Free Armenian spellchecker
Get HySpell now!
 Morphology

Western Armenian

խաղ → խաղ (noun)
Singular • Nominative case
Singular • Accusative case
 Dictionary
խաղ գոյական Զբօսանք, զուարճութիւն, մրցում * թատերական գործ, եղանակի մաս, կատակ * խաբէութիւն, հնարք * մարմնի յօդ:

Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 168։


ԽԱՂ
գոյական
    1. զբօսանք, զուարճութիւն, կատակ։
    2. հնարք, վարպետութիւն։
    3. թատերախաղ։

Phrases
խելքը միտքը խաղի
խաղասէր (մանուկ). խաղամոլ (մարդ)։


ԽԱՂ
գոյական երգ, ցուցք։

Phrases
անպարկեշտ խաղ
լորուստ։


ԽԱՂ
գոյական յօդ, յօդուած (անդամներու)։

Source: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): p. 176
New!
ԽԱՂՔ
ածական խայտառակ, ամօթահար։

Phrases
խաղք ըլլալ
խայտառակուիլ։

խաղք ընել
խայտառակել։

Source: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): p. 177
New!
ԽԱՂ (խաղու, խաղուց, կմ խաղոյ, կմ խաղի)
գոյական
⨀old meaning 1. Թեթեւ շարժումն, տարուբերումն, տատանումն։

(Համեմատել Խաղս ելնել, Խաղս լինել…, Խաղացք, Սիրտս խաղ է)։

    2. Զանազան տեսակ շարժումներ, վազք, թռիչք ևն՝ զբօսանքի, բաւականութեան՝ ժամանցի համար։
‣ Երեխաները շատ են սիրում խաղեր։
‣ Կատուի ձագերը խաղում էին, ես էլ նրանց խաղին մտիկ էի տալիս։
‣ Առաջ ո՜րքան խաղեր էին խաղում բաց օդում։
‣ Կատուին խաղ է, մկին մահ է (առած)։

    3. Զբօսանք՝ ժամանց, որի մէջ աշխատում են իրար գերազանցել ճարպիկութեամբ և ուժով. մրցութիւն, մենամարտ։
‣ Հին ժամանակ կային ոլիմպիական, պիւթեան ևն խաղեր, այժմ էլ գոյութիւն ունին բազմատեսակ խաղեր՝ ֆիզիկական մարզանքի համար։

    4. Զբօսանք՝ ժամանց, որ հիմնված է հաշիւների և բախտի աջողութեան վրայ։
‣ Ենթադրվում է, թէ շախմատի խաղը հնարված է Պարսկաստանում, իսկ նարդիի խաղը՝ Հնդկաստանում։
‣ Թղթախաղի զանազան խաղեր գիտէ, բայց ոչ մի խաղ չի խաղում փողով։

    5. Բորսայում՝ արժէթղթեր վաճառել-գնելու գործողութիւն՝ նրանց գները կոտրելու կամ բարձրացնելու նպատակով։
‣ Բորսայի խաղը բախտախաղ է, մի օրում մարդուն կարող է բարձրացնել կամ գլորել։

    6. Ընդհանուր խաղի մի մասը, որ կազմում է մի ամբողջութիւն. լող (3), օյին։
‣ Ոչ ոք դեռ թալիա չունի. ընդամենը երեք խաղ ենք խաղացել, մի խաղը ես եմ տարել, երկուսը նա։
‣ Այս խաղը դու կտարվիս։

    7. Խաղալու հերթը, ելքը, քայլը։
‣ Ո՞ւմ խաղն է։
‣ Խաղը ձերն է։

    8. Խաղալու եղանակ, այս կամ այն տեսակ ելք։
‣ Դուք շատ լաւ խաղ ունէիք։
‣ Ափսո՜ս, այդ խաղը ուշ նկատեցի, երբ արդէն խաղացել էի։

    9. Դերասանի դեր կատարելու եղանակը։
‣ Այս դերասանի խաղին ես շատ եմ հաւանում։
‣ Նրա խաղը շատ է յիշեցնում Ադամեանին։
‣ Նրա խաղից բոլորը հիացած մնացին։

⨀old meaning 10. Խաղալու՝ մրցելու տեղ, տեսլարան, բեմ, կրկէս։

    11. Պլաստիկական շարժումներ՝ հաճոյքի՝ բաւականութեան համար. կաքաւ, պար։
‣ Աղջիկը պարում էր, բոլորը նայում էին նրա խաղին։
‣ Դու ո՞ւմ ես շատ հաւանում, խաղացողի՞ն թէ խաղին։

    12. Հանաք, կատակ։
‣ Մի խաղ էր՝ արի։
‣ Խաղի համար նրան խփեցի, իսկ նա չարացաւ։
‣ Ի՞նչ խաղ խաղացիք նրա գլխին։

⨀old meaning 13. Ծաղր, ծանակ, խայտառակութիւն։

(Համեմատել Խաղք լինել, Խաղքութիւն)։

⨀old meaning 14. Ձայնի կլկլոց, գեղգեղ, ձայնը խաղացնելը։

＋dialectal meaning 15. Աշխարհիկ բովանդակութեամբ երգ, որ մենակ է երգվում (կլկլացնելով)։
‣ Խաղ էր կանչում։
‣ «Կանչէ՛ եա՛ր, ձէնիդ մեռնիմ, ես եմ քո խաղին մէջը» (հին երգ)։

⨀old meaning 16. Հին երաժշտական մի խազի անուն.

