Free Armenian spellchecker
Get HySpell now!
 Morphology
 Dictionary
սերմ գոյական Հունտ, ձու, կուտ * բեղմնաւորող միաւոր * զաւակ:

Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 410։


ՍԵՐՄ
գոյական
    1. հունտ, սերմնահատ, կուտ։
    2. (ճանճի՝) ծետուկ։
    3. (ոջիլի՝) անիծ։

Source: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): p. 445
New!
ՍԵՐՄ
գոյական
     Ընդհանրապէս՝ այն նիւթը, որից զարգանում առաջ է գալիս նոր էակ՝ կենդանի կամ բոյս. սերող նիւթ։
‣ Ամեն մի օրգանական մարմին առաջ է գալիս սերմից։

    1. Կենդանիների մէջ՝ հեղուկանման մածուցիկ հիւթ, որ գոյանում է արուների սեռական գործարաններում և որով բեղմնաւորվում են էգերի ձուիկները, և ստացվում է սաղմ, նոր կենդանու սկիզբը։
‣ Մարդկային սերմի մէջ կան մեծ քանակութեամբ մանրացուցական արագաշարժ կենդանիներ, որոնցից մէկին աջողվում է մտնել էգի ձուիկի մէջ, և սրանով արդէն բեղմնաւորվում է ձուն։
‣ Ծնողի բնորոշ յատկութիւնները սերմի միջոցով փոխանցվում են զաւակի վրայ, սրանից է որ ասում են. «հօրն է քաշել», «իսկ և իսկ հայրն է»։

    2. Բոյսերի մէջ՝ արական բոյսերի փոշանօթներում գոյացող ծաղկափոշի, որ որեւէ ճանապարհով (քամի, մեղուներ ևն) ընկնում է էգ բոյսի վարսանդի վրայ և իջնելով ներքեւ՝ բեղմնաւորում է նրան՝ պտուղ առաջացնելու։

    3. Արդէն բեղմնաւորված և հասունացած սաղմ, որ երեւան է գալիս բազմատեսակ ձեւերով, իբրեւ կորիզ, կուտ, հատիկ ևն, որոնք նպաստաւոր պայմանների մէջ (հող, խոնաւութիւն, ջերմութիւն) ծլում են նոր բոյսի սկիզբ տալիս։
‣ Սոխի սերմ։
‣ Բամբակի սերմ։
‣ Հիանալի ձմերուկ է. սրա սերմերից մի քիչ կցանեմ մեր բանջարանոցում։

    4. Մասնաւորապէս՝ հացահատիկների ունդ (հունդ), ցորեն, գարի, հաճար ևն։
‣ Արտը վարել եմ, սերմ չունիմ որ ցանեմ։
‣ Որպէսզի առատ բերք ստանաս՝ պէտք է ցանես հիւանդութիւններից ազատ և մաքուր սերմ։
‣ Սերմի համար ընտրում են ամենալաւ ընդեղէնը, որ կոչում են սերմացու։

    5. Շերամի բեղմնաւորված ձուիկ, որից նոր կենդանի է դուրս գալիս։
‣ Շերամի սերմի առեւտրով նա շատ հարստացաւ։
‣ Դու որ մի մատնոց սերմ ես զարթեցրել, այդքանին կերակրելու համար թթի ծառ ունի՞ս։

Փոխաբերաբար
⨀old meaning 6. Սկիզբ, ծագում։

⨀old meaning 7. Զարմ, սերուն, զաւակ։

Նմանութեամբ
    8. Սկզբնական զգացմունք կամ ունակութիւն, որ կարող է հետզհետէ զարգանալ և ուժեղանալ։
‣ Այս խօսքով կասկածի սերմ ձգեց իմ մէջ, որ քանի գնաց մեծացաւ ու սկսեց ինձ անհանգիստ անել։
‣ Նա եկաւ, մե մէջ երկպառակութեան սերմ սերմանեց։

＋dialectal meaning 9. Սերմանելը, ցանքս։
‣ Սերմս վերջացրի, հիմայ միամիտ եմ։
‣ Ինչո՞ւ ես սերմդ էսքան ուշացրել. －Էնդուր որ սերմացու չունէի։

