Free Armenian spellchecker
Get HySpell now!
 Morphology

Western Armenian

Լուծել → լուծել (verb)
(Infinitive) • Nominative case
(Infinitive) • Accusative case
 Dictionary
լուծել ներգործական բայ Բացատրել, մեկնել, փարատել, քակել * հալեցնել * քակտել, իրարմէ բաժնել:

Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 162։


ԼՈՒԾԵԼ
ներգործական բայ
    1. քակել, արձակել։
    2. հալել։
    3. տարբաղադրել։
    4. (փորը՝) թուլցնել։
    5. (ընկերութիւն մը՝) վերջացնել. ջնջել։
    6. (խնդիրը՝) մեկնել, բացատրել։

Phrases
ամուսնութիւնը լուծել
բաժնել, ապահարզանել։

հանելուկ լուծել
առեղծանել։


ԼՈՒԾՈՒԻԼ
չէզոք բայ
    1. քակուիլ։
    2. հալիլ։
    3. բաժնուիլ։
    4. բացատրուիլ։
    5. ջնջուիլ։

Source: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): p. 171
New!
ԼՈՒԾԵԼ լուծեցի
ներգործական բայ
    1. Կապը՝ հանգոյգը քանդել, յետ անել։
‣ Կօշկի կապերը լուծել։
‣ Աղեքսանդր Մակեդոնացին Գորդեան հանգոյցը լուծեց թրի հարուածով։

    2. Դրված արգելքը քանդել, վերացնել։
‣ Կիրակնօրեայ հանգիստը լուծել։

    3. Դրված պայմանը ոչնչացնել, դրժել։
‣ Հաշտութեան պայմանը լուծել։
‣ Երդումը լուծել։

    4. Փարատել, արձակել։
‣ Ցաւը լուծել։

    5. Ամուսնութեան ուխտը խզել, ամուսնական լծից ազատել։
‣ Ամուսնութիւնը լուծել։

    6. Մի կազմակերպված մարմին ցրել, կազմակերպութիւնը ոչնչացնել։
‣ Պարլամենտը լուծել։
‣ Ցարից կարգադրութիւն էր եկել լուծելու բոլոր կուլտուրական կազմակերպութիւնները։

    7. Թոյլատրել, արգելքը վերացնել։
‣ Գինին և ձուկը նրանք պաս օրերին լուծում են։
‣ Բոլոր արգելքները լուծեց։

    8. Վերացնել, փարատել։
‣ Ցաւը՝ անէծքը՝ ամօթը լուծել։

    9. Բաղադրիչ տարրերին վերածել, Տե՛ս Տարրալուծել։

    10. Հալեցնել, հալել, բանալ։
‣ Աղը՝ շաքարը լուծել։
‣ Ներկը ջրի մէջ լուծել։

    11. Քայքայել, ոչնչացնել։
‣ Կրակը լուծում է ամեն ինչ։

    12. Խճճված բանը պարզել, որոշել։
‣ Հանելուկը լուծել։
‣ Թուաբանական խնդիր լուծել։

    13. Մեկնել, պարզաբանել։
‣ Գրուածքի մութ տեղերը լուծել։
‣ Հին քերականութիւններն այնքան մութն էին, որ կարիք կար նրանց լուծելու։

    14. Նախադասութեան իմաստը բացատրել՝ նրա անդամների փոխադարձ յարաբերութիւնը որոշելով։

Տե՛ս Վերլուծել։

    15. Մի դժուար բան բացատրել, մի դժուարութիւն վերացնել։
‣ Ես ձեր կասկածը կլուծեմ։
‣ Ո՜րքան հեշտ է եղել այս դժուարութիւնը լուծել։

    16. Փորը թոյլ լինել, փորլուծութիւն ունենալ։
‣ Այս գիշեր երեք անգամ լուծեցի. կամ երեք անգամ լուծեց. կամ երեք անգամ փորս լուծեց։

Phrasal Verbs
⨀old word Լուծանել զերկունս
ներգործական բայ, կրաւորական չէզոք բայ Ծնել, ծնվել։

⨀old word Լուծանել զկնիք կուսութեան
ներգործական բայ Կուսութիւնից զրկել։

⨀old word Լուծանել զցաւս
ներգործական բայ Բժշկել։

⨀old word Լուծանել զգազանութիւն
ներգործական բայ Մեղմել, փարատել։

⨀old word Լուծանել ի կենաց, ⨀old word Լուծանել ի մարմնոյ
ներգործական բայ Մեռցնել, սպանել։

⨀old word Լուծանել զվրէժ, Վրէժը լուծել
չէզոք բայ Վրէժն առնել, վրէժը հանել, վրէժխնդիր լինել։

