Free Armenian spellchecker
Get HySpell now!
 Morphology

Matching Lexemes

 Dictionary
խալ գոյական Մորթի վրայ բնական նիշ, մորթային բիծ, ծին:

Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 167։


ԽԱԼ
գոյական
    1. (մարդկային մորթի վրայ՝) ծին, նիշ։
    2. (կենդանիներու՝) պիսակ, խայտուց։

Source: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): p. 175
New!
＋dialectal word ԽԱԼ
(պարսկերէն xāl)

գոյական
    1. Մարմնի մորթի վրայ որոշ սահմանափակ տեղում հատիկի նման գունաւորում, որ երբեմն մորթի մակերեւոյթից բարձրանում է. բնական բիծ, պուտ, բէնկ։
‣ Երեսի վրայ երկու սիրուն խալ ունէր։
‣ Երբեմն խալերի վրայ երկար մազեր են բուսնում։
‣ Սեւ խալերը երբեմն խոր ծերութեան ժամանակ վտանգաւոր հիւանդութիւնների են վերածվում։

    2. Նշան։
‣ Գրքի մէջ կարդացած տեղը խալ դրաւ ու գոցեց։

    3. Խաղաթղթի մէջ՝ թղթի գոյնը, նկարը։
‣ Չորս թուղթս էլ միեւնոյն խալիցն էր։
‣ Խաղաթղթի չորս խալերն են՝ ագռաւ, խաչ, ագուռ, սրտիկ։

Phrases
Խալը խալիցն է
Նոյն տեսակի՝ գոյնի թղթեր են։

    4. Նարդի խաղի մէջ մէկ թուանշան ցոյց տուող զարը։
‣ Զարս խալ եկաւ, մէկ եկաւ։

    5. Ընդհանրապէս՝ բիծ։
‣ Շորիդ վրայ խալ է ընկել, գնա՛ սրբի՛ր։

Phrases
Պտուղը խալ է ընկել
Վրան բիծ է երեւացել, սկսել է փտել։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 862
New!
(beta)
ԽԱԼ
(Պարսկերէն xal)

գոյական
    1. մարդկային մարմնի մորթի վրայ հատիկի նման գունաւորում (ընդհանրապէս սեւ), բնական բիծ՝ ծին՝ նիշ՝ պուտ.

(Թրքերէն պէնկ).

    2. նշան՝ որ կը դրուի գիրքի էջին մէջ. օրինակ՝
‣ գիրքի մէջ կարդացած տեղը խալ դրաւ ու գոցեց։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 811
New!
(beta)
ՆԻՇ
գոյական
    1. նշան, կէտ.
    2. թուանշան.
    3. մտային կարողութեան, աւելի ճիշդ կատարողութեան մակարդակը կամ արժէքը ցոյց տուող թիւ.
    4. իմաստ, նշանակութիւն.
    5. մրցումներու մէջ շահուած միաւոր՝ կէտ.
    6. դրոշմ, կնիք.
    7. հետք, նշմար:

Types
— Աչքի՝ քթիթ, քթթում, թարթում։

— Արժէքի՝ չափանիշ, ցուցանիշ։

— Արտադրութեան՝ մակնանիշ, վաճառանիշ:

— Դասերու՝ թիւ։

— Դրամի՝ դրամանիշ։

— Եղունգի արմատին վրայ (ճերմակ)՝ պիժիկ:

— Երաժշտութեան՝ ձայնանիշ։

— Խաղի մէջ՝ կէտ։

— Խորհուրդի՝ խորհրդանիշ:

— Կնունքի՝ դրոշմ:

— Հակառակ՝ հականիշ:

— Հաշուեփայտի՝ քարտ, ծոնդ:

— Մարդկային մորթի վրայ՝ բիծ, խալ, ցան, ման։

— Մրցումի՝ մրցանիշ։

— Յայտնի՝ յայտանիշ:

— Յատուկ՝ յատկանիշ։

— Նոյն՝ հոմանիշ։

— Չափի՝ դատումի՝ չափանիշ։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1704
New!
(beta)
ՆՇԱՆ
գոյական
    1. որեւէ բանի վրայ եղած պայմանական նիշ՝ դրոշմ՝ պատկեր, որ կը ծառայէ իբրեւ բանի մը նշանակ՝ ցուցանիշ. յայտանիշ, կնիք.

    2. առարկայի՝ կենդանիի՝ արտադրութեան վրայ դրուած՝ դրուող դրոշմ՝ պիտակ. մակնանիշ, վաճառանիշ.

    3. մարմնի վրայ բնական բիծ՝ խալ եւ այլն.

    4. գլխու՝ ձեռքի՝ աչքի եւ այլն շարժում, որով բան մը կը հասկցնենք.

    5. որեւէ բանի մնացած հետք՝ դրոշմուածք՝ բիծ՝ պատռուածք եւ այլն.

    6. որեւէ բանի արտայայտութիւն՝ արտաքին երեւոյթ.

    7. բան մը՝ մէկը միւսէն զատորոշ առանձնայատկութիւն.

    8. լուսային՝ ձայնային՝ տեսողական ազդանշան.

    9. որեւէ բանի նախանշան.

    10. բնութեան երեւոյթներու մէջ փոփոխութիւն, որ ցուցանիշ է որոշ բանի.

    11. նոյն երեւոյթներուն մեկնաբանութիւնը իբրեւ բարեբաստիկ կամ չարաբաստիկ իրողութիւն.

