Free Armenian spellchecker
Get HySpell now!
 Morphology

Western Armenian

ՀԱՆԴԷՍ → հանդէս (noun)
Singular • Nominative case
Singular • Accusative case
 Dictionary
հանդէս գոյական Տօնախմբութիւն, տօնակատարութիւն * ներկայացում * պարբերաթերթ * շուք, արարողութիւն:
հանդ գոյական Անդ, արտ, դաշտ:

Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 239։


ՀԱՆԴԷՍ
գոյական
    1. հանդիսութիւն, տօն, ցոյց, տեսարան։
    2. ներկայացում։
    3. խրախճանութիւն, կոչունք։
    4. ուրախութիւն։
    5. փորձ։
    6. փաստ, ցուցմունք, ապացոյց։
    7. (թերթ՝) պարբերական, պարբերաթերթ, հանդիսարան։

Phrases
զօրքի հանդէս
զօրահանդէս։

երաժշտական հանդէս
նուագահանդէս, կացուրդ։

ցորեկուան հանդէս
ցերեկոյթ։

իրիկուան հանդէս
երեկոյթ։

գիշերուան հանդէս
ցայգահանդէս։

արուեստներու հանդէս
արուեստահանդէս, ցուցահանդէս։

թաղմանական հանդէս
յուղարկաւորութիւն։

վաճառքներու հանդէս
տօնավաճառ։

հանդէս ընել
տօնել։

ի հանդէս գալ
երեւնալ, յայտնուիլ։

ի հանդէս բերել
ցուցնել, ցուցադրել, յայտնել։

հանդէսով
հանդիսաւորապէս, հանդիսապէս, շքեղօրէն։

գեղջկական հանդէս
դէրք։

Source: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): p. 270
New!
ՀԱՆԴԷՍ (հանդիսի, հանդիսից), հանդէսի կմ հանդիսի, հանդէսով կմ հանդիսով
գոյական
     Ընդհանրապէս՝ հրապարակական ցուցադրութիւն։

    1. Մարդկանց համախմբում՝ հրապարակական քննութեան՝ նայեացքի համար։
‣ Զինուորական հանդէս։
‣ Երբ Հայաստանից զօրք էր գնում Պարսկաստան՝ գնդի հանդէսը թագաւորն ինքն էր կատարում։

⨀old meaning 2. Մարդկանց համախմբում հաշուարկի համար, մարդահամար, աշխարհագիր։

⨀old meaning 3. Հրապարակական ատեան՝ հարցուփորձի համար։

    4. Ասպարէզ, մրցարան, հրապարակ, որտեղ դուրս են գալիս ցոյց տալու իրանց ոյժը, ընդունակութիւնները ևն։
‣ Թող հանդէս գայ՝ ով ցանկանում է ինձ հետ մրցել։
‣ Նա հանդէս բերեց այնպիսի շնորհք, որ ոչ ոք նրանից չէր սպասում։

⨀old meaning 5. Քաջութիւն, արիութիւն, որ արտայայտվում է հրապարակով։

    6. Ցուցադրութիւն, ի ցոյց հանելը, ցուցահանդէս։
‣ Պատկերների հանդէս։
‣ Աշակերտների ձեռագործների հանդէս։

    7. (Եկեղեցական) Որեւէ ծէսի սահմանված արտաքին ձեւ։
‣ Մեռոնօրհնութեան հանդէս։

    8. Ծէս, որ կատարվում է հրապարակով՝ շքեղութեան համար։
‣ Թագադրութեան հանդէս։
‣ Պսակադրութեան հանդէս։

    9. Շուք, շքեղութիւն, փառահեղութիւն։
‣ Մեծ հանդէսով նրան ընդունեցին։

    10. Հասարակական տօն, տօնախմբութիւն։
‣ Դպրոցական տարեկան հանդէս։
‣ Ժողովրդական հանդէսներ։

    11. Ներկայացում, տեսարան։
‣ Աշակերտական հանդէս։
‣ Երաժշտական հանդէս։

⨀old meaning 12. Գրական ասպարէզ, որտեղ հեղինակը հրապարակ է գալիս մի բան ասելու։

✽rare meaning 13. Պատմական գրուածքի մասն, բաժանմունք։

    14. Պարբերական հրատարակութիւն (ամսական, կիսամսեայ), որ նուիրված է որոշ հարցերի հրապարակական քննութեան, ուսումնասիրութեան։
‣ Գրական և պատմական հանդէս։
‣ Հանդէս ամսօրեայ։