ԼՈՒԾՎԵԼ լուծվեցի
կրաւորական չէզոք բայ
     1－15 նշանակութեամբ և դարձեալ.－
⨀old meaning 1. Թուլանալ, հիւծվել։
⨀old meaning 2. Անդամալոյծ դառնալ։
⨀old meaning 3. Իշխանութիւնից զրկվել, կարգընկէց լինել։
⨀old meaning 4. Վերանալ, ջնջվել։
⨀old meaning 5. Մէկի մօտ իջեւանել։

Phrasal Verbs
⨀old word Լուծանել զհետ փափկութեան
չէզոք բայ Զեղխութեան՝ անառակութեան հետեւել։

⨀old word Լուծանել յարտասուս
չէզոք բայ Փղձկալ, լալ։


1. ԼՈՒԾ (լծոյ), լծի
գոյական
    1. Երկայն տափակ ձող պինդ փայտից, որը դնում են զոյգ եզների պարանոցին, երբ ուզում են լծել։
‣ Լուծը երկու ծայրից ունի երկ-երկու ծակ, որոնց միջով մտցնվում են սամիները, իսկ մէջտեղում ունի երկու սեպ, բկի, որոնց մէջ ձգված է լինում փոկը կամ շղթան։
‣ Լուծը քերծել է եզան վիզը։

    2. Մի զոյգ եզ, որոնք միասին քաշում են լուծը։
‣ Չորս լուծ եզ ունէր։
‣ Գութանի առաջին լուծը կոչվում է ամոլ։

Նմանութեամբ
⨀old meaning 3. Կշեռքի ձողը, որի երկու ծայրից կախված են թաթերը, լծակ։

＋dialectal meaning 4. Կշեռքի թաթ, նժար, կշեռք։

＋dialectal meaning 5. Օրօրոցի երկայնութեամբ վերեւից ձգված գլանաձեւ փայտը, որ միացնում է ոտքը գլխի հետ։
‣ Լծից կախված էին բոժոժիկներ, որոնցով երեխան զուարճանում էր։

✽rare meaning 6. Նաւի երկու կողմը, որոնք դէմ առ դէմ բարձրանում են։

＋dialectal meaning 7. Ձիթահանքի քթոցների երկայն փայտը։

Փոխաբերաբար
    8. Միասին կենակցութիւն ամուսնացած զոյգի։
‣ Ամուսնական լուծը քաղցր է։

    9. Որևէ ծանրութիւն կամ պարտականութիւն, որը մարդ պարտաւոր է տանել։
‣ Մի ծանր լուծ դրին նրա վզին, որ ամեն երեկոյ մի դասախօսութիւն կարդայ։
‣ Մեր լուծն է, պիտի տանինք (կամ կրենք)։

    10. Տիրողի ճնշումը հպատակի վրայ, հպատակութեան ծանրութիւնը։
‣ Ստրկութեան լուծ։
‣ Օտարի լուծը թօթափել։

    11. Հռոմում՝ երեք նիզակներից յօրինված ցածլիկ դուռ, որի միջով անց էին կացնում պարտվածին իբրև նշան, թէ նա պարտված է հռոմէական զէնքից և Հռոմին հպատակ է։
‣ Պարտված իշխաններին հանդիսով անց էին կացնում լծի տակով։

⨀old meaning 12. (Աստղաբաշխական) Կշիռ կենդանակերպի մի այլ անունը։

⨀old meaning 13. Փայլածու մոլորակի այլ անունը։

⨀old meaning 14. Աւելեաց հինգ օրերի առաջին օրուայ անունը, որ նուիրված էր Փայլածուին։

Phrasal Verbs
Շլինքին երկաթէ լուծ դնել
ներգործական բայ Բանի ստիպել, բռնադատել։

Լուծ անել
ներգործական բայ Արտը վարել, հերկել։

Լուծը գետինը մնալ
դիմազուրկ բայ Լծել ու վարել չկարողանալ, արտը անմշակ մնալ։
‣ Եկան դաշտում յարձակվեցին վրան, եզները յետ արին տարան. խեղճի լուծը գետինը մնաց։