    12. բանի մը՝ մէկուն բնորոշ առանձնայատկութիւն. յատկանիշ, նկարագիրի գիծ.

    13. նշանախօսութեան՝ նշանդրէքի դրուած՝ տրուած մատանիները՝ իբրեւ սիրոյ խոստման գրաւական.

    14. նշանառութեան թիրախ՝ նպատակ, նպատակակէտ.

    15. տոհմանշան, զինանշան.

    16. որեւէ գրութիւն՝ առարկայ, որ ցոյց կու տայ թէ յանձնակատարը լիազօրուած է իր առաքելութեան մէջ, պաշտօնագիր, փաստ, ապացոյց, փաստաթուղթ, լիազօրագիր.

    17. նիւթական առարկայ, ձեւ կամ ձայն, որ բացակայ կամ անըմբռնելի իրի մը տեղը կը բռնէ.

    18. թիթեղէ՝ ոսկիէ՝ մետաղէ՝ թելէ եւ այլն շինուած կրծքանշան, որ պատկեր եւ գրութիւն կը կրէ ու կը ներկայացնէ որեւէ խորհուրդ՝ յիշատակ՝ անդամակցական իմաստ.

    19. թուաբանական՝ ուսողական՝ գիտական եւ այլն գծագրութիւն՝ պատկեր եւ այլն.

    20. արժանիքներու՝ վաստակի գնահատանքի գրաւական. պատուանշան, շքանշան.

    21. նշանաբան.

    22. հաստատում մը աւելի կամ նուազ կերպով արդարացնող արդիւնական փաստ. օրինակ՝
‣ տենդ ցուցնող զարկերակին յաճախանքը.

    23. հրաշք.

    24. ձեւ, տիպ, օրինակ.

    25. նպատակ, նշանակ, թիրախ, նպատակակէտ.

    26. կէտ, գիծ, գրախեց, նշանախեց.

    27. դրօշակ, դրօշ:

Types
— Արտադրութեան՝ մակնանիշ, վաճառանիշ:

— Գերբնական՝ հրաշք:

— Գրուած թիւ՝ թուանշան:

— Եղունգի ստորոտը (ճերմակ)՝ պիժիկ։

— Զարմացական՝ երկար (՜):

— Զոդիակոսի՝ կենդանակերպ:

— Լաւ, գէշ՝ երեւոյթ։

— Խորհրդաւոր՝ խորհրդանշան։

— Ծաղկախտի՝ պեպեն, չեչ:

— Ծովու մէջ վտանգաւոր տեղերու՝ խթանշան, խարսխանշան։

— Կուրծքի՝ կրծքանշան։

— Հաշուեփայտի վրայ՝ քանդ, ծոնդ:

— Հարցական՝ հարցանիշ, պարոյկ (՞):

— Հիւանդութեան՝ ախտանշան:

— Մարմնի վրայ բնական՝ ծին, խալ:

— Մորթի վրայ (կարմիր)՝ ցան, ման:

— Յայտարար՝ յատկանիշ, յայտանշան։

— Նշանախօսութեան՝ մատանի:

— Նշանառութեան՝ թիրախ:

— Պատժապարտի՝ խարան:

— Պատիժի՝ խարան:

— Պատուոյ՝ պատուանշան, շքանշան։

— Սուրբ՝ խաչ:

— Վէրքի՝ սպի, երաշխէպ։

— Վտանգի ազդարար՝ ազդանիշ, ահազանգ, ազդանշան:

— Քաղաքի, երկրի՝ զինանշան, զինանիշ։

Phrasal Verbs
Նշան բռնել
ներգործական բայ հրացանով՝ ատրճանակով՝ նետով եւ այլն նշանառութիւն փորձել՝ կատարել:

Նշան դնել
ներգործական բայ
    1. նշանել.
    2. նշան բռնել.
    3. որեւէ առարկայի՝ մարմնի վրայ դրոշմ՝ կնիք ընել։

Նշան տալ
ներգործական բայ
    1. նշանախօսութեան ատեն փեսացուին կողմէ հարսնացուին մատանի կամ այլ կարգի նշան նուիրել եւ փոխադարձաբար.
    2. ազդանշան տալ.
    3. նշան ընել, իմացնել, յայտնել։

Նշանը ետ առնել, Նշանը ետ վերցնել
ներգործական բայ փեսացուին կամ հարսնացուին կողմէ նշանածէն հրաժարիլ եւ նշանը ետ ուզել:

Նշանին զարնել
ներգործական բայ նպատակակէտին՝ թիրախին զարնել՝ հասնիլ:

Phrases
Ի նշան (Գրբ.)
իբրեւ բանի մը արտայայտութիւն՝ ապացոյց՝ փաստ։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1715
New!
(beta)
ՊԻՍԱԿ
գոյական
    1. մարմնի վրայ ճերմակ՝ սպիտակ նիշ՝ նշան.
    2. մարմնի վրայ պուտ, խայտուց, բուտ։

Types
— Դէմքի վրայ, մարմնի վրայ՝ խալ, ցան, ման։

— Բնական՝ ծին:

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 2035
New!
(beta)
 Usage beta 35 citations 

Usage of matching Word Forms

Usage of matching Lexemes

Also search for "խալ" in these imaged dictionaries:

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Rhyming

Word Structural

Etymological

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

Early Modern Armenian

Foreign word

Names

Place names

Plant names

Specialized

Abbreviations

© 2025 Nayiri. Armenian dictionary contains 17,718 words.
The site has 144 dictionaries and 3 books.
English
Նայիրի / Nayiri.com