Phrasal Verbs
⨀old word Զհանդէս առնուլ իրիք
ներգործական բայ
    1. Քննել, զննել։
    2. Փորձն առնել։

⨀old word Ի հանդիսի անցուցանել
ներգործական բայ Հրապարակով փորձ անել, քննել։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 1195
New!
(beta)
ՀԱՆԴԷՍ
գոյական
    1. պաշտօնական ու հանդիսաւոր հաւաքոյթ՝ հանդիսութիւն՝ ուրախ կամ տխուր.

Types
— եկեղեցական՝ տօնախմբութիւն, տօնակատարութիւն.

— ծաղիկներու՝ ծաղկահանդէս, ծաղկատօն.

— ազգային յիշատակելի ոգեկոչում՝ տօնահանդէս, փառատօն.

— սուգի՝ սգահանդէս.

— զինուորական՝ զօրահանդէս.

— մարզական՝ մարզահանդէս.

— նուագի՝ նուագահանդէս.

— երգի՝ երգահանդէս։

— աշակերտական՝ թատերական՝ ներկայացում.

— ցերեկուան՝ ցերեկոյթ.

— իրիկուան՝ երեկոյթ.

— գիշերուան՝ ցայգահանդէս.

— պարի՝ պարահանդէս.

— դիմակաւոր՝ դիմակահանդէս.

— արուեստներու հրապարակային ցուցադրութիւն՝ ցուցահանդէս.

— պատկերներու՝ պատկերահանդէս, նկարահանդէս.

— վաճառելի ապրանքներու՝ տօնավաճառ.

— խարոյկի՝ խարուկահանդէս.

— մեծ հանդիսութեամբ՝ շքեղ՝ շքահանդէս.

— յիշատակի՝ յուշահանդէս.

— գեղջկական՝ դէրք.

    2. պարբերական հրատարակութիւն, ամսաթերթ, ամսագիր, հանդիսարան, պարբերաթերթ.

    3. շուք, շքեղութիւն, փառահեղութիւն.
‣ մեծ հանդէսով ոգեկոչեցին Թարգմանչաց յիշատակը եւ անոնց կատարած նախախնամական դերը ազգային-եկեղեցական մեր կեանքին մէջ.

    4. ասպարէզ, մրցարան, հրապարակ՝ ոյժի՝ ընդունակութիւններու ցուցադրութեան (ֆիզիքական թէ գրական).
‣ ով որ կ՚ուզէ ինծի հետ մրցիլ՝ թող հանդէս գայ:

Phrasal Verbs
Հանդէս ընել
ներգործական բայ
    1. հանդիսութիւն՝ ներկայացում՝ ցուցադրութիւն ընել,
    2. տօնել.

ի հանդէս գալ
չէզոք բայ
    1. հրապարակուիլ (հրատարակութիւն),
    2. երեւիլ, յայտնուիլ, երեւան գալ, մէջտեղ ելլել։

ի հանդէս բերել
ներգործական բայ
    1. երեւան՝ մէջտեղ հանել, ցուցադրել, ցոյց տալ,
    2. հրապարակել (հրատարակութիւն)։

Related Words
— հանդէս՝ ցուցադրութիւն՝ ներկայացում ընելու տեղ՝ հանդիսավայր, հանդիսարան։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1164
New!
(beta)
ՄԱՄՈՒԼ
գոյական
    1. ճնշելու, ճզմելու, պինդ բռնելու համար որեւէ գլան, գործիք կամ մեքենայ. ճնշան.

    2. տպելու մեքենայ.

    3. լրագրութիւն.

