Free Armenian spellchecker
Get HySpell now!
 Morphology

Western Armenian

ՀԵՏՔ → հետք (noun)
Singular • Nominative case
Singular • Accusative case
 Dictionary
հետք գոյական Ոտքի նշան, անցած բանի թողած նշան * դրոշմ, նշոյլ, ազդեցութիւն, հետեւանք:

Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 252։


ՀԵՏՔ
գոյական
    1. ոտնահետ, նշան։
    2. (վէրքի՝) սպի, երաշխէպ։
    3. (ծաղկախտի՝) պիպին։
    4. (երէներու՝) եղագ։
    5. (օձի՝) քարշահետ։
    6. (մնացորդ՝) նշմարանք, նշոյլ, շոշորթ, ստուեր։
    7. (տպաւորուած՝) տպաւորութիւն, ազդեցութիւն։

Phrases
անիւի հետք
անուահետ։

Source: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): p. 287
New!
ՀԵՏՔ (հետոց, յոգնակի), հետքի, հետքեր
գոյական
    1. Ոտքը կոխած տեղում մնացած դրոշմը, ոտքի ձեւով։
‣ Ի՞նչ որսորդ ես, որ նապաստակի հետքը չես կարող որոշել աղուէսի հետքից։
‣ Հետքերից մէկը բոպիկ ոտքի է, միւսը կօշկի։

Phrasal Verbs
Հետքը քշել
Հետքը բռնել-գնալ, հետքովը գնալ (հալածելու համար)։
‣ Տեսե՞լ էք, ինչպէս որսկան շունը, քիթը գետնին կախած, որսի հետքը քշում է։
‣ Մենք նրանց հետքը քշեցինք մինչեւ անտառը. այնտեղ հետքը կորցրինք։

Հետքովը գնալ
Մէկի հետքը բռնել-գնալ, մէկին հետեւել։

    2. Անուի թողած գիծը։
‣ Այստեղով սայլ է անցել, ահա՛ հետքը։
‣ Աւտոմոբիլի հետքը լայն է և ոչ հաւասար։

    3. Նմանութեամբ Մարմնի վրայ բիծ՝ արատ, հետեւանք որեւէ վնասուածքի։
‣ Յիսուն տարեկան է դարձել, բայց ծաղկի հետքերը դեռ կան երեսի վրայ։
‣ Ձեռների վրայ այրուածքի հետքեր կան։

    4. Աղօտ մնացորդ մի եղած՝ անցած բանի։
‣ Գիւղը վաղուց անհետացել է, բայց մի քանի հետքեր դեռ մնացել են։

    5. Նշան՝ ցուցում, որ մի բան կայ։
‣ Այս գաւառում տեղ-տեղ նաւթի հետքեր են երեւում։
‣ Պղնձաքարը պարունակում է ոսկու հետքեր։

    6. Փոխաբերաբար Ուղղութիւն, որին ենթադրաբար հետեւում են մի յանցանք կամ գաղտնիք երեւան հանելու համար։
‣ Քննիչը ուղիղ հետքի վրայ է, շուտով կգտնէ յանցաւորին։
‣ Քննութեան հետքը տանում էր դէպի արտասահմանեան մի կազմակերպութիւն։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 1247
New!
(beta)
ՀԵՏ (ոյ), (նախնական հոլովական ձևերը՝ հետէ, հետեւ՝ պահպանված են յայսմհետէ, այսուհետև... բառերում)
գոյական
✽rare meaning 1. Սկզբնական նշանակութեամբ՝ ոտ, ոտք։ (Համեմատել Հետի, հետեւակ, գնալ անհաստատ հետովք եւն)։

⨀old meaning 2. Ոտքի թողած նշանը գետնի վրայ։ Տե՛ս Հետք։

Phrasal Verbs
⨀old word Զհետ երթալ
չէզոք բայ Հետքովը գնալ, յետեւիցը գնալ, հետեւել, Տե՛ս Զհետ։

