Free Armenian spellchecker
Get HySpell now!
 Morphology

Matching Lexemes

 Dictionary
խան գոյական Արեւելեան իջեւան * կեղտոտ բնակարան * իշխանաւորի տիտղոս * մեծ աման կամ ափսէ:

Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 169։


ԽԱՆ
գոյական մեծ ափսէ, մետաղէ կլոր սեղան։

Source: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): p. 178
New!
1. ԽԱՆ խանի (խանից)
(պարսկերէն xuān, xān, սեղան)

գոյական
⨀old meaning 1. Ափսէ, սինի, խօնչա։

＋dialectal meaning 2. Բոլորշի կամ քառանկիւնի փայտէ աման՝ ցորեն և այլ հացահատիկներ չափելու համար, հաւասար թաղարի (6) մի երեսներորդ մասին։
‣ Երեք խան ցորեն փոխ առայ։


2. ԽԱՆ
(պարսկերէն xān)

գոյական Իջեւան, օթևան ուղեւորների համար, քարվանսարայ։
‣ Ճանապարհի վրայ երկու խան կայ։
‣ Քաղաքում նա մի մեծ խան շինեց, որից լաւ եկամուտ էր ստանում։
‣ Մեր խանում շատրուան կայ։


⨀old word 3. ԽԱՆ
գոյական Փշրանք (հացի), կոտորակ, կապերտի կտոր. (անստոյգ նշանակութիւն)։


4. ԽԱՆ
(թաթարերէն qan, պարսկերէն xan)

գոյական
    1. Թաթարների և մոնղոլների իշխանապետների տիտղոսը, թաթարների թագաւոր։
‣ Չինգիզ խանը մեր աշխարհն աւերեց։
‣ Հեթում Զ. Կիլիկիայի հայոց թագաւորը այցելութեան գնաց թաթարների Հուլաղու խանին։

    2. Տիտղոս զանազան իշխանական տոհմերի թաթարական ծագումից։
‣ Խրիմի խաները։

    3. Պարսկաստանում ազնուական ծագում ցոյց տուող տիտղոս, որ տրվում է աւատական իշխաններին կամ դրվում է անուններից յետոյ իբրև պատուանշան։
‣ Պարսկաստանի հարաւում մի քանի խաներ ապստամբեցան իշխանութեան դէմ։
‣ Սատտար-խան, Դաւիթ-խան։
‣ Յովհաննէս խան Մասէհեան։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 871
New!
(beta)
ԱՐՔԱՅ
գոյական թագաւոր, վեհապետ։

Types
— Պարսիկներու՝ շահ.

— Արաբներու՝ մելիք, ամիրապետ.

— Բիւզանդիոնի՝ կայսր (փոխարքայ՝ կեսար).

— Թաթարներու՝ խան.

— Սելճուքներու՝ պէկ.

— Թուրքերու՝ փատիշահ, սուլթան.

— Ռուսերու՝ ձար.

— հին Եգիպտացիներու՝ փարաւոն:

Phrases
Արքայ երկնաւոր
գոյական Աստուած.

արքայից-արքայ
գոյական թագաւորներու թագաւոր (Պարթեւներու թագաւորին տրուած տիտղոս, զոր Մեծն Տիգրան խլեց՝ պարտութեան մատնելով զանոնք. չորս թագաւորներ կը հետեւէին անոր շքախումբին՝ հետիոտն, երբ անիկա ձին հեծած կը ճեմէր).

բանաստեղծութեան արքայ
գոյական նշանաւոր՝ տաղանդաւոր բանաստեղծի տիտղոս. օրինակ՝ Վահան Թէքէեան։

Related Words
շահնշահ
գոյական Պարսիկ թագաւորներու տիտղոս.

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 255
New!
(beta)
ԱՓՍԷ
(Յունարէն)

գոյական
    1. մետաղէ կամ տախտակէ տափակ ու լայն՝ նեղ եզերքով աման, սկուտեղ.

    2. սկաւառակ, պնակ, տաշտ.

(Թրքերէն թէփսի, սինի)։

Types
— Մեծը՝ խան.

