Armenian dictionary

‣ ⨀old meaning Տեղի ապարանից, Ապարանք շինելու տեղ։
‣ ⨀old meaning Տեղիս ընդարձակ է, Այս տեղն ընդարձակ է։
‣ ⨀old meaning Ի տեղի նորա, Նրա տեղ՝ փոխանակ։

Phrasal Verbs

⨀old word Տեղի առնել ումեք

ներգործական բայ Տեղ տալ, թոյլ տալ։

⨀old word Զտեղի առնուլ, ⨀old word Զտեղի ունել

չէզոք բայ Մի տեղում կանգ առնել, մնալ։

Տեղի տալ իմիք, Տեղի տալ ումեք

չէզոք բայ Մի բանի կամ մէկին տեղ տալ, թոյլ տալ, անսալ, հպատակվել։

Phrases

Տեղի-անտեղի

ածական մակբայ Ի դէպ և յանդէպ, յարմար կամ անյարմար կերպով, առանց կշռադատելու։

‣ Տեղի-անտեղի խօսում է։
‣ Ի՞նչ ես տեղի-անտեղի ամեն բանի մէջ խառնվում։

⨀old word Ի տեղի

նախադրութիւն Տեղը, փոխանակ։

⨀old word Տեղւոյ ի տեղի, ⨀old word Տեղւոջէ ի տեղի, ⨀old word Տեղի ի տեղւոջէ

մակբայ Տեղից տեղ, այստեղից այնտեղ։

⨀old word Ի տեղիս տեղիս

Զանազան տեղեր, զանազան տեղերում։

⨀old word Ի տեղեաց տեղեաց

մակբայ Զանազան տեղերից։

2. ՏԵՂԻ,
ՏԵՂԻՆ

ածական Տե՛ս Տեղ՚ի տակ։

＋dialectal word ՏԵՂԵՐ

յոգնակի գոյական Պառկելու տեղ (7), անկողին։

‣ Տեղերս ձգի՛ր, պառկիմ։
‣ Տեղերդ մտի՛ր, կտաքնաս։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 2162

New!

(beta)

2. ՏԵՂ տեղի

գոյական
     Տարածութեան նշանակութեամբ։

    1. Ընդհանրապէս տարածութիւն։

    2. Որեւէ տարածութիւն գետնի երեսին, վայր։

‣ Տեղ շատ՝ ուր ուզում ես՝ գնա՛։
‣ Ընկան քարքարոտ տեղեր։
‣ Արեգունի տեղ։
‣ Ծմակ տեղ։
‣ «Արծաթի բարձր տեղ է, Ջուրը հիւանդի դեղ է»։

3. Տարածութեան մի մաս, որ յատկացրած է մշակութեան, հող, գիւղ։

4. Որտեղ ապրում են, բնակավայր։

‣ Ձեր մշտական բնակութեան տեղը քաղա՞քն է թէ գիւղը։
‣ Նա հաստատ տեղ չունի ապրելու, շարունակ ուղեւորութեան մէջ է։

5. Բնակարան։

6. Որտեղ նստում են, ինչ որ յարմարեցրած է նստելու։

‣ Տեղ բացէք խնամու համար. նստի՛ր, խնամի։
‣ Վեր հրամեցէք. ձեր տեղը սեղանի գլուխն է։
‣ Տեղս հանգիստ է, շնորհակալ եմ։

    7. Որտեղ պառկում են քնելու, անկողին։

    8. Թատրոններում՝ երկաթուղիներում աթոռ կամ նստարան՝ սահմանված մի մարդու համար։

    9. Փոխաբերաբար Աթոռ և սեղան, որ մէկը գրաւում է որոշ գործ անելու համար, որ նշանակված է որոշ պաշտօնեայի համար. պաշտօն, ծառայութիւն։

‣ Հաշուապահի ազատ տեղ չունինք, բոլոր տեղերը բռնված են։
‣ Մեզ մօտ մեքենագրուհու տեղ բացվեց, չէ՞ք ուզում մեզ մօտ մտնել աշխատելու։

＋dialectal meaning 10. Արգելարան, բանտ։

‣ Նրան տարան, տեղը գցեցին։

11. Որտեղ մի բան գտնվում է։

12. Որտեղից մի բան կարելի է ճարել։

‣ Ես մի հարիւր մանէթի տեղ արի։
‣ Չորս կողմն աչք էր ածում, մի հարուստ հարսնացուի տեղ էր անում։

13. Մարմնի որոշ մասը։

‣ Ո՞րտեղդ է ցաւում. －Ոչ մի տեղս չի ցաւում։
‣ Միս առնելիս նայիր, որ չաղ տեղից կտրէ։

14. Գրուածքի՝ ճառի որոշ կտորը։

‣ Դեռ կարդա՛, ամենահետաքրքրական տեղերը յետոյ են գալիս։
‣ Ես ամենից շատ հաւանեցի ճառի այն տեղին, երբ հռետորն սկսեց քննադատել հակառակորդներին։

15. Գործուածքի տակի գոյնը, որի վրայ նախշերն են, տափ։

‣ Մի գեղեցիկ գորգ ունի, տեղն սպիտակ։
‣ Կապոյտ կտորով տեղը քեզ չի սազի։

Նմանութեամբ
16. Յարմարութիւն, պատշաճութիւն։

‣ Խօսքդ լաւ տեղին էր։
‣ Դու էլ տե՞ղը գտար այդ առաջարկութիւնն անելու։
‣ Ո՞վ է մածնի վրայ գինի խմում. գինու տեղը խորովածի վրայ է։
‣ «Տեղը եկաւ՝ հայ է նա, տեղը եկաւ՝ այլազգի»։

