Free Armenian spellchecker
Get HySpell now!
 Morphology

Matching Lexemes

 Dictionary
ԿՎԱՐՑ
(ֆրանսերէն quartz)

գոյական (Հանքաբանական) Մետաղակերպ ոքսիդների կարգին պատկանող հանք, որ պատահում է բազմատեսակ բաղադրութիւններով, իբրև բիւրեղ կամ հասարակ քար, պողպատից աւելի կարծր, որ պողպատի զարկվելիս կայծ է արձակում։ Տեսակարար կշիռ 2,5։
‣ Բիւրեղացած կվարցի տեսակներն են վանակն, մեղեսիկ, ոսկեակ, սեւ տպազիոն ևն։
‣ Խճաքարը, քաղկեդոնը, ակատը ևն կվարցներ են։
‣ Կվարցի ամբողջ ապառաժներ կան։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 1129
New!
(beta)
ԱԿՆ
գոյական
    1. աչք.
    2. աղբիւր.
    3. գոհար, թանկագին քար.
    4. Փոքր Հայքի հայաբնակ քաղաքներէն մէկուն անունը:

Types
Թանկագին ա՛յլ քարեր.－
— Արեւի նման ճառագայթարձակ ՝ արեւակ.

— Բաց կապոյտ՝ թիւրքուազ.

— Դեղինը՝ շափիւղայ.

— Կանանչը՝ զմրուխտ (Ֆրանսերէն էմըրօտ).

— Կանաչորակը՝ աշմ, յասպի կամ յասպիս, յասմկաքար.

— Կարմիրը՝ յակինթ.

— Կրակի կամ կայծի նմանը՝ կարկեհան, սուտակ, կայծ, ասկն, նռնաքար (ֆրանսերէն ամեթիստ).

— Յարդագոյնը՝ պատժախ.

— Սեւ քար՝ սեւակն (անգլերէն պլէք սթառ).

— Սլաքաւոր գոհար՝ կնոջ շալի վրայ դրուելիք՝ ապիզակ.

— Վարդագոյնը՝ էլմաս կամ ալմաստ, վարդենիկ (թրքերէն փռլանթ):

Պողպատէն աւելի կարծր բիւրեղ քարեր՝
— կվարզ կամ կվարց (ֆրանսերէն quarz, quartz), որ բազմաթիւ տեսակներ ունի, ինչպէս՝

— վանակն կամ ակնվանի (սառնատեսակ բիւրեղ, ֆրանսերէն cristal de roche).

— մեղեսիկ (մանիշակագոյն, ամեթովսի կամ ամեթիստի տեսակ մը).

— ոսկեակ կամ ոսկեքար կամ ոսկեբիւրեղ կամ լիմոնաքար (դեղին՝ կանաչ գոյներով, շատ յարգի, որ Սէյլանէն կամ Սիրելանքայէն կ՚ելլէ, որուն համար կը կոչուի նաեւ Սէլյանեան ոսկեքար).

— տպազիոն (դեղնագոյն եւ կարմիր գոյներով, ֆրանսերէն ռիւպի, որուն ամենայարգի տեսակները կ՚ելլեն Թիպէթէն ու Հնդկաստանէն, որոնք կը գործածուին նաեւ ժամացոյցներու մէջ)։

Կվարցներ են նաեւ գոյնզգոյն ու գծաւոր հարիւրաւոր տեսակներով քարեր՝
— ակատ (ֆրանսերէն Jaspe) անունի տակ, եւ

— խճաքար կամ Պորփիւրի քար (փխրուն, խայտաբղէտ, դեղին, կապոյտ, կարմիր, կանանչ, արատաւոր) եւ

— քաղկեդոն կամ քաղկեդոնիկ կամ քաղկիդեան քար (ֆրանսերէն calcédoine), որ շատ յարգի է եւ ունի բազմաթիւ տեսակներ, հետեւաբար բազմաթիւ անուններ՝ ինչպէս －

— եղունգն կամ եղնգնաքար կամ եղնգեայ քար (սեւ եւ ճերմակ օղակներով, որոնք եղունգի նմանութիւն ունին, որուն վրայ կը փորագրեն գիրեր կամ դէմքեր, ֆրանսերէն onix կամ trémolite կամ calamite),

— յասպի կամ յասպիս (ինչպէս վերեւ նշուած է),

— ոսկեզմրուխտ (բաց կանանչ գոյնով) կամ ոսկեպրաս (ֆրանսերէն chrysoprase, պրասի, բրասայի գոյն ունենալուն պատճառաւ),

— Սարդեղունգն (ֆրանսերէն sardonix, սպիտակ, կարմրախառն) եւ

— Սարդիոն (ֆրանսերէն Sardoine, դեղնագոյն կարմիր գոյնով):

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 24
New!
(beta)
ԿՎԱՐԶ,
ԿՎԱՐՑ,
ՔՈՒԱՐՑ
(Ֆրանսերէն quarz, quartz)

գոյական պողպատէն աւելի կարծր հանքային՝ մետաղակերպ՝ բիւրեղացած քար՝ որ պողպատին զարնուելով կայծ կ՚արձակէ:

Տեսակներն են՝ վանակն, մեղեսիկ, ոսկեակ, սեւ տպազիոն, եւ այլն։ Տե՛ս ԱԿՆ:

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1074
New!
(beta)
 Usage beta 15 citations 

Usage of matching Word Forms

Usage of matching Lexemes

Also search for "կվարց" in these imaged dictionaries:

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Rhyming

Word Structural

Etymological

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

Early Modern Armenian

Foreign word

Names

Place names

Plant names

Specialized

Abbreviations

© 2025 Nayiri. Armenian dictionary contains 17,718 words.
The site has 144 dictionaries and 3 books.
English
Նայիրի / Nayiri.com