✽rare meaning 3. Յետ, յետոյ։

Նախադրութիւն
    4. Կողքին, կողքից, միասին։
‣ Իրար հետ գնում էինք։
‣ Ինձ հետ չկամեցաւ նկարվել, իւր եղբօր հետ նկարվեց։

    5. Միասին առնված, մէջը հաշուած։
‣ Մինչեւ այստեղ իմս է, ասկից հետ քոնը։
‣ Արմուկից հետ թեւը կտրեց։

    6. Կապ, յարաբերութիւն։
‣ Սխալվեցայ որ նրա հետ գործ բռնեցի։
‣ Ինձ հետ մի՛ խօսիր։

    7. Վերաբերմամբ, նկատմամբ։
‣ Նրա հետ զգոյշ վարուեցէք։
‣ Ինձ հետ չի կարելի այդպիսի խաղեր խաղալ։

գոյական
    8. Կրկնութիւն, անգամ։
‣ Քա՞նի հետ գնացիր եկար։
‣ Երկու հետ ասացի։
‣ Այս հետը ներում եմ։

    9. Երբ Հետ՚ի (5, 6 նշանակութեամբ) խնդիրն է ցուցական դերանուն՝ այս դերանունը չի գործածվում, այլ փոխարինվում է ը յօդով։
‣ Սա գնում է, հետը ուղարկիր, Սրա հետ։
‣ Բանուորներն եկան, նա հետները չէր, Նրանց հետ։

    10. Երբ Հետ՚ի (5, 6 նշանակութեամբ) խնդիրն է անձնական դերանուն՝ այս դերանունը չի գործածվում, այլ փոխարինվում է դիմորոշ յօդերով, ս, դ, ն(ը)։
‣ Հետս չի խօսում, Ինձ հետ։
‣ Ես էլ հետդ կգամ, Քեզ հետ։
‣ Հետն առաւ, հետը տարաւ, Իւր հետ։
‣ Հետներս ճաշիր, հետներդ խօսում եմ, հետները վերցրին։
‣ Հետս՝ հետդ՝ հետն եղող մարդը, Ինձ՝ քեզ՝ նրա հետ եղող մարդը։

Phrasal Verbs
＋dialectal word Հետ ածել
ներգործական բայ Հալածել, հետամտել։

Հետ ընկնել, Հետն ընկնել
չէզոք բայ
    1. Տե՛ս Հետ լինել։

    2. Յարաբերութիւնը կտրել, խռովել, թշնամանալ, հալածել։
‣ Մի դատարկ բանի պատճառով հետս ընկել է, ուզում է վնասել։
‣ Հետը մի՛ ընկնէք, նա մեղք չունի։

    3. Մէկին կպչել, ձեռք առնել ծաղրելու՝ կատակի համար։
‣ Նա չի սիրում երբ հետն ընկնում են։

    4. Պատշաճել, յարմար գալ։

Հետ լինել
չէզոք բայ Մի բանով զբաղված լինել, հետամուտ լինել։
‣ Ի՞նչ բանի հետ ես։
‣ Գործի հետ եղայ, մոռացայ։

Հետը ունենալ
չէզոք բայ Լաւ յարաբերութեան մէջ լինել մէկի հետ։
‣ Աւելի յաճախ գործ է ածվում բացասական ձեւը՝

Հետը չունենալ
չէզոք բայ Յարաբերութիւնը խզած՝ խռով լինել։
‣ Գիտես որ ես, նրա հետ (կամ հետը) չունիմ, ուստի չեմ կարող նրան դիմել։
‣ Լսել եմ որ իրար հետ չունիք, ճի՞շտ է։