(համեմատել Վերնախաղ, Ներքնախաղ)։

    17. Ոսկորների իրար հետ մօտեցած կամ իրար մէջ հագցրած տեղը, որտեղ նրանք կարող են շարժվել. յօդ։
‣ Բութ մատը երկու խաղ ունի, միւս մատները երեքական։
‣ Ոսկորը չջարդես, խաղից կտրիր։

⨀old meaning 18. Ջրի թեթեւ ծփանք, խաղաղ՝ ծանծաղ ջուր։

Phrasal Verbs
Խաղ անել
չէզոք բայ
    1. Խաղալ։
‣ Երեխաները նստած հանգիստ խաղ են անում։

    2. Պարել։
‣ Աղջիկը վեր կացաւ, խաղ արաւ։

Խաղ ասել
չէզոք բայ Երգել։
‣ Մի խաղ ասա՛, սրտերս բացվի։

Մէկի գլխին խաղ խաղալ
ներգործական բայ Մէկին փորձանքի մէջ ձգել։
‣ Նրա գլխին այնպէս մի խաղ խաղամ որ չմոռանայ։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 865
New!
(beta)
＋dialectal word ԽԱՂՔ [Խաղ՚ի յոգնակի]
ածական Խայտառակ։

Phrasal Verbs
Խաղք լինել
չէզոք բայ Խայտառակվել։
‣ Բոլորի առաջ խաղք եղանք։

Խաղք շինել
ներգործական բայ Ժողովրդական զուարճութիւններից մէկը բարեկենդանի ժամանակ. իշխաններին՝ փաշաներին ծաղրելու համար մի մարդու հագցնում են իշխանի կամ փաշայի նման, երկար բեխերով, ահարկու կերպարանքով, հեծցնում են էշը և հանդիսաւոր կերպով ման են ածում փողոցներով. խաղք եղածը իշի վրայից իշխանական հրամաններ է արձակում, իսկ բազմութիւնը նրան ծաղր ու ծանակի է ենթարկում։

Phrases
Խաղք ու առակ, Խաղք խայտառակ, Խաղք ու խայտառակ, Խաղքին դուռը
ածական Խայտառակ։

Խաղք ու խայտառակութիւն
գոյական Տե՛ս Խաղքութիւն։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 868
New!
(beta)
ԽԱՂ
գոյական
    1. խաղալու գործը.

    2. զբօսանք, ժամանց, զուարճութիւն.

    3. սակարանի մէջ արժէթուղթեր ծախելու-գնելու գործողութիւն.

    4. կատակ.

    5. թատերական գործ, դերասանի դեր.

    6. երաժշտական ձայնանիշ, խազ.

    7. հնարք, խաբէութիւն.

    8. ծաղր, ծանակ, խայտառակութիւն.

    9. երգ, ցուցք.

Types
— անպարկեշտը՝ լորուստ.

    10. անդամներու յօդ՝ յօդուած.

    11. ջուրի թեթեւ ծփանք։

Phrasal Verbs
Խաղ առնել
ներգործական բայ ծաղրել.

մէկուն գլխուն խաղ խաղալ
ներգործական բայ մէկը փորձանքի մէջ ձգել.

խաղի ելլել
չէզոք բայ պարելու ելլել.

խաղի գալ
կրաւորական բայ խաբուիլ.

խաղի բերել
ներգործական բայ խաբել.

խաղի իյնալ, խաղով տարուիլ
չէզոք բայ խաղին անձնատուր ըլլալ։

Phrases
սիրտս խաղ ելաւ
սիրտս տակնուվրայ եղաւ.

խաղ մի՛ ըներ
մի՛ կատակեր, կատակ մի՛ ըներ.

խաղ ու տաղ
երգ ու պար.

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 814
New!
(beta)
ԽԱՂԱՒԱՐՏ
գոյական
    1. պալար կամ ուռեցք մարմնի վրայ ՝ թարախոտ կամ առանց թարախի, այտուց.

Types
— պզտիկը՝ բշտիկ, շուտ, շտիկ, պուտ, պտիկ, պաղպաջ, խաղ.

    2. քաղցկեղի վէրք.

    3. ժանտաիտի ուռոյց, ելունդ.

    4. խաղի աւարտ՝ վերջ:

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 817
New!
(beta)
ԽՈՐՇ
գոյական
    1. փորուած կամ փոս տեղ, ծակ, ճեղք, փապար, գուբ, խոռոչ.
    2. ծովածոց.
    3. երեսի կնճիռ.
    4. անկիւն։

Types
— Դարակի՝ աչք, խաղ.

— կերպասի՝ ծալք, փոթ.

— աչքի խորշ, մատանիի խորշ՝ ակնակապիճ.

— պատի մէջ՝ բատուց.

— խորանի պատերուն մէջ՝ խորհրդանոց.

— մորթի վրայ՝ կնճիռ, խորշոմ.

— աղիւսակի՝ խորան.

— ոսկորի՝ որոթ։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 878
New!
(beta)
ԽԱՂՔ
ածական խայտառակ, ամօթահար, նշաւակ:

Յաճախ կը գործածուի խաղք-խայտառակ միացեալ ձեւով՝ իմաստը զօրացնելու համար եւ ծաղր ու ծանակ իմաստով:

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 818
New!
(beta)
 Usage beta 383 citations 

Usage of matching Word Forms

Usage of matching Lexemes

New! Explore the usage of the lemma խաղ or the word form խաղ in the Corpus of Western Armenian.
Also search for "խաղ" in these imaged dictionaries:

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Rhyming

Word Structural

Etymological

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

Early Modern Armenian

Foreign word

Names

Place names

Plant names

Specialized

Abbreviations

© 2025 Nayiri. Armenian dictionary contains 17,718 words.
The site has 144 dictionaries and 3 books.
English
Նայիրի / Nayiri.com