    4. պրակ, մամուլահամար (սովորաբար 16 էջ):

Բայարմատն է մալ, որ կը նշանակէ ճմլել, ճնշել, տրորել։ Գործողութիւնը պէտք է կոչուէր մալում։ Կ՚ենթադրենք որ մ եւ լ գիրերու տեղափոխումով կամ արմատին կրկնութեամբ, մուլ ձայնդարձով, մալ-մուլ եղած է մամուլ, որ ճնշելով օրինակներու հանում կը նշանակէ:

Ժամանակի ընթացքին, գաղափարներու յարակցութեամբ, այն գործիքը, իմա՛ մեքենան, որ կը ճնշէ, կը տպէ, ուրկէ տպագրական մամուլ եզրը։

Ու տակաւին, երրորդ ոստումով մը － լրագիրները, պարբերաթերթերն ու տարեգիրքերը, որոնք կանոնաւոր հերթականութեամբ լոյս տեսնող հրատարակութիւններ են եւ մեծ մասամբ խումբ մը մարդոց մտածումներն ու զգացումները կը փոխանցեն ընթերցող հանրութեան։

Related Words
— Մամուլի հոմանիշ՝ թերթ, լրատու, լրաբեր, տեղեկատու (նեղ իմաստով). լրագրութիւն եւ հրապարակագրութիւն (լայն իմաստով): Անցեալ դարուն կը գործածէին լրոյ գիր, լրագիր, օրագիր, հանդէս եւ այլն բառերը:

Կարճ սահմանումով, մամուլ եզրով կը հասկնանք որոշ պարբերականութեամբ հրատարակութիւններ － օրաթերթէն մինչեւ տարեգիրք:

Հայ մամուլին երախայրիքը՝ առաջին պտուղն է Ազդարար ամսագիրը, լոյս տեսած Հնդկաստանի Մատրաս քաղաքին մէջ, 1794 Հոկտեմբեր － 1796 Փետրուար, Յարութիւն Քահանայ Շմաւոնեանի կողմէ։

Արեւելահայոց առաջին թերթն է Արեւելեան Ծանուցմանց (1815), արեւմտահայոց՝ Լրոյ Գիր (1832): Արեւմտահայաստանի՝ Արծուի Վասպուրական (Վան, 1858)։ Արեւելահայաստանի՝ Արարատ (Էջմիածին, 1868): Լիբանանի՝ Լոյս (1918):

Այսօր ունինք թերթեր որոնք դարէ մը աւելի կեանք ունին: Մեր ամենէն երկարակեաց թերթերն են՝ Բազմավէպ (Վենետիկ), որ սկսած է 1843ին, Հանդէս Ամսօրեայ (Վիեննա) 1887ին։

Յաջորդականօրէն կը նշենք 60 եւ աւելի տարուան կեանք ունեցող մեր թերթերը եւ անոնց հիմնադրութեան տարեթիւերը։

Հայրենիք օրաթերթ (Պոսթըն), 1899. Երիտասարդ Հայաստան (Նիւ Եորք, ապա՝ Նիւ Ճըրզի), 1903. Ժամանակ (Պոլիս), Ասպարէզ (Ֆրէզնօ, ապա՝ Լոս Անճէլըս), 1908. Յուսաբեր (Գահիրէ), 1913. Արեւ (Գահիրէ), 1915. Պայքար (Պոսթըն), 1921. Լրաբեր (Լոս Անճէլըս), 1922. Նոր օր (Լոս Անճէլըս), 1922. Մարմարա (Պոլիս), 1924. Մարանաթա (Հալէպ - Պէյրութ), 1925. Յառաջ (Փարիզ), 1925. Սիոն (Երուսաղէմ), 1927. Ազդակ (Պէյրութ), 1927։

Ներկայիս՝ Սփիւռքի մէջ լոյս կը տեսնէ շուրջ 420 մեծ ու փոքր թերթ:

Լիբանանի մէջ մեր երեք օրաթերթերն են՝ Ազդակ (1927, Մարտ 5), Արարատ (1937, Նոյեմբեր 7) եւ Զարթօնք (1937, Սեպտեմբեր 26):

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1401
New!
(beta)
 Usage beta 332 citations 

Usage of matching Word Forms

Usage of matching Lexemes

New! Explore the usage of the lemma ՀԱՆԴԷՍ or the word form ՀԱՆԴԷՍ in the Corpus of Western Armenian.
Also search for "ՀԱՆԴԷՍ" in these imaged dictionaries:

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Rhyming

Word Structural

Etymological

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

Early Modern Armenian

Foreign word

Names

Place names

Plant names

Specialized

Abbreviations

© 2025 Nayiri. Armenian dictionary contains 17,718 words.
The site has 144 dictionaries and 3 books.
English
Նայիրի / Nayiri.com