Phrasal Verbs
Սերմ բռնել
չէզոք բայ Տե՛ս Հնտրել (2), Սերմակալել։

Սերմ ձգել
ներգործական բայ Տե՛ս Սերմանել, ցանել։

Phrases
⨀old word Սերմն արութեան
գոյական Արուի՝ տղամարդու սերմը։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 1967
New!
(beta)
⨀old word ՍԵՐՄՆ (սերման, սերմանք կմ սերմունք, կմ սերմանիք)
գոյական Տե՛ս Սերմ։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 1968
New!
(beta)
ՍԵՐՄ
գոյական
    1. ընդհանրապէս՝ այն նիւթը, որմէ յառաջ կու գայ նոր էակ՝ կենդանի՝ բոյս. սերող նիւթ.
    2. կենդանիներու մէջ հեղուկանման մածուցիկ նիւթ, որ կը գոյանայ արական սեռային գործարաններուն մէջ եւ բեղմնաւորուելով էգերու ձուիկներուն հետ, կը գոյանայ սաղմը.
    3. բոյսերու մէջ՝ արական բոյսերու փոշանօթներուն մէջ գոյութիւն ունեցող ծաղկափոշի՝ բեղմնափոշի.
    4. սաղմ.
    5. ցանելու սերմնցու.
    6. մասնաւորապէս՝ հացահատիկներու հունտ.
    7. կորիզ, կուտ.
    8. շերամի բեղմնաւորուած ձուիկ.
    9. (Փոխաբերական իմաստ) զարմ, սերունդ, զաւակ.
    10. (Փոխաբերական իմաստ) որեւէ բան յառաջ բերող եւ զարգացնող պայման՝ հանգամանք՝ սկիզբ. սաղմ։

Types
— Արիւնախառն՝ արիւնասերմ:

— Արուի՝ սերմ։

— Էգի՝ ձուիկ:

— Թարախախառն՝ թարախասերմ:

— Ճանճի՝ ծետուկ:

— Ոջիլի՝ անիծ։

Առնասերմ
արական գեղձին թորած հեղուկը, որ հինցած եղջիւրի հոտ, կծու եւ բարկ համ եւ արեգակի կամ գորշկեկ կամ սպիտակ գոյն ունի։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 2116
New!
(beta)
ՀԱՒԿԻԹ
գոյական
    1. հաւու կթած՝ կիթ, ձու, խաւծիւ, հաւձու.

Types
— վաղահաս ածած՝ թաղտիկ, մաշկ.

— թոյլ կեղեւով՝ քուռնիթ.

— թուխսի դրուելիք՝ թուխք

— թուխսէն փճացած՝ պղող.

— թռչունի՝ կոկօ, կրկտոց.

— ձուկի՝ ձկնկիթ, (խավիար).

— շերամի՝ սերմ.

— ոջիլի՝ անիծ.

Related Words
— հաւկիթ ածելու տեղ՝ բունկալ, բունկալնոց.

    2. Տե՛ս Ամորձիք.

    3. մատներու ծայրի փափուկ գունտ միսը, պտղունց.

ածական
    4. (Փոխաբերական իմաստ) փոփոխամիտ, թեթեւամիտ, թեթեւսոլիկ։

Phrasal Verbs
Հաւկիթ ածել
չէզոք բայ
    1. խնդիր յարուցանել (խռովութիւն յառաջ բերելու համար),
    2. սաստիկ մտահոգուիլ, մտատանջուիլ.

նոր հաւկիթ ածել
չէզոք բայ դժգոհութեան արտայայտութիւն՝ ուղղուած նորահաս սերունդին որ նորելուկ բաներ կ՚ընէ.

հաւկիթ գլորել, հաւկիթ գլտորել
չէզոք բայ դիտմամբ նոր խնդիր յարուցանել՝ շփոթութիւն յառաջացնելու համար.

հաւկիթի մէջ մազ փնտռել
չէզոք բայ շատ բծախնդիր ըլլալ։

Phrases
անկէ հաւկիթ առնողը մէջը դեղնուց չի գտներ
խարդախ՝ խաբեբայ է.

ոտքին տակ հաւկիթ կայ
շատ զգոյշ ու դանդաղ կը քալէ.

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1212
New!
(beta)
ՁՈՒ
գոյական
    1. գործարանաւոր էակներու իգական սեռային բջիջ.

    2. թռչուններու եւ այլ կենդանիներու հաւկիթ.

    3. արական ամորձիքներէն իւրաքանչիւրը։

Types
— Ձուկի՝ ձկնկիթ,

— շերամի՝ սերմ։

Phrasal Verbs
Մէկուն տունը ձու ածել
ներգործական բայ օգուտը ուրիշին տալ:

Phrases
Ձուի գող, ձիու գող
պզտիկ գողութիւններով հետզհետէ մեծ գողութիւններու երթալ։

Գոլոմպոսի ձու
գործ մը, միջոց մը, որուն մասին չէ մտածուած եւ կամ չեն կրցած իրագործել, բայց ըլլալէն ետք, դիւրին կը համարեն։

Թռչնազգիներու ձուն կը պարունակէ չորս մաս - կեղեւ, մաշկ, ճերմկուց (սպիտակուց) եւ դեղնուց, որուն մէջ կայ սաղմը, որմէ պիտի գոյանայ ապագայ ձագը։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1351
New!
(beta)

Similar words
շեռն
սեռն
սերն
սէրն
 Usage beta 210 citations 

Usage of matching Word Forms

Usage of matching Lexemes

Also search for "ՍԵՐՄ" in these imaged dictionaries:

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Rhyming

Word Structural

Etymological

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

Early Modern Armenian

Foreign word

Names

Place names

Plant names

Specialized

Abbreviations

© 2025 Nayiri. Armenian dictionary contains 17,718 words.
The site has 144 dictionaries and 3 books.
English
Նայիրի / Nayiri.com