Phrases
⨀old word Ի հետ
    1. Տե՛ս Զհետ։
    2. Տե՛ս Հետ (5, 6)։

⨀old word Ի հետոյ
Յետեւից, թիկունքի կողմից։

Վաղվաղակի հետ, Վաղվաղակի զհետ
Նոյն հետայն, անմիջապէս, իսկոյն։

⨀old word Յայսմ հետէ, ⨀old word Յորմէ հետէ
Տե՛ս Հետէ՚ի տակ։

Դուռը հետ դնել
չէզոք բայ Դուրս գնալիս դուռը իւր յետեւից քաշել, փակել։
‣ Գնաց ու մոռացաւ դուռը հետ դնել։

Հետը կատակ չի լինի
Չի կարելի թեթեւ վերաբերվել, հանաք չէ, լուրջ բան է (կամ մարդ է)։
‣ Նա կասէ էլ, կանէ էլ, հետը կատակ չի լինի։

Քեզ հետ եմ
Քեզ եմ ասում, լսի՛ր։
‣ Ա՛յ տղայ, քեզ հետ եմ, այս փողոցի անունն ի՞նչ է։

Այս հետինա
Հէնց հիմա, ահա՛։
‣ Այս հետինա գլխիդ կիջեցնեմ։

Հետը հետին
մակբայ Նոյնհետայն, անմիջապէս (քայլ առ քայլ հետեւելով)։
‣ Նա եկաւ, հետը հետին ընկերն էլ եկաւ։

Հետն ու հետը
մակբայ Հետզհետէ, կամաց կամաց։
‣ Հիւրերը հետն ու հետը ցրուեցին։
‣ Ծառը բժշկեցինք, տե՛ս հետն ու հետը լաւանում է։

Հետէն-հետէն, Հետը-հետը
Մի կողմից միւս կողմից։
‣ Ես հէտէն ածում էի, նա հետէն խմում էր։
‣ Հետէն ձեւում է, հետէն կարում։
‣ Հետ կուլայ, հետ կխնդայ, Թէ՛ լալիս է, թէ ծիծաղում։

Հետն ու թեփուռը կորչել, Հետն ու թեփուռը չերեւել
չէզոք բայ Անհետ կորչել, հետքը չերեւել։
‣ Էն գնալն էր գնաց, էլ հետն ու թեփուռը չերեւաց։

Տե՛ս եւ Հետ ընդ հետ, Հետզհետէ, Հետէ, Հետի (2, 3) եւն։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 1244
New!
(beta)
ՀԵՏՔ
գոյական
    1. որեւէ բանէ մնացած նշան՝ գիծ՝ բիծ՝ արատ.

Types
— ոտքի՝ [ոտքի ձեւով] ոտնահետ՝ ոտնատեղքժի, ոտնատեղ.

— անիւի՝ անուահետ, անուատեղ.

— վէրքի՝ այրուածքի՝ կոտռտուքի՝ սպի, երաշխէպ.

— մկաններու, ճմլումի՝ կապտուկ.

— ծաղկախտի՝ պիպին.

— մատներու՝ ձեռքի՝ դրոշմ, կնիք, մատնահետ, մատնատեղ.

— դէմքի՝ խորշոմ, կնճիռ.

— աւերակի՝ մնացորդ.

— փորուածքի՝ փոս, ակօս.

— երէներու՝ եղագ.

— օձի՝ քարշահետ.

    2. (Փոխաբերական իմաստ) որեւէ մնայուն ազդեցութիւն, տպաւորութիւն, յուշ, յիշատակ.

    3. (Փոխաբերական իմաստ) ուղղութիւն՝ որուն կը հետեւին։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1234
New!
(beta)
ՄՆԱՑՈՐԴ
գոյական
    1. ինչ որ կը մնայ, բաժնելէ՝ չօգտագործելէ ետք մնացածը.
    2. կերակուրի աւելցուք.
    3. հաստատուն հեղանիւթ՝ որ կը մնայ մեքենական գործողութենէ ետք. աւելցուկ, տակուք, թափուք, խեշերանք.
    4. բեկոր, նշխար, խլեակ.
    5. թուաբանական բաժանումի ատեն՝ բաժանելի գումարէն փոքր թիւ, որ չի բաժնուիր բաժանորդին մէջ.
    6. նոյն գործողութեան մէջ՝ բաժանումի արդիւնք եղող թիւը՝ քանակը.
    7. որեւէ բանի վերջին՝ ծայրի՝ ծայրային մասը.
    8. որեւէ հաւաքականութեան (ցեղ, ժողովուրդ, ընտանիք եւ այլն) վերապրող՝ մնացած ներկայացուցիչները.
    9. ագդեցութեան հետքեր՝ փոխանցումներ.
    10. նշան։