17. Դրութիւն, վիճակ։

‣ Բանը չպէտք է այդ տեղը հասցնել։
‣ Քեզ այն տեղը կձգեմ, որ ծնած օրդ կանիծես։

18. Դիրք, աստիճան։

‣ Ամեն մարդ իւր տեղը պիտի գիտենայ։
‣ Ձեր տեղը դպրոցումը չէ, ձեր տեղը համալսարանումն է։

19. Հանգամանք, պայման։

20. Հերթ շարքի մէջ։

‣ Նրանք առաջ վերջին տեղերից մէկն էին բռնում արդիւնագործութեան մէջ, այժմ արդէն երկրորդ տեղն են բռնում։
‣ Առաջին տեղում՝ մենք պահանջում ենք…, երկրորդ տեղում…։

21. Ինչ որ փոխարինում է մի բան, փոխարէնը։

Նախադրութիւն
22. Փոխանակ։

Derivatives

Տեղին

ածական մակբայ Պատշաճ, յարմար, ի դէպ։ Հակառակը՝ Անտեղի։

‣ Քո խօսքդ շատ տեղին էր։
‣ Տեղին ասացիր, որ նա անպէտք է։
‣ Քիչ է խօսում, բայց երբ խօսում է՝ տեղին է խօսում։

գործ է ածվում նաեւ՝ Տեղի անտեղի

Տեղով

մակբայ 1. Տե՛ս Տեղից տեղ (1, 2)։

ածական 2. Յարմար, խելքի մօտիկ։

‣ Եթէ ուզում ես ծախել՝ տեղով գին ասա։

Տեղօք

մակբայ 1. Տե՛ս Տեղով։

ածական 2. Ամեն բան կարգին, կանոնաւոր. (արտաքին կերպարանքի մասին)։

‣ Տեղօք աղջիկ է։

Phrasal Verbs

Տեղ անել

չէզոք բայ
1. Տեղ բանալ, որ մէկը նստի։

‣ Մի քիչ սեղմվեցէք, նրա համար էլ տեղ արէք, նստի։

2. Անկողինը ձգել։

‣ Տեղ արա (կամ տեղս արա) պառկիմ, ճար չունիմ։

3. Մի տեղ գտնել, որտեղից կարելի է այս-ինչ բանը ձեռք բերել։ (Տե՛ս Տեղ, 12)։

Տեղ դնել

ներգործական բայ Համարել, ընդունել իբրև։

‣ Մենք քեզ մարդու տեղ դրինք, մի գործ յանձնեցինք։
‣ Դուք ինձ ո՞ւմ տեղ էք դնում։

Բանի տեղ դնել

ներգործական բայ Նշանակութիւն՝ կարեւորութիւն տալ։

‣ Նրա խօսքերը բանի տեղ մի՛ դներ։
‣ Գլուխս քիչ ցաւում էր, բանի տեղ չդրի, գնացի գործի, ծանրացայ։

Տեղը բերել

ներգործական բայ
1. Մի բան սարքելիս՝ մասերը ճիշտ տեղաւորել՝ ինչպէս հարկն է։

‣ Կարի մեքենան լաւ չէր աշխատում, թելը կտրում էր, բացեց, քանդեց, դրստեց, տեղը բերեց։

2. Երգի՝ խօսքի մէջ մի որոշ կտոր ճիշտ արտայայտել։

‣ Երգում եմ, բայց մի տեղ կայ որ չեմ յիշում, չեմ կարող տեղը բերել։
‣ Ոտանաւորը գրեցի, բայց մի անիծված յանգ չեմ կարողանում տեղը բերել, դուրս չի գալիս։

չէզոք բայ
3. Յարմար առիթը գտնել, յարմար առիթից օգտվել։

‣ Երբ տէրտէրը յանդիմանում էր ժողովրդին, որ հայհոյիչ են, հարբեցող են, մէկը լաւ տեղը բերեց ու ասաց. տէրտէրներից օրինակ են առնում։

(Տե՛ս Տեղը գալ)։

Phrases

Տեղ ու դադար

գոյական Հանգիստ, հանգստութիւն։

‣ Տեղ ու դարար չունինք որ նստինք։

Տեղն ու տեղը, Տեղն ի տեղը

մակբայ Տե՛ս Տեղից տեղ։

Տեղը տեղին

մակբայ
1. Տեղովը, մանրամասն։

‣ Գլխին եկածը տեղը տեղին պատմեց։

2. Իսկութեամբ, կէտ առ կէտ։

‣ Բոլոր ասածներս տեղը տեղին կատարվեցին։

Այն տեղուանքը չէ

Կարեւորութիւն չի տալիս, ուշադրութիւն չի դարձնում։

Տե՛ս եւ Տեղի, Տեղիք։

⨀old word 1. ՏԵՂ (տեղոյ)

(ասորերէն talā, ցօղ, եբրայեցերէն tal, ցօղ, անձրեւ)

գոյական
1. Յորդ անձրեւ, թաթաւ։

2. Նմանութեամբ Ինչ որ առատութեամբ վերեւից թափվում է.

(Համեմատել Տեղալ կարկուտ, տեղալ հուր և ծծումբ։

‣ «Տեղ ոսկի տեղայր ի փեսայութեանն Արտաշիսի»)։

Phrasal Verbs

＋dialectal word Տեղ տալ

ներգործական բայ Տեղալ, հոսել։

‣ Շատ խօսքեր տեղ տուաւ։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 2158

New!

(beta)

ՏԵՂԻՔ

գոյական
1. տեղեր.
2. հիմ, պատճառ, շարժառիթ, դրդապատճառ:

ՏԵՂԻՆ

ածական մակբայ
1. յարմար, պատշաճ, պատեհ.
2. իրաւացի, ճշմարիտ, արդարացի:

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 2274

New!

(beta)

ՏԵՂ