Free Armenian spellchecker
Get HySpell now!
 Morphology

Western Armenian

Կամ → կամ (conjunction)

Matching Word Forms

կամ → կամ (noun)
կամ → կամ (conjunction)
կամ → կանանալ

Matching Lexemes

 Dictionary
կամ շաղկապ Այլ, այլ ձեւով:
կամ գոյական Ցորենը, կալին մէջ մանրելու գործիք:

Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 199։


ԿԱՄՔ
գոյական
    1. (բարի՝) կամեցողութիւն, յօժարութիւն։
    2. (չար՝) չկամութիւն։
    3. (վերջին՝) կտակ։
    4. (թոյլ՝) կամէութիւն։

Phrases
կամքէ զուրկ
կամազուրկ, անողնայար, մեղկ, կնատ։

կամքի տէր
հաստատակամ, հաստատամիտ։

Source: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): p. 219
New!
1. ԿԱՄ (արմատ Կամել՚ի)
գոյական Տե՛ս Կամք։

Պատահում է բարդութիւնների մէջ՝
‣ բարեկամ, կամակատար ևն։


2. ԿԱՄ կամի կմ կամնի
գոյական Երկրագործական գործիք. 1,5 մետր երկայնութեամբ, կէս մետր լայնութեամբ տախտակ, տակը, երկայնքին սուր-սուր գայլախազներ կամ երկաթեայ շեղբեր հագցրած, որին եզներ լծելով շրջեցնում են կալում և որանը մանրում։
‣ Մի կալի վրայ միաժամանակ 4－5 կամ են քշում։
‣ Մեր կամի քարերից շատը թափել է, պէտք է նորոգել տալ։
‣ Երեխաները շատ են սիրում կամին նստել և կամ քշել։

Phrasal Verbs
Կամերն առնել չոլերն ընկնել, Կամներն առնել չոլերն ընկնել
չէզոք բայ
     (երբեմն նոր լծած եզները, կալեկները, խրտելով՝ փախչում են կալից ու կամը չոլերովն են տալիս. սրանից)՝

     Նմանութեամբ Ինքն իրան կորցնել, սխալ, անհամապատասխան բաներ անել։
‣ Կամըներն առել, ղռերն են ընկել։
‣ Տեսանք թէ ինչ կամեր է առել և ընկել չոլերը։

Phrases
＋dialectal word Սուտ-կամ
գոյական 3 տարեկան արջառ, որ նոր է կամի լծվում, կալեկ։

＋dialectal word Ղորթ-կամ
գոյական 4 տարեկան արջառ (եզ), իսկական լծելու դարձած։


3. ԿԱՄ կացի, կա՛ց
չէզոք բայ
    1. Տե՛ս Կենալ։
    2. Տե՛ս Կանանալ։


4. ԿԱՄ [իբրև հրամայական եղանակ Կամել՚ի]
շաղկապ
    1. Կապում է մի քանի բառ կամ նախադասութիւն իբրև երկընտրանք, թողնելով մէկի կամքին, ընտրելու մէկը կամ միւսը։
‣ Վերցրու տունը կամ այգին, (= կամենաս տունը, կամենաս այգին)։
‣ Կա՛մ մեծ, կա՛մ փոքր, կամ խելօք, կա՛մ անխելք － բոլորը մէկ է (= թէկուզ… թէկուզ…)։
‣ Գնա դասերդ պատրաստիր, կամ ե՛կ, ինձ օգնիր։

    2. Կապում է մի քանի բառ կամ նախադասութիւն առանց երկընտրանքի (կամեցողութեան), նշանակելով նրանցից մէկն ու մէկի հնարաւորութիւնը։
‣ Երկուսից մէկը － կա՛մ նամակս է կորել, կամ նա քաղաքից բացակայ է։
‣ Հայրն է ուղարկել կամ մայրը։
‣ Այսօր կամ վաղը կգայ։

    3. Կապում է մի քանի բառ կամ նախադասութիւն՝ իբրև իրար հաւասարազօր. այլապէս, ուրիշ խօսքերով ասած։
‣ Սեւանի լիճը կամ Գեղամայ ծովը քաղցր ջուր ունի։
‣ Նա այս որոշման չհամաձայնեց, կամ, ինչպէս ասում են, առանձին կարծիքի մնաց։

(Հարցական խօսքերի մէջ կամ՚ը փոխարինվում է թէ՚ով 1 և 2 նշանակութեամբ)։
‣ Տո՞ւնը կվերցնես թէ այգին։
‣ Հա՞յրն է ուղարկել թէ մայրը։

Phrases
Կա՛մ-կամ
Գործ է ածվում, երբ կամենում են խիստ որոշ հակադրել բառերը կամ նախադասութիւնները, ցոյց տալով թէ ուրիշ ելք կամ հնարաւորութիւն չկայ։
‣ Կա՛մ դու, կա՛մ ես, (= երկուսիցս միայն մէկը)։
‣ Աղեքսանդր Մակեդոնացին տեսնելով մի երկչոտ զինուորի, որ Աղեքսանդր անունն էր կրում՝ ասաց. կա՛մ անունդ փոխիր կամ սիրտդ։

Կամ թէ
շաղկապ
    1. Կամ։
    2. Կամ թէ չէ։

Կամ թէ չէ
շաղկապ Գործ է ածվում՝ երբ ուղղումն է մտցնվում առաջին բառի կամ նախադասութեան վերաբերմամբ. (եթէ այդ չես ուզում՝ ապա, այն դէպքում)։
‣ Նստինք սպասենք մինչև վերադառնան, կամ թէ չէ, յետեւներից գնանք հասնենք։
‣ Անձնատուր եղէք կամ թէ չէ բոլորդ կսպանվիք։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 1006
New!
(beta)
5. ԿԱՄ
գոյական Տե՛ս Կոփար։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 1007
New!
(beta)
ԿԱՄՔ (կամաց, յոգնակի), կամքի, կամքեր
(պահլաւերէն պարսկերէն kam, կամք, ցանկութիւն)

գոյական
    1. Հոգեկան կարողութիւն՝ վճռելու այս կամ այն անել, այսպէս կամ այնպէս անել։
‣ Կամքը արդեօք ազատ անձնիշխա՞ն է։
‣ Արեան շրջանադարձութիւնը կախում չունի մեր կամքից։

    2. Այս կարողութեան արտայայտութիւնը, գործադրութիւնը։
‣ Խնդրեցինք որ իւր կամքը գրաւոր յայտնէ։
‣ Ո՞վ կհամարձակի նրա կամքին հակառակ գնալ։

    3. Տոկունութիւն՝ հաստատութիւն կամեցողութեան մէջ։
‣ Աննկուն կամք։
‣ Ուժեղ կամքի տէր։
‣ Երկաթի կամք ունի։
‣ Թոյլ կամքի տէր։

    4. Ցանկութիւն, բաղձանք։
‣ Ձեր հօր կամքն այն էր, որ իւր հետ ապրէիք։
‣ Նա կամք ունի ձեր աղջիկն ուզելու։

    5. Հաճութիւն, բարեհաճութիւն, համաձայնութիւն։
‣ Թող ձեր կամքը լինի։
‣ Նա իւր կամքով այդ արաւ։

    6. Քմահաճոյք, բարք (2), քէֆ։
‣ Իւր ամեն մի կամքն ուզում է առաջ տանել։
‣ Իմ կամքս այսպէս է ուզում։

    7. Տրամադրութիւն, դիտաւորութիւն։
‣ Նրա կամքը մէկ իմացէք։
‣ Կարծեմ շատ էլ նրա կամքովը չեղաւ։

Derivatives
Կամաւ
մակբայ Տե՛ս Իւր տեղում։

⨀old word Կամօք
մակբայ Կամքով, դիտմամբ։
‣ Կամօք կոյր է ձեւանում։

Phrasal Verbs
Կամք ունենալ, Կամք չունենալ
չէզոք բայ Տրամադիր լինել՝ չլինել։
‣ Երեւում է, նա կամք չունի մեզ հետ գործելու։

Կամքը կատարել
չէզոք բայ
    1. Ցանկական կրքին բաւարարութիւն տալ, (բռնի) զուգաւորվել կնոջ հետ։
‣ Անպաշտպան աղջկան բռնաբարեց և իւր կամքը կատարեց։

    2. Անձնատուր լինել տղամարդուն։
‣ Կա՛մ իմ կամքս պիտի կատարես, կամ կենդանի դուրս չես գայ այստեղից։

Կամքին թողնել
ներգործական բայ Չստիպել, թոյլ տալ որ վարուի՝ ինչպէս ինքն է ուզում։
‣ Իւր կամքին թողէք, ինչ ուզում է թող ուտէ։

Կամքովը գնալ, Կամքովը վարուել
չէզոք բայ Անել՝ ինչպէս նա է ուզում։

Phrases
Ըստ կամի
մակբայ Իւր կամքով, ինչպէս ինքը կամենայ, ըստ իւր հաճոյքի։
‣ Նա կարող է գնալ կամ չգնալ ըստ կամի։

⨀old word Ակամայ կամօք
մակբայ Կամայ թէ ակամայ, յակամայից, ճարահատեալից։

Քո կամքից է կախված
Ինչպէս դու կամենաս՝ այնպէս կլինի։
‣ Մեր գնալ կամ չգնալը քո կամքից է կախված։

Proverbs
Որտեղ կամք՝ այնտեղ ճանապարհ
Ուժեղ կամքով կարելի է դժուարութիւններ յաղթել։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 1010
New!
(beta)
⨀old word ԿԱՄՆ
գոյական Տե՛ս Կամ (2) (երկրագործական գործիք)։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 1009
New!
(beta)
ԿԱՆԱՆԱԼ սահմանական ներկայ կամ, կաս, կայ, կանք, կաք, կան. անցեալ անկատար կայի, կայիր, կար, կայինք, կայիք, կային. (գաւառական կէի, կէիր, կէր...), ստորադասական ներկայ կանանամ, կանանաս..., ստորադասական անցեալ կանանայի, կանանայիր... անորոշ դերբայ կանացած։ Մնացած ձեւերը լինել (եղանել) բայից։ («Կանան» հիմքից կազմված ձեւերը գաւառական են եւ հնացած. նրանց տեղ էլ գրական եւ կենդանի լեզւում գործ է ածվում լինել (եղանել) բայը.
չէզոք բայ Լինել, գտնվել, գոյութիւն ունենալ, (գրաբար կալ)։
‣ Տե՛ս, ներսը մարդ կա՞յ. －Ոչ ոք չկայ։
‣ «Կայի －չըկամ, չըկայի －կամ»։
‣ Ամբարում ալիւր էլ չկա՞յ. －Չգիտեմ. եթէ կանանայ էլ՝ քիչ բան կլինի։
‣ Ահա բերի, կանացածն այսքան է։

Phrases
＋dialectal word Կայ-չկայ
մակբայ Թէկուզ լինի, թէկուզ չլինի. անպատճառ, անշուշտ։
‣ Կայ-չկայ չգիտեմ, պիտի գտնես։
‣ Կայ-չայ՝ նրա արածն է այս։

Ինչ կայ չկայ, Ինչ կար չկար
գոյական Որքան որ կայ (կար), բոլոր եղած չեղածը։
‣ Ինչ կայ չկայ ժողովի՛ր բե՛ր։
‣ Ինչ կար չկար՝ դուրս բերինք։

Կայ եղել, չկայ եղել
(հեքիաթների սկսուածք), Եղել է, չի եղել, կեղնի չի էղնի։ (Պատմողական ձեւ － ասում են թէ եղել է (ինքս չգիտեմ), կամ չի եղել. －եղելութիւն և չեղելութիւն խառն է)։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 1014
New!
(beta)
ԿԱՄ
գոյական
    1. արմատ կամիլ՝ կամենալ բայերու.

    2. կամք.

    3. երկրագործական գործիք՝ զոր եզներ կը քաշեն կալին վրայէն՝ ցորենին որաները մանրելու համար.

    4. (Յունարէն) յունարէն այբուբենին երրորդ տառը, կամ, կամմա, ղամմա.

    5. (Ֆրանսերէն gamme) եւրոպական երաժշտութեան ութ ձայնանիշերու՝ ձայներու (Ֆրանսերէն note = նօթա) բնական շարքը՝ ձայնաշարը. օրինակ՝
‣ տօ, րէ, մի, ֆա, սօլ, լա, սի, տօ.

էական բայ չէզոք բայ
    6. ըլլալ, ներկայ ըլլալ, կենալ, ապրիլ, գոյութիւն ունենալ. օրինակ՝
‣ կամ, կաս, կայ.

շաղկապ
    7. ա) այլ խօսքով, այլ ձեւով, (այսինքն)՝ որ հաւասարազօր բառեր կամ նախադասութիւններ իրարու կը կապէ՝ կը շաղկապէ. օրինակ՝
‣ Աեւանայ կամ Գեղամայ ծով.

բ) երկուքէն մէկը՝ որ երկընտրանք կ'արտայայտէ, օրինակ՝
‣ վաղը կամ միւս օր.

գ) թէ՝ որ հարցական խօսքերու մէջ կամ-ը կը փոխարինէ. օրինակ՝
‣ ա՞յս կ'ուզես կամ այդ.

դ) յստակ հակադրութեան համար կը գործածուի կա՛մ... կամ ձեւը՝ ըսել ուզելով թէ ուրիշ ելք՝ հնարաւորութիւն չկայ. օրինակ՝
‣ կա՛մ դուն՝ կամ ես.

ե) կամ թէ, կամ թէ չէ ձեւերը կը գործածուին՝ երբ սրբագրութիւն՝ ուղղում կը կատարուի առաջին բառին կամ նախադասութեան մէջ՝ ապա, այդ պարագային, այլապէս նշանակութեամբ. օրինակ՝
‣ նստինք սպասենք մինչեւ որ վերադառնան, կամ թէ չէ (կամ թէ) ելլենք երթանք:

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 948
New!
(beta)
ԿԱՄՔ
(Պահլաւերէն - Պարսկերէն kam = կամք, ցանկութիւն)

գոյական
    1. հոգեկան՝ իմացական կարողութիւն, բարոյական տոկունութիւն՝ զօրութիւն՝ վճռակամութիւն՝ բան մը վճռելու.
    2. առնուած որոշումի՝ վճիռի գործադրութիւն՝ գործադրում՝ իրագործում.
    3. ուզելը՝ ուզուածը, ցանկութիւն, փափաք, բաղձանք.
    4. հաճութիւն, հաւանութիւն, յօժարութիւն, համաձայնութիւն, կամեցողութիւն՝ ընդառաջելու բանի մը.
    5. քմահաճոյք, քմայք, բարք.
    6. տրամադրութիւն, դիտաւորութիւն, մտադրութիւն.
    7. կորով, եռանդ.
    8. հրաման, պատգամ, պատուէր, թելադրութիւն, թելադրանք, առաջարկ, խրատ, ցուցմունք։

Phrasal Verbs
կամք ունենալ
չէզոք բայ կամիլ՝ կամենալ.

կամք չունենալ
չէզոք բայ չկամիլ՝ չկամենալ.

կամքը առնել
ներգործական բայ համաձայնութիւնը՝ հաւանութիւնը առնել, հաճեցնել.

կամքը կատարել
ներգործական բայ
    1. ուզածը ընել,
    2. ենթարկուիլ.

կամքը շինել
ներգործական բայ համոզել.

կամքին թողուլ
ներգործական բայ չստիպել.

մէկուն կամքովը շարժիլ, մէկուն կամքովը վարուիլ
ներգործական բայ անոր ուզածին համաձայն ընել։

Phrases
ըստ կամի
ինչպէս ինքը կը կամի՝ կը կամենայ.

ուր կամք՝ այնտեղ ճանապարհ՝ կամ՝ կամքին առջեւ լեռներն անգամ կը հալին
ուժեղ կամքով ամէն դժուարութիւն կը հարթուի.

իր կամքէն կախուած է
իրմով կը լրանայ ամէն բան.

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 952
New!
(beta)

Similar words
գամ
գան
կայմ
քամ
քան
 Usage beta 19,977 citations 

Usage of matching Word Forms

Usage of matching Lexemes

New! Explore the usage of the lemma Կամ or the word form Կամ in the Corpus of Western Armenian.
Also search for "Կամ" in these imaged dictionaries:

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Rhyming

Word Structural

Etymological

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

Early Modern Armenian

Foreign word

Names

Place names

Plant names

Specialized

Abbreviations

© 2025 Nayiri. Armenian dictionary contains 17,718 words.
The site has 144 dictionaries and 3 books.
English
Նայիրի / Nayiri.com