր. օրինակ՝
‣ Երկնաւոր Հայր.

    3. եկեղեցականներու՝ հոգեւորականներու տրուած յարգական տիտղոս՝ իբրեւ հոգեւոր հայր.

Types
— եկեղեցական հայրերու պետ՝ հայրապետ.

— կաթոլիկ հոգեւորականներու պետ՝ Սուրբ Հայր կամ Պապ.

— եպիսկոպոսի տիտղոս՝ սրբազան հայր.

— Վարդապետի՝ հայրսուրբ.

— քահանայի՝ տէրհայր.

Related Words
— Ս. Եկեղեցւոյ առաքելաշաւիղ հայրապետներ՝ աստուածազգեաց ու աստուածաբան վարդապետներ՝ որոնց գրուածքները կամ որոշումները կը վայելեն մեծ հեղինակութիւն՝ Սուրբ Հարք կամ Սուրբ Հայրեր։

— Յիսուսի սորվեցուցած աղօթքը՝ Հայր մեր կամ տէրունական աղօթք:

— Աշխարհի առաջին հայրը՝ նախահայր Ադամ, ինչպէս առաջին մայրը՝ նախամայր Եւա.

    4. արքունի տիտղոս Արշակունի թագաւորներու ներքինապետին. օրինակ՝
‣ Հայր Մարդպետ:

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1151
New!
(beta)
ՀԱՅՐԱՊԵՏ
գոյական
    1. հայրերու՝ պապերու՝ նախնիքներու պետ, նախահայր, նահապետ.
    2. եկեղեցւոյ գերագոյն պետ, ծայրագոյն պատրիարք, կաթողիկոս, հովուապետ, եպիսկոպոսապետ, քահանայապետ, (Կաթոլիկ Եկեղեցւոյ) Պապ, Ս. Հայր (Ֆրանսերէն Saint Père).
    3. արական յատուկ անուն։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1152
New!
(beta)
ՊԵՏ
գոյական
    1. որեւէ տեղ կամ ոեւէ խումբի առաջին անձը, որ ղեկավարութեան՝ առաջնորդութեան եւ այլն գործը ստանձնած է. գլուխ, գլխաւոր, ղեկավար, պարագլուխ, տէր.
    2. հիմնարկի մը գլուխը, որ հիմնարկին գործերը կը տնօրինէ. տնօրէն, վարիչ, կառավարիչ։

Types
— Ազգի՝ ազգապետ։

— Ամիրաներու՝ ամիրապետ:

— Առանձին իշխող՝ միապետ, թագաւոր, արքայ:

— Առանց սահմանադրութեան կամ զայն անտեսող՝ բռնապետ, բռնատէր, ինքնակալ։

— Արհեստներու, արհեստաւորներու՝ արհեստապետ։

— Աւազակներու՝ աւազակապետ:

— Աւատական դրութեան՝ աւատապետ:

— Բազմանդամ ընտանիքի՝ նահապետ։

— Բանակի՝ վաշտապետ, տասնապետ, յիսնապետ, հարիւրապետ, հազարապետ, հրամանատար, զօրապետ, սպարապետ:

— Բանտերու՝ բանտապետ:

— Բարձրաստիճան զինուորականներու՝ սպարապետ։

— Բժիշկներու՝ բժշկապետ:

— Գանձի՝ գանձապետ։

— Գաւառի՝ գաւառապետ։

— Գիւղի՝ գիւղապետ:

— Գրադարանի՝ գրադարանապետ:

— Գրաշարներու՝ գրաշարապետ:

— Դերասաններու՝ դերասանապետ:

— Դիւանի՝ դիւանապետ։

— Դպիրներու՝ դպրապետ։

— Եկեղեցականներու՝ հոգեւոր հայրերու՝ հայրապետ։

— Եկեղեցւոյ դասի՝ դասապետ։

— Եպիսկոպոսներու՝ եպիսկոպոսապետ:

— Երաժիշտներու՝ երաժշտապետ:

— Երգչախումբի՝ նուագախումբի՝ ղեկավար, խմբավար։

— Երէցներու՝ երիցապետ:

— Թաղի՝ թաղապետ (Թրքերէն Արաբերէն մուխթար):

— Ժողովի՝ ատենապետ:

— Ժողովուրդի՝ նահապետ, նախահայր:

— Իշխաններու՝ իշխանապետ:

— Լուսարարներու՝ լուսարարապետ։

— Խոհարարներու՝ խոհարարապետ։

— Խուժանի՝ խուժանավար:

— Խումբի՝ խմբապետ։

— Խռովարարներու՝ պարագլուխ։

— Ծխական ժողովուրդի՝ ժողովրդապետ։

— Կայարանի՝ կայարանապետ։

— Կարաւանի՝ կարաւանապետ:

— Կոյսերու՝ կաթողիկէ քոյրերու՝ մայրապետ։

— Կուսակցութեան՝ կուսակցապետ:

— Հագուստներու՝ տարազներու (պալատի՝ վանքի մէջ)՝ հանդերձապետ, պատմուճակ։

— Համայնքի՝ համայնքապետ, ժողովրդապետ:

— Համբարի՝ համբարապետ:

— Հոգեւոր հովիւներու՝ հովուապետ։

— Հրեշտակներու՝ հրեշտակապետ:

— Հրոսակներու՝ հրոսակապետ:

— Ճաշարանի՝ ճաշարանապետ:

— Ճաշարանի սպասաւորներուն՝ սեղանապետ:

— Ճարտար վարպետներու՝ ճարտարապետ։

— Մառանի՝ մառանապետ:

— Մատակարարներու՝ մատակարարապետ։

— Մարզերու՝ մարզպաններու՝ մարզպետ:

— Մաքսի՝ մաքսապետ։

— Միլիսներու՝ միլիցապետ (արեւելահայերէնը ոստիկանապետի):

— Նախարարներու՝ նախարարապետ, վարչապետ:

— Նահանգի՝ նահանգապետ:

— Նաւու՝ նաւաստիներու՝ նաւապետ:

— Ոստիկաններու՝ ոստիկանապետ:

— Ուսման՝ ուսումնականներու՝ ուսումնապետ:

— Ուսուցիչներու՝ ուսուցչապետ:

— Պալատի եւ անոր բարձր պաշտօնատարներու՝ սենեկապետ։

— Պահեստի ապրանքներու՝ պահեստապետ:

— Պանդոկի եւ անոր պաշտօնեաներուն՝ պանդոկապետ:

— Պարողներու՝ պարագլուխ:

— Սկաուտներու՝ սկաուտապետ:

— Վարժուողներու՝ աշակերտներու՝ վարժապետ, ուսուցիչ։

— Վարչութեան՝ վարչապետ:

— Տոհմի՝ տոհմապետ։

— Տպարանի՝ տպարանապետ։

— Ցեղերու՝ ցեղապետ։

— Քահանաներու՝ քահանայապետ։

— Քաղաքի՝ քաղաքապետ, քաղաքագլուխ:

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 2030
New!
(beta)
 Usage beta 60 citations 

Usage of matching Word Forms

Usage of matching Lexemes

New! Explore the usage of the lemma հայրապետ or the word form հայրապետ in the Corpus of Western Armenian.
Also search for "հայրապետ" in these imaged dictionaries:

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Rhyming

Word Structural

Etymological

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

Early Modern Armenian

Foreign word

Names

Place names

Plant names

Specialized

Abbreviations

© 2025 Nayiri. Armenian dictionary contains 17,718 words.
The site has 144 dictionaries and 3 books.
English
Նայիրի / Nayiri.com