Phrases
Մէջքովդ լուծ չես քաշում
Մի ծանր գործ չէ արածդ։


ԼՈՒԾԱՆԵԼ (լուծի, լո՛յծ և լուծայ, լուծի՛ր)
ներգործական բայ, կրաւորական չէզոք բայ Տե՛ս Լուծել, լուծվել։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 845
New!
(beta)
ԼՈՒԾԵԼ
ներգործական բայ
    1. հալեցնել (շաքարը՝ աղը ջուրի մէջ).
    2. տարբաղադրել, տարրալուծել (բաղկացուցիչ տարրերը).
    3. թուլցնել, կակուղցնել (փորի՝ ստամոքսի պնդութիւնը).
    4. քայքայել, ոչնչացնել՝ աւրել՝ ապականել (թարմ ուտելիքը).
    5. վերլուծել, մեկնաբանել (հանելուկը).
    6. գործողութիւնը կատարել (թուաբանական՝ քերականական).
    7. քակել՝ քակտել (կօշիկի՝ ամուսնական կապը՝ չուանի հանգոյցը).
    8. դրուած արգելքը վերացնել՝ քանդել, աւրել (պահքը՝ ծոմը).
    9. որոշել, վճռել, կարգադրել, վերջացնել (հարցը).
    10. փարատել (անհասկացողութիւնը՝ կասկածը).
    11. կազմալուծել, ցրուել (կազմակերպութիւն՝ խորհրդարան).
    12. բացատրել, մեկնել, պարզաբանել, վերծանել (դժուարիմաց բան մը՝ դասը).
    13. դրժել, մերժել, ուրանալ (խոստումը ՝ խօսքը).
    14. առնել (վրէժը):


ԼՈՒԾՈՒԻԼ
չէզոք բայ կրաւորական բայ
    1. հալիլ (շաքարը՝ աղը ջուրի մէջ).
    2. տարբաղադրուիլ, տարրալուծուիլ (բաղկացուցիչ տարրերը).
    3. թուլնալ, թուլցուիլ, կակուղնալ, կակուղցուիլ (փորի՝ ստամոքսի պնդութիւնը).
    4. քայքայուիլ, ոչնչացուիլ, ոչնչանալ, աւրուիլ, ապականիլ (թարմ ուտելիքը).
    5. վերլուծուիլ, մեկնաբանուիլ (հանելուկ).
    6. գործողութիւնը կատարուիլ (թուաբանական՝ քերականական).
    7. քակուիլ, քակտուիլ (կօշիկի՝ ամուսնական կապը՝ չուանի հանգոյցը).
    8. դրուած արգելքը վերանալ՝ վերացուիլ՝ քանդուիլ, աւրուիլ (պահքը՝ ծոմը).
    9. որոշուիլ, վճռուիլ, կարգադրուիլ, վերջանալ, վերջացուիլ (հարցը).
    10. փարատիլ (անհասկացողութիւնը՝ կասկածը).
    11. կազմալուծուիլ, ցրուըւիլ (կազմակերպութիւն՝ խորհրդարան).
    12. բացատրուիլ, մեկնուիլ, պարզաբանուիլ, վերծանուիլ (դժուարիմաց բան մը՝ դասը).
    13. դրժուիլ, մերժուիլ, ուրացուիլ (խոստումը՝ խօսքը).
    14. առնուիլ (վրէժը)։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 790
New!
(beta)
ՔԱԿԵԼ
ներգործական բայ
    1. իրարու հետ միացուած՝ հիւսուած՝ կցուած՝ կապուած մասերը բաժնել՝ անջատել. առանձնացնել, բանալ, ետ ընել.

    2. շինութիւն մը՝ մեքենայ մը՝ կազմած մը եւ այլն իր բաղկացուցիչ մասերուն բաժնել՝ առանց փճացնելու.

    3. կապը՝ շղթան արձակել, ազատ ձգել.

    4. լուծել (հարց մը).

    5. կապուած փորը թուլցնել՝ բանալ.

    6. քանդել, քայքայել, կործանել, խորտակել։

Derivatives
— Գոյականը՝ Քակում:

Types
— Ամուսնութիւն՝ լուծել, իրարմէ բաժնել, ապահարզան ընել։

— Թել-թել՝ ծուատել, ցաւատել։

— Լուծողականի՝ ազդել:

— Ծածկագիրը՝ կարդալ, լուծել, մեկնել, բացատրել, գրամեկնել։

— Կնիքը՝ կնքատել։

— Հանգոյցը՝ լուծել։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 2394
New!
(beta)
 Usage beta 211 citations 

Usage of matching Word Forms

Usage of matching Lexemes

New! Explore the usage of the lemma Լուծել or the word form Լուծել in the Corpus of Western Armenian.
Also search for "Լուծել" in these imaged dictionaries:

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Rhyming

Word Structural

Etymological

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

Early Modern Armenian

Foreign word

Names

Place names

Plant names

Specialized

Abbreviations

© 2025 Nayiri. Armenian dictionary contains 17,718 words.
The site has 144 dictionaries and 3 books.
English
Նայիրի / Nayiri.com