— պատարագի սկիհի՝ մաղզմայ.

— ոզորահիւս կամ փայտեայ՝ տեփուր.

— ջուրի կամ սուրճի գաւաթի՝ բաժակակալ, սկահակալ (Ֆրանսերէն soucoupe):

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 268
New!
(beta)
ԽԱՆ
(Պարսկերէն xuan, xan = սեղան)

գոյական
    1. բոլորշի խոշոր ափսէ՝ սկուտեղ.
    2. բոլորշի կամ քառանկիւն փայտէ աման՝ արմտիք չափելու համար.
    3. մետաղէ կլոր սեղան.
    4. (Պարսկերէն xan) իջեւան, օթեւան, պանդոկ.
    5. (Թաթարերէն qan, Պարսկերէն xan) թաթար եւ մոնկոլ իշխանապետի տիտղոս, թաթարներու թագաւոր (Տե՛ս ԱՐՔԱՅ), ազնուական ծագում ցոյց տուող տիտղոս՝ Թաթարներու եւ Պարսիկներու աւատապետներուն:

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 819
New!
(beta)
ՇԱՀ
գոյական
    1. որեւէ գործէ՝ գործունէութենէ՝ ձեռնարկէ եւ այլն գոյացած օգուտ. վաստակ, շահոյթ.
    2. պարտքով տրուած դրամի կամ փոխ տրուած առարկայի՝ պարէնի համար՝ վրայ առնուող տոկոս. սակ, վաշխ, կաթ.
    3. գործին՝ կացութեան որեւէ ձեւով նպաստող հանգամանք. օգտակարութիւն, առաւելութիւն.
    4. (Խսկց.) այն ինչ որ կը համապատասխանէ մէկուն ձգտումներուն՝ նպատակներուն՝ նկատառումներուն եւ այլն. հաշիւ.
    5. պարսից՝ պարսիկներու թագաւոր.
    6. (Գաւառական) խաղողի, որթի նորածիլ մատ. աչք։

Types
— Արաբներու՝ էմիր, ամիրապետ:

— Արքայից արքայ՝ շահանշահ, շահնշահ։

— Բիւզանդիոնի, Հռովմի՝ կայսր։

— Թաթարներու՝ խան:

— Թուրքերու՝ սուլթան, փատիշահ։

— ԺԹ. դարու եւ Ի. դարու (որոշ շրջանի) Եգիպտոսի՝ խետիւ:

— Հայոց՝ արքայ:

— Հին Եգիպտոսի՝ փարաւոն:

— Հնդիկներու՝ մահարաճա։

— Ռուսերու՝ ձար:

— Շահ (օգուտ)՝ Բարձր՝ վաշխ:

— Բերող՝ շահաբեր:

— Շահաբեր կեդրոն՝ շահաստան:

— Շահու մաս՝ շահաբաժին։

— Վաճառքը շահաբեր՝ վաճառաշահ:

Phrasal Verbs
Անուն շահիլ
ներգործական բայ համբաւ հանել, վարկ ունենալ։

Բանի մը համար գետին շահիլ
ներգործական բայ նպաստաւոր կարծիք յառաջացնել, նպաստաւոր հող պատրաստել։

Մէկուն սիրտը շահիլ
ներգործական բայ սիրաշահիլ, սիրտը գրաւել:

Շահու աղբիւր դարձնել
ներգործական բայ շահագործման միջոցի վերածել։

Շահու աղբիւր ընել
ներգործական բայ
    1. իբրեւ շահագործելու նիւթ ծառայեցնել.
    2. շահագործելու առիթ գտնել, շահու միջոցի վերածել։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1746
New!
(beta)

Similar words
խահն
 Usage beta 30 citations 

Usage of matching Word Forms

Usage of matching Lexemes

Also search for "խան" in these imaged dictionaries:

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Rhyming

Word Structural

Etymological

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

Early Modern Armenian

Foreign word

Names

Place names

Plant names

Specialized

Abbreviations

© 2025 Nayiri. Armenian dictionary contains 17,718 words.
The site has 144 dictionaries and 3 books.
English
Նայիրի / Nayiri.com