Types
— Ամպի՝ պուրակ, ծուէն։

— Այրուած նիւթի՝ մնձուր, կծառ, մոծիր։

— Բուրդի՝ քուլայ:

— Գործուածքի՝ հագուստի՝ ծուէն:

— Ընդեղէնի՝ հացաբոյսի՝ կուտ, կտիկ։

— Լաւաշի՝ ճոթ։

— Հացահատիկի՝ տակումակ:

— Հացահատիկի՝ ընդեղէնի՝ դիրտ, մրուր, հատ։

— Հացի՝ 1. բեկոր, կտոր. 2. պատառ, բրդուճ:

— Հեղուկի եւ հեղուկային նիւթերու՝ դիրտ, մրուր։

— Հիւանդութեան մը՝ հետք, շոշորթ։

— Յարդի՝ մղեղ։

— Ուտելիքի եւ կերի՝ կռճօն, աւելցուք։

— Քաղուած խոտի՝ խզօն:

— Օճառի՝ քռթիկ:

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1532
New!
(beta)
ՇԱՒԻՂ
գոյական
    1. ճամբայ. արահետ, կածան.
    2. հետք, նշան.
    3. գործունէութեան՝ կեանքի ուղղութիւն՝ ընթացք, ուղի, ճանապարհ։

Types
— Երէներու՝ եղագ, հետք։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1769
New!
(beta)
ՈՏ,
ՈՏՆ
գոյական
    1. Տե՛ս ՈՏՔ.
    2. թաթ, ոտնաթաթ.
    3. ջրաղացքի ոտք։

Types
— Արձանի՝ խարիսխ, պատուանդան։

— Բոպիկ՝ մերկոտն, բոկոտն։

— Լերան՝ ստորոտ։

— Կովու, եզի՝ կճղակ:

— Ձիու, իշու՝ սմբակ։

— Մերկ՝ բոպիկ։

— Ոտք դնելու տեղ՝ կռուան:

— Ոտքին ձգած տեղը՝ հետք:

— Ոտքի վրայ՝ յոտնկայս:

— Ոտքով խաղալու գնդակ՝ ոտնագնդակ։

— Ոտքով քալելով՝ հետիոտն:

— Տաղաչափական՝ վանկ:

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1870
New!
(beta)
ՏԵՂ
գոյական
    1. մարմնի մը գրաւած միջոցը. տարածութիւն։
    2. որեւէ տարածութիւն երկիրի՝ հողի՝ գետնի երեսին՝ մակերեւոյթին. վայր, տեղի, գետին, երկիր.
    3. տարածութեան մաս մը, որ յատկացուած է մշակութեան. հող.
    4. բնակավայր.
    5. բնակարան.
    6. նստելու, յարմար, յարմարցուած վայր.
    7. (Գաւառական) անկողին.
    8. բնութեան առանձին անկիւն.
    9. հանրային վայրերու՝ փոխադրամիջոցներու եւ այլնի մէջ մէկ հոգիի սահմանուած նստարան՝ աթոռ՝ մահճակալ եւ այլն.
    10. (Փոխաբերական իմաստ) պաշտօն, ծառայութիւն, աշխատանք.
    11. արգելարան, բանտ.
    12. ուրկէ բան մը կարելի է ճարել.
    13. որեւէ բանի առանձին մաս՝ հատուած.
    14. մարմնի որոշ մաս.
    15. կարգ, աստիճան, դիրք.
    16. բաց՝ ազատ տարածութիւն.
    17. որեւէ բանէ մնացած հետք.
    18. միջավայր.
    19. գրուածքի՝ ճառի եւ այլնի որոշ մասը (մասերը).
    20. (Փոխաբերական իմաստ) յարմարութիւն, պատշաճութիւն.
    21. (Փոխաբերական իմաստ) դրութիւն, կացութիւն, վիճակ.
    22. (Փոխաբերական իմաստ) հանգամանք, պայման, պարագայ.
    23. շարքի մէջ հերթ՝ կարգ.
    24. փոխարէնը։

Types
— Աղօթելու՝ տաճար, մեհեան, եկեղեցի, ժողովարան, մզկիթ, սինակոկ:

— Ամէն տեղ՝ ամէնուրեք:

— Անիրաւ տեղը՝ յանիրաւի։

— Բախտախաղի՝ խաղարան:

— Գողերու՝ որջ, թաքստոց։

— Զուր տեղը՝ ընդունայն։

— Ժամադրութեան՝ ժամադրավայր։

— Ժողովի՝ ժողովատեղի։

— Լեռներու մէջ շուք տեղ՝ ծմակ։

— Խաղալու՝ խաղավայր, խաղադաշտ, մարզադաշտ, խաղարան:

— Հանգչելու՝ կայան, հանգստավայր։

— Ճգնելու՝ ճգնարան։

— Մատներու՝ ոտքի՝ հետք:

— Մեղքերէ մաքրուելու՝ քաւարան։

— Շատ մութ՝ զնտան:

— Շինութեան՝ գետին:

— Շրջանակին մէջտեղը՝ կեդրոն։

— Ոտք դնելու՝ կռուան:

— Ուրիշ տեղ՝ այլուր։

— Պահուելու՝ թաքստոց:

— Պատսպարուելու՝ պատսպարան:

— Սուրբ՝ սրբավայր, սրբարան, սրբատեղի:

— Վաճառելու՝ շուկայ, հրապարակ, վաճառատեղի, վաճառատուն, խանութ, կրպակ, տաղաւար։

Phrases
Տեղին
յարմար, պատշաճ, վայել։

Տեղն է
յարմար է, կը վայելէ։

Տեղն ու տեղօք
մանրամասնօրէն, ճշդութեամբ, հանգամանօրէն:

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 2270
New!
(beta)
ՀԵՏ
նախադրութիւն
    1. միասին, միատեղ, մէկ-տեղ, համատեղ, կողքին, հանդերձ (օրինակ՝ հանդերձ ընտանեօք), հետը (միասին բառի հետ), զուգընթաց, միաժամանակ (օրինակ՝ կեռասի հասուննալուն հետ մոշի թուփերը կը պճնուին ճերմակ ծաղիկներով). Հակառակը՝ անջատ, առանձին։

մակբայ
    2. (գաւառաբարբառ), Տե՛ս ՀԵՂ, ԱՆԳԱՄ.

գոյական
    3. (նախնական նշանակութեամբ), ոտ, ոտք (համեմատել հետի, հետիոտն, հետեւակ, եւ այլն բառերու հետ).

    4. Տե՛ս ՀԵՏՔ.

    5. յետոյ, ետեւէն եկող. օրինակ՝
‣ յայսմհետէ, այնուհետեւ, այսուհետեւ

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1229
New!
(beta)
 Usage beta 144 citations 

Usage of matching Word Forms

Usage of matching Lexemes

New! Explore the usage of the lemma ՀԵՏՔ or the word form ՀԵՏՔ in the Corpus of Western Armenian.
Also search for "ՀԵՏՔ" in these imaged dictionaries:

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Rhyming

Word Structural

Etymological

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

Early Modern Armenian

Foreign word

Names

Place names

Plant names

Specialized

Abbreviations

© 2025 Nayiri. Armenian dictionary contains 17,718 words.
The site has 144 dictionaries and 3 books.
English
Նայիրի / Nayiri.com