Free Armenian spellchecker
Get HySpell now!
 Morphology
 Dictionary
կայսր գոյական Հռոմէական ինքնակալ * զանազան ազգերու վրայ տիրող արքայ:

Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 200։


ԿԱՅՍՐ
գոյական
    1. ինքնակալ։
    2. (կինը՝) կայսրուհի։

Source: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): p. 220
New!
ԿԱՅՍՐ կայսեր (կայսերաց) և կայսրի, կայսրեր կմ կայսրներ
(յունարէն Kaisar, Յուլիոս Կեսարի յատուկ անունից)

գոյական Կայսրութեան պետը։
‣ Մի քանի պետութիւնների մէջ թագաւորները կայսր են կոչվում, իսկ պետութիւնները կայսրութիւն։
‣ Անգլիայի թագաւորը կրում է Հնդկաստանի կայսր տիտղոսը։
‣ Ռուսաստանի առաջին կայսրն եղաւ Պետրոս Մեծը, իսկ վերջինը՝ Նիկոլայ Երկրորդը։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 1013
New!
(beta)
ԿԱՅՍՐ
(Յունարէն saisar)

գոյական ազգի մը՝ պետութեան մը մենատիրական գերագոյն պետը՝ որուն կամքը գերագոյն օրէնք էր, ինքնակալ, թագաւոր, վեհապետ, արքայ, միապետ։ Տե՛ս ԹԱԳԱՒՈՐ։

Related Words
— Կայսերակիցը՝ փոխարքան՝ կեսար։

Հակառակը՝ կայսրուհի։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 956
New!
(beta)
ԱՐՔԱՅ
գոյական թագաւոր, վեհապետ։

Types
— Պարսիկներու՝ շահ.

— Արաբներու՝ մելիք, ամիրապետ.

— Բիւզանդիոնի՝ կայսր (փոխարքայ՝ կեսար).

— Թաթարներու՝ խան.

— Սելճուքներու՝ պէկ.

— Թուրքերու՝ փատիշահ, սուլթան.

— Ռուսերու՝ ձար.

— հին Եգիպտացիներու՝ փարաւոն:

Phrases
Արքայ երկնաւոր
գոյական Աստուած.

արքայից-արքայ
գոյական թագաւորներու թագաւոր (Պարթեւներու թագաւորին տրուած տիտղոս, զոր Մեծն Տիգրան խլեց՝ պարտութեան մատնելով զանոնք. չորս թագաւորներ կը հետեւէին անոր շքախումբին՝ հետիոտն, երբ անիկա ձին հեծած կը ճեմէր).

բանաստեղծութեան արքայ
գոյական նշանաւոր՝ տաղանդաւոր բանաստեղծի տիտղոս. օրինակ՝ Վահան Թէքէեան։

Related Words
շահնշահ
գոյական Պարսիկ թագաւորներու տիտղոս.

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 255
New!
(beta)
ՇԱՀ
գոյական
    1. որեւէ գործէ՝ գործունէութենէ՝ ձեռնարկէ եւ այլն գոյացած օգուտ. վաստակ, շահոյթ.
    2. պարտքով տրուած դրամի կամ փոխ տրուած առարկայի՝ պարէնի համար՝ վրայ առնուող տոկոս. սակ, վաշխ, կաթ.
    3. գործին՝ կացութեան որեւէ ձեւով նպաստող հանգամանք. օգտակարութիւն, առաւելութիւն.
    4. (Խսկց.) այն ինչ որ կը համապատասխանէ մէկուն ձգտումներուն՝ նպատակներուն՝ նկատառումներուն եւ այլն. հաշիւ.
    5. պարսից՝ պարսիկներու թագաւոր.
    6. (Գաւառական) խաղողի, որթի նորածիլ մատ. աչք։

Types
— Արաբներու՝ էմիր, ամիրապետ:

— Արքայից արքայ՝ շահանշահ, շահնշահ։

— Բիւզանդիոնի, Հռովմի՝ կայսր։

— Թաթարներու՝ խան:

— Թուրքերու՝ սուլթան, փատիշահ։

— ԺԹ. դարու եւ Ի. դարու (որոշ շրջանի) Եգիպտոսի՝ խետիւ:

— Հայոց՝ արքայ:

— Հին Եգիպտոսի՝ փարաւոն:

— Հնդիկներու՝ մահարաճա։

— Ռուսերու՝ ձար:

— Շահ (օգուտ)՝ Բարձր՝ վաշխ:

— Բերող՝ շահաբեր:

— Շահաբեր կեդրոն՝ շահաստան:

— Շահու մաս՝ շահաբաժին։

— Վաճառքը շահաբեր՝ վաճառաշահ:

Phrasal Verbs
Անուն շահիլ
ներգործական բայ համբաւ հանել, վարկ ունենալ։

Բանի մը համար գետին շահիլ
ներգործական բայ նպաստաւոր կարծիք յառաջացնել, նպաստաւոր հող պատրաստել։

Մէկուն սիրտը շահիլ
ներգործական բայ սիրաշահիլ, սիրտը գրաւել:

Շահու աղբիւր դարձնել
ներգործական բայ շահագործման միջոցի վերածել։

Շահու աղբիւր ընել
ներգործական բայ
    1. իբրեւ շահագործելու նիւթ ծառայեցնել.
    2. շահագործելու առիթ գտնել, շահու միջոցի վերածել։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1746
New!
(beta)
 Usage beta 94 citations 

Usage of matching Word Forms

Usage of matching Lexemes

Also search for "ԿԱՅՍՐ" in these imaged dictionaries:

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Rhyming

Word Structural

Etymological

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

Early Modern Armenian

Foreign word

Names

Place names

Plant names

Specialized

Abbreviations

© 2025 Nayiri. Armenian dictionary contains 17,718 words.
The site has 144 dictionaries and 3 books.
English
Նայիրի / Nayiri.com