Free Armenian spellchecker
Get HySpell now!
 Morphology

Western Armenian

դարմանել → դարմանել (verb)
(Infinitive) • Nominative case
(Infinitive) • Accusative case
 Dictionary
դարմանել ներգործական բայ Դեղել, խնամել, առողջացնել * դարման գտնել:

Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 95։


ԴԱՐՄԱՆԵԼ
ներգործական բայ
    1. խնամել, հոգալ։
    2. (մանուկ՝) տածել։
    3. (պարտէզ՝) մշակել, յարդարել, շտկել։

Source: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): p. 99
New!
ԴԱՐՄԱՆԵԼ դարմանեցի
ներգործական բայ
    1. Խնամք տանել հիւանդի վրայ՝ ուտելիքի և բժշկութեան ևն կողմից։
‣ Լաւ դարմանեցէք հիւանդին, և նա անշուշտ կառողջանայ։

    2. Ճար՝ հնար՝ ելք գտնել։
‣ Այս չարիքներն ո՞վ պիտի դարմանէ։
‣ Մեր վշտերը դարմանեց։

    3. Մշակել, խնամարկել։
‣ Բանջարանոցը, պարտէզը դարմանում է սիրով։

＋dialectal meaning 4. Անասունին կեր տալ։
‣ Ձին դարմանե՞լ ես։

ԴԱՐՄԱՆԵԼ (դարմանեցայ),
ԴԱՐՄԱՆՎԵԼ դարմանվեցի
կրաւորական չէզոք բայ նոյն նշանակութեամբ։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 522
New!
(beta)
ԴԱՐՄԱՆԵԼ
ներգործական բայ
    1. հիւանդին բժշկական խնամք տանիլ եւ միջոցներ գործածել բուժելու համար զայն.
    2. բուժել, խնամել, հոգալ.
    3. ճար՝ հնար՝ ելք՝ միջոց գտնել՝ կարգադրելու համար սխալ հասկացողութիւն մը.
    4. կենդանիները հոգալ՝ խնամել՝ կերակրել։

Derivatives
— Գոյականը՝ Դարմանում։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 470
New!
(beta)
ՈՒՂՂԵԼ
ներգործական բայ
    1. ուղիղ դիրք տալ. շտկել, կանոնաւորել.

    2. ծռութիւնները՝ անհարթութիւնները կարգի բերել. հարթել, յարդարել.

    3. խանգարուած առարկայ մը՝ գործիք մը՝ մեքենայ մը շտկել. սարքել, սարքաւորել, կարգի բերել, կարգի դնել.

    4. խօսքի թէ գործի մէջ սխալը շտկել՝ ճշդել.

    5. բնագիրներու մէջ սպրդած աղաւաղուած կամ վրիպած բառերը շտկել.

    6. տպագրական շարուածքի մը մէջ սպրդած վրիպակները լուսանցքի վրայ նշանակել. սրբագրել, շտկել, ուղղագրել.

    7. որեւէ բանի հետ համեմատելով՝ ստուգելով ճշդում կատարել. օրինակ՝
‣ ժամացոյցը ուղղել.

    8. ուղղութիւն տալ. ղեկավարել, յառաջ տանիլ, վարել.

    9. ծռած՝ կորացած բան մը ուղիղ դարձնել.

    10. որոշ ուղղութեամբ բռնել՝ դարձնել. իր դիրքին՝ առարկայի մը դէպի որոշ տեղ՝ կողմ ուղղութիւն տալ.

    11. շարժման՝ գործողութեան ուղղութիւն տալ՝ դարձնել. օրինակ՝
‣ քայլերը ուղղեց դէպի դաշտերը.

    12. կեդրոնացնել՝ կեդրոնանալ բանի մը վրայ.

    13. դիմել, հասցէագրել.

    14. ուղարկել. օրինակ՝
‣ հեռագիր մը ուղղել.

    15. ուղիղ՝ ընդունելի՝ ճիշդ դարձնել. բարւոքել, բարելաւել, լաւացնել, բարեփոխել (բարքերը).

    16. սխալ՝ դատապարտելի՝ պարսաւելի ուղիէն՝ ընթացքէն ետ կեցնել. դաստիարակել, խելքի բերել, ճամբու բերել, ուղիղ ճամբու վրայ կանգնեցնել:

Types
— Անկարգը՝ զգաստացնել:

— Աչքերը՝ դարձնել, յառել, սեւեռել։

— Բարքերը՝ բարեփոխել։

— Դիտակը՝ դարձնել։

— Ինքզինք՝ բարւոքիլ, լաւանալ։

— Խնդիր մը՝ մատուցանել, դիմել։

— Սխալը՝ դարմանել։

— Քայլերը՝ երթալ, դիմել։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1908
New!
(beta)
ՊԱՀԵԼ
ներգործական բայ
    1. որոշ դրութեան՝ վիճակի մէջ ձգել՝ պահպանել.
    2. հսկել բանի մը վրայ. աչքի լոյսի պէս պահպանել, զգուշանալ.
    3. հսկողութիւն՝ խնամք ցուցաբերել.
    4. սնունդով՝ ապրուստով ապահովել. հոգալ, յանձանձել, մեծցնել, սնուցանել, հոգ տանիլ.
    5. բուծել, բուծանել.
    6. որեւէ տեղ մնալ պարտադրել, ստիպել մնալ (զանազան պատճառներով).
    7. հսկողութեան՝ կալանքի տակ առնել. պատանդել, բանտարկել.
    8. թոյլ չտալ որ իյնայ.
    9. բռնել, կառչիլ, թոյլ չտայ որ շարժի.
    10. չզիջիլ.
    11. եղածին պէս անփոփոխ ձգել. պաշտպանել.
    12. իր քով ձգել՝ երկար մնալ.
    13. որոշ դիրք՝ վիճակ տալով որոշ ժամանակ ձգել.
    14. հեռանալու՝ դուրս գալու արգելք ըլլալ.
    15. ուշադրութիւն դարձնել.
    16. չխախտել, չխաթարել.
    17. ի պահ տալ, զետեղել, տեղաւորել.
    18. չծախսել. չգործածել.
    19. մշակել.
    20. վարձքով աշխատցնել.
    21. ապաստան տալ, պատսպարել.
    22. անխախտ՝ անփոփոխ կերպով գործադրել՝ շարունակել. յարգել, գործադրել.
    23. թաքցնել, ծածկել, գոցել.
    24. բռնել, ձեռքին մէջ ունենալ.
    25. զսպել, սանձել, սանձահարել.
    26. խնայել.
    27. վնասէ՝ փճացումէ զերծ պահել. պաշտպանել.
    28. միջոցներով ապահովել.
    29. տնօրինել, ղեկավարել.
    30. որոշ նպատակով տրամադրութեան տակ ունենալ.
    31. չսպառել.
    32. վերապահել.
    33. պահք բռնել.
    34. չմոռնալ, յիշել։

Types
— Ամբողջէն մաս մը գողնալով՝ խորել։

— Անեղծ, անվթար՝ չխաթարել:

— Բանէ մը ետ՝ զգուշացնել, զգուշանալ:

— Գաղտնիքը՝ լռել, չըսել:

— Երեւոյթները՝ փրկել:

— Իրեն՝ վերապահել:

— Խօսքը՝ յարգել։

— Խօսքը չպահել՝ դրժել։

— Ծոմ՝ պահք՝ բռնել:

— Հաւեր՝ մեղուներ՝ կենդանիներ՝ բուծանել։

— Հեռու՝ չմօտեցնել։

— Հիւանդ՝ խնամել, դարմանել։

— Մանուկ՝ տածել, սնուցանել։

— Մեղու՝ մեղուաբուծութիւն ընել:

— Մէկուն գոյքը՝ անձը արգելքի տակ՝ պատանդել:

— Միտք՝ յիշել։

— Որբեր՝ յանձանձել:

— Վարժութիւնը՝ չկորսնցնել։

— Տաքէն՝ ցուրտէն՝ պահպանել:

— Քաղաք՝ բերդ՝ դիրք՝ պաշտպանել։

— Օրէնքը՝ պատուիրանքը՝ յարգել, կատարել, գործադրել։

Phrasal Verbs
Ականջ պահել, աչք պահել
ներգործական բայ մտիկ ընել, հսկել, հետեւիլ:

Աչքը բանի մը վրայ պահել
ներգործական բայ ուշադիր ըլլալ, հսկել։

Գլուխը պահել
ներգործական բայ
    1. աղմուկէ՝ փորձանքէ խուսափիլ, մեկուսանալ.
    2. հազիւ-հազ ապրիլ.
    3. ինքզինք չկորսնցնել, արթուն՝ զգօն ըլլալ։

Ինքզինք պահել
ներգործական բայ վարուիլ գիտնալ։

Ծոմ պահել
ներգործական բայ ոչինչ ուտել՝ խմել։

Կիրակի պահել
ներգործական բայ հասարակ օրը ապրիլ այնպէս՝ իբրեւ թէ Կիրակի կամ տօն օր ըլլար։

Կողմը պահել
ներգործական բայ կողմ բռնել, աչառութիւն ընել:

Ձայն պահել
ներգործական բայ եղանակի մը հիմնական ձայնը ցած ձայնով երգելով ձայնակցիլ մեներգողին:

Ճամբան պահել դարանամուտ ըլլալ
չէզոք բայ մէկուն անցնելու ճամբուն վրայ. հսկել։

Պատիւը պահել
ներգործական բայ մէկը պատուելու համար զիջողաբար վարուիլ։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1963
New!
(beta)
ՊԱՏԵԼ
ներգործական բայ
    1. բոլոր կողմերէն ծածկել, սեղմ կերպով բան մը փաթթելով պարփակել՝ ծածկել. փակել, գոցել.

    2. իր շերտով որեւէ բանի երեսը ծածկել.

    3. պատ՝ ցանկապատ քաշել. պարսպել, պարսպապատել, որմել, որմապատել, պատ շինել.

    4. ծածկելով պաշտպանել.

    5. ամբողջապէս գրաւել՝ տեղ առնել՝ զբաղեցնել. բռնել, լեցնել.

    6. չորս կողմը բռնել. պաշարել, շրջապատել, օղակել.

    7. շրջապատել, շրջափակել.

    8. (Փոխաբերական իմաստ) տարածուելով ծածկել. պարուրել, փռուիլ.

    9. (Փոխաբերական իմաստ) տոգորել, համակել, լեցնել, տիրել.

    10. եզերել, սահմանափակել.

    11. օղակներու՝ գալարներու մէջ առնել. փաթթել.

    12. ծաւալելով՝ տարածուելով իր մէջ առնել. ընդգրկել.

    13. (Փոխաբերական իմաստ) բանի մը շուրջը դրուելով զարդարել՝ պսակել.

    14. պատով պատնէշով՝ վարագոյրով գոցել.

    15. (Գրաբար) փաթթել, կապել.

    16. բանի մը մակերեսը որեւէ նիւթի շերտով օծել.

    17. ոյժ՝ կարողութիւն եւ այլն բառերուն հետ՝ բաւել, բաւարար ըլլալ. օրինակ՝
‣ ուժս չի պատեր զայն զգետնելու համար.

    18. ծեփել, բռել։

Types
— Աշխարհի շրջանը՝ ընել, դառնալ։

— Աստառով՝ աստառել:

— Արծաթի լուծոյթով՝ արծաթօծել։

— Բուռով՝ բռել։

— Դրուագներով՝ դրուագել:

— Երախան (խանձարուրով)՝ խանձարուրել:

— Լռութիւն՝ տիրել:

— Խնամքներով՝ խնամել, դարմանել, գուրգուրալ:

— Ծեփով՝ ծեփել:

— Կուրծքը զրահով՝ զրահաւորուիլ:

— Մշուշը՝ մշտանալ, մշուշապատել։

— Ոսկի լուծոյթով՝ ոսկեզօծել։

— Պարիսպով՝ պարսպել, պարսպապատել:

— Վէրքը՝ կապել, պատատել, փաթթել, փաթաթել։

— Օծանելիքով՝ օծել։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1993
New!
(beta)
ԴԱՐՄԱՆՈՒԻԼ
չէզոք բայ կրաւորական բայ
    1. բժշկական խնամքի ենթարկուիլ.
    2. հոգացուիլ, խնամուիլ, բուժուիլ.
    3. (Փոխաբերական իմաստ) սրբագրուիլ (սխալ հասկացողութիւն մը):

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 471
New!
(beta)
 Usage beta 66 citations 

Usage of matching Word Forms

Usage of matching Lexemes

New! Explore the usage of the lemma դարմանել or the word form դարմանել in the Corpus of Western Armenian.
Also search for "դարմանել" in these imaged dictionaries:

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Rhyming

Word Structural

Etymological

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

Early Modern Armenian

Foreign word

Names

Place names

Plant names

Specialized

Abbreviations

© 2025 Nayiri. Armenian dictionary contains 17,718 words.
The site has 144 dictionaries and 3 books.
English
Նայիրի